Izamal (İspanyolca: [isaˈmal]), Meksika'nın Yucatán eyaletinin 72 km doğusunda küçük bir şehirdir. Eyalet başkenti Mérida'nın güneyinde yer almaktadır.
Izamal | |
---|---|
Koordinatlar: 20°55′53″K 89°01′04″B / 20.93139°K 89.01778°B | |
Rakım | 13 m |
Nüfus (INEGI, 2005) | |
• Toplam | 15.101 |
Posta Kodu | 97540 |
Izamal, kronolojisinde sürekli olarak işgal edilen bir şehirdir. 2000 yılında şehrin tahmini nüfusu 15.000 kişidir. Izamal, Yucatán'da Sarı Şehir (binalarının çoğu sarıya boyanmıştır) ve Tepeler Şehri (aslında antik tapınak piramitlerinin kalıntılarıdır) olarak bilinmektedir.
Kolomb öncesinde Izamal
Izamal, önemli bir arkeolojik alanıdır. Yaklaşık olarak 53 kilometrekarelik minimum kentsel uzantıyı kapsayan Kuzey Yucatec Ovaları'nın en büyük şehridir. Anıtsal binaları 1.000.000 metreküp inşaat hacmini aşmakta ve Maya terimi olarak bilinen en az iki yükseltilmiş geçit onu diğer önemli merkezlerle 29 kilometre (18 mil) batıda bulunan Ake Harabeleri ve 18 kilometre, Kantunil ile bağlar. Izamal, Ake, Uci ve Dzilam gibi kendi ülkesindeki diğer önemli kentsel merkezlerde de görülen yuvarlatılmış köşeler, çıkıntılı pervazlar ve üst yapılardaki sazdan çatılar gibi tanımlanmış mimari özelliklere sahip megalitik oyma blokların kullanımını içeren özel bir inşaat tekniği geliştirmiştir.
Şehir, Geç Oluşum Dönemi'nde (MÖ 750–200) kuruldu ve İspanyol Fethine kadar sürekli olarak işgal edildi. En önemli yapıcı etkinlik aşaması (MÖ 200 – MS 200) ve (MS 600–800) arasında uzanır. Terminal Classic'te (MS 800-1000) Chichen Itza'nın yükselişi ile Kolomb öncesi dönemin sonuna kadar kısmen terk edildi. Izamal bölgede sadece Chichen Itza'nın rakip olduğu bir hac yeri olarak kabul edilmiştir. Başlıca tapınakları yaratıcı tanrı Itzamna ve Güneş tanrısı Kinich Ahau için kutsaldı.
Kolomb öncesi beş büyük yapı Izamal'da hala görülebilir. İlki, Maya Güneş tanrısı Kinich Kak Moo'ya (güneş ateşi yüzünün Amerika papağanı) ait büyük bir piramittir ve tabanı 2 akre (8.000 m 2) üzerinde bir alanı kaplar. Yaklaşık 700.000 metreküp hacme sahiptir. Bu büyük tabanın üstünde on seviyeli bir piramit vardır. Güneydoğuda, Itzamatul adında bir başka büyük tapınak vardır ve ana plaza olanın güneyine yerleştirilmiştir. Ppap Hol Chak adlı bir başka büyük bina 16. yüzyılda bir Fransisken tapınağının inşasıyla kısmen yıkılmıştır.
Meydanın güneybatı tarafı kısmen başka bir piramit olan Hun Pik Tok ile sınırlandırılmıştır. Batıda Kabil olarak bilinen tapınağın kalıntıları yer alır. Frederick Catherwood'un bir çiziminden sonra renkli bir litografide görüldüğü gibi burada 1840'larda bir tarafta büyük bir alçı maskesinin hala var olduğu yer mevcuttur. Tüm bu büyük insan yapımı höyükler muhtemelen birkaç yüzyıl içine yayılarak inşa edilmiş ve orijinal olarak şehir saraylarını ve tapınaklarını desteklemiştir. Restore edilen ve ziyaret edilebilecek diğer önemli konut yapıları Xtul (Tavşan), Habuc ve Chaltun Ha'dır.
Meksikalı arkeologlar tarafından Izamal'da yapılan ve on yıldan fazla süren arkeolojik çalışmanın ardından burada 163'ün üzerinde arkeolojik açıdan önemli yapı bulunmuş ve çevredeki topluluklarda binlerce konut yapısı bulunmuştur.
İspanyol Sömürgesi dönemi
16. yüzyılda İspanyolların Yucatán'ı fethinden sonra mevcut Maya kentinin üzerine bir İspanyol sömürge şehri kurulmuştur fakat bu iki devasa yapıyı yerle bir etmek için çok büyük bir çaba gerektireceğine karar verilmiş ve bu nedenle İspanyollar büyük piramidin üzerine küçük bir Hıristiyan tapınağı yerleştirmekle ve akropolisin üzerine büyük bir Fransisken Manastırı inşa etmekle yetinmişlerdir. Adını Padovalı Antonio'dan almıştır. 1561'de tamamlanan manastırın açık avlusu bugün hala sadece Vatikan'daki ikinci büyüklüğe sahip atriyumdur. Kolomb öncesi şehirden gelen kesme taşların çoğu İspanyol kiliselerini, manastırını ve çevresindeki binaları inşa etmek için yeniden kullanılmıştır.
Izamal, Mérida'ya taşınmadan önce Yucatán Piskoposlarının ilk başkanıdır. Dördüncü Yucatán Piskoposu Diego de Landa da burada yaşamıştır.
Modern tarih
Izamal kasabasına ilk olarak 4 Aralık 1841'de Yucatán hükûmeti tarafından şehir statüsü verilmiştir. 13 Ağustos 1923'te kasaba statüsüne indirilmiştir. 1 Aralık 1981'de resmi olarak yeniden şehir yapılmıştır.
1975'te toprağın yeniden dağıtılmasından sorumlu yetkili defalarca siyasi yolsuzlukla suçlanmıştır. Yetkili, kasabanın ana meydanında büyük bir kaya yığını altında taşlanarak öldürülmüş halde bulunmuştur. Olaydan sonra bir Meksika Ordusu birimi kasabayı birkaç gün boyunca kontrol altına almış ancak araştırmacılar kasabada neler olduğu hakkında bir şey bilen birini bulamamışlardır.
Papa John Paul II, Ağustos 1993'te Izamal'ı ziyaret etmiş ve burada bir ayin gerçekleştirmiştir. Bakire heykelini gümüş bir taçla sunmuştur.
Günümüz
Izamal, Yucatán eyaletinde, şimdi Roma Katolik azizlerine saygı duyulan bir hac yeri olmaya devam etmektedir. Izamal'daki birkaç aziz heykelinin mucizeler gösterdiği söylenmektedir. Immaculate Conception Bakire'nin ("Izamal Our Lady of") erken sömürge dönemi heykeli özellikle saygı görmektedir ve Yucatán eyaletinin koruyucu azizidir.
Yucatec Maya dili, Izamal'da hala en az İspanyolca kadar konuşulmaktadır. İnsanların çoğunluğunun evlerinde konuşulan ilk dildir. Çoğu işaret her iki dilde de bulunmaktadır.
3 Nisan, 3 Mayıs, 15 Ağustos ve 8 Aralık tarihlerinde İzamal'da büyük şenlikler düzenlenmektedir.
Izamal'da yerel olarak yetiştirilen agave bitkilerinin özünden isimsiz bir mezcal üreten bir içki fabrikası bulunmaktadır.
Izamal, 2002 yılında "Pueblo Mágico" seçilmiştir.
İklim
Izamal iklimi | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 30,1 | 31,3 | 33,2 | 35,2 | 35,7 | 34,7 | 33,8 | 33,7 | 33,7 | 32,7 | 31,0 | 30,4 | 32,9 |
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 17,0 | 17,0 | 18,5 | 20,2 | 21,5 | 22,1 | 21,7 | 21,9 | 21,8 | 20,6 | 19,3 | 18,0 | 20,0 |
Ortalama yağış (mm) | 38 | 30 | 20 | 23 | 81 | 140 | 130 | 160 | 190 | 97 | 33 | 30 | 980 |
Galeri
- Manastırın ana çarşısı ve kilise girişi
- İzamal'ın sakin sokakları
- Manastır cephesi
- Arka planda piramit ile arcade
- Kinich Kak Mo piramidinin tepesinden bakıldığında manastır
Kaynakça
- ^ Instituto Nacional de Estadística y Geografía (2005). . 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Alternativo Networks, Inc. "Buscador de Códigos Postales en México" (İspanyolca). 26 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2010.
- ^ "Yucatan News: Izamal's Favorite Pope". Yucatanliving.com. 15 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2017.
- ^ . Colonial-mexico.com. 18 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2017.
- ^ "HISTORY OF IZAMAL". Izamal.info. 15 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2017.
Dış bağlantılar
- Vikigezgin'de Izamal gezi rehberi
- with photos and a map of the center of town
- Izamal by Yucatan Today 1 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Izamal Photo Essay 25 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Izamal Ispanyolca isaˈmal Meksika nin Yucatan eyaletinin 72 km dogusunda kucuk bir sehirdir Eyalet baskenti Merida nin guneyinde yer almaktadir IzamalKoordinatlar 20 55 53 K 89 01 04 B 20 93139 K 89 01778 B 20 93139 89 01778Rakim13 mNufus INEGI 2005 Toplam15 101Posta Kodu97540 Izamal kronolojisinde surekli olarak isgal edilen bir sehirdir 2000 yilinda sehrin tahmini nufusu 15 000 kisidir Izamal Yucatan da Sari Sehir binalarinin cogu sariya boyanmistir ve Tepeler Sehri aslinda antik tapinak piramitlerinin kalintilaridir olarak bilinmektedir Kolomb oncesinde IzamalIzamal onemli bir arkeolojik alanidir Yaklasik olarak 53 kilometrekarelik minimum kentsel uzantiyi kapsayan Kuzey Yucatec Ovalari nin en buyuk sehridir Anitsal binalari 1 000 000 metrekup insaat hacmini asmakta ve Maya terimi olarak bilinen en az iki yukseltilmis gecit onu diger onemli merkezlerle 29 kilometre 18 mil batida bulunan Ake Harabeleri ve 18 kilometre Kantunil ile baglar Izamal Ake Uci ve Dzilam gibi kendi ulkesindeki diger onemli kentsel merkezlerde de gorulen yuvarlatilmis koseler cikintili pervazlar ve ust yapilardaki sazdan catilar gibi tanimlanmis mimari ozelliklere sahip megalitik oyma bloklarin kullanimini iceren ozel bir insaat teknigi gelistirmistir Sehir Gec Olusum Donemi nde MO 750 200 kuruldu ve Ispanyol Fethine kadar surekli olarak isgal edildi En onemli yapici etkinlik asamasi MO 200 MS 200 ve MS 600 800 arasinda uzanir Terminal Classic te MS 800 1000 Chichen Itza nin yukselisi ile Kolomb oncesi donemin sonuna kadar kismen terk edildi Izamal bolgede sadece Chichen Itza nin rakip oldugu bir hac yeri olarak kabul edilmistir Baslica tapinaklari yaratici tanri Itzamna ve Gunes tanrisi Kinich Ahau icin kutsaldi Kolomb oncesi bes buyuk yapi Izamal da hala gorulebilir Ilki Maya Gunes tanrisi Kinich Kak Moo ya gunes atesi yuzunun Amerika papagani ait buyuk bir piramittir ve tabani 2 akre 8 000 m 2 uzerinde bir alani kaplar Yaklasik 700 000 metrekup hacme sahiptir Bu buyuk tabanin ustunde on seviyeli bir piramit vardir Guneydoguda Itzamatul adinda bir baska buyuk tapinak vardir ve ana plaza olanin guneyine yerlestirilmistir Ppap Hol Chak adli bir baska buyuk bina 16 yuzyilda bir Fransisken tapinaginin insasiyla kismen yikilmistir Catherwood dan sonra bir duvara yerlestirilmis Izamal devasa Maya siva kafasi Meydanin guneybati tarafi kismen baska bir piramit olan Hun Pik Tok ile sinirlandirilmistir Batida Kabil olarak bilinen tapinagin kalintilari yer alir Frederick Catherwood un bir ciziminden sonra renkli bir litografide goruldugu gibi burada 1840 larda bir tarafta buyuk bir alci maskesinin hala var oldugu yer mevcuttur Tum bu buyuk insan yapimi hoyukler muhtemelen birkac yuzyil icine yayilarak insa edilmis ve orijinal olarak sehir saraylarini ve tapinaklarini desteklemistir Restore edilen ve ziyaret edilebilecek diger onemli konut yapilari Xtul Tavsan Habuc ve Chaltun Ha dir Meksikali arkeologlar tarafindan Izamal da yapilan ve on yildan fazla suren arkeolojik calismanin ardindan burada 163 un uzerinde arkeolojik acidan onemli yapi bulunmus ve cevredeki topluluklarda binlerce konut yapisi bulunmustur Ispanyol Somurgesi donemi16 