Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Rükneddin Mesud (Arap alfabesiyle: ركن الدين مسعود (Rukn ed-Dīn Mes'ūd)) (1095-1156) en uzun süre hüküm sürmüş Anadolu Selçuklu Sultanı'dır.
| I. Rükneddin Mesud ركن الدين مسعود | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Konya'daki Alaeddin Camii, I. Mesud döneminde inşa edildi. | |||||
 | |||||
| Anadolu Selçuklu Sultanı | |||||
| Hüküm süresi | 1116-1156 | ||||
| Önce gelen | Şahinşah | ||||
| Sonra gelen | II. Kılıç Arslan | ||||
| Doğum | 1095 | ||||
| Ölüm | 1156 | ||||
| |||||
| Hanedan | Selçuklu Hanedanı | ||||
| Babası | I. Kılıç Arslan | ||||
| Dini | İslam | ||||
Danişmendli Beyi olan kayınpederi Emir Gazi sayesinde Anadolu Selçuklu tahtına çıkmış, kardeşleri Arapşah, Şahinşah ve Tuğrul Arslan’dan kurtulup tahtını sağlamlaştırmıştır. Onun saltanatının Emir Gazi’nin ölümüne kadar olan döneminde devlet kısmen bağımsızlığını kaybetti; Danişmendliler’in uydusu haline geldi. Ancak Emir Gazi’nin ölümünden sonra izlediği siyaset sayesinde Mesud, Türkiye Selçuklularının Anadolu'daki üstünlüğünü yeniden kurmayı başardı. 1147'de II. Haçlı Seferine çıkan Haçlı ordusunu Dorileon Muharebesi'nde yenerek babası I. Kılıçarslan'ın 50 yıl önce aynı yerdeki yenilgisinin intikamını aldı.
Yaşamı
I. Kılıç Arslan'ın oğullarındandır. Babasının Büyük Selçuklu emiri Emir Çavlı ile yaptığı savaş sırasında genç yaşta beklenmedik ölümünden sonra Türkiye Selçuklu Devleti tahtı bir süre boş kalmıştı. Kılıçarslan’ın geride bıraktığı dört varisten büyük oğlu Şahinşah esir olarak Büyük Selçuklu Devleti'nin başkenti İsfahan’a; en küçük oğlu Tuğrul ise Emir Bozkuş tarafından annesi Ayşe Hatun ile birlikte Musul’dan Malatya’ya götürülmüştü. Arap ve Mesud’un bu dönemde nerede oldukları konusunda pek fazla bilgi yoktur ancak Anadolu’nun çeşitli yerlerine yerleşen Türkmen kültürlerinin yanında oldukları düşünülür.
Şahinşah’ın üç yıl sonra serbest kalıp tahta çıkmasına kadar Danişmendliler Anadolu’nun en büyük gücü haline geldiler. Şahinşah’ın tahta geçişine kadar Mesud’un Danişmentlilerin yardımıyla Akşehir, Konya hattında bulunduğu; Melik Arab’ın ise Ankara ve çevresinde bulunduğu ve Bizans’a karşı akınlar düzenledikleri bilinir. Mesud, Danişmend Beyi Emir Gazi’nin kızı ile evlenerek Danişmendli ailesine damat olmuştur.
Mesud ile Melik Arapşah, Şahinşah’ın Anadolu Selçuklu tahtına oturmasından sonra tarafından Konya’da hapsedildiler.
Şahinşah ile mücadelesi
Üç yıllık saltanat boşluğu sırasında Bizanslılar Batı Anadolu topraklarını yeniden ele geçirmeye başlamıştı. Bu toprakları geri almak için Bizans ile mücadeleye başlayan Şehinşah, 1116’da imparator I. Aleksios ile yaptığı savaştan sonra imparatorun Afyonkarahisar’daki karargahında barış imzaladı. Mesud, bu sırada serbest kaldı ve Danişmendliler’in yardımı ile tahtı ele geçirmek için harekete geçti. Kimi kaynaklara göre Şehinşah’ın bir emiri ona isyan ederek Mesud’u hapisten çıkarmış; Danişmendli Emir Gazi’nin yanına götürmüş ve onu sultan ilan etmişlerdir.
Kardeşi Mesud’un sultanlık için harekete geçtiğini haber alan Şahinşah da hemen Konya’ya doğru hareket etti. Bizans imparatorunun kendisine Bizans kuvvetlerinin eşlik etmesi önerisini geri çevirmişti. Şahinşah’ın birlikleri yolda Mesud’un güçleri ile karşılaşınca Akşehir’e çok yakın olan Tyragion kasabasına gittiler. Mesud’un kasabayı kuşatması üzerine halk Şehinşah’ı kendisine teslim etti (1116). Şehinşah’ın gözlerine mil çektiren Mesud, onu Konya’da hapsettirdi. Ancak bir süre sonra Şahinşah’ın gözlerinin tam kör olmadığı anlaşılınca yeniden saltanat mücadelesine girişebileceği endişesi ile onu öldürtmüştür (1118).
II. İoannis'in Anadolu seferi
Sultan Mesud, Bizans imparatoru I. Aleksios'un 15 Ağustos 1118’de ölümü ve tahtın el değiştirmesini fırsat bilerek Bizans’ın elindeki Denizli ve civarını ele geçirdi; ancak yeni imparator II. İoannis 1119’da Anadolu’ya sefere çıkarak bu toprakları geri aldığı gibi 1120’de Türk akınlarına son vermek üzere yeni bir sefere çıkarak Uluborlu kalesini ele geçirmiştir. Ayrıca Bizans ordusu Antalya’ya kadar ilerleyerek birçok kaleyi Türkler’in elinden almıştır.
Tuğrul Aslan ile mücadelesi
Mesud, kendisini taht kavgasında destekleyen ve Konya’yı almasını sağlayan kayınpederi Emir Gazi’ye bağlılığını Emir Gazi’nin ölümüne dek sürdürdü. Kardeşi Tuğrul Aslan’ın kontrolünde bulunan Malatya’yı ele geçirmesi için Emir Gazi’ye destek verdi.
Ayşe Hatun, Malatya’da oğlu Tuğrul Aslan’ın hakimiyetini devam ettirmek için elinden geleni yapıyordu. Siyasi varlığını koruyabilmek için çeşitli evlilikler yapan Ayşe Hatun, son olarak Anadolu’nun güçlü beylerinden Artuklu Belek ile evlenmişti. Belek Gazi’nin Franklar ile yaptığı bir mücadelede ölümü (1124) üzerine Emir Gazi, Ayşe Hatun’un yeni bir eş bulmasına fırsat vermeden Malatya’yı kuşattı. Bir ay kadar kuşatmaya devam eden Gazi, daha sonra kuşatmayı oğlu Muhammet’e bırakarak oradan ayrıldı. Muhammet altı ay daha kuşatmayı sürdürdü ve sonunda açlık sebebiyle daha fazla dayanamayan Malatya, Danişmendlilerin eline geçti Ayşe Hatun ve oğlu Tuğrul Arslan, Minşar (Maşara / Mışar) kalesine çekilerek şehri Danişmendlilere bıraktılar (1 Zilkade 518 / 10 Aralık 1124).
Melik Arap ile mücadelesi
Ankara, Kastamonu ve Çankırı’da hüküm süren Melik Arap, kardeşi Sultan Mesud’un Emir Gazi’nin Malatya seferine katılmasını ve şehri diğer kardeşlerinden alıp Danişmendlilere bırakmasını onaylamayarak isyan etti. Mesud’un yardım istemek için Bizans başkenti İstanbul’a gittiği sırada Melik Arap Konya’yı kuşattı (1126).
Bizans İmparatoru II. İoannis'dan çok miktarda para ve asker desteği alan Mesud, Emîr Gazi ile birlikte Melik Arap’ın üzerine yürüyerek onu yendi; hakimi olduğu bölgeleri almayı başardı. Mücadeleden vazgeçen Melik Arap 522 (1128) veya 523’te (1129) ölmüştür.
Bizans İmparatoru’nun kardeşi Isaakos’un Selçuklulara sığınması
1130 yılında II. İoannis'in kardeşi İsaakios, İstanbul’da hükümdarlığı ele geçirme girişiminde bulunup başarısız olunca önce Selçuklu Sultanı I. Mesud'a, sonra da Dânişmendli Hükümdarı Emîr Gazi'ye sığındı. Daha sonra Ermeni Leo'nun yanına gidip kızıyla evlenen Isaakos, Ermeni Leo ile arası açılınca Sultan Mesud’a sığındı. İsaakios'un kışkırtmasıyla Sultan Mesud, Tarabzon merkezli Haldia'nın bağımsız prensi , Kilikya Ermeni Prensi Leon ve Latin Kudüs Kralı arasında Bizans'a karşı oluşturulması planlanan fiiliyata dönüşmedi, İsaakios 1136'da kardeşiyle uzlaştı. Ancak oğlu İoannis Çelepes Komnenos tekrar Türklere kaçmış ve Müslüman olarak Sultan Mesud’un kızlarından birisi ile evlenmiştir.
Melik Muhammed ile ilişkiler
Sultan Mesud’un Arapşah, Şahinşah ve Tuğrul Arslan’dan kurtulup tahtını sağlamlaştırmasını sağlayan Emir Gazi, 1134’te hayatını kaybetti ve Melik Muhammed Danişmed Beyi oldu. Sultan Mesud, Emir Gazi’nin ölümünden sonra Danişmendli topraklarına yürüyen Bizans İmparatoru II. İoannis ile anlaşıp savaşa asker yolladı ancak Bizans ordusu Çankırı’yı kuşattığı sırada kuvvetlerini geri çekti ve Bizans kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı. 1137’de İmparator Suriye seferine çıktığında ise Mesud Bizans topraklarına saldırarak onun geri dönmesine sebep oldu. Mesud, muhtemelen Bizans imparatorunun Dânişmendliler’in eski merkezi Niksar’ı kuşattığı sırada da (1140) kayınbiraderi Muhammed’e yardım etmiştir. Türk akıncılar 1142’de Antalya yöresine kadar ilerlediler. O yıl Melik Muhammed’in ölümü üzerine Danişmendli Beyliği’nde saltanat mücadeleleri başladı. Sultan Mesud’un Danişmendli hükümdarı Muhammed döneminde uyguladığı siyaset, Türkiye Selçuklu Devleti’ni Anadolu’da Danişmendliler ile eşit seviyeye getirmeyi sağlamıştır.
Anadolu’da üstünlüğü ele geçirmesi
Sultan Mesud, 1142'de Türkiye Selçuklularının Anadolu'daki üstünlüğünü yeniden kurma fırsatını Melik Muhamedin ölümünden sonra elde etti. Danişmendli Devleti, Melik Muhammed’in ölümünden sonra merkezleri Kayseri, Sivas ve Malatya olan üç kısma ayrıldı. Mesud, Kayseri meliki Zünun’u himaye etti. Zünnun dışındakilerle mücadelesini, onları itaat altına alıncaya kadar sürdürdü Önce Sivas Meliki Yağıbasan’ı yendi, ardından Malatya’yı kuşattı (1143). Bizans ordusunun ülkesine geldiği haberi üzerine üç ay sonra kuşatmayı kaldırıp Konya’ya dönmek zorunda kaldıysa da Malatya hakimi Aynüddevle’nin kendisini metbu tanımasını sağladı.
Mesud, Danişmendliler ile mücadelesini sürdürürken bir yandan da Türkler’i Anadolu’dan atmak isteyen Bizans imparatorları ve kalabalık Haçlı orduları ile mücadele etmişti.
Bizans İmparatoru Manuil ile mücadelesi
İkinci Suriye seferine çıkan Bizans İmparatoru II. İoannis'in 1143 yılı Mart ayında beklenmedik şekilde hayatını kaybetmesinde sonra Mesud, ani taht değişikliğini fırsat bilerek Bizans topraklarına akınlarda bulundu. Selçuklu-Bizans sınırındaki Bizans’a ait Prakana Kalesi’ni aldığı için öfkelenen yeni imparator Manuil’un ordusu 1146'da Konya önlerine kadar ilerledi ancak Konya ve çevresini yağmalatıp geri dönmek zorunda kaldı. Bizans ordusu, Konya’dan kendi topraklarına varıncaya kadar Türkler tarafından ağır kayıplara uğratıldı. Sultan Mesud, Avrupa’dan gelen Haçlı orduları tehlikesi nedeniyle barış teklif etti. Selçuklular’ın Prakana kalesini ve daha önce Bizans’dan aldıkları birkaç kaleyi geri vermesi şartıyla barış yapıldı.
II. Haçlı ordusu ile mücadelesi
Urfa Haçlı Kontluğu’nun kaldırılması üzerine düzenlenen Haçlı Ordusu, 26 Ekim 1147'de Dorylaion (Eskişehir) civarında Selçuklu Ordusu tarafından ağır bir mağlubiyete uğratıldı. Sultan Mesud, bu zaferle babası I. Kılıcarslan’ın 1092'de Eskişehir’de uğradığı yenilginin intikamını almış oldu.
Güneydoğu Anadolu'daki Haçlılar Üzerine Sefer
Sultan Mesud, II. Haçlı Seferi'nde Haçlıların gücünü büyük ölçüde kırdıktan ve Bizans İmparatoru ile barış yaptıktan sonra Güneydoğu Anadolu üzerine sefere çıktı. Sultan Mesud, kazandığı bu zaferlerle kendini daha serbest hissediyor ve Anadolu'da yeni fetihler yapma fırsatını yakalamış oluyordu. Bunun dışında 'in kendisine alaycı bir mektup göndermesini de dikkate alarak Artuklular, Zengiler ve oğlu Kılıç Arslanile birlikte 1149'da sefere çıktı. Maraş önlerine gelen Sultan Mesud kısa bir kuşatmadan sonra 11 Eylül 1149'da amanla .
1150 yılının ilkbaharında Sultan Mesud, oğlu Kılıçarslan'ı da yanına alarak ikinci kez Haçlılar üzerine sefere çıktı. 22 Mayıs 1150'de 'u (Göksun) fethetti. Bundan 8 gün sonra (30 Mayıs 1150'de) 'ne hakim oldu. Ve 3 Haziran 1150 tarihinde de Ra'bân . Sultan, buradan da 'ni kuşatmaya başladı.
Kilikya seferi ve ölümü
Kilikya Ermeni Kralı II. Toros’un topraklarını genişletmek için Bizans ve Selçuklu topraklarına saldırması üzerine Sultan Mesud, Bizans İmparatoru II. Manuil ile anlaştı ve a Dânişmendli Yağıbasan’ı da yanına alarak ordusuyla harekete geçti (1153). Ermenilerin direnişi ile karşılaşan Sultan Mesud ilerlemek istemedi. Bir dostluk ve ittifak ahidnâmesi yazdırıp bunu yeminle tasdik ettikten sonra bir elçi vasıtasıyla Ermeni hâkimine gönderdi ve hiç kimseye zarar vermeden geri döndü. Ancak Bizans imparatorunun talebi üzerine 1154 Mart’ında yeniden Kilikya seferine çıktı. Ancak doğal afetler yüzünden geri çekilmek zorunda kalan Sultan Mesud, Toros ile anlaşma yaptı. Bu sefer gibi çok sayıda insan, hayvan, silah ve teçhizat kaybına yol açtı. Seferden döndükten sonra hastalanan Sultan on ay süren bir rahatsızlık devresinden sonra 1156 yılında öldü.
I. Mesud, geleneğe uyarak ülkesini üç oğlu (Kılıç Arslan, Dolat ve Şahinşah) arasında paylaştırmış; Elbistan Meliki lan Kılıçarslan'ı veliaht ilan etmişti. Ölümünün ardından oğulları arasında taht kavgaları başladı.
Kaynakça
- ^ a b "Mehmet Ali Hacıgökmen, Türkiye Selçukluları Zamanında Konya'nın Devlet Merkezi Oluşu, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 29, Yıl 2011". 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
- ^ a b c d "Faruk Sümer, Mesud I, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 29, Yıl 2004" (PDF). 1 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
- ^ (PDF). 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
- ^ a b "Muharrem Kesik, Türkiye Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Tarihi, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Tarih Lisans Programı". 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
- ^ Muharrem Kesik, "Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan Mesud Dönemi (1116-1155)", TTK Yayınları, Ankara 2001
I. Mesud Alt kolu Türkiye Doğumu: 1095 Ölümü: 1156 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Şahinşah |  Türkiye Selçuklu Sultanı 1116 – 1155 | Sonra gelen: II. Kılıç Arslan |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Rukneddin Mesud Arap alfabesiyle ركن الدين مسعود Rukn ed Din Mes ud 1095 1156 en uzun sure hukum surmus Anadolu Selcuklu Sultani dir I Rukneddin Mesud ركن الدين مسعودKonya daki Alaeddin Camii I Mesud doneminde insa edildi Anadolu Selcuklu SultaniHukum suresi1116 1156Once gelenSahinsahSonra gelenII Kilic ArslanDogum1095Olum1156Tam adiMesud bin Kilic ArslanHanedanSelcuklu HanedaniBabasiI Kilic ArslanDiniIslam Danismendli Beyi olan kayinpederi Emir Gazi sayesinde Anadolu Selcuklu tahtina cikmis kardesleri Arapsah Sahinsah ve Tugrul Arslan dan kurtulup tahtini saglamlastirmistir Onun saltanatinin Emir Gazi nin olumune kadar olan doneminde devlet kismen bagimsizligini kaybetti Danismendliler in uydusu haline geldi Ancak Emir Gazi nin olumunden sonra izledigi siyaset sayesinde Mesud Turkiye Selcuklularinin Anadolu daki ustunlugunu yeniden kurmayi basardi 1147 de II Hacli Seferine cikan Hacli ordusunu Dorileon Muharebesi nde yenerek babasi I Kilicarslan in 50 yil once ayni yerdeki yenilgisinin intikamini aldi YasamiI Kilic Arslan in ogullarindandir Babasinin Buyuk Selcuklu emiri Emir Cavli ile yaptigi savas sirasinda genc yasta beklenmedik olumunden sonra Turkiye Selcuklu Devleti tahti bir sure bos kalmisti Kilicarslan in geride biraktigi dort varisten buyuk oglu Sahinsah esir olarak Buyuk Selcuklu Devleti nin baskenti Isfahan a en kucuk oglu Tugrul ise Emir Bozkus tarafindan annesi Ayse Hatun ile birlikte Musul dan Malatya ya goturulmustu Arap ve Mesud un bu donemde nerede olduklari konusunda pek fazla bilgi yoktur ancak Anadolu nun cesitli yerlerine yerlesen Turkmen kulturlerinin yaninda olduklari dusunulur Sahinsah in uc yil sonra serbest kalip tahta cikmasina kadar Danismendliler Anadolu nun en buyuk gucu haline geldiler Sahinsah in tahta gecisine kadar Mesud un Danismentlilerin yardimiyla Aksehir Konya hattinda bulundugu Melik Arab in ise Ankara ve cevresinde bulundugu ve Bizans a karsi akinlar duzenledikleri bilinir Mesud Danismend Beyi Emir Gazi nin kizi ile evlenerek Danismendli ailesine damat olmustur Mesud ile Melik Arapsah Sahinsah in Anadolu Selcuklu tahtina oturmasindan sonra tarafindan Konya da hapsedildiler Sahinsah ile mucadelesi Uc yillik saltanat boslugu sirasinda Bizanslilar Bati Anadolu topraklarini yeniden ele gecirmeye baslamisti Bu topraklari geri almak icin Bizans ile mucadeleye baslayan Sehinsah 1116 da imparator I Aleksios ile yaptigi savastan sonra imparatorun Afyonkarahisar daki karargahinda baris imzaladi Mesud bu sirada serbest kaldi ve Danismendliler in yardimi ile tahti ele gecirmek icin harekete gecti Kimi kaynaklara gore Sehinsah in bir emiri ona isyan ederek Mesud u hapisten cikarmis Danismendli Emir Gazi nin yanina goturmus ve onu sultan ilan etmislerdir Kardesi Mesud un sultanlik icin harekete gectigini haber alan Sahinsah da hemen Konya ya dogru hareket etti Bizans imparatorunun kendisine Bizans kuvvetlerinin eslik etmesi onerisini geri cevirmisti Sahinsah in birlikleri yolda Mesud un gucleri ile karsilasinca Aksehir e cok yakin olan Tyragion kasabasina gittiler Mesud un kasabayi kusatmasi uzerine halk Sehinsah i kendisine teslim etti 1116 Sehinsah in gozlerine mil cektiren Mesud onu Konya da hapsettirdi Ancak bir sure sonra Sahinsah in gozlerinin tam kor olmadigi anlasilinca yeniden saltanat mucadelesine girisebilecegi endisesi ile onu oldurtmustur 1118 Bizans Imparatoru II IoannisII Ioannis in Anadolu seferi Sultan Mesud Bizans imparatoru I Aleksios un 15 Agustos 1118 de olumu ve tahtin el degistirmesini firsat bilerek Bizans in elindeki Denizli ve civarini ele gecirdi ancak yeni imparator II Ioannis 1119 da Anadolu ya sefere cikarak bu topraklari geri aldigi gibi 1120 de Turk akinlarina son vermek uzere yeni bir sefere cikarak Uluborlu kalesini ele gecirmistir Ayrica Bizans ordusu Antalya ya kadar ilerleyerek bircok kaleyi Turkler in elinden almistir Tugrul Aslan ile mucadelesi Mesud kendisini taht kavgasinda destekleyen ve Konya yi almasini saglayan kayinpederi Emir Gazi ye bagliligini Emir Gazi nin olumune dek surdurdu Kardesi Tugrul Aslan in kontrolunde bulunan Malatya yi ele gecirmesi icin Emir Gazi ye destek verdi Ayse Hatun Malatya da oglu Tugrul Aslan in hakimiyetini devam ettirmek icin elinden geleni yapiyordu Siyasi varligini koruyabilmek icin cesitli evlilikler yapan Ayse Hatun son olarak Anadolu nun guclu beylerinden Artuklu Belek ile evlenmisti Belek Gazi nin Franklar ile yaptigi bir mucadelede olumu 1124 uzerine Emir Gazi Ayse Hatun un yeni bir es bulmasina firsat vermeden Malatya yi kusatti Bir ay kadar kusatmaya devam eden Gazi daha sonra kusatmayi oglu Muhammet e birakarak oradan ayrildi Muhammet alti ay daha kusatmayi surdurdu ve sonunda aclik sebebiyle daha fazla dayanamayan Malatya Danismendlilerin eline gecti Ayse Hatun ve oglu Tugrul Arslan Minsar Masara Misar kalesine cekilerek sehri Danismendlilere biraktilar 1 Zilkade 518 10 Aralik 1124 Imparator Ioannis in kardesi IsaakiosMelik Arap ile mucadelesi Ankara Kastamonu ve Cankiri da hukum suren Melik Arap kardesi Sultan Mesud un Emir Gazi nin Malatya seferine katilmasini ve sehri diger kardeslerinden alip Danismendlilere birakmasini onaylamayarak isyan etti Mesud un yardim istemek icin Bizans baskenti Istanbul a gittigi sirada Melik Arap Konya yi kusatti 1126 Bizans Imparatoru II Ioannis dan cok miktarda para ve asker destegi alan Mesud Emir Gazi ile birlikte Melik Arap in uzerine yuruyerek onu yendi hakimi oldugu bolgeleri almayi basardi Mucadeleden vazgecen Melik Arap 522 1128 veya 523 te 1129 olmustur Bizans Imparatoru nun kardesi Isaakos un Selcuklulara siginmasi 1130 yilinda II Ioannis in kardesi Isaakios Istanbul da hukumdarligi ele gecirme girisiminde bulunup basarisiz olunca once Selcuklu Sultani I Mesud a sonra da Danismendli Hukumdari Emir Gazi ye sigindi Daha sonra Ermeni Leo nun yanina gidip kiziyla evlenen Isaakos Ermeni Leo ile arasi acilinca Sultan Mesud a sigindi Isaakios un kiskirtmasiyla Sultan Mesud Tarabzon merkezli Haldia nin bagimsiz prensi Kilikya Ermeni Prensi Leon ve Latin Kudus Krali arasinda Bizans a karsi olusturulmasi planlanan fiiliyata donusmedi Isaakios 1136 da kardesiyle uzlasti Ancak oglu Ioannis Celepes Komnenos tekrar Turklere kacmis ve Musluman olarak Sultan Mesud un kizlarindan birisi ile evlenmistir Melik Muhammed ile iliskiler Sultan Mesud un Arapsah Sahinsah ve Tugrul Arslan dan kurtulup tahtini saglamlastirmasini saglayan Emir Gazi 1134 te hayatini kaybetti ve Melik Muhammed Danismed Beyi oldu Sultan Mesud Emir Gazi nin olumunden sonra Danismendli topraklarina yuruyen Bizans Imparatoru II Ioannis ile anlasip savasa asker yolladi ancak Bizans ordusu Cankiri yi kusattigi sirada kuvvetlerini geri cekti ve Bizans kusatmayi kaldirmak zorunda kaldi 1137 de Imparator Suriye seferine ciktiginda ise Mesud Bizans topraklarina saldirarak onun geri donmesine sebep oldu Mesud muhtemelen Bizans imparatorunun Danismendliler in eski merkezi Niksar i kusattigi sirada da 1140 kayinbiraderi Muhammed e yardim etmistir Turk akincilar 1142 de Antalya yoresine kadar ilerlediler O yil Melik Muhammed in olumu uzerine Danismendli Beyligi nde saltanat mucadeleleri basladi Sultan Mesud un Danismendli hukumdari Muhammed doneminde uyguladigi siyaset Turkiye Selcuklu Devleti ni Anadolu da Danismendliler ile esit seviyeye getirmeyi saglamistir Imparaotru I ManuilAnadolu da ustunlugu ele gecirmesi Sultan Mesud 1142 de Turkiye Selcuklularinin Anadolu daki ustunlugunu yeniden kurma firsatini Melik Muhamedin olumunden sonra elde etti Danismendli Devleti Melik Muhammed in olumunden sonra merkezleri Kayseri Sivas ve Malatya olan uc kisma ayrildi Mesud Kayseri meliki Zunun u himaye etti Zunnun disindakilerle mucadelesini onlari itaat altina alincaya kadar surdurdu Once Sivas Meliki Yagibasan i yendi ardindan Malatya yi kusatti 1143 Bizans ordusunun ulkesine geldigi haberi uzerine uc ay sonra kusatmayi kaldirip Konya ya donmek zorunda kaldiysa da Malatya hakimi Aynuddevle nin kendisini metbu tanimasini sagladi Mesud Danismendliler ile mucadelesini surdururken bir yandan da Turkler i Anadolu dan atmak isteyen Bizans imparatorlari ve kalabalik Hacli ordulari ile mucadele etmisti Bizans Imparatoru Manuil ile mucadelesi Ikinci Suriye seferine cikan Bizans Imparatoru II Ioannis in 1143 yili Mart ayinda beklenmedik sekilde hayatini kaybetmesinde sonra Mesud ani taht degisikligini firsat bilerek Bizans topraklarina akinlarda bulundu Selcuklu Bizans sinirindaki Bizans a ait Prakana Kalesi ni aldigi icin ofkelenen yeni imparator Manuil un ordusu 1146 da Konya onlerine kadar ilerledi ancak Konya ve cevresini yagmalatip geri donmek zorunda kaldi Bizans ordusu Konya dan kendi topraklarina varincaya kadar Turkler tarafindan agir kayiplara ugratildi Sultan Mesud Avrupa dan gelen Hacli ordulari tehlikesi nedeniyle baris teklif etti Selcuklular in Prakana kalesini ve daha once Bizans dan aldiklari birkac kaleyi geri vermesi sartiyla baris yapildi Haclilara karsi Dorileon MuharebesiII Hacli ordusu ile mucadelesi Urfa Hacli Kontlugu nun kaldirilmasi uzerine duzenlenen Hacli Ordusu 26 Ekim 1147 de Dorylaion Eskisehir civarinda Selcuklu Ordusu tarafindan agir bir maglubiyete ugratildi Sultan Mesud bu zaferle babasi I Kilicarslan in 1092 de Eskisehir de ugradigi yenilginin intikamini almis oldu Guneydogu Anadolu daki Haclilar Uzerine Sefer Sultan Mesud II Hacli Seferi nde Haclilarin gucunu buyuk olcude kirdiktan ve Bizans Imparatoru ile baris yaptiktan sonra Guneydogu Anadolu uzerine sefere cikti Sultan Mesud kazandigi bu zaferlerle kendini daha serbest hissediyor ve Anadolu da yeni fetihler yapma firsatini yakalamis oluyordu Bunun disinda in kendisine alayci bir mektup gondermesini de dikkate alarak Artuklular Zengiler ve oglu Kilic Arslanile birlikte 1149 da sefere cikti Maras onlerine gelen Sultan Mesud kisa bir kusatmadan sonra 11 Eylul 1149 da amanla 1150 yilinin ilkbaharinda Sultan Mesud oglu Kilicarslan i da yanina alarak ikinci kez Haclilar uzerine sefere cikti 22 Mayis 1150 de u Goksun fethetti Bundan 8 gun sonra 30 Mayis 1150 de ne hakim oldu Ve 3 Haziran 1150 tarihinde de Ra ban Sultan buradan da ni kusatmaya basladi Kilikya seferi ve olumu Kilikya Ermeni Krali II Toros un topraklarini genisletmek icin Bizans ve Selcuklu topraklarina saldirmasi uzerine Sultan Mesud Bizans Imparatoru II Manuil ile anlasti ve a Danismendli Yagibasan i da yanina alarak ordusuyla harekete gecti 1153 Ermenilerin direnisi ile karsilasan Sultan Mesud ilerlemek istemedi Bir dostluk ve ittifak ahidnamesi yazdirip bunu yeminle tasdik ettikten sonra bir elci vasitasiyla Ermeni hakimine gonderdi ve hic kimseye zarar vermeden geri dondu Ancak Bizans imparatorunun talebi uzerine 1154 Mart inda yeniden Kilikya seferine cikti Ancak dogal afetler yuzunden geri cekilmek zorunda kalan Sultan Mesud Toros ile anlasma yapti Bu sefer gibi cok sayida insan hayvan silah ve techizat kaybina yol acti Seferden dondukten sonra hastalanan Sultan on ay suren bir rahatsizlik devresinden sonra 1156 yilinda oldu I Mesud gelenege uyarak ulkesini uc oglu Kilic Arslan Dolat ve Sahinsah arasinda paylastirmis Elbistan Meliki lan Kilicarslan i veliaht ilan etmisti Olumunun ardindan ogullari arasinda taht kavgalari basladi Kaynakca a b Mehmet Ali Hacigokmen Turkiye Selcuklulari Zamaninda Konya nin Devlet Merkezi Olusu Turkiyat Arastirmalari Dergisi Sayi 29 Yil 2011 6 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Kasim 2015 a b c d Faruk Sumer Mesud I Turk Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 29 Yil 2004 PDF 1 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Kasim 2015 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Kasim 2015 PDF 7 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Kasim 2015 a b Muharrem Kesik Turkiye Selcuklulari ve Anadolu Beylikleri Tarihi Istanbul Universitesi Acik ve Uzaktan Egitim Fakultesi Tarih Lisans Programi 28 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Kasim 2015 Muharrem Kesik Turkiye Selcuklu Devleti Tarihi Sultan Mesud Donemi 1116 1155 TTK Yayinlari Ankara 2001 I MesudSelcuklu HanedaniAlt kolu TurkiyeDogumu 1095 Olumu 1156Resmi unvanlarOnce gelen Sahinsah Turkiye Selcuklu Sultani 1116 1155 Sonra gelen II Kilic Arslan