Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Inverness, (İskoçça "İnbhir Nis") yerel idare bakımdan Birleşik Krallık'ın İskoçya ülkesinin Highlands bölgesinin merkezidir. Coğrafya görüşüyle de İskoçya'nın en kuzey engebeli kısmı olan Highlands coğrafik alanının taşıma ve iletişim bağlarının düğüm noktasında olarak bu bölgenin doğal bir merkezidir.
| Inverness Inbhir Nis | |
|---|---|
City of Inverness | |
 | |
 İskoçya içinde Inverness | |
| Ülke |  Birleşik Krallık |
| Birleşik Krallık ülkeleri |  İskoçya |
| Highland Yerel İdaresi | |
| Yüzölçümü | |
| • Şehir | 28,8 km² |
| • Kent | 52,0 km² (20 mil²) |
| Nüfus (2016) | |
| • Şehir | 47,290 |
| • Yoğunluk | 1,200/km² |
| • Kent | 63,220 |
| Zaman dilimi | UTC±00.00 (BAS) |
| • Yaz (YSU) | (BAYS) |
Resmî site City of Inverness and Area | |
Tarihçe
Inverness'de ilk yerleşkenin Pikt adı verilen yerli kabileler tarafından kurulan bir müstahkem mevki olduğu bilinmektedir. İlk yazılı belge misyoner Columba'nın 565 yılında Pikt kralı Brude'yi Hristyanlığı kabul ettirmek için ziyareti ile ilgilidir. Bu kralın günümüzdeki şehrin 2,4 km batısında bir korunaklı mevkide yaşadığı kabul edilmiştir.
Shakespeare tarafından ele alınan bir konu olan İskoç Kralı I. Macbeth'in daha önce Kral olan I. Duncan'ı öldürmesi yine Inverness'de, şimdiki kalenin 1 km kuzey-doğusunda bulunan bir başka müstakhem mevkide olmuştur. Bu eski savunma mevkiini ortadan kaldırtan, İskoç kralı "III. Malcolm Cranmore" (saltanatı 1058-1093) günümüzdeki Inverness kalesinin mevkine ilk kaleyi yaptıran olmuştur.
Bu kalenin ve Inverness yerleşkesinin stratejik konum yerine karşı birçok (Highland'li klan mensuplarının, Hebridies adasında yaşayanların ve İskandinavya'dan gelen Vikinglerin) hücumlarına odak olmuştur.
Orta Çağlarda bir ticaret merkezi haline gelen Inverness'de geleneksel olarak yılın belli günlerinde 4 değişik panayır tertip edilir olmuştur. İskoç Kralı "William, Aslan" (hükümdarlığı 1165-1214) Inverness'e 4 değişik berat vermiş ve bunların birisi ile Inverness "Kraliyet beldesi (Royal burgh)" olmuştur. 1233de Inverness'de kral yetkisi ile bir Bominikan manastırı kurulmuştur. Inverness to 16. yüzyıllara kadar zaman zaman (1187, 1340, 1411, 1454, 1491, 1562'de) hücumlara uğramış ve yerleşke etrafında va yakınlarında yapılan çatışmalar İskoç tarihine geçmiştir.
1603'te İskoç kralı VI. James İngiltere Kralı I. James olunca İskoçya ve İngiltere tek bir kral altında bulunan iki değişik devlet olarak idare edilmeye başlanmıştır. I. James'in oğlu I. Charles döneminde İngiltere'de Kralcılar ve Parlementoculara arasında 1642 - 1651 döneminde İngiliz İç Savaşı çıkmış ve İskoçlar I. Charles'a destek vermişlerdir. İngiliz parlamento orduları Oliver Cromwell komutasında İskoçya'yı fethedip İngilizler şimdiki Inverness kalesinin hemen kuzeyinde yeni bir kale inşa ettirilmiştir. Bu kale 1680de İngiltere'de krallık tekrar getirilip II. Charles'a tekrar tahtı iade edildikten sonra, II. Charles'in İskoçya Kralı olma yetkisiyle ve kararıyla yıktırıldı.
1688 ile 1746 döneminde aynı İngiliz/İskoç kralı II./VII. James'in geri getirilmesi için ortaya çıkan "Jakobit İsyanları" Inverness'e çok etkiler yaptı. 1715'te İskoç Jacobit isyancıları Inverness kalesini ellerine geçirdiler. 1727'de Inverness'de İngiliz ordularının Highlands'ları kontrol edebilmesi için Fort George adlı bir kale inşa edildi. Ama bu 1746'da bu kale isyancılara teslim oldu ve duvarlar patlayıcı madde ile yıkıldı. 1746'da Inverness yakınlarında bulunan "Culloden Moor" kırsal alanında Jakobit isyancı Highland İskoçları ile İngiliz ve onlara destek veren Lowland İskoç orduları arasında yapılan 'nde Jakobit taraftarları hezimete uğratılınca bu isyan sona erdi. Culloden Britanya adasında yapılan son askeri çatışma olarak ün kazandı ve İskoç milliyetçileri tarafından hala hazin bir hatıra olarak anılmaktadır.
İngilizler 1748-1769'da Inverness şehrinin 18 km kuzeydoğusuna büyük yatırımlarla en modern istihkamcılık usullerini kullanarak ve çok sayıda top mevzi kurarak "Fort George" adlı kaleyi kurdular ve bu kale hâlâ Birleşik Krallık ordularının İskoç alaylarının ana kışlası olmaktadır.
Coğrafi konum
Birleşik Krallığı'en en kuzeyde bulunan şehir statüsü taşıyan yerleşkesi olup İskoçya ülkesi başkenti olan Edinburg'dan 254 km ve Birleşik Krallık başkenti olan Londra'dan 903 km uzaktadır.
Inverness Kuzey Deniz'inden doğuya doğru kara içine sokulan bir fiyordu olan Moray Fırth'un hemen sonunda bulunmaktadır. Inverness "Loch Ness" gölünden kuzey-doğuya Moray Fırth fiyorduna akan Ness Nehri'nin ağzında Moray Fırth'in doğu ucunda konumlanmıştır. Şehirden güney-doğu yönünde içinde Loch Lochy, Loch Ashie ve Loch Ness golleri bulunan "Great Glen (Büyük Vadi)" bulunmaktadır. 19. yüzyılda Kuzey Denizi üzerinde bulunan Inverness'i bu vadiden ve göllerden birbirine bağlayıp Atlantik Okyanusu'nun bir fiyordu olan Loch Linnbe'de bulunan Fort William şehrine bağlayan "Caledonian Kanal"i zamanına göre gayet büyük yatırımlarla açılmıştır ve güneybatı ucunda olan Inverness'e önem kazandıracağı ön görülmüştür. Fakat yelkenli gemiler için yapıldığı için istimli büyük gemiler bu kanalı kullanamamış ve bu kanal gayet başarısız olmuştur. Caledonian kanalının içinde bulunduğu "Great Glen" vadisi "Glen Fault" adı verilen sismik çatlak üzerindedir ama bu sismik bakımdan aktif bu çatlak üzerinde fazla geolojik faaliyet bulunmamaktadır. Inverness'i etkileyen en son deprem 1934'te olmuş ve hafif geçmiştir.
İklim
Inverness'in iklimi Okyanus iklimidir. Ama Invereness Birleşik Krallık şehirleri arasında mevsimler arasında en çok ortalama ısı farkı gösteren şehir statüsündeki yerleşkedir. Kışlar soğuk olup -19 °C dereceye düştüğü görülür ve yazlar da sıcak olup bazı günler +29'a çıkmaktadır. Yılda ortalama yağışlı günler sayısı 228; ortalama yağışın 84,3 cm olduğu ve yılda ortalama güneş çıktığı zaman 109 gün olduğu yapılan rasatlardan ölçülmüştür.
 Inverness iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 11,9 | 12,7 | 19,4 | 23,7 | 26,6 | 29,7 | 30,9 | 29,1 | 25,8 | 20,3 | 15,4 | 11,4 | 30,9 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 6,9 | 7,3 | 9,3 | 11,6 | 14,6 | 16,9 | 18,9 | 18,6 | 16,1 | 12,6 | 9,3 | 7,0 | 12,5 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 4,0 | 4,3 | 5,9 | 7,8 | 10,5 | 13,1 | 15,2 | 14,9 | 12,5 | 9,3 | 6,4 | 4,1 | 9,0 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 1,1 | 1,2 | 2,4 | 4,0 | 6,4 | 9,3 | 11,4 | 11,2 | 8,9 | 6,0 | 3,5 | 1,2 | 5,6 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −18,7 | −17,2 | −12,8 | −6,3 | −4,1 | −1,2 | 2,4 | 1,2 | 0,2 | −4,5 | −11,7 | −16,8 | −18,7 |
| Ortalama yağış (mm) | 76,9 | 58,6 | 57,6 | 39,4 | 51,6 | 59,3 | 53,4 | 59,5 | 67,2 | 78,1 | 66,2 | 65,0 | 732,8 |
| Kaynak: Met Office | |||||||||||||
Demografi
Inverness nüfusu genel olarak yükselme trendi göstermektedir. 1861'de yaklaşık 12.000 olan nüfus 2009 tahminine göre 44.220'ye yükselmiştir. Avrupa Birliği içinde Inverness çok hızlı büyüyen şehirler arasında hemen hemen başı çekmektedir. Şu anda İskoçya'nın kuzeyinde bulunan Highlands bölgesindeki nüfusun %25 kadarı Inverness veya yakın civarında yaşamaktadır. Şu tablo Inverness nüfusunun gelişmesini göstermektedir:
| Yıl | 1861 | 1871 | 1881 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2009 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nüfus | 12.509 | 14.469 | 17.365 | 28.107 | 29.774 | 34.839 | 40.011 | 41.234 | 40.949 | 44.220 |
Kardeş şehirler
Inverness şehrinin şu resmî kardeş şehir anlaşmaları vardır:
Resimler
-
![image]()
Inverness Kalesi -
![image]()
Ness Nehri yaya köprüsü -
![image]()
Inverness Academy Sokağı -
![image]()
Inverness Garı'nda bir peron -
![image]()
Ness Nehri -
![image]()
Inverness manzarası
Kaynakça
- ^ "Inverness İklim Verileri 1981–2010". Met Office. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2020.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Inverness ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Inverness Iskocca Inbhir Nis yerel idare bakimdan Birlesik Krallik in Iskocya ulkesinin Highlands bolgesinin merkezidir Cografya gorusuyle de Iskocya nin en kuzey engebeli kismi olan Highlands cografik alaninin tasima ve iletisim baglarinin dugum noktasinda olarak bu bolgenin dogal bir merkezidir Inverness Inbhir NisSehirCity of InvernessIskocya icinde InvernessUlkeBirlesik KrallikBirlesik Krallik ulkeleriIskocyaHighland Yerel IdaresiYuzolcumu Sehir28 8 km Kent52 0 km 20 mil Nufus 2016 Sehir47 290 Yogunluk1 200 km Kent63 220Zaman dilimiUTC 00 00 BAS Yaz YSU UTC 01 00 BAYS Resmi site City of Inverness and AreaTarihceInverness de ilk yerleskenin Pikt adi verilen yerli kabileler tarafindan kurulan bir mustahkem mevki oldugu bilinmektedir Ilk yazili belge misyoner Columba nin 565 yilinda Pikt krali Brude yi Hristyanligi kabul ettirmek icin ziyareti ile ilgilidir Bu kralin gunumuzdeki sehrin 2 4 km batisinda bir korunakli mevkide yasadigi kabul edilmistir Shakespeare tarafindan ele alinan bir konu olan Iskoc Krali I Macbeth in daha once Kral olan I Duncan i oldurmesi yine Inverness de simdiki kalenin 1 km kuzey dogusunda bulunan bir baska mustakhem mevkide olmustur Bu eski savunma mevkiini ortadan kaldirtan Iskoc krali III Malcolm Cranmore saltanati 1058 1093 gunumuzdeki Inverness kalesinin mevkine ilk kaleyi yaptiran olmustur Bu kalenin ve Inverness yerleskesinin stratejik konum yerine karsi bircok Highland li klan mensuplarinin Hebridies adasinda yasayanlarin ve Iskandinavya dan gelen Vikinglerin hucumlarina odak olmustur Orta Caglarda bir ticaret merkezi haline gelen Inverness de geleneksel olarak yilin belli gunlerinde 4 degisik panayir tertip edilir olmustur Iskoc Krali William Aslan hukumdarligi 1165 1214 Inverness e 4 degisik berat vermis ve bunlarin birisi ile Inverness Kraliyet beldesi Royal burgh olmustur 1233de Inverness de kral yetkisi ile bir Bominikan manastiri kurulmustur Inverness to 16 yuzyillara kadar zaman zaman 1187 1340 1411 1454 1491 1562 de hucumlara ugramis ve yerleske etrafinda va yakinlarinda yapilan catismalar Iskoc tarihine gecmistir 1603 te Iskoc krali VI James Ingiltere Krali I James olunca Iskocya ve Ingiltere tek bir kral altinda bulunan iki degisik devlet olarak idare edilmeye baslanmistir I James in oglu I Charles doneminde Ingiltere de Kralcilar ve Parlementoculara arasinda 1642 1651 doneminde Ingiliz Ic Savasi cikmis ve Iskoclar I Charles a destek vermislerdir Ingiliz parlamento ordulari Oliver Cromwell komutasinda Iskocya yi fethedip Ingilizler simdiki Inverness kalesinin hemen kuzeyinde yeni bir kale insa ettirilmistir Bu kale 1680de Ingiltere de krallik tekrar getirilip II Charles a tekrar tahti iade edildikten sonra II Charles in Iskocya Krali olma yetkisiyle ve karariyla yiktirildi 1688 ile 1746 doneminde ayni Ingiliz Iskoc krali II VII James in geri getirilmesi icin ortaya cikan Jakobit Isyanlari Inverness e cok etkiler yapti 1715 te Iskoc Jacobit isyancilari Inverness kalesini ellerine gecirdiler 1727 de Inverness de Ingiliz ordularinin Highlands lari kontrol edebilmesi icin Fort George adli bir kale insa edildi Ama bu 1746 da bu kale isyancilara teslim oldu ve duvarlar patlayici madde ile yikildi 1746 da Inverness yakinlarinda bulunan Culloden Moor kirsal alaninda Jakobit isyanci Highland Iskoclari ile Ingiliz ve onlara destek veren Lowland Iskoc ordulari arasinda yapilan nde Jakobit taraftarlari hezimete ugratilinca bu isyan sona erdi Culloden Britanya adasinda yapilan son askeri catisma olarak un kazandi ve Iskoc milliyetcileri tarafindan hala hazin bir hatira olarak anilmaktadir Ingilizler 1748 1769 da Inverness sehrinin 18 km kuzeydogusuna buyuk yatirimlarla en modern istihkamcilik usullerini kullanarak ve cok sayida top mevzi kurarak Fort George adli kaleyi kurdular ve bu kale hala Birlesik Krallik ordularinin Iskoc alaylarinin ana kislasi olmaktadir Cografi konumBirlesik Kralligi en en kuzeyde bulunan sehir statusu tasiyan yerleskesi olup Iskocya ulkesi baskenti olan Edinburg dan 254 km ve Birlesik Krallik baskenti olan Londra dan 903 km uzaktadir Inverness Kuzey Deniz inden doguya dogru kara icine sokulan bir fiyordu olan Moray Firth un hemen sonunda bulunmaktadir Inverness Loch Ness golunden kuzey doguya Moray Firth fiyorduna akan Ness Nehri nin agzinda Moray Firth in dogu ucunda konumlanmistir Sehirden guney dogu yonunde icinde Loch Lochy Loch Ashie ve Loch Ness golleri bulunan Great Glen Buyuk Vadi bulunmaktadir 19 yuzyilda Kuzey Denizi uzerinde bulunan Inverness i bu vadiden ve gollerden birbirine baglayip Atlantik Okyanusu nun bir fiyordu olan Loch Linnbe de bulunan Fort William sehrine baglayan Caledonian Kanal i zamanina gore gayet buyuk yatirimlarla acilmistir ve guneybati ucunda olan Inverness e onem kazandiracagi on gorulmustur Fakat yelkenli gemiler icin yapildigi icin istimli buyuk gemiler bu kanali kullanamamis ve bu kanal gayet basarisiz olmustur Caledonian kanalinin icinde bulundugu Great Glen vadisi Glen Fault adi verilen sismik catlak uzerindedir ama bu sismik bakimdan aktif bu catlak uzerinde fazla geolojik faaliyet bulunmamaktadir Inverness i etkileyen en son deprem 1934 te olmus ve hafif gecmistir IklimInverness in iklimi Okyanus iklimidir Ama Invereness Birlesik Krallik sehirleri arasinda mevsimler arasinda en cok ortalama isi farki gosteren sehir statusundeki yerleskedir Kislar soguk olup 19 C dereceye dustugu gorulur ve yazlar da sicak olup bazi gunler 29 a cikmaktadir Yilda ortalama yagisli gunler sayisi 228 ortalama yagisin 84 3 cm oldugu ve yilda ortalama gunes ciktigi zaman 109 gun oldugu yapilan rasatlardan olculmustur Inverness iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 11 9 12 7 19 4 23 7 26 6 29 7 30 9 29 1 25 8 20 3 15 4 11 4 30 9Ortalama en yuksek sicaklik C 6 9 7 3 9 3 11 6 14 6 16 9 18 9 18 6 16 1 12 6 9 3 7 0 12 5Ortalama sicaklik C 4 0 4 3 5 9 7 8 10 5 13 1 15 2 14 9 12 5 9 3 6 4 4 1 9 0Ortalama en dusuk sicaklik C 1 1 1 2 2 4 4 0 6 4 9 3 11 4 11 2 8 9 6 0 3 5 1 2 5 6En dusuk sicaklik C 18 7 17 2 12 8 6 3 4 1 1 2 2 4 1 2 0 2 4 5 11 7 16 8 18 7Ortalama yagis mm 76 9 58 6 57 6 39 4 51 6 59 3 53 4 59 5 67 2 78 1 66 2 65 0 732 8Kaynak Met OfficeDemografiInverness nufusu genel olarak yukselme trendi gostermektedir 1861 de yaklasik 12 000 olan nufus 2009 tahminine gore 44 220 ye yukselmistir Avrupa Birligi icinde Inverness cok hizli buyuyen sehirler arasinda hemen hemen basi cekmektedir Su anda Iskocya nin kuzeyinde bulunan Highlands bolgesindeki nufusun 25 kadari Inverness veya yakin civarinda yasamaktadir Su tablo Inverness nufusunun gelismesini gostermektedir Yil 1861 1871 1881 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2009Nufus 12 509 14 469 17 365 28 107 29 774 34 839 40 011 41 234 40 949 44 220Kardes sehirlerInverness sehrinin su resmi kardes sehir anlasmalari vardir Augsburg Almanya Inverness Florida Amerika Birlesik Devletleri La Baule Escoublac Fransa FransaResimlerInverness Kalesi Ness Nehri yaya koprusu Inverness Academy Sokagi Inverness Gari nda bir peron Ness Nehri Inverness manzarasiKaynakca Inverness Iklim Verileri 1981 2010 Met Office Erisim tarihi 24 Temmuz 2020 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link ol section Dis baglantilarWikimedia Commons ta Inverness ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Curlie de Inverness Sehri icin enformasyon sitesi DMOZ tabanli Ingilizce Vikigezgin de Inverness ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Ingilizce Inverness icin bilgi kilavuzu olu kirik baglanti Ingilizce