Kaşupça, Kaşubça veya Keşupça (Kaşupça: kaszëbsczi jãzëk, Lehçe: język kaszubski), bir Batı-Slav dili olup Silezyaca ve Lehçe ile birlikte alt grubuna dahildir. Çoğu araştırmacı tarafından ise kendi başına müstakil bir dil olarak kabul edilse de umumiyetle Lehçenin bir diyalekti olarak telakki olunur.
Kaşupça | |
---|---|
kaszëbsczi | |
Ana dili olanlar | Polonya |
Bölge | |
Etnisite | Keşublar ve Lehler |
Konuşan sayısı | 87600 (2021 ) |
Dil ailesi | |
Yazı sistemi | Latin |
Dil kodları | |
ISO 639-2 | csb |
ISO 639-3 | csb |
Polonya, 2005 yılında etnik-azınlık dili olan Kaşupçayı resmî olarak tanımıştır. 2012 yılında 108.000 kişi, 2021 yılında 87.600 kişi Kaşupçayı ev dili (ana dili) olarak kullanmaktadır. Günümüzün standart Lehçesine benzer bir dil olmakla beraber Aşağı Almanca ve tükenmiş bir dil olan Polapça(Batı İslav) ve Eski Prusya dili(Batı Baltık) dillerinden de etkinlenmiştir. (Pomeranca) lisanının son bakiyesidir.
Günümüzde iki farklı formu vardır. Bunlar, bilhassa kırsal kesimde kullanılan Vülger Keşupçası ve başta eğitim faaliyetlerinde kullanılan Edebî Keşupçadır.
(18.12.1870 - 29.03.1937) tarafından 20.yy başlarında yaptığı araştırmalar neticesinde Keşupçayı üç ana lehçeye ayırır. Bunlar:
- Kuzey Keşupça lehçesi
- Orta Keşupça lehçesi
- Güney Keşupça lehçesi
Bazı araştırmacılar ise her bir bölgenin kendi lehçesine sahip olduğunu iddia eder. Bu tasnife göre lehçeler şu şekildedir:
- Bilacki lehçesi
- Slowinski lehçesi
- Kabatkow lehçesi
- Zaborski lehçesi
- Tucholski and Krajniacki lehçesi (Bu iki lehçe Wielkopolski lehçesinin bir geçiş formu olarak da düşünülür ve resmiyette ikisi de Wielkopolski lehçesinden sayılır.)
Alfabe
Keşup Alfabesi
Büyük harf | Küçük harf | Harflerin adı
| Telaffuz |
---|---|---|---|
A | a | a | /a/ |
Ą | ą | ą | //, // |
à | ã | ã | //, // (, ) |
B | b | bé | /b/ |
C | c | cé | /ts/ |
D | d | dé | /d/ |
E | e | e | /ɛ/ |
É | é | é | Bazı lehçelerde /e/, idir, /ɨ/ kelime sonlarında bulunur, /ɨ/ şehrinden şehrine kadarki bölgede bulunur |
Ë | ë | szwa | /ə/ |
F | f | éf | /f/ |
G | g | gé | |
H | h | ha | |
I | I | i | |
J | j | jot | |
K | k | ka | |
L | l | él | |
Ł | ł | éł | , [l] |
M | m | ém | |
N | n | én | |
Ń | ń | éń | , |
O | o | o | |
Ò | ò | ò | |
Ó | ó | ó | , (Güney lehçeleri) |
Ô | ô | ô | , (Batı lehçeleri), (), (güney lehçeleri) |
P | p | pé | |
R | r | ér | |
S | s | és | |
T | t | té | |
U | u | u | |
Ù | ù | ù | |
W | w | wé | |
Y | y | igrek | |
Z | z | zet | |
Ż | ż | żet |
- Aşağıda Keşup dilindeki konsonantların cetveli
Dudaksıl/Labial | Dişsil/Dental | Dişyuvasıl/Alveolar | Artdamaksıl/Velar | |||
---|---|---|---|---|---|---|
(m) | (n) | ɲ | ||||
p | t | k | ||||
b | d | (ɡ) | ||||
ts | tʃ | (tɕ) | ||||
(dz) | dʒ | ((dʑ)) | ||||
Sürtünmeli/Fricative | f | s | ʃ | ((ɕ)) | x | |
(v) | z | ʒ | (ʑ) | |||
titrek/trill | () | |||||
(l) | j | w | ||||
titrek/trill | (r) |
- Aşağıdaki kullanılan digraflar ve tigraflar
Digraf | Fonemik değer(ler) | Digraf/trigraf (sesli harften önce) | Fonemik değer(ler) |
---|---|---|---|
ch | /x/ | ni | /ɲ/ |
cz | /tʃ/, /tɕ/ | ||
dz | /(dz)/ (/ts/) | ||
dż | /dʒ/, /(dʑ)/ (/tʃ/, /tɕ/) | ||
rz | /ʐ/ ~ // (/ʂ/) | ||
sz | /ʃ/ |
Kaynakça
- ^ url=https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6494/10/1/1/wstepne_wyniki_nsp_2021_w_zakresie_struktury_narodowo-etnicznej_oraz_jezyka_kontaktow_domowych.pdf 3 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym". isap.sejm.gov.pl. 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ "Lekhitic languages | Slavic, Baltic & Germanic | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ Barbour, Stephen; Carmichael, Cathie, (Ed.) (2002). Language and nationalism in Europe. 1. publ. in paperback. Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- ^ United States. Immigration Commission (1907-1910); Dillingham, William P. (William Paul); Folkmar, Daniel; Folkmar, Elnora (Cuddeback) 1863-1930 (1911). Dictionary of races or peoples . University of California Libraries. Washington, Govt. Print. Off.
- ^ (PDF). web.archive.org. 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ (PDF). web.archive.org. 31 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ "Kaszubi.pl". www.kaszubi.pl. 2 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ Dubisz, Stanisław; Karaś, Halina; Kolis, Nijola (1995). Dialekty i gwary polskie. Wyd. 1. Warszawa: Wiedza Powszechna. ISBN .
Dil ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar