Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kılavuz Hatice (Gülekli Hatice), Milli mücadelede Adana ve yöresinde savaşan halk kahramanı.
I. Dünya Savaşı'ndan sonra Adana ve yöresini işgal eden Fransız güçlerine karşı verilen mücadelede yer aldı. Mayıs 1920'de Pozantı'da mahsur kalan Fransız birliklerine sözde kılavuzluk ederek onları Kuvâ-yi Milliyeciler’e esir düşecekleri Karboğazı’na getirdi. Kılavuz Hatice sayesinde, 44 kişilik Kuvay-ı Milliye grubu, yaklaşık 700 kişilik deneyimli bir Fransız Birliği’ni ele geçirdi.
Karboğazı Baskını denilen bu olay, Anadolu'da Fransızların askeri direncinin kırılmasında ve Fransa'nın Türkiye Büyük Millet Meclisi ile anlaşma koşulları arayışına girmesinde etkenlerden biri olmuştur.
Yaşamı
Gülek ilçesinin Panzınçukur (Yaylaçukuru) köyündendir. Babası Hasan Ağa, ağabeyleri Emin ve Derviş Ağalar idi. Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur ancak I. Dünya Savaşı'ndan sonra yaşadığı yörenin Fransızlar tarafından işgal edildiği dönemde, Karboğaz Baskını'ndaki rolü ile tarihe geçmiştir.
Fransa, Mondros Mütarekesi’nin ardından 17 Aralık 1918 tarihinde Mersin’i işgal etmiştir. Fransız işgali başladığında Toros Dağlarının dik yamaçlarında ve geçiş yerlerinde, sayıları ve silah-mühimmatları az da olsa, Kuvâ-yi Milliye güçleri hakimdi ve Fransızlar'ın geçişini güçleştirmekteydiler. Hatice Hanım'ın babası ve ağabeyleri de Kuvâ-yi Milliyeci idi. Fransız birlikleri Türk kuvvetlerinin yardım yolu olan Gülek Boğazı'nı ilhak etmeye başladığında Fransızlarla Kuvâ-yi Milliyeciler arasında çatışmalar başladı. O sırada Hatice Hanım'ın 35 yaşında olduğu düşünülür.
Kuvâ-yi Milliye'nin direnişi sonucu Fransızlar Toroslar’da tutunamadı; Pozantı hariç Toroslar’ın tamamı Fransızlar’dan kurtarıldı. Millî birlikler, Nisan 1920'de 412 no'lu Fransız taburunun bulunduğu Pozantı'yı kuşattı. Kuşatılan Fransız taburuna yardım için Mayıs başında gelen Fransız birlikleri başarısız olup Adana'ya dönerken, Pozantı'daki tabur komutanı Binbaşı Mesnil'e bir huruç (yarma) hareketi yaparak Pozantı'dan çıkmasını, dağ yollarından Mersin’e çekilmesini bildiren bir emir ve kroki gönderdiler.
Mesnil, 25 Mayıs 1920'yi 26 Mayıs 1920'ye bağlayan gece, taburu ile çemberden çıkmayı başardı. Dağ yollarından geri çekilirken Hatice Hatun ve Kumcu Veli’ye rastladılar. Toroslar’ın dik dağları ve dar geçitlerinde hareket etme zorluğu yaşayan ve Kuvay-ı Milliyecilerin buradaki etkinliğinden ötürü risk altında olan Fransız Birliği, onlardan kılavuzluk hizmeti almak istedi. Hatice Hanım, gece vakti yaklaşık1000 kişilik Fransız işgal birliğine yol gösteren kılavuzlardan biri oldu. Ancak işgalci birliği güvende olacakları yollardan geçirmek yerine Elmalı Boğazı’na getirdi.
Karboğazı’nın Delmeli Mezarlık Boğazı denilen yerinde konuşlanmış olan Kuvay-ı Milliye güçleri, onları bekliyordu. Kılavuz Hatice’den gelen işaret üzerine çatışma başladı. Fransız işgal birliğinin başındaki Binbaşı Mesnil, birliğiyle beraber teslim olmak zorunda kaldı. 44 kişilik Kuvâ-yi milliyeciler, Fransız ordusunun özel eğitimli birliğini teslim aldı.
Çatışmalarda 200 civarında Fransız askeri öldü ve 1’i binbaşı olmak üzere 23 subay ve 650 civarında er teslim alındı. Esirlerle birlikte, 2 top, 8 makineli tüfek, 1000 kadar tüfek, 13 kadana (iri, güçlü, kuvvetli, cins at türü) ve 90 tane katır ele geçirildi. Bu baskının haberi, Çukurova Batı Kesimi Komutanı Sinan Paşa’ya verildi; Sinan Paşa da Mustafa Kemal Paşa’yı bir telgrafla haberdar etti. Olayı öğrenen Mustafa Kemal Paşa aşağıdaki takdir ve tebrik mesajı gönderdi:
| “ | Devamlı başarılarınızı tebrik eder, size ve kahraman Kuvay-ı Milliyemize selam ve teşekkür ederim. | ” |
Baskın haberi, Fransa tarafında büyük moral bozukluğu yarattı ve Fransız işgal kuvvetlerinin bölgeye (Adana, Mersin, Gaziantep, Şanlıurfa, Kahramanmaraş) ve Doğu Akdeniz’e hakimiyet planlarının bozulup işgalin kalkmasında kritik bir rol oynadı. Ankara Antlaşmasında Türk tarafının masaya daha avantajlı oturmasını sağladı.
1930'lu yılların ortasında Adana’nın Atatürk Parkına "Kahraman Türk Kadını Heykeli dikilmiştir. Gülekli Hatice’ nin kahramanlığının anısını yaşatan bu anıtı Atatürk 19 Kasım 1937 günü ziyaret etmiştir.
Mersin-Tarsus karayolu üzerinde, Gülek'e 7 kilometrelik mesafede, baskının yaşandığı yere dikilen Karboğazı Kuvâ-yi Milliye Anıtı da Gülekli Hatice'nin anısını yaşatmaktadır.
Kaynakça
- ^ "Kılavuz Hatice". Biyografya beta. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
- ^ www.vasat.com. "Mehmet ŞAHİN - KILAVUZ HATİCE HANIM". www.vasat.com/. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
- ^ Şavkili, Cengiz (27 Mart 2022). "Adana'nın Düşman İşgalinden Kurtuluşu ve Kurtuluş Bayramı Kutlamalarının Basına Yansımaları (1922-1938)". Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24 (1): 350-364. doi:10.32709/akusosbil.915725. ISSN 1302-1265. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
- ^ ÖZAKMAN, Turgut (9 Ocak 2006). "Çılgın Türk, 673 Fransız'ı esir etti". Hürriyet. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
- ^ "GÜLEKLİ KEMAL - GÜLEKLİ HATİCE". kemalduru.com. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kilavuz Hatice Gulekli Hatice Milli mucadelede Adana ve yoresinde savasan halk kahramani I Dunya Savasi ndan sonra Adana ve yoresini isgal eden Fransiz guclerine karsi verilen mucadelede yer aldi Mayis 1920 de Pozanti da mahsur kalan Fransiz birliklerine sozde kilavuzluk ederek onlari Kuva yi Milliyeciler e esir dusecekleri Karbogazi na getirdi Kilavuz Hatice sayesinde 44 kisilik Kuvay i Milliye grubu yaklasik 700 kisilik deneyimli bir Fransiz Birligi ni ele gecirdi Karbogazi Baskini denilen bu olay Anadolu da Fransizlarin askeri direncinin kirilmasinda ve Fransa nin Turkiye Buyuk Millet Meclisi ile anlasma kosullari arayisina girmesinde etkenlerden biri olmustur YasamiGulek ilcesinin Panzincukur Yaylacukuru koyundendir Babasi Hasan Aga agabeyleri Emin ve Dervis Agalar idi Hayati hakkinda fazla bilgi yoktur ancak I Dunya Savasi ndan sonra yasadigi yorenin Fransizlar tarafindan isgal edildigi donemde Karbogaz Baskini ndaki rolu ile tarihe gecmistir Fransa Mondros Mutarekesi nin ardindan 17 Aralik 1918 tarihinde Mersin i isgal etmistir Fransiz isgali basladiginda Toros Daglarinin dik yamaclarinda ve gecis yerlerinde sayilari ve silah muhimmatlari az da olsa Kuva yi Milliye gucleri hakimdi ve Fransizlar in gecisini guclestirmekteydiler Hatice Hanim in babasi ve agabeyleri de Kuva yi Milliyeci idi Fransiz birlikleri Turk kuvvetlerinin yardim yolu olan Gulek Bogazi ni ilhak etmeye basladiginda Fransizlarla Kuva yi Milliyeciler