yuzyilda Ispanyollarin Yucatan i fethinden sonra mevcut Maya kentinin uzerine bir Ispanyol somurge sehri kurulmustur fakat bu iki devasa yapiyi yerle bir etmek icin cok buyuk bir caba gerektirecegine karar verilmis ve bu nedenle Ispanyollar buyuk piramidin uzerine kucuk bir Hiristiyan tapinagi yerlestirmekle ve akropolisin uzerine buyuk bir Fransisken Manastiri insa etmekle yetinmislerdir Adini Padovali Antonio dan almistir 1561 de tamamlanan manastirin acik avlusu bugun hala sadece Vatikan daki ikinci buyukluge sahip atriyumdur Kolomb oncesi sehirden gelen kesme taslarin cogu Ispanyol kiliselerini manastirini ve cevresindeki binalari insa etmek icin yeniden kullanilmistir Izamal Merida ya tasinmadan once Yucatan Piskoposlarinin ilk baskanidir Dorduncu Yucatan Piskoposu Diego de Landa da burada yasamistir Modern tarihIzamal kasabasina ilk olarak 4 Aralik 1841 de Yucatan hukumeti tarafindan sehir statusu verilmistir 13 Agustos 1923 te kasaba statusune indirilmistir 1 Aralik 1981 de resmi olarak yeniden sehir yapilmistir 1975 te topragin yeniden dagitilmasindan sorumlu yetkili defalarca siyasi yolsuzlukla suclanmistir Yetkili kasabanin ana meydaninda buyuk bir kaya yigini altinda taslanarak oldurulmus halde bulunmustur Olaydan sonra bir Meksika Ordusu birimi kasabayi birkac gun boyunca kontrol altina almis ancak arastirmacilar kasabada neler oldugu hakkinda bir sey bilen birini bulamamislardir Papa John Paul II Agustos 1993 te Izamal i ziyaret etmis ve burada bir ayin gerceklestirmistir Bakire heykelini gumus bir tacla sunmustur GunumuzIzamal Yucatan eyaletinde simdi Roma Katolik azizlerine saygi duyulan bir hac yeri olmaya devam etmektedir Izamal daki birkac aziz heykelinin mucizeler gosterdigi soylenmektedir Immaculate Conception Bakire nin Izamal Our Lady of erken somurge donemi heykeli ozellikle saygi gormektedir ve Yucatan eyaletinin koruyucu azizidir Yucatec Maya dili Izamal da hala en az Ispanyolca kadar konusulmaktadir Insanlarin cogunlugunun evlerinde konusulan ilk dildir Cogu isaret her iki dilde de bulunmaktadir 3 Nisan 3 Mayis 15 Agustos ve 8 Aralik tarihlerinde Izamal da buyuk senlikler duzenlenmektedir Izamal da yerel olarak yetistirilen agave bitkilerinin ozunden isimsiz bir mezcal ureten bir icki fabrikasi bulunmaktadir Izamal 2002 yilinda Pueblo Magico secilmistir Iklim Izamal iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilOrtalama en yuksek sicaklik C 30 1 31 3 33 2 35 2 35 7 34 7 33 8 33 7 33 7 32 7 31 0 30 4 32 9Ortalama en dusuk sicaklik C 17 0 17 0 18 5 20 2 21 5 22 1 21 7 21 9 21 8 20 6 19 3 18 0 20 0Ortalama yagis mm 38 30 20 23 81 140 130 160 190 97 33 30 980GaleriManastirin ana carsisi ve kilise girisi Izamal in sakin sokaklari Manastir cephesi Arka planda piramit ile arcade Kinich Kak Mo piramidinin tepesinden bakildiginda manastirKaynakca Instituto Nacional de Estadistica y Geografia 2005 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Alternativo Networks Inc Buscador de Codigos Postales en Mexico Ispanyolca 26 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Kasim 2010 Yucatan News Izamal s Favorite Pope Yucatanliving com 15 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2017 Colonial mexico com 18 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2017 HISTORY OF IZAMAL Izamal info 15 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2017 Dis baglantilarVikigezgin de Izamal gezi rehberi with photos and a map of the center of town Izamal by Yucatan Today 1 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Izamal Photo Essay 25 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde