Kılıçbayır Muharebesi (İngilizce: Battle of the Nek) I. Dünya Savaşı'nın Çanakkale Cephesi'nde, Sarı Bayır Harekâtı’nın bir parçası olarak 7 Ağustos 1915 tarihinde gerçekleşmiş muharebedir. Muharebe, Cesaret Tepe bölgesindeki Osmanlı siperlerine taarruz eden Avustralya birliklerinin ağır kayıplar vererek saldırıyı durdurmasıyla sonuçlanmıştır. Müttefik yazınında "Nek Muharebesi" olarak geçen taarruz, Çanakkale Savaşı’nın en dramatik olaylarından biri olarak kabul edilir. Hazırlık ateşine komuta eden topçu komutanıyla taarruza komuta eden komutanın saatleri arasındaki 7 dakikalık fark, taarruza katılan birliklerin ağır kayıplara uğramasına yol açmıştır.
Kılıçbayır Muharebesi | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Çanakkale Savaşı / Arıburnu Cephesi | |||||||
George Lambert'ın "The charge of the 3rd Light Horse Brigade at the Nek, 7 August 1915" tablosu (1924) | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Osmanlı İmparatorluğu | |||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
General Alexander Godley Albay Frederic G. Hughes Binbaşı John Antill | Albay Mustafa Kemal Binbaşı Mustafa | ||||||
Güçler | |||||||
3. Light Horse Tugayı
|
| ||||||
Kayıplar | |||||||
372 (234 ölü, 183 yaralı) | Yok |
Harekât öncesi
Conkbayırı’nı işgal etmiş olan Yeni Zelanda birliklerinin Düztepe’ye kuzeyden girişecekleri taarruzu desteklemesi öngörülen Sarı Bayır Harekâtı, – – ve hattının işgal edilmesini hedeflemektedir. Planı hazırlamış olan Anzak Kolordusu Komutanı General , harekâta katılacak birliklerin iki kol halinde ilerlemesini öngörmüştü. Kollardan biri Kocaçimen Tepesi ve Besim Tepe’yi işgal ederken diğer kol da Conkbayırı’nı alacaktır. Düztepe’nin işgali içinse Conkbayırı’na taarruz eden birlikler görevlendirilmiştir. Conkbayırı’nın gün doğmadan -03:30 dolaylarında- işgal edilmiş olacağı düşünülmektedir.
General Birdwood, Sarı Bayır Harekâtı’yla hedeflenen tepelerin ele geçirilmesini sağlamlaştırmak amacıyla, Düztepe’nin işgalinin hemen ardından girişilecek bir başka taarruz daha öngörmüştür. Bu taarruz, Yükseksırt – Cesaret Tepe hattı üzerinden Kılıçbayır’ın işgal edilmesini hedeflemektedir. Esasen Kılıçbayır’daki Osmanlı mevzileri, Arıburnu Cephesi’ndeki en güçlü tahkim edilmiş mevzilerden biridir. Öte yandan arazi yapısı, savunmacılar açısından avantajlar sağlamaktadır. Kılıçbayır’a yapılacak bir taarruzun tek yaklaşma yönü Cesaret Tepe'dir. İki tepe arasında sadece 80 metre genişlikte, iki yanı uçurum olan bir sırt bulunmaktadır. Taarruz, zorunlu olarak bu sırttan yapılacaktır.
Taarruz planı
Cephenin çok dar olması nedeniyle taarruz, Albay Frederic Hughes komutasındaki 3. Light Horse Tugayı'nın 600 askeri tarafından, yüz ellişer kişiden oluşan dört dalga halinde yapılacaktır. Her dalga, bir öncekinden 2 dakika sonra taarruza kalkacaktır. Taarruza katılan 8. ve 10. Light Horse alayları, önce Cesaret Tepe’yi işgal edecek, daha sonra da Kılıçbayırı'ndaki Osmanlı siperlerini ele geçirecekti. İlk üç dalgadaki askerlere, Osmanlı siperlerine ulaştıklarında siperlere dikmeleri için kırmızı ve sarı renkli ufak flamalar verilmiştir. Dördüncü dalga ise kazma ve kürek de dahil olmak üzere çeşitli istihkâm malzemeleri taşıyacaktır.
Bu cephe taarruzlarını desteklemek için Bombasırtı üzerinden de bir taarruz planlanmıştır.
Taarruz
Taarruz planına göre açıkta demirli gemilerden yapılacak hazırlık topçu ateşi 7 Ağustos 1915 sabahı 04:00’da başlayacak, 04:30’da sonlanacaktır, taarruzda görevli birlikler de top ateşi kesilir kesilmez taarruza kalkacaklardır. Ancak hazırlık ateşini yöneten komutanın saati, taarruzu yöneten komutanın saatinden 7 dakika geridir. Dolayısıyla bombardıman taarruz birlikleri yönünden 7 dakika erken başlamıştır. Bu sorun değildir ama bombardıman 7 dakika erken bitecektir. Sonuç olarak taarruz kuvvetleri, bombardımanın sonlanmasından 7 dakika sonra taarruza kalkmışlardır. Oysa bombardımanın başladığından gerideki siperlere çekilen Osmanlı savunmacılar, bombardıman biter bitmez ön hat siperlerine yeniden yerleşmek için yeterli zamanı bulmuşlar ve taarruzu yoğun bir ateş altına almışlardır.
8. Light Horse Alayı askerlerinden oluşan 150 kişilik ilk taarruz dalgası, Osmanlı siperlerine ulaşamadan kırılmıştır. İlk iki dalgayı oluşturan alayın komutanı ve dokuz subayı ölenler arasındadır. İki dakika sonra ileri atılan ikinci dalga eratından ise birkaç asker Osmanlı siperlerine ulaşıp kırmızı bir flama dikmeyi başarmıştır. İlk iki dalganın kırılması üzerine 10. Light Horse Alayı'nın komutanı Yarbay Noel Brazier, taarruzun durdurulmasını istemiş fakat bağlı olduğu tugayın Kurmay Başkanı John Antill, Osmanlı siperlerinde kırmızı-sarı renkli bir flamanın görülmesini gerekçe göstererek bu isteği reddetmiştir. Taarruza kalkan üçüncü dalgadaki askerler bu kez ileri atılmak yerine doğrudan yere yatarak hareketsiz kalmıştır. Tugay Komutanı Frederic Hughes, dördüncü dalga siperlerden çıkmadan devreye girmiş ve taarruzu durdurma emri vermiştir ancak yanlış anlaşılma nedeniyle dördüncü dalgadaki askerlerin bir kısmı taarruza devam etmiştir. Saat 04:45 itibarıyla Cesaret Tepe, tamamen Avustralyalı ölü ve yaralılarla kaplanmıştır.
Tüm bu taarruzlarda muharebeye katılan 600 Avustralyalı erat ve subaydan 372'si ölmüş ya da yaralanmıştır. Osmanlı tarafının kaybı ise yok denecek kadar azdır.
Bombasırtı üzerinden yapılan taarruzda da Avustralyalılar ilk anda Osmanlı siperlerine girmeyi başarmalarına rağmen tutunamayarak birkaç saat içerisinde geri çekilmişlerdir.
Cesaret Tepe üzerinden yapılan Kılıçbayırı taarruzu, esasen Conkbayırı’nı işgal etmiş olan Yeni Zelanda birliklerinin kuzeyden Düztepe’ye ilerlemelerini desteklemek amaçlıdır. Kılıçbayırı, Düztepe’nin güneyine düşmektedir. Oysaki Cesaret Tepe'de taarruz başladığında Yeni Zelanda birlikleri henüz Conkbayırı’na ulaşmış dahi değillerdi.
Sinema
Kılıçbayır Muharebesi, başrolünde Mel Gibson'un yer aldığı yönetmen Peter Weir'in Gelibolu (film) adlı 1981 yapımı filminin son sahnelerinde konu edilmektedir. Flimde Avustralyalı askerlerin Suvla Koyu'na çıkartma yapmakta olan İngiliz askerleri uğruna öldükleri imajı verilmektedir. Oysa taarruzun amacı, yukarıda da belirtildiği gibi böyle değildir.
Kaynakça
- Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı - General C.F.Aspinall - Oglander (General Ian Hamilton'un karargâh subaylarından)
- Alçıtepe'den Anafartalar'a Çanakkale Kara Muharebeleri - Tuncay Yılmazer
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kilicbayir Muharebesi Ingilizce Battle of the Nek I Dunya Savasi nin Canakkale Cephesi nde Sari Bayir Harekati nin bir parcasi olarak 7 Agustos 1915 tarihinde gerceklesmis muharebedir Muharebe Cesaret Tepe bolgesindeki Osmanli siperlerine taarruz eden Avustralya birliklerinin agir kayiplar vererek saldiriyi durdurmasiyla sonuclanmistir Muttefik yazininda Nek Muharebesi olarak gecen taarruz Canakkale Savasi nin en dramatik olaylarindan biri olarak kabul edilir Hazirlik atesine komuta eden topcu komutaniyla taarruza komuta eden komutanin saatleri arasindaki 7 dakikalik fark taarruza katilan birliklerin agir kayiplara ugramasina yol acmistir Kilicbayir MuharebesiCanakkale Savasi Ariburnu CephesiGeorge Lambert in The charge of the 3rd Light Horse Brigade at the Nek 7 August 1915 tablosu 1924 Tarih7 Agustos 1915BolgeGelibolu YarimadasiSonucOsmanli zaferiTaraflarBritanya Imparatorlugu AvustralyaOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerGeneral Alexander Godley Albay Frederic G Hughes Binbasi John AntillAlbay Mustafa Kemal Binbasi MustafaGucler3 Light Horse Tugayi 8 Light Horse Alayi 9 Light Horse Alayi 10 Light Horse Alayi19 Tumen 18 AlayKayiplar372 234 olu 183 yarali YokHarekat oncesiConkbayiri ni isgal etmis olan Yeni Zelanda birliklerinin Duztepe ye kuzeyden girisecekleri taarruzu desteklemesi ongorulen Sari Bayir Harekati ve hattinin isgal edilmesini hedeflemektedir Plani hazirlamis olan Anzak Kolordusu Komutani General harekata katilacak birliklerin iki kol halinde ilerlemesini ongormustu Kollardan biri Kocacimen Tepesi ve Besim Tepe yi isgal ederken diger kol da Conkbayiri ni alacaktir Duztepe nin isgali icinse Conkbayiri na taarruz eden birlikler gorevlendirilmistir Conkbayiri nin gun dogmadan 03 30 dolaylarinda isgal edilmis olacagi dusunulmektedir General Birdwood Sari Bayir Harekati yla hedeflenen tepelerin ele gecirilmesini saglamlastirmak amaciyla Duztepe nin isgalinin hemen ardindan girisilecek bir baska taarruz daha ongormustur Bu taarruz Yukseksirt Cesaret Tepe hatti uzerinden Kilicbayir in isgal edilmesini hedeflemektedir Esasen Kilicbayir daki Osmanli mevzileri Ariburnu Cephesi ndeki en guclu tahkim edilmis mevzilerden biridir Ote yandan arazi yapisi savunmacilar acisindan avantajlar saglamaktadir Kilicbayir a yapilacak bir taarruzun tek yaklasma yonu Cesaret Tepe dir Iki tepe arasinda sadece 80 metre genislikte iki yani ucurum olan bir sirt bulunmaktadir Taarruz zorunlu olarak bu sirttan yapilacaktir Taarruz planiCephenin cok dar olmasi nedeniyle taarruz Albay Frederic Hughes komutasindaki 3 Light Horse Tugayi nin 600 askeri tarafindan yuz elliser kisiden olusan dort dalga halinde yapilacaktir Her dalga bir oncekinden 2 dakika sonra taarruza kalkacaktir Taarruza katilan 8 ve 10 Light Horse alaylari once Cesaret Tepe yi isgal edecek daha sonra da Kilicbayiri ndaki Osmanli siperlerini ele gecirecekti Ilk uc dalgadaki askerlere Osmanli siperlerine ulastiklarinda siperlere dikmeleri icin kirmizi ve sari renkli ufak flamalar verilmistir Dorduncu dalga ise kazma ve kurek de dahil olmak uzere cesitli istihkam malzemeleri tasiyacaktir Bu cephe taarruzlarini desteklemek icin Bombasirti uzerinden de bir taarruz planlanmistir TaarruzTaarruz planina gore acikta demirli gemilerden yapilacak hazirlik topcu atesi 7 Agustos 1915 sabahi 04 00 da baslayacak 04 30 da sonlanacaktir taarruzda gorevli birlikler de top atesi kesilir kesilmez taarruza kalkacaklardir Ancak hazirlik atesini yoneten komutanin saati taarruzu yoneten komutanin saatinden 7 dakika geridir Dolayisiyla bombardiman taarruz birlikleri yonunden 7 dakika erken baslamistir Bu sorun degildir ama bombardiman 7 dakika erken bitecektir Sonuc olarak taarruz kuvvetleri bombardimanin sonlanmasindan 7 dakika sonra taarruza kalkmislardir Oysa bombardimanin basladigindan gerideki siperlere cekilen Osmanli savunmacilar bombardiman biter bitmez on hat siperlerine yeniden yerlesmek icin yeterli zamani bulmuslar ve taarruzu yogun bir ates altina almislardir 8 Light Horse Alayi askerlerinden olusan 150 kisilik ilk taarruz dalgasi Osmanli siperlerine ulasamadan kirilmistir Ilk iki dalgayi olusturan alayin komutani ve dokuz subayi olenler arasindadir Iki dakika sonra ileri atilan ikinci dalga eratindan ise birkac asker Osmanli siperlerine ulasip kirmizi bir flama dikmeyi basarmistir Ilk iki dalganin kirilmasi uzerine 10 Light Horse Alayi nin komutani Yarbay Noel Brazier taarruzun durdurulmasini istemis fakat bagli oldugu tugayin Kurmay Baskani John Antill Osmanli siperlerinde kirmizi sari renkli bir flamanin gorulmesini gerekce gostererek bu istegi reddetmistir Taarruza kalkan ucuncu dalgadaki askerler bu kez ileri atilmak yerine dogrudan yere yatarak hareketsiz kalmistir Tugay Komutani Frederic Hughes dorduncu dalga siperlerden cikmadan devreye girmis ve taarruzu durdurma emri vermistir ancak yanlis anlasilma nedeniyle dorduncu dalgadaki askerlerin bir kismi taarruza devam etmistir Saat 04 45 itibariyla Cesaret Tepe tamamen Avustralyali olu ve yaralilarla kaplanmistir Tum bu taarruzlarda muharebeye katilan 600 Avustralyali erat ve subaydan 372 si olmus ya da yaralanmistir Osmanli tarafinin kaybi ise yok denecek kadar azdir Bombasirti uzerinden yapilan taarruzda da Avustralyalilar ilk anda Osmanli siperlerine girmeyi basarmalarina ragmen tutunamayarak birkac saat icerisinde geri cekilmislerdir Cesaret Tepe uzerinden yapilan Kilicbayiri taarruzu esasen Conkbayiri ni isgal etmis olan Yeni Zelanda birliklerinin kuzeyden Duztepe ye ilerlemelerini desteklemek amaclidir Kilicbayiri Duztepe nin guneyine dusmektedir Oysaki Cesaret Tepe de taarruz basladiginda Yeni Zelanda birlikleri henuz Conkbayiri na ulasmis dahi degillerdi SinemaKilicbayir Muharebesi basrolunde Mel Gibson un yer aldigi yonetmen Peter Weir in Gelibolu film adli 1981 yapimi filminin son sahnelerinde konu edilmektedir Flimde Avustralyali askerlerin Suvla Koyu na cikartma yapmakta olan Ingiliz askerleri ugruna oldukleri imaji verilmektedir Oysa taarruzun amaci yukarida da belirtildigi gibi boyle degildir KaynakcaBuyuk Harbin Tarihi Canakkale Gelibolu Askeri Harekati General C F Aspinall Oglander General Ian Hamilton un karargah subaylarindan Alcitepe den Anafartalar a Canakkale Kara Muharebeleri Tuncay Yilmazer