Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Ptolemaios Soter veya Batlamyus (Yunanca: Πτολεμαίος Σωτήρ Ptolemaios Soter; d. MÖ 367 - ö. MÖ 283), Büyük İskender'in bir generali olup onun ölümünden sonra Diadokhlar mücadelesinde öne çıktı. Diadoki devletlerinden biri olarak Antik Mısır'da MÖ 305/304'te firavun unvanını da alarak (MÖ 305 - MÖ 285) döneminde krallık yapmıştır. Ptolemaios Krallığı ve Ptolemaios hanedanı kurucusudur. Kurduğu hanedana babasının ismine atfen da Lagidan hanedanı ismi de verilmiştir.
Ptolemaios'un annesi Makedonyalı Arsinoe'dur. Babasının kim olduğu tam olarak bilinmemektedir. Eski zamanlardan beri ya Lagus isimli bir Makedonyalı soylu ya da Makedonya Kralı II. Filip'in gayrimeşru oğlu olduğu bildirilmiştir. Eğer II. Filip'in gayrimeşru oğlu ise Ptolemaios Büyük İskender'in yarı kardeşi olmaktadır. Bazı tarihçiler bunun Ptolemaios için bir propaganda vasıtası olduğunu kabul etmektedirler. Ptolemaios'un Büyük İskender'in en güvenilir bir generali olduğuna şüphe yoktur; İskender'e şahsen bağlı olan 7 koruyucu (somatophylakes) arasında bulunmuştur.
Büyük İskender'in yardımcısı ve kurmayı
Büyük İskender'den birkaç yaş daha büyük olmakla beraber onun en yakın çocukluk arkadaşıydı. İskender, Aristo'dan ders almakta iken onunla birlikte ders alan soylu çocukları arasında bulunduğu bildirilir. İskender gençken MÖ 337'de kısa bir müddet için sürgüne gönderilmişken Ptolemaios'da onunla birlikte sürgüne gitmişti. Babası II. Filip ölüp İskender Makedonya tahtına geçmesinden itibaren onun ölümüne kadar devamlı olarak onun yanında bulundu. Genç kralın MÖ 336-337'deki Avrupa'daki seferlerine onun yanında katıldı. MÖ 330'da İskender'e şahsen bağlı olan 7 koruyucudan (somatophylakes) biri olarak seçildi ve İskender'in Anadolu, İran, Orta Asya'da Baktiriya ve Hindistan'ı kapsayan Asya Seferinde devamlı yanında bulundu. Seferin Baktriya'dan Hindistan'a Hydapas (şimdiki Jhelum) Nehri ve kara taşıması ile güneye inmesinde nehirdeki Makedonya filosu komutanlığını () yüklendi. İskender tarafından şerefle taktim edildi. 324'te İskender'in Susa'da tertip ettiği Yunan ordu idarecilerinin Persler kızlarla evlenme merasimlerinde İskender'in isteği üzerine Pers prensesi, satrap Artabanus II'nin kızı Artakama ile evlendirildi. Ama İskender'in uzun süren klasik dünya fethi amaçlı askeri seferine istirak eden Atina'lı yüksek sınıf hayat kadını olan Thais'de Ptolemaios'un bu seferde devamlı eşi mevkini taşımıştı.
Mısır satrapı
Büyük İskender MÖ 323'te öldüğü zaman geride bıraktığı imparatorluk arazilerinin idaresinin paylaşılması için Babil'de yapılan toplantı ve anlaşmayı organize eden Ptolemaios olmuştu. Bu anlaşmasına göre İskender'in süvari generali Perdikkas İskender'in Roksana'dan olacak çocuğunun doğumunu beklerken provizyonel olarak İmparatorluk taht naibi seçildi ve İskender'in piyade kuvvetleri generali Meleager onun yardımcısı olacaktı. İskender'in piyade generalleri tarafından yarı kardeşi Arrhidaeus ve yakında dogması beklenen (ve erkek olursa) IV. İskender adını alacağı kabul edilen Roksana'nın bebeği ise itibari olarak imparator kabul edileceklerdi. Diğer generaller ise imparatorluğun değişik bölgelerinde çok büyük yetkilerle satrap olarak seçilmişlerdi. Ptolemaios böylece Mısır'ın satrapı oldu. İskender'in şahsen satrap olarak atadığı Yunan Cleomenes de Ptolemaios yanında yardımcı satrap olarak kaldı. Ptolemaios imparatorluk merkezinden hiç izin almadan harekete geçerek Libya (Sirenayka)'yı da eline geçirip kendine bağladı.
Ptolemaios ve Diadoki savaşları
Fakat generaller arasında bu anlaşması bir barışa sonuç vermedi ve değişik lider kişiler arasında uzun süren savaşlara yol açtı. Bu ortaya çıkan lider kişilere Diadoki ve savaşlara da Diadoki savaşları adı verilmektedir.
Değişik Diadoki arasında yapılan ve çeşitli safhalarında değişik kişilerini birbirleriyle savaşa giriştikleri çok uzun süren Diadoki Savaşlarında Ptolemaios çok belirli stratejiler uyguladı.
Ptolemaios'un ilk stratejik hedefi Mısır'ı güvence altında idare etmek oldu. Bu hedefe varmak için de Mısır'ın etrafında bulunan ülkeleri eline geçirip idaresi altına almak oldu. Bu nedenle Sirenayka, Kıbrıs, güney Suriye ve Filistin'in Yahudiye eyaletlerini idaresi almayı başardı.
Birinci Diadoki savaşı
Perdikkas'ın İskender'in kızkardeşi Kleopatra ile evlenmesi generallerinden Antipater, Craterus, Antigonus ve Ptolemaios'un birleşip gizli bir birlik kurmalarıyla sonuçlandı. Fakat savaş, Ptolemaios'un türlü entrikalarla İskender'in Makedonya'ya götürülmekte olan naaşını ele geçirip Mısır'a getirmesiyle başladı. Geleneklere göre Makedonya kralları taht haklarını seleflerinin naaşı için cenaze töreni tertip etmeleriyle gösterirlerdi. İmparatorluk taht naibi olan Perdikkas'ın İskender için cenaze töreni tertip etmesi kendi için imparatorluk yolunu açma çabası olarak yorumlandı. Ptolemaios bunu önlemek için büyük bir çabayla Makendonya yolundayken Büyük İskender'in naaşını alıp Mısır'a getirtmeyi başardı ve naaşı geçici olarak Memfis'e yerleştirdi. Ptolemaios, ardından, imparatorluk taht naibi olan Perdikkas aleyhine kurulan koalisyona katıldığını açıkladı. Perdikkas, Ptolemaios'u diğerleri arasında kendine en güçlü rakip olarak görüyordu. Ptolemaios'un imparatorluk tahtına çıkma niyetinden şüpheleniyordu. Ptolemy yardımcısı Cleomenes'i, Persikkas'ın casusu olarak suçlayarak idam ettirdi. Böylece Cleomenes'in kendi için topladığı çok büyük bir hazineyi eline geçirdi.
Perdikkas MÖ 321'de Mısır seferine çıktı. Ptolemaios savunmasını Nil kıyılarında başlattı. Perdikkas'ın Nil'i geçme girişimi 2000 askerinin hayatına mal olunca askerlerinin güvenini kaybetti. Emri altında bulunan komutanlardan Peithon, Selevkos ve Antigenes, Perdikkas'ın çadırında toplantı sırasındayken onu öldürdüler ve durumu Ptolemaios'a bildirdiler. Ptolemaios hemen Nil'den karşı kıyıya geçerek bir gün önce düşman olan orduya erzak sağladı.
Ptolemaios'a, Perdikkas'ın görevi olan, imparatorluk taht naipliği teklif edildi. Ama Ptolemaios bunu kabul etmedi. Bu Ptolemaios'un kendi güç merkezinin güvenliğini arttırma politikasının bir diğer gösterisidir. Ptolemaios daima İskender'in yerine geçerek çok daha büyük hedeflere ulaşmaktansa elindeki daha küçük ama daha güvenli gücü ve toprakları tercih etme politikasını gütmüştür. Ptolemaios Perdikkas'ı öldüren generallerle anlaşarak imparatorluk taht naipliğinin III. Filip Ariadeus ile general Peithon'a verilmesini sağladı. Bu iki yeni naip, ile Triparidisus adı verilen bir diğer anlaşma yaptılar. Antipater böylece imparatorluğun tek taht naibi oldu. MÖ 320'de ise Antipater, Ptolemaios'un Mısır'ın hükümdarı olduğunu kabul etti ve onun elinde bulunan arazilere Kudüs ve civarının da katılmasına onay verdi.
Ptolemaios ve İkinci Diadoki savaşı
Suriye'yi ilk işgali 318'de oldu ve aynı zamanda Kıbrıs'ta bulunan küçük krallıkları vasal ederek Kıbrıs üzerinde bir hegemonya kurdu. MÖ 315'te Asya'ya üst kral olarak kabul edilmiş olan Tek-gözlü Antigonus daha fazla güç kazanmak için tehlikeli politikalar uygulamaya başlaması ile I. Ptolemaios ona karşı bir ittifaka üye oldu ve savaşın başlamasından önce Suriye'den ordularını geri çekti. Kıbrıs'ta ise Antigonus taraftarları ise savaşa girişti ve MÖ 313'te Kıbrıs'ı yeniden eline geçirdi. Kirene'deki bir isyanı ise aynı şiddetle bastırdı.
MÖ 312'de I. Ptolemaios ve Babil'in kaçak olan satrapı Selevkos ile anlaşarak her ikisi de orduları ile Suriye'ye girdiler ve I. Antigonus'un oğlu olan ve Poliorsetes ("şehirleri kuşatan") lakabı taşıyan 'u Gaza Muharebesinde yendiler. Ptolemaios yeniden Suriye'ye işgal etti. Fakat Antigonus büyük bir orduyla Suriye üzerine yürüyünce tekrar bu ülkeden geri çekilmek zorunda kaldı. 311'da birbiriyle savaşan eski İskender generalleri arasında bir barış imzalandı. Bundan hemen sonra İskender'in hayata kalmış ve üst kral olarak kabul edilmiş olan oğlu IV. Aleksander Makedonya'da bir suikasta uğrayarak katledildi. Böylece Mısır Satrapı olan Ptolemaios'un üzerinde iktidarda olan bir kişi kalmadı ve Ptolemaios özerk oldu.
Fakat barış uzun sürmedi. MÕ 309'de Ptolemaios'un komuta ettiği bir Mısır donanması gelerek Anadolu'nun batısındaki Antigonus idaresindeki Lidya ve Kariye liman şehirlerini ele geçirdi. Sonra Ptolemaios ana Yunanistan'a geçerek MÖ 308'de Korint, ve Megara şehirlerini de eline geçirdi. MÖ 306'da Demetrius komutasında bir büyük donanma Kıbrıs'a hücuma geçti. Orada bulunan Ptolemaios'un kardeşi olan General Kıbrıs'ta Salamis Deniz Savaşı'nı kaybedip Demetrius'a esir düştü. Bundan sonra Ptolemaios'un Kıbrıs'taki egemenliği tümüyle son erdirildi.
O zamana kadar satrap oldukları kabul edilen Antigonus ve Demetrius, bundan sonra kendilerini kral ilan edip Kral unvanı taşımaya başladılar. Buna karşılık veren Kassandros, Lysimakhos ve I. Selevkos Nikator'da kendilerinin kral olduğunu bildirdiler. MÖ 306'nın kışında Kıbrıs'ta zafer kazanıp orayı zapteden Demetrius bu sefer Mısır'ı eline geçirmeye karar verip oraya donanmasını ve ordusunu gönderdi. Fakat Ptolemaios Mısır'da çok emniyetli olarak yerleşmişti ve ülkenin sınırlarını çok ustalıkla korumayı başardı. Bu başarıdan sonra Ptolemaios Mısır'da hükûmet etme ile yetinip Antigonus'a karşı bir askeri sefere girişmedi. Fakat MÖ 305/304'te Rodos'u işgal etmek amacıyla Demetrius adayı kuşattığında Ptolemaios Rodoslulara büyük desteklerde bulunup Demetrius'un kuşatmasını kırmayı başardı. Coğrafyacı bu kuşatmayı kırmasından çok minnettar olan Rodosluların Ptolemaios'a "Soter (kurtarıcı)" unvanı verdiklerin bildirir. Birçok modern tarihçiler bunun doğru olduğunu kabul etmektedirler. Fakat elde bulunan sikkeler bu iddiayı desteklememektedirler. Elde bulunan Ptolomais Mısır devleti sikkelerinde "Soter" lakabı ancak en Önce MÖ 263'te darbedilen II. Ptolemaios sikkelerinde bulunmaktadır ve bu tarihten önce basılmış sikkelerde "Soter" lakabı görülmemektedir.
MÖ 320'de Helenik devletler arasında Antogonus aleyhine ittifak tekrar ortaya çıkarıldı. Ptolemaios da bu ittifaka katıldı. Antigonus Anadolu'da Lysimakhos ile savaşta iken bu fırsattan faydalanan Ptolemaios Suriye'yi yeniden işgali altına aldı. Fakat Anadolu'dan Antigonus'un galibiyeti hakkında haberler gelmeye başlayınca tekrar Suriye'deki ordularını geri çekti. Ama sonradan gelen haberler göre Lysimakhos ve Selevkos orduları İpsos Savaşı'nde Antigonus'u yenmişler ve onu öldürmeyi başarmışlardı. Bunun üzerine dördüncü defa I. Ptolemaios Suriye'yi işgal etti.
Galip diğer müttefikler Ptolemaios'un bu önceden bir antlaşmaya dayanmadan yaptığı emrivaki olarak yaptığı bu işgal hareketlerini beğenmemişlerdi ve aralarında anlaşarak bütün Suriye'yi Selevkos'a verdiler. Bundan sonraki bir yüzyıl devamınca güney Suriye (yani Yahudiye)'nin kime ait olduğu sorunu Selevkos hanedanı ve Ptolemaios hanedanı kralları arasında devamlı tekrar eden savaşlara baş neden oldu. Bundan sonra Ptolemaios Anadolu ve Yunanistan'daki Helenistik rakipler kavgalarına katılmaktan çekindi. Yunanistan'da ana karasında eline geçirmiş olduğu bölgeleri de kaybetti. Fakat MÖ 295/294'te Kıbrıs'ı yeniden eline geçirdi. Kirene'de ise bir sıra isyan çıktı ama bunları şiddetle bastırarak en sonunda MÖ 300'de bu bölgeyi de tamamen eli altına aldı. Buranın valiliğini üvey oğlu olan Magas'ın idaresine verdi.
285'te Ptolemaios 'den olan küçük oğlu II. Ptolemaios Filedelfos'u veliaht seçtiğini açıkladı. Ondan daha büyük olan ve annesi Antipater'in kızı olan Eurydice'den olan meşru oğlu 'a böylece Mısır tahtını vermekten kaçınmış oldu. Bundan hiç hoşlanmayan Ptolemaios Keraunos kuzeye Lysimakhos'un sarayına kaçtı. 283'te I. Ptolemaios Soter 84 yaşında iken öldü.
I. Ptolemaios Soter kurnaz ama temkinli bir hükümdar olarak bilinmekteydi. Devamlı olarak 40 yılını savaşlarla geçirmiştir ama sonunda sınırları gayet iyi savunmalı ve içerisinde sulh sükun ve refah dolu bir devlet arkasında bırakmıştır. Kendine asker ve sivil olarak hizmet edenlere, özellikle Makedonyalı ve Yunan asıllılara, karşı gösterdiği cömertlik ve arkadaşlık dolayısı ile gayet iyi bir isim yapmıştı. Devamlı ve geçici olarak eline geçirdiği ülkelerde yerli halka gösterdiği yakın ilgi ve onların kültür ve geleneklerine gösterdiği saygılı ve toleranslı davranışları da tarihlere geçmişti. Bilime ve öğrenmeye gayet önem verdiği, insanlık tarihinde meydana getirilmiş önemli eserlerden biri olarak kabul edilen antik çağların ünlü kütüphanesi olan İskenderiye Kütüphanesi'ni kurması ile iyice anlaşılmaktadır. I. Ptolemaios Soter Büyük İskender'in hayatı, seferleri ve fetihleri hakkında bir biyografik tarih eseri yazmıştı ama bu eser günümüze kadar orijinal olarak gelmemiştir. Bu eser gayet açıksözlü ağırbaşlı dürüstlülüğü ile bir objektif tarih eseri olarak antik çağlarda iyi bilinmekte idi. Fakat antik İskenderiyeli ünlü alim Batlamyus (MÖ 85-MÖ 165) bu eserde I. Ptolemaios Soter'in bu tarihini hazırlamasında kendi devletinde kendinin propagandacısı olmayı hedeflendiğini ve Büyük İskender'in başarılarında kendi katkılarını abarttığını söyleyerek bu eseri tenkit etmişti. Bu Büyük İskender hayatının tarihinin Nicomedia'lı Arrianus (yak. MÖ 86- MÖ 160) yazdığı ünlü Aleksandrou Anabasis ( İskender'in Seferleri) adlı esere ana kaynak olduğu bilinmektedir.
İlk Helenistik Mısır firavunu
MÖ 305'te Ptolemaios I idaresi altındaki Mısır'ın bağımsızlıgını ve kendinin de Mısır Kralı olduğunu ilan etti. Böylece Mısır'da Ptolemaios hanedanı hükümdarlığı altında Mısır 'nu kurdu.
Dışişleri politikası
İçişleri politikası
Ailesi
I. Ptolemaios Soter Büyük İskender'in seferine iştirak eden Atinalı yüksek sınıf hayat kadını Thais'in (hetaira) metresi olup Ptolemaios ile yüksek olasılıkla bir evlilik yaptığı kabul edilmektedir.
Sonra I. Ptolemaios Soter üç evlilik yapmıştır:
- : Satrap 'nun kızı, kral 'un torunu.
- :
- :
Döneminden kalan eserler
İsimleri
- : Uerehtinesuqeni
- : Ityiemsejem<ef>emheqatyel
- : (Bilinmiyor)
Dipnotlar
Bibliyografya
- Bingen, Jean (2007) Hellenistic Egypt: Monarchy, Society, Economy, Culture, Edinburg, (en.)
- Christian A. Caroli (2007) Ptolemaios I. Soter - Herrscher zweier Kulturen, Konstanz. (de.)
- Arnold, Dieter (1999) Temples of the Last Pharaos, New York/Oxford. (en.)
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta I. Ptolemaios ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Dış bağlantılar
- Üniversiteler için digital Mısır kronolojisi 5 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Önce gelen: Büyük İskender | 'Helenistik Mısır Firavunu Ptolemaios hanedanı I. Ptolemaios Soter' 668 –669 | Sonra gelen: II. Ptolemaios Filedelfos |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Ptolemaios Soter veya Batlamyus Yunanca Ptolemaios Swthr Ptolemaios Soter d MO 367 o MO 283 Buyuk Iskender in bir generali olup onun olumunden sonra Diadokhlar mucadelesinde one cikti Diadoki devletlerinden biri olarak Antik Misir da MO 305 304 te firavun unvanini da alarak MO 305 MO 285 doneminde krallik yapmistir Ptolemaios Kralligi ve Ptolemaios hanedani kurucusudur Kurdugu hanedana babasinin ismine atfen da Lagidan hanedani ismi de verilmistir Yunan Ptolemaik Misir Kralligi Kral Ptolemy I Soter e ait Trichryson Stater sikke On yuzde boynuna kalkan takmis Kral Ptolemy I Soter portresi arka tip yildirim uzerinde duran kartal tasviri cevresinde BASILEWS PTOLEMAIOY BASILEOS PTOLEMAIOU lejanti Sikkesine kendi portresini koyan ilk Diadochi olan I Ptolemy kralligina bircok numizmatik yenilik getirmistir Ptolemaios un annesi Makedonyali Arsinoe dur Babasinin kim oldugu tam olarak bilinmemektedir Eski zamanlardan beri ya Lagus isimli bir Makedonyali soylu ya da Makedonya Krali II Filip in gayrimesru oglu oldugu bildirilmistir Eger II Filip in gayrimesru oglu ise Ptolemaios Buyuk Iskender in yari kardesi olmaktadir Bazi tarihciler bunun Ptolemaios icin bir propaganda vasitasi oldugunu kabul etmektedirler Ptolemaios un Buyuk Iskender in en guvenilir bir generali olduguna suphe yoktur Iskender e sahsen bagli olan 7 koruyucu somatophylakes arasinda bulunmustur I Ptolemaios Soter in bustu y MO 3 yuzyil Louvre Muzesi Buyuk Iskender in yardimcisi ve kurmayiBuyuk Iskender den birkac yas daha buyuk olmakla beraber onun en yakin cocukluk arkadasiydi Iskender Aristo dan ders almakta iken onunla birlikte ders alan soylu cocuklari arasinda bulundugu bildirilir Iskender gencken MO 337 de kisa bir muddet icin surgune gonderilmisken Ptolemaios da onunla birlikte surgune gitmisti Babasi II Filip olup Iskender Makedonya tahtina gecmesinden itibaren onun olumune kadar devamli olarak onun yaninda bulundu Genc kralin MO 336 337 deki Avrupa daki seferlerine onun yaninda katildi MO 330 da Iskender e sahsen bagli olan 7 koruyucudan somatophylakes biri olarak secildi ve Iskender in Anadolu Iran Orta Asya da Baktiriya ve Hindistan i kapsayan Asya Seferinde devamli yaninda bulundu Seferin Baktriya dan Hindistan a Hydapas simdiki Jhelum Nehri ve kara tasimasi ile guneye inmesinde nehirdeki Makedonya filosu komutanligini yuklendi Iskender tarafindan serefle taktim edildi 324 te Iskender in Susa da tertip ettigi Yunan ordu idarecilerinin Persler kizlarla evlenme merasimlerinde Iskender in istegi uzerine Pers prensesi satrap Artabanus II nin kizi Artakama ile evlendirildi Ama Iskender in uzun suren klasik dunya fethi amacli askeri seferine istirak eden Atina li yuksek sinif hayat kadini olan Thais de Ptolemaios un bu seferde devamli esi mevkini tasimisti Mozaik Issus Muharebesi ayrintisinda Buyuk Iskender in arkasinda gorunen PtolemaiosMisir satrapiBuyuk Iskender MO 323 te oldugu zaman geride biraktigi imparatorluk arazilerinin idaresinin paylasilmasi icin Babil de yapilan toplanti ve anlasmayi organize eden Ptolemaios olmustu Bu anlasmasina gore Iskender in suvari generali Perdikkas Iskender in Roksana dan olacak cocugunun dogumunu beklerken provizyonel olarak Imparatorluk taht naibi secildi ve Iskender in piyade kuvvetleri generali Meleager onun yardimcisi olacakti Iskender in piyade generalleri tarafindan yari kardesi Arrhidaeus ve yakinda dogmasi beklenen ve erkek olursa IV