arasinda catismalar basladi O sirada Hatice Hanim in 35 yasinda oldugu dusunulur Kuva yi Milliye nin direnisi sonucu Fransizlar Toroslar da tutunamadi Pozanti haric Toroslar in tamami Fransizlar dan kurtarildi Milli birlikler Nisan 1920 de 412 no lu Fransiz taburunun bulundugu Pozanti yi kusatti Kusatilan Fransiz taburuna yardim icin Mayis basinda gelen Fransiz birlikleri basarisiz olup Adana ya donerken Pozanti daki tabur komutani Binbasi Mesnil e bir huruc yarma hareketi yaparak Pozanti dan cikmasini dag yollarindan Mersin e cekilmesini bildiren bir emir ve kroki gonderdiler Mesnil 25 Mayis 1920 yi 26 Mayis 1920 ye baglayan gece taburu ile cemberden cikmayi basardi Dag yollarindan geri cekilirken Hatice Hatun ve Kumcu Veli ye rastladilar Toroslar in dik daglari ve dar gecitlerinde hareket etme zorlugu yasayan ve Kuvay i Milliyecilerin buradaki etkinliginden oturu risk altinda olan Fransiz Birligi onlardan kilavuzluk hizmeti almak istedi Hatice Hanim gece vakti yaklasik1000 kisilik Fransiz isgal birligine yol gosteren kilavuzlardan biri oldu Ancak isgalci birligi guvende olacaklari yollardan gecirmek yerine Elmali Bogazi na getirdi Karbogazi nin Delmeli Mezarlik Bogazi denilen yerinde konuslanmis olan Kuvay i Milliye gucleri onlari bekliyordu Kilavuz Hatice den gelen isaret uzerine catisma basladi Fransiz isgal birliginin basindaki Binbasi Mesnil birligiyle beraber teslim olmak zorunda kaldi 44 kisilik Kuva yi milliyeciler Fransiz ordusunun ozel egitimli birligini teslim aldi Catismalarda 200 civarinda Fransiz askeri oldu ve 1 i binbasi olmak uzere 23 subay ve 650 civarinda er teslim alindi Esirlerle birlikte 2 top 8 makineli tufek 1000 kadar tufek 13 kadana iri guclu kuvvetli cins at turu ve 90 tane katir ele gecirildi Bu baskinin haberi Cukurova Bati Kesimi Komutani Sinan Pasa ya verildi Sinan Pasa da Mustafa Kemal Pasa yi bir telgrafla haberdar etti Olayi ogrenen Mustafa Kemal Pasa asagidaki takdir ve tebrik mesaji gonderdi Devamli basarilarinizi tebrik eder size ve kahraman Kuvay i Milliyemize selam ve tesekkur ederim Baskin haberi Fransa tarafinda buyuk moral bozuklugu yaratti ve Fransiz isgal kuvvetlerinin bolgeye Adana Mersin Gaziantep Sanliurfa Kahramanmaras ve Dogu Akdeniz e hakimiyet planlarinin bozulup isgalin kalkmasinda kritik bir rol oynadi Ankara Antlasmasinda Turk tarafinin masaya daha avantajli oturmasini sagladi 1930 lu yillarin ortasinda Adana nin Ataturk Parkina Kahraman Turk Kadini Heykeli dikilmistir Gulekli Hatice nin kahramanliginin anisini yasatan bu aniti Ataturk 19 Kasim 1937 gunu ziyaret etmistir Mersin Tarsus karayolu uzerinde Gulek e 7 kilometrelik mesafede baskinin yasandigi yere dikilen Karbogazi Kuva yi Milliye Aniti da Gulekli Hatice nin anisini yasatmaktadir Kaynakca Kilavuz Hatice Biyografya beta 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2023 www vasat com Mehmet SAHIN KILAVUZ HATICE HANIM www vasat com 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2023 Savkili Cengiz 27 Mart 2022 Adana nin Dusman Isgalinden Kurtulusu ve Kurtulus Bayrami Kutlamalarinin Basina Yansimalari 1922 1938 Afyon Kocatepe Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 24 1 350 364 doi 10 32709 akusosbil 915725 ISSN 1302 1265 19 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2023 OZAKMAN Turgut 9 Ocak 2006 Cilgin Turk 673 Fransiz i esir etti Hurriyet 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2023 GULEKLI KEMAL GULEKLI HATICE kemalduru com 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2023