Japon iğdesi, Güz zeytini veya Güz yemişi (Elaeagnus umbellata) iğdegiller (Elaeagnaceae) familyasından iğde cinsinin bir türüdür. Güz zeytini adı ile de bilinir.Bu isim İngilizce ismi olan autumn-olive in çevirisidir. Doğu Asya'da Himalayalardan Japonya'nın doğusuna kadar olan geniş alana kadar yayılmıştır. Zira bitki azotu köklerine depolayıp, bağlar ve bu şekilde en verimsiz topraklarda bile yaşama kabiliyetine sahiptir. Doğal olarak bu özelliği ile verimsiz bir toprağı verimli hale getirebilir.
Japon iğdesi | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Elaeagnus umbellata Thunb. |
4–10 m uzunluğa erişebilen bir çalı veya ağaççık şeklindedir, yoğun ve dikenimsi bir tacı vardır. yaprakları almaşık dizili, 4–10 cm uzunluğunda ve 2–4 cm genişliğinde, yaprak kenarı dalgalıdır. Yaprakları erken baharda ilk ortaya çıktığında gümüş rengindedir, fakat yaz aylarına doğru olgunlaşan yapraklarının rengi yeşile renge döner. (E. angustifolia türü haricinde), bu türün sonbahara kadar yaprakları gümüş rengidir.
Çiçeklerinin 1 ile 7 tanesi yaprak koltuğunda paralel şekilde ardı ardına dalda kenetlenmiştir ve kenetlenerek açar, güzel kokulu, 4 loblu soluk sarımsız beyaz 1 cm uzunluğunda taç yaprağa sahiptir. 1/4,1/3 inçlik yuvarlak meyveleri bulunmaktadır. 0.65 to 0.85 cm uzunluğundadır, önceleri gümüş sarı rengi meyveleri olgunlaşınca gümüşümsü kırmızı ya da kahverengiye döner.
Olgunlaşınca meyvelere yenilebilir ve özellikle kurutulmuş meyve olarak tüketilebilir, yine yenilebilir çekirdekleride meyvenin içindedir. Bununla birlikte meyvenin en büyük yararı içerdiği likopen oranındadır. Zira bu meyvenin 100 gramı aynı miktar domatesin içerdiğinden 7 ile 17 kat fazla likopen içermektedir. Antioksidanlarıda bitki bünyesinde barındırır, bu sebeple sonra derece yararlı meyvelere sahip olması yanında ayrıca bitki yaprakları ve çiçekleri sayesinde bahçecilik ve peyzajda da kullanılabilmektedir.
Bununla birlikte iş bu bitki özellikle sonradan getirildiği Kuzey Amerika'da işgalci türler arasındadır. Zira gerek en verimsiz topraklarda yaşayabilmesi ve gerekse meyvelerini yiyen kuşlar ve -35 dereceye kadar varan soğuğa dayanıklılığı sayesinde bitki kolayca yayılabilmektedir. Zira bitkinin meyvelerini yiyen kuşlar bitki tohumlarını tam olarak sindiremeyip dışkıları ile birlikte vücuttan atmaktadırlar, bu sayede bitki tohumları çok uzak alanlara dahi yayılabilmektedir.
Galeri
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Kasım 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2011.
- ^ Dirr, M. 1998. Manual of woody landscape plants : their identification, ornamental characteristics, culture, propagation and uses. Stipes, Champaign, Ill.
- ^ Fordham, IM, Clevidence BA, Wiley ER et al. "Fruit of autumn olive; A rich source of lycopene" HortScience. Alexandria 36: 1136-1137, 2001
- ^ USDA invasive species identification sheet (pdf)[]
- ^ Species Profile - Autumn Olive 24 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., National Invasive Species Information Center, . Lists general information and resources for Elaeagnus umbellata.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Japon igdesi Guz zeytini veya Guz yemisi Elaeagnus umbellata igdegiller Elaeagnaceae familyasindan igde cinsinin bir turudur Guz zeytini adi ile de bilinir Bu isim Ingilizce ismi olan autumn olive in cevirisidir Dogu Asya da Himalayalardan Japonya nin dogusuna kadar olan genis alana kadar yayilmistir Zira bitki azotu koklerine depolayip baglar ve bu sekilde en verimsiz topraklarda bile yasama kabiliyetine sahiptir Dogal olarak bu ozelligi ile verimsiz bir topragi verimli hale getirebilir Japon igdesiBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum Magnoliophyta Kapali tohumlular Sinif Magnoliopsida Iki cenekliler Takim RosalesFamilya ElaeagnaceaeCins ElaeagnusTur E umbellataIkili adlandirmaElaeagnus umbellata Thunb Guz zeytini yaprak ve cicekleri ile 4 10 m uzunluga erisebilen bir cali veya agaccik seklindedir yogun ve dikenimsi bir taci vardir yapraklari almasik dizili 4 10 cm uzunlugunda ve 2 4 cm genisliginde yaprak kenari dalgalidir Yapraklari erken baharda ilk ortaya ciktiginda gumus rengindedir fakat yaz aylarina dogru olgunlasan yapraklarinin rengi yesile renge doner E angustifolia turu haricinde bu turun sonbahara kadar yapraklari gumus rengidir Ciceklerinin 1 ile 7 tanesi yaprak koltugunda paralel sekilde ardi ardina dalda kenetlenmistir ve kenetlenerek acar guzel kokulu 4 loblu soluk sarimsiz beyaz 1 cm uzunlugunda tac yapraga sahiptir 1 4 1 3 inclik yuvarlak meyveleri bulunmaktadir 0 65 to 0 85 cm uzunlugundadir onceleri gumus sari rengi meyveleri olgunlasinca gumusumsu kirmizi ya da kahverengiye doner Olgunlasinca meyvelere yenilebilir ve ozellikle kurutulmus meyve olarak tuketilebilir yine yenilebilir cekirdekleride meyvenin icindedir Bununla birlikte meyvenin en buyuk yarari icerdigi likopen oranindadir Zira bu meyvenin 100 grami ayni miktar domatesin icerdiginden 7 ile 17 kat fazla likopen icermektedir Antioksidanlarida bitki bunyesinde barindirir bu sebeple sonra derece yararli meyvelere sahip olmasi yaninda ayrica bitki yapraklari ve cicekleri sayesinde bahcecilik ve peyzajda da kullanilabilmektedir Bununla birlikte is bu bitki ozellikle sonradan getirildigi Kuzey Amerika da isgalci turler arasindadir Zira gerek en verimsiz topraklarda yasayabilmesi ve gerekse meyvelerini yiyen kuslar ve 35 dereceye kadar varan soguga dayanikliligi sayesinde bitki kolayca yayilabilmektedir Zira bitkinin meyvelerini yiyen kuslar bitki tohumlarini tam olarak sindiremeyip diskilari ile birlikte vucuttan atmaktadirlar bu sayede bitki tohumlari cok uzak alanlara dahi yayilabilmektedir GaleriKaynakca Arsivlenmis kopya 19 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2012 Arsivlenmis kopya 24 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Subat 2011 Dirr M 1998 Manual of woody landscape plants their identification ornamental characteristics culture propagation and uses Stipes Champaign Ill Fordham IM Clevidence BA Wiley ER et al Fruit of autumn olive A rich source of lycopene HortScience Alexandria 36 1136 1137 2001 USDA invasive species identification sheet pdf olu kirik baglanti Species Profile Autumn Olive 24 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde National Invasive Species Information Center Lists general information and resources for Elaeagnus umbellata Dis baglantilar