Iskender adini alacagi kabul edilen Roksana nin bebegi ise itibari olarak imparator kabul edileceklerdi Diger generaller ise imparatorlugun degisik bolgelerinde cok buyuk yetkilerle satrap olarak secilmislerdi Ptolemaios boylece Misir in satrapi oldu Iskender in sahsen satrap olarak atadigi Yunan Cleomenes de Ptolemaios yaninda yardimci satrap olarak kaldi Ptolemaios imparatorluk merkezinden hic izin almadan harekete gecerek Libya Sirenayka yi da eline gecirip kendine bagladi Ptolemaios ve Diadoki savaslariFakat generaller arasinda bu anlasmasi bir barisa sonuc vermedi ve degisik lider kisiler arasinda uzun suren savaslara yol acti Bu ortaya cikan lider kisilere Diadoki ve savaslara da Diadoki savaslari adi verilmektedir Degisik Diadoki arasinda yapilan ve cesitli safhalarinda degisik kisilerini birbirleriyle savasa giristikleri cok uzun suren Diadoki Savaslarinda Ptolemaios cok belirli stratejiler uyguladi Ptolemaios un ilk stratejik hedefi Misir i guvence altinda idare etmek oldu Bu hedefe varmak icin de Misir in etrafinda bulunan ulkeleri eline gecirip idaresi altina almak oldu Bu nedenle Sirenayka Kibris guney Suriye ve Filistin in Yahudiye eyaletlerini idaresi almayi basardi Birinci Diadoki savasi Perdikkas in Iskender in kizkardesi Kleopatra ile evlenmesi generallerinden Antipater Craterus Antigonus ve Ptolemaios un birlesip gizli bir birlik kurmalariyla sonuclandi Fakat savas Ptolemaios un turlu entrikalarla Iskender in Makedonya ya goturulmekte olan naasini ele gecirip Misir a getirmesiyle basladi Geleneklere gore Makedonya krallari taht haklarini seleflerinin naasi icin cenaze toreni tertip etmeleriyle gosterirlerdi Imparatorluk taht naibi olan Perdikkas in Iskender icin cenaze toreni tertip etmesi kendi icin imparatorluk yolunu acma cabasi olarak yorumlandi Ptolemaios bunu onlemek icin buyuk bir cabayla Makendonya yolundayken Buyuk Iskender in naasini alip Misir a getirtmeyi basardi ve naasi gecici olarak Memfis e yerlestirdi Ptolemaios ardindan imparatorluk taht naibi olan Perdikkas aleyhine kurulan koalisyona katildigini acikladi Perdikkas Ptolemaios u digerleri arasinda kendine en guclu rakip olarak goruyordu Ptolemaios un imparatorluk tahtina cikma niyetinden supheleniyordu Ptolemy yardimcisi Cleomenes i Persikkas in casusu olarak suclayarak idam ettirdi Boylece Cleomenes in kendi icin topladigi cok buyuk bir hazineyi eline gecirdi Perdikkas MO 321 de Misir seferine cikti Ptolemaios savunmasini Nil kiyilarinda baslatti Perdikkas in Nil i gecme girisimi 2000 askerinin hayatina mal olunca askerlerinin guvenini kaybetti Emri altinda bulunan komutanlardan Peithon Selevkos ve Antigenes Perdikkas in cadirinda toplanti sirasindayken onu oldurduler ve durumu Ptolemaios a bildirdiler Ptolemaios hemen Nil den karsi kiyiya gecerek bir gun once dusman olan orduya erzak sagladi Ptolemaios a Perdikkas in gorevi olan imparatorluk taht naipligi teklif edildi Ama Ptolemaios bunu kabul etmedi Bu Ptolemaios un kendi guc merkezinin guvenligini arttirma politikasinin bir diger gosterisidir Ptolemaios daima Iskender in yerine gecerek cok daha buyuk hedeflere ulasmaktansa elindeki daha kucuk ama daha guvenli gucu ve topraklari tercih etme politikasini gutmustur Ptolemaios Perdikkas i olduren generallerle anlasarak imparatorluk taht naipliginin III Filip Ariadeus ile general Peithon a verilmesini sagladi Bu iki yeni naip ile Triparidisus adi verilen bir diger anlasma yaptilar Antipater boylece imparatorlugun tek taht naibi oldu MO 320 de ise Antipater Ptolemaios un Misir in hukumdari oldugunu kabul etti ve onun elinde bulunan arazilere Kudus ve civarinin da katilmasina onay verdi Ptolemaios ve Ikinci Diadoki savasi Suriye yi ilk isgali 318 de oldu ve ayni zamanda Kibris ta bulunan kucuk kralliklari vasal ederek Kibris uzerinde bir hegemonya kurdu MO 315 te Asya ya ust kral olarak kabul edilmis olan Tek gozlu Antigonus daha fazla guc kazanmak icin tehlikeli politikalar uygulamaya baslamasi ile I Ptolemaios ona karsi bir ittifaka uye oldu ve savasin baslamasindan once Suriye den ordularini geri cekti Kibris ta ise Antigonus taraftarlari ise savasa giristi ve MO 313 te Kibris i yeniden eline gecirdi Kirene deki bir isyani ise ayni siddetle bastirdi MO 312 de I Ptolemaios ve Babil in kacak olan satrapi Selevkos ile anlasarak her ikisi de ordulari ile Suriye ye girdiler ve I Antigonus un oglu olan ve Poliorsetes sehirleri kusatan lakabi tasiyan u Gaza Muharebesinde yendiler Ptolemaios yeniden Suriye ye isgal etti Fakat Antigonus buyuk bir orduyla Suriye uzerine yuruyunce tekrar bu ulkeden geri cekilmek zorunda kaldi 311 da birbiriyle savasan eski Iskender generalleri arasinda bir baris imzalandi Bundan hemen sonra Iskender in hayata kalmis ve ust kral olarak kabul edilmis olan oglu IV Aleksander Makedonya da bir suikasta ugrayarak katledildi Boylece Misir Satrapi olan Ptolemaios un uzerinde iktidarda olan bir kisi kalmadi ve Ptolemaios ozerk oldu Fakat baris uzun surmedi MO 309 de Ptolemaios un komuta ettigi bir Misir donanmasi gelerek Anadolu nun batisindaki Antigonus idaresindeki Lidya ve Kariye liman sehirlerini ele gecirdi Sonra Ptolemaios ana Yunanistan a gecerek MO 308 de Korint ve Megara sehirlerini de eline gecirdi MO 306 da Demetrius komutasinda bir buyuk donanma Kibris a hucuma gecti Orada bulunan Ptolemaios un kardesi olan General Kibris ta Salamis Deniz Savasi ni kaybedip Demetrius a esir dustu Bundan sonra Ptolemaios un Kibris taki egemenligi tumuyle son erdirildi I Ptolemaios Soter kralligi Diger Diadoki Kassandros in kralligi Lysimakhos un kralligi I Selevkos Nikator un kralligi Epir bolgesi Diger Kartaca Roma Cumhuriyeti Yunan kolonileri O zamana kadar satrap olduklari kabul edilen Antigonus ve Demetrius bundan sonra kendilerini kral ilan edip Kral unvani tasimaya basladilar Buna karsilik veren Kassandros Lysimakhos ve I Selevkos Nikator da kendilerinin kral oldugunu bildirdiler MO 306 nin kisinda Kibris ta zafer kazanip orayi zapteden Demetrius bu sefer Misir i eline gecirmeye karar verip oraya donanmasini ve ordusunu gonderdi Fakat Ptolemaios Misir da cok emniyetli olarak yerlesmisti ve ulkenin sinirlarini cok ustalikla korumayi basardi Bu basaridan sonra Ptolemaios Misir da hukumet etme ile yetinip Antigonus a karsi bir askeri sefere girismedi Fakat MO 305 304 te Rodos u isgal etmek amaciyla Demetrius adayi kusattiginda Ptolemaios Rodoslulara buyuk desteklerde bulunup Demetrius un kusatmasini kirmayi basardi Cografyaci bu kusatmayi kirmasindan cok minnettar olan Rodoslularin Ptolemaios a Soter kurtarici unvani verdiklerin bildirir Bircok modern tarihciler bunun dogru oldugunu kabul etmektedirler Fakat elde bulunan sikkeler bu iddiayi desteklememektedirler Elde bulunan Ptolomais Misir devleti sikkelerinde Soter lakabi ancak en Once MO 263 te darbedilen II Ptolemaios sikkelerinde bulunmaktadir ve bu tarihten once basilmis sikkelerde Soter lakabi gorulmemektedir MO 320 de Helenik devletler arasinda Antogonus aleyhine ittifak tekrar ortaya cikarildi Ptolemaios da bu ittifaka katildi Antigonus Anadolu da Lysimakhos ile savasta iken bu firsattan faydalanan Ptolemaios Suriye yi yeniden isgali altina aldi Fakat Anadolu dan Antigonus un galibiyeti hakkinda haberler gelmeye baslayinca tekrar Suriye deki ordularini geri cekti Ama sonradan gelen haberler gore Lysimakhos ve Selevkos ordulari Ipsos Savasi nde Antigonus u yenmisler ve onu oldurmeyi basarmislardi Bunun uzerine dorduncu defa I Ptolemaios Suriye yi isgal etti Galip diger muttefikler Ptolemaios un bu onceden bir antlasmaya dayanmadan yaptigi emrivaki olarak yaptigi bu isgal hareketlerini begenmemislerdi ve aralarinda anlasarak butun Suriye yi Selevkos a verdiler Bundan sonraki bir yuzyil devaminca guney Suriye yani Yahudiye nin kime ait oldugu sorunu Selevkos hanedani ve Ptolemaios hanedani krallari arasinda devamli tekrar eden savaslara bas neden oldu Bundan sonra Ptolemaios Anadolu ve Yunanistan daki Helenistik rakipler kavgalarina katilmaktan cekindi Yunanistan da ana karasinda eline gecirmis oldugu bolgeleri de kaybetti Fakat MO 295 294 te Kibris i yeniden eline gecirdi Kirene de ise bir sira isyan cikti ama bunlari siddetle bastirarak en sonunda MO 300 de bu bolgeyi de tamamen eli altina aldi Buranin valiligini uvey oglu olan Magas in idaresine verdi 285 te Ptolemaios den olan kucuk oglu II Ptolemaios Filedelfos u veliaht sectigini acikladi Ondan daha buyuk olan ve annesi Antipater in kizi olan Eurydice den olan mesru oglu a boylece Misir tahtini vermekten kacinmis oldu Bundan hic hoslanmayan Ptolemaios Keraunos kuzeye Lysimakhos un sarayina kacti 283 te I Ptolemaios Soter 84 yasinda iken oldu I Ptolemaios Soter kurnaz ama temkinli bir hukumdar olarak bilinmekteydi Devamli olarak 40 yilini savaslarla gecirmistir ama sonunda sinirlari gayet iyi savunmali ve icerisinde sulh sukun ve refah dolu bir devlet arkasinda birakmistir Kendine asker ve sivil olarak hizmet edenlere ozellikle Makedonyali ve Yunan asillilara karsi gosterdigi comertlik ve arkadaslik dolayisi ile gayet iyi bir isim yapmisti Devamli ve gecici olarak eline gecirdigi ulkelerde yerli halka gosterdigi yakin ilgi ve onlarin kultur ve geleneklerine gosterdigi saygili ve toleransli davranislari da tarihlere gecmisti Bilime ve ogrenmeye gayet onem verdigi insanlik tarihinde meydana getirilmis onemli eserlerden biri olarak kabul edilen antik caglarin unlu kutuphanesi olan Iskenderiye Kutuphanesi ni kurmasi ile iyice anlasilmaktadir I Ptolemaios Soter Buyuk Iskender in hayati seferleri ve fetihleri hakkinda bir biyografik tarih eseri yazmisti ama bu eser gunumuze kadar orijinal olarak gelmemistir Bu eser gayet aciksozlu agirbasli durustlulugu ile bir objektif tarih eseri olarak antik caglarda iyi bilinmekte idi Fakat antik Iskenderiyeli unlu alim Batlamyus MO 85 MO 165 bu eserde I Ptolemaios Soter in bu tarihini hazirlamasinda kendi devletinde kendinin propagandacisi olmayi hedeflendigini ve Buyuk Iskender in basarilarinda kendi katkilarini abarttigini soyleyerek bu eseri tenkit etmisti Bu Buyuk Iskender hayatinin tarihinin Nicomedia li Arrianus yak MO 86 MO 160 yazdigi unlu Aleksandrou Anabasis Iskender in Seferleri adli esere ana kaynak oldugu bilinmektedir Ilk Helenistik Misir firavunuMO 305 te Ptolemaios I idaresi altindaki Misir in bagimsizligini ve kendinin de Misir Krali oldugunu ilan etti Boylece Misir da Ptolemaios hanedani hukumdarligi altinda Misir nu kurdu Disisleri politikasi Icisleri politikasiAilesiI Ptolemaios Soter ve Kralice Berenice I Ptolemaios Soter Buyuk Iskender in seferine istirak eden Atinali yuksek sinif hayat kadini Thais in hetaira metresi olup Ptolemaios ile yuksek olasilikla bir evlilik yaptigi kabul edilmektedir Sonra I Ptolemaios Soter uc evlilik yapmistir Satrap nun kizi kral un torunu Doneminden kalan eserlerIsimleri Uerehtinesuqeni Ityiemsejem lt ef gt emheqatyel Bilinmiyor DipnotlarBibliyografyaBingen Jean 2007 Hellenistic Egypt Monarchy Society Economy Culture Edinburg ISBN 0 7486 1578 4 en Christian A Caroli 2007 Ptolemaios I Soter Herrscher zweier Kulturen Konstanz de Arnold Dieter 1999 Temples of the Last Pharaos New York Oxford en Ayrica bakinizWikimedia Commons ta I Ptolemaios ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Buyuk Iskender Helenistik donem Selevkos Imparatorlugu Iskenderiye Iskenderiye kutuphanesiDis baglantilarUniversiteler icin digital Misir kronolojisi 5 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Once gelen Buyuk Iskender Helenistik Misir Firavunu Ptolemaios hanedani I Ptolemaios Soter 668 669 Sonra gelen II Ptolemaios Filedelfos