Illinois (İngilizce telaffuz: ( dinle) IL-i-NOY-'), Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı eyaletlerinden birisi. Başkenti Springfield'dır. En büyük kenti Şikago'dur. Illinois, ABD'nin en kalabalık beşinci, en büyük yirmi beşinci eyaletidir. Michigan Gölü'nün batısında yer alır.
Illinois | |
---|---|
Bayrak Mühür | |
Ülke | Amerika Birleşik Devletleri |
Başkent | Springfield |
En büyük şehir | Chicago |
İdare | |
• Vali | (D) |
• Vali vekili | Juliana Stratton (D) |
• Üst meclis | |
• Alt meclis | |
• | (D) (D) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 149,997 km² |
• Kara | 143,969 km² (55,586 mil²) |
• Su | 5,981 km² (2,309 mil²) |
Rakım | 180 m |
En yüksek nokta | 376,4 m (1.234,9 ft) |
En alçak nokta | 85 m (278 ft) |
Nüfus (2020) | |
• Toplam | 12,812,508 |
• Yoğunluk | 89,4/km² |
Zaman dilimi | UTC-06.00 |
• Yaz (YSU) | UTC-05.00 |
ISO 3166 kodu | US-IL |
Resmî site illinois.gov |
Illinois, kuzeyde ve merkezdeki büyük sanayisi ve tarımsal merkezleri, güneyde kömür, kereste ve petrol gibi doğal kaynakları ve kuzeydoğudaki küresel şehri Şikago ile oldukça çeşitli ekonomisi vardır.
Merkezi konumu ve elverişli coğrafyası sayesinde eyalet önemli bir ulaşım merkezi'dir: Şikago Limanı'nın Büyük Göller ve Saint Lawrence Denizyolu ile Atlantik Okyanusu'na ve Illinois Suyolu ile Mississippi Nehri üzerinden Meksika Körfezi'ne erişimi vardır. Eyalet sınırları kısmen Mississippi, Ohio ve Wabash nehirlerinden oluşur. Şikago O'Hare Uluslararası Havalimanı onlarca yıldır dünyanın en işlek on havaalanı arasındadır. Illinois, uzun süredir Amerika Birleşik Devletleri'nin mikrokozmosu ve Amerikan kültüründe bir çan olarak görülür ve Peoria'da oynayacak mı? ifadesiyle örneklenir.
Jeoloji
Paleozoyik Çağ'ın erken dönemlerinde, ilerde bir gün Illinois olacak bölge Ekvator'a yakın sığ bir denizin altında kaldı. Bu dönemde burada trilobiteler, brakiyopodlarlar ve krinoidler dahil olmak üzere çeşitli deniz canlıları yaşıyordu. Değişen çevresel koşullar Karbonifer'de büyük kömür bataklıkları oluşumuna yol açtı.
Illinois, Mezozoyik'in bir kısmında deniz seviyesinin üstündeydi ama sonunda Batı İç Deniz Yolunca yeniden sularla kaplandı. Bu, Eosen Dönemi ile geriledi.
Pleistosen Dönemi 'nde geniş buz tabakaları Illinois'in çoğunu kapladı ve yalnızca Sürüklenme Olmayan Alan (en:Driftless Area) açıkta kaldı. Bu buzullar, Michigan Gölü havzasını oydu ve arkalarında eski buzul göllerinin ve morenlerin izlerini bıraktılar.
Coğrafya
Illinois, Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı bölgesi'ndedir ve Kuzey Amerika'nın Büyük Göller bölgesindeki sekiz eyaletten biridir (aynı zamanda Ontario, Kanada'yı da kapsar).
Sınırlar
Illinois'in Indiana ile doğu sınırı, güneyde Post Vincennes üzerinde Wabash nehri'ne, kuzeydeki Michigan Gölü'nde 87° 31′ 30″ batı boylamında kuzey-güney hattı oluşturur. Wabash nehri, Wabash Ohio nehri'ne girene kadar Indiana ile doğu/güneydoğu sınırı olarak devam eder. Bu, Illinois'in Ohio Nehri'nin kuzey kıyısı boyunca uzanan Kentucky ile olan güney sınırının başlangıcını işaret eder.Missouri ve Iowa ile olan batı sınırının çoğu Mississippi nehri'dir; Kaskaskia, Mississippi'nin batısındaki ve yalnızca Missouri'den ulaşılabilen Illinois'in ekslav'ıdır. Eyaletin Wisconsin ile olan kuzey sınırı 42° 30' kuzey enleminde sabitlenmiştir. Illinois'in kuzeydoğu sınırı, Illinois'in Michigan eyaletinin yanı sıra Wisconsin ve Indiana ile bir su sınırını paylaştığı Michigan Gölü'ndedir.
Topografya
Illinois tamamen İç Ovalar'da kalmasına rağmen yükseltisinde bazı küçük farklılıklar vardır. Aşırı kuzeybatı Illinois'de, buzullaşmamış ve bu nedenle daha yüksek ve engebeli topoğrafya bölgesi Sürüklenmeyen Alan, eyaletin küçük bölümünü kaplar. Güney Illinois, Shawnee Ulusal Ormanının çevresindeki tepelik alanları içerir.
Sürüklenmeyen Alan'ındaki Charles höyüğü, 1.235 ft (376 m) ile eyaletin deniz seviyesinden en yüksek doğal yüksekliğine sahiptir. Diğer yaylalar arasında güneydeki Shawnee tepeleri yer alır ve nehirleri boyunca değişen topoğrafya vardır; Illinois nehri, eyaleti kuzeydoğudan güneybatıya ikiye böler. Alton'dan Kaskaskia nehrine kadar Mississippi nehrindeki taşkın yatağı Amerikan Dip'i (ing: ) olarak bilinir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "2020 Census Apportionment Results". census.gov. Amerika Birleşik Devletleri Sayım Bürosu. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ Ohlemacher, Stephen (17 Mayıs 2007). "Analysis ranks Illinois most average state". Carbondale, Illinois: The Southern Illinoisan. Associated Press. 14 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2009.
- ^ Willman, Harold Bowen; Atherton, Elwood; Buschbach, T. C.; Collinson, Charles William; Frye, John Chapman; Hopkins, M. E.; Lineback, Jerry Alvin; Simon, Jack A. (1975). "Handbook of Illinois stratigraphy". Bulletin - Illinois State Geological Survey. Urbana, IL. 95. 20 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2020.
- ^ Wikisource. Illinois Constitution of 1818.
- ^ Nelson, Ronald E., (Ed.) (1978). Illinois: Land and Life in the Prairie State. Dubuque, Iowa: Kendall/Hunt. ISBN .
ABD'deki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Illinois Ingilizce telaffuz ˌɪlɨˈnɔɪ dinle IL i NOY Amerika Birlesik Devletleri nin Ortabati eyaletlerinden birisi Baskenti Springfield dir En buyuk kenti Sikago dur Illinois ABD nin en kalabalik besinci en buyuk yirmi besinci eyaletidir Michigan Golu nun batisinda yer alir IllinoisEyaletBayrakMuhurUlkeAmerika Birlesik DevletleriBaskentSpringfieldEn buyuk sehirChicagoIdare Vali D Vali vekiliJuliana Stratton D Ust meclis Alt meclis D D Yuzolcumu Toplam149 997 km Kara143 969 km 55 586 mil Su5 981 km 2 309 mil Rakim180 mEn yuksek nokta376 4 m 1 234 9 ft En alcak nokta85 m 278 ft Nufus 2020 Toplam12 812 508 Yogunluk89 4 km Zaman dilimiUTC 06 00 Yaz YSU UTC 05 00ISO 3166 koduUS ILResmi site illinois gov Illinois kuzeyde ve merkezdeki buyuk sanayisi ve tarimsal merkezleri guneyde komur kereste ve petrol gibi dogal kaynaklari ve kuzeydogudaki kuresel sehri Sikago ile oldukca cesitli ekonomisi vardir Merkezi konumu ve elverisli cografyasi sayesinde eyalet onemli bir ulasim merkezi dir Sikago Limani nin Buyuk Goller ve Saint Lawrence Denizyolu ile Atlantik Okyanusu na ve Illinois Suyolu ile Mississippi Nehri uzerinden Meksika Korfezi ne erisimi vardir Eyalet sinirlari kismen Mississippi Ohio ve Wabash nehirlerinden olusur Sikago O Hare Uluslararasi Havalimani onlarca yildir dunyanin en islek on havaalani arasindadir Illinois uzun suredir Amerika Birlesik Devletleri nin mikrokozmosu ve Amerikan kulturunde bir can olarak gorulur ve Peoria da oynayacak mi ifadesiyle orneklenir JeolojiPaleozoyik Cag in erken donemlerinde ilerde bir gun Illinois olacak bolge Ekvator a yakin sig bir denizin altinda kaldi Bu donemde burada trilobiteler brakiyopodlarlar ve krinoidler dahil olmak uzere cesitli deniz canlilari yasiyordu Degisen cevresel kosullar Karbonifer de buyuk komur batakliklari olusumuna yol acti Illinois Mezozoyik in bir kisminda deniz seviyesinin ustundeydi ama sonunda Bati Ic Deniz Yolunca yeniden sularla kaplandi Bu Eosen Donemi ile geriledi Pleistosen Donemi nde genis buz tabakalari Illinois in cogunu kapladi ve yalnizca Suruklenme Olmayan Alan en Driftless Area acikta kaldi Bu buzullar Michigan Golu havzasini oydu ve arkalarinda eski buzul gollerinin ve morenlerin izlerini biraktilar CografyaIllinois Amerika Birlesik Devletleri nin Ortabati bolgesi ndedir ve Kuzey Amerika nin Buyuk Goller bolgesindeki sekiz eyaletten biridir ayni zamanda Ontario Kanada yi da kapsar Sinirlar Illinois in Indiana ile dogu siniri guneyde Post Vincennes uzerinde Wabash nehri ne kuzeydeki Michigan Golu nde 87 31 30 bati boylaminda kuzey guney hatti olusturur Wabash nehri Wabash Ohio nehri ne girene kadar Indiana ile dogu guneydogu siniri olarak devam eder Bu Illinois in Ohio Nehri nin kuzey kiyisi boyunca uzanan Kentucky ile olan guney sinirinin baslangicini isaret eder Missouri ve Iowa ile olan bati sinirinin cogu Mississippi nehri dir Kaskaskia Mississippi nin batisindaki ve yalnizca Missouri den ulasilabilen Illinois in ekslav idir Eyaletin Wisconsin ile olan kuzey siniri 42 30 kuzey enleminde sabitlenmistir Illinois in kuzeydogu siniri Illinois in Michigan eyaletinin yani sira Wisconsin ve Indiana ile bir su sinirini paylastigi Michigan Golu ndedir Topografya Charles hoyugu Illinois deki en yuksek dogal nokta eyaletin kuzeybati kesimindeki Suruklenmeyen Alan da deniz seviyesinden 1 235 fit 376 m yuksekliktedir Illinois tamamen Ic Ovalar da kalmasina ragmen yukseltisinde bazi kucuk farkliliklar vardir Asiri kuzeybati Illinois de buzullasmamis ve bu nedenle daha yuksek ve engebeli topografya bolgesi Suruklenmeyen Alan eyaletin kucuk bolumunu kaplar Guney Illinois Shawnee Ulusal Ormaninin cevresindeki tepelik alanlari icerir Suruklenmeyen Alan indaki Charles hoyugu 1 235 ft 376 m ile eyaletin deniz seviyesinden en yuksek dogal yuksekligine sahiptir Diger yaylalar arasinda guneydeki Shawnee tepeleri yer alir ve nehirleri boyunca degisen topografya vardir Illinois nehri eyaleti kuzeydogudan guneybatiya ikiye boler Alton dan Kaskaskia nehrine kadar Mississippi nehrindeki taskin yatagi Amerikan Dip i ing olarak bilinir Ayrica bakiniz1968 Illinois depremiKaynakca 2020 Census Apportionment Results census gov Amerika Birlesik Devletleri Sayim Burosu 26 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Nisan 2021 Ohlemacher Stephen 17 Mayis 2007 Analysis ranks Illinois most average state Carbondale Illinois The Southern Illinoisan Associated Press 14 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2009 Willman Harold Bowen Atherton Elwood Buschbach T C Collinson Charles William Frye John Chapman Hopkins M E Lineback Jerry Alvin Simon Jack A 1975 Handbook of Illinois stratigraphy Bulletin Illinois State Geological Survey Urbana IL 95 20 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2020 Wikisource Illinois Constitution of 1818 Nelson Ronald E Ed 1978 Illinois Land and Life in the Prairie State Dubuque Iowa Kendall Hunt ISBN 978 0 8403 1831 2 ABD deki bir yerlesim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz