Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kısaltma, herhangi bir sözcük veya sözcük grubunu oluşturan harflerin bir kısmı kullanılarak oluşturulmuş kısa sözcük. Kısaltmalar tek bir harften oluşabildiği gibi, harf ve noktalama işaretlerinden veya noktalama işareti olmaksızın yan yana dizilmiş harflerden de meydana gelebilir.
Kısaltmaların başlıca iki tür kullanımı vardır:
- Metinlerde sık kullanılan bazı terimler kısaltılır (vb. bkz. MÖ gibi).
- Uzun ifadeler, kurum/kuruluş adları ve standartlaşmış bazı zaman ve yerden tasarruf etmek için kısaltma hâline getirilirler (AIDS, TBMM, RAM gibi).
Kısaltmalar okuma ve yazmayı hızlandırır. Günümüzde bilgisayar, akıllı telefon gibi cihazların kullanımının yaygınlaşması sonucu kısaltma kullanımında artış görülmüştür. Ancak kısaltmalar çok eski zamanlardan kalma metinlerde, mesela Antik Yunanca veya Latince metinlerde de yaygın bir şekilde görülmektedir.
Kısaltmalar genel olarak iki şekilde yapılır:
- Kelimelerin ilk veya ilk birkaç harfiyle oluşturulanlar: s. (sayfa), haz. (hazırlayan), gön. (gönderen) gibi.
- Kelimelerin ilk harf veya harflerinin yanında sonraki harflerin de alınmasıyla oluşturulanlar: drl. (derleyen), Bçvş. (başçavuş), Dr. (doktor gibi) gibi.
Kurallar
Aşağıda kısaltmalar ile ilgili bazı kurallar listelenmiştir. Bu kuralların bir kısmı Türkçeye iyice yerleşmiş ve kısaltmanın kaynağı olan açık kavramdan daha çok kullanılır hâle gelmiş pek çok kısaltma için geçerli değildir.
- Genel usulde birden fazla kelimenin kısaltılmasında bunların baş harfleri alınır, araya nokta konulmaz.
- Kısaltmaya ek geldiğinde okunuş, kısaltma kelime gibi okunuyorsa kelimeye göre, okunamıyorsa son harfe göredir (İSO'nun, TBMM'nin gibi).
- Bilimsel çalışmalarda özet bölümünde kısaltma kullanılmaz.
- Kısaltmalar metinden önce veya sonra bir tabloda verilir.
- Metinde bir kısaltma ilk kez geçtiği yerde açık yazılır.
- Tablolarda kullanılan kısaltmalar tablo altında açıklanır.
- Şekillerdeki kısaltmalar metin içinde açık verilir.
- Terim olmayan kısaltmaların sonuna genel olarak nokta konur, bunlara kesme işareti konulmaz (vb., bk. gibi).
- Yabancı kısaltmalar aynen kullanılır (IMF, ILO, WHO).
- Ölçü birimleri uluslararası sistemlere göredir.
- Dipnot ve sonnotlarda Latince ibid, op cit, loc cit, passim kullanılmaz; bunların Türkçeleri kullanılır (a.e., a.g.e.).
İsimleri yazarken soyaddan önceki bir veya iki adın kısaltmasında iç noktalar arasında boşluk bırakılmaz, ikinci noktadan sonra bırakılır ("Ş.S. Aydemir", "M.K. Atatürk" gibi). Sayfa, cilt kısaltmasından sonra bir boşluk bırakılır ("s. 100", "c. 1" gibi). Kurum kısaltmalarında noktadan sonra bir boşluk bulunur ("Gen. Kur. Bak." gibi).
Kaynakça
- Hüner Şencan, Bilimsel Yazım, İÜ İşletme Fakültesi Y. İstanbul 2002.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Türk Dil Kurumu "Kısaltmalar Dizini" 22 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu'nda "Kısaltmalar" 7 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Uluslararası Ticari Terim ve Kısaltmalar 8 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kısaltma-Vikisözlük 6 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | Edebiyat ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kisaltma herhangi bir sozcuk veya sozcuk grubunu olusturan harflerin bir kismi kullanilarak olusturulmus kisa sozcuk Kisaltmalar tek bir harften olusabildigi gibi harf ve noktalama isaretlerinden veya noktalama isareti olmaksizin yan yana dizilmis harflerden de meydana gelebilir Kisaltmalarin baslica iki tur kullanimi vardir Metinlerde sik kullanilan bazi terimler kisaltilir vb bkz MO gibi Uzun ifadeler kurum kurulus adlari ve standartlasmis bazi zaman ve yerden tasarruf etmek icin kisaltma haline getirilirler AIDS TBMM RAM gibi Kisaltmalar okuma ve yazmayi hizlandirir Gunumuzde bilgisayar akilli telefon gibi cihazlarin kullaniminin yayginlasmasi sonucu kisaltma kullaniminda artis gorulmustur Ancak kisaltmalar cok eski zamanlardan kalma metinlerde mesela Antik Yunanca veya Latince metinlerde de yaygin bir sekilde gorulmektedir Kisaltmalar genel olarak iki sekilde yapilir Kelimelerin ilk veya ilk birkac harfiyle olusturulanlar s sayfa haz hazirlayan gon gonderen gibi Kelimelerin ilk harf veya harflerinin yaninda sonraki harflerin de alinmasiyla olusturulanlar drl derleyen Bcvs bascavus Dr doktor gibi gibi KurallarAsagida kisaltmalar ile ilgili bazi kurallar listelenmistir Bu kurallarin bir kismi Turkceye iyice yerlesmis ve kisaltmanin kaynagi olan acik kavramdan daha cok kullanilir hale gelmis pek cok kisaltma icin gecerli degildir Genel usulde birden fazla kelimenin kisaltilmasinda bunlarin bas harfleri alinir araya nokta konulmaz Kisaltmaya ek geldiginde okunus kisaltma kelime gibi okunuyorsa kelimeye gore okunamiyorsa son harfe goredir ISO nun TBMM nin gibi Bilimsel calismalarda ozet bolumunde kisaltma kullanilmaz Kisaltmalar metinden once veya sonra bir tabloda verilir Metinde bir kisaltma ilk kez gectigi yerde acik yazilir Tablolarda kullanilan kisaltmalar tablo altinda aciklanir Sekillerdeki kisaltmalar metin icinde acik verilir Terim olmayan kisaltmalarin sonuna genel olarak nokta konur bunlara kesme isareti konulmaz vb bk gibi Yabanci kisaltmalar aynen kullanilir IMF ILO WHO Olcu birimleri uluslararasi sistemlere goredir Dipnot ve sonnotlarda Latince ibid op cit loc cit passim kullanilmaz bunlarin Turkceleri kullanilir a e a g e Isimleri yazarken soyaddan onceki bir veya iki adin kisaltmasinda ic noktalar arasinda bosluk birakilmaz ikinci noktadan sonra birakilir S S Aydemir M K Ataturk gibi Sayfa cilt kisaltmasindan sonra bir bosluk birakilir s 100 c 1 gibi Kurum kisaltmalarinda noktadan sonra bir bosluk bulunur Gen Kur Bak gibi KaynakcaHuner Sencan Bilimsel Yazim IU Isletme Fakultesi Y Istanbul 2002 Ayrica bakinizLatince kisaltmalar listesi Bilisim terimlerinin kisaltmalari listesiDis baglantilarTurk Dil Kurumu Kisaltmalar Dizini 22 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Dil Kurumu Yazim Kilavuzu nda Kisaltmalar 7 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uluslararasi Ticari Terim ve Kisaltmalar 8 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kisaltma Vikisozluk 6 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz An Introduction to Greek and Latin Palae ography Ingilizce Oxford Clarendon Press ss 75 90 600 Erisim tarihi 7 Mart 2021 Kisaltmalar I Kisaltma Yapma Yollari PDF Turk Dili Turk Dil Kurumu Erisim tarihi 7 Mart 2021 olu kirik baglanti