Kadı Ali Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.
Kadı Ali Çeşmesi, 2024 | |
Genel bilgiler | |
---|---|
Tür | Köşe çeşmesi |
Konum | Merkez, Kırklareli, Türkiye |
Koordinatlar | 41°44′11″K 27°13′32″D / 41.73639°K 27.22556°D |
Yaptıran | Köse Mihalzade Ali Bin Hızır Bey veya Emin Ali Çelebi |
Tamamlanma | 1568 ya da 1569 |
Yenileme | 2020 |
Yenileyen | Kırklareli Belediyesi |
Teknik ayrıntılar | |
Malzeme | Küfeki |
Tarihçesi
Kadı Ali Çeşmesi, 1568-69 yılları arasında Emin Ali Çelebi:112 veya Köse Mihalzade Ali Bin Hızır Bey tarafından inşa ettirilmiştir. Daha sonraları çeşme Hacı Hasan Ağa tarafından tamir ettirilmiş ve Hacı Hasan Ağa vakfına ilhak edilmiştir.
2020 yılında Su ile Gelen Medeniyet - Tarihi Çeşmelerin Restorasyonu Projesi kapsamında Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan diğer 8 çeşme ile birlikte restore edilmiştir.
Mimarisi
Dikdörtgen plan şemasıyla kesme küfeki taşından tek cepheli bir köşe çeşmesi olarak inşa edildiği düşünülmekteyken 2020 yılında yapılan restorasyonun ardından ikinci bir cephesi açığa çıkartılmıştır. Çeşmenin kuzey cephesi sivri kemerli bir nişe sahiptir. Nişin içerisinde dikdörtgen şeklinde talik hatla yazılı inşa kitabesi ve üst kısmında bir sıra dışbükey silmenin olduğu dikdörtgen şeklinde, mermer malzemeli ayna taşı yer alır. Ayna taşının ortasında gülbezek motifi ve bu motife monte edilmiş bronz bir musluk bulunmaktadır. Yalak bölümü yolda oluşan kot farkından dolayı zemin altında kalmıştır. Yalağın sağ ve solunda dikdörtgen şeklinde oturma şekilleri yer alır. Taşlık bölümü yoktur. Kemer kilit taşına gülbezek motifi yerleştirilmiştir. Çeşmenin sivri kemerli nişi dıştan içe doğru bir adet dışbükey iki adet düz silme grubundan oluşan ters “U” şeklindeki silme kuşağı içerisindedir. Yapının beden duvarı dışbükey silme kuşağının oluşturduğu dışa taşkın şekilde yapılmış saçak bölümü ile sonlandırılmıştır.
Sonraki yıllarda saçak silmesinin üst kısmına taş ve betonarme malzemeyle ilave bir bölüm eklenmiştir ve 2020 yılındaki restorasyonda bu bölüm kaldırılarak yerine kurşun kaplı bir kubbe inşa edilmiştir.
Çeşmenin doğusunda yer alan avluda banisi Kadı Emin Ali Çelebi’nin mezarı bulunmaktadır. Güney cephesinin beden duvarında suyun kontrolünü sağlayan kare şeklinde demir kapaklı pencere vardır.
Kitabesi
Çeşmede 2 sütun, 4 satır ve 4 beyitten oluşan bir mermer kitabe bulunmaktadır.
Osmanlı Türkçesi ile kitabe üzerindeki yazı:
1. Nâmı Ali bir sahî Eyledi bu çeşmeyi
2. Olmağa lâyık değil Hâtem anın kanberi
3. Râh-ı Hudâ'ya sebîl Oldu bu hoş selsebîl
4. Dedi müverrihi ana Ayn-ı Ali Kevserî Sene 976
Günümüz Türkçesi ile kitabe üzerindeki yazı:
1. Namı Kadı Ali olan bir cömert kişi yaptırdı bu çeşmeyi
2. Olmaya layık değil ancak bunu Hatem Hanım Kızı için yaptırdı.
3. Allah yoluna sebil oldu bu hoş selsebil (suyu çok hoş ve tatlı olan çeşme)
4. Tarihçisi ona "Ayn-ı Ali Kevseri" şeklinde tarih düşürdü. Sene 976 [1568/69]
Galeri
- Restorasyondan sonra batı cephesi
- Kadı Ali Çeşmesi kitabesi
- Kadı Ali Çelebi mezarı
- Kadı Ali Çelebi mezar taşı detayı
Kaynakça
- ^ a b "Kadı Ali Çeşmesi". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023.
- ^ a b Dursunkaya, Ali Rıza (1948). Kırklareli Vilayetini Tarih, Coğrafya, Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik. Yeşilyurt Basımevi.
- ^ "Kırklareli'de Tarihi Çeşmeler Restore Edilecek". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023.
- ^ Ertop, Ufuk. "Kırklareli'nde bulunan tarihi çeşmeler restore ediliyor". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023.
- ^ Yüksek, İ., & Yıldız, A. (2008). Kırklareli Tarihi Çeşmelerinin Geleneksel Kent Dokusu İçerisindeki Yeri ve Önemi. 6.
- ^ a b Bulut, Ö. (2019). Kırklareli ve İlçelerindeki Tarihi Su Yapıları [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
- ^ "Çeşmeler". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023.
- ^ Yeler, S., & Yeler, G. (2021). Kırklareli Tarihi Çeşmelerinin Kültürel Miras Olarak Değerlendirilmesi. Kent Akademisi, 14(2), 315-334. https://doi.org/10.35674/kent.884584
Dış bağlantılar
- Wikimedia Commons'ta Kadı Ali Çeşmesi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kadi Ali Cesmesi Kirklareli ili Merkez ilcesinde bulunan bir cesmedir Kadi Ali CesmesiKadi Ali Cesmesi 2024Genel bilgilerTurKose cesmesiKonumMerkez Kirklareli TurkiyeKoordinatlar41 44 11 K 27 13 32 D 41 73639 K 27 22556 D 41 73639 27 22556YaptiranKose Mihalzade Ali Bin Hizir Bey veya Emin Ali CelebiTamamlanma1568 ya da 1569Yenileme2020YenileyenKirklareli BelediyesiTeknik ayrintilarMalzemeKufekiTarihcesiKadi Ali Cesmesi 1568 69 yillari arasinda Emin Ali Celebi 112 veya Kose Mihalzade Ali Bin Hizir Bey tarafindan insa ettirilmistir Daha sonralari cesme Haci Hasan Aga tarafindan tamir ettirilmis ve Haci Hasan Aga vakfina ilhak edilmistir Kadi Ali Cesmesi 1971 2020 yilinda Su ile Gelen Medeniyet Tarihi Cesmelerin Restorasyonu Projesi kapsaminda Kirklareli ili Merkez ilcesinde bulunan diger 8 cesme ile birlikte restore edilmistir MimarisiDikdortgen plan semasiyla kesme kufeki tasindan tek cepheli bir kose cesmesi olarak insa edildigi dusunulmekteyken 2020 yilinda yapilan restorasyonun ardindan ikinci bir cephesi aciga cikartilmistir Cesmenin kuzey cephesi sivri kemerli bir nise sahiptir Nisin icerisinde dikdortgen seklinde talik hatla yazili insa kitabesi ve ust kisminda bir sira disbukey silmenin oldugu dikdortgen seklinde mermer malzemeli ayna tasi yer alir Ayna tasinin ortasinda gulbezek motifi ve bu motife monte edilmis bronz bir musluk bulunmaktadir Yalak bolumu yolda olusan kot farkindan dolayi zemin altinda kalmistir Yalagin sag ve solunda dikdortgen seklinde oturma sekilleri yer alir Taslik bolumu yoktur Kemer kilit tasina gulbezek motifi yerlestirilmistir Cesmenin sivri kemerli nisi distan ice dogru bir adet disbukey iki adet duz silme grubundan olusan ters U seklindeki silme kusagi icerisindedir Yapinin beden duvari disbukey silme kusaginin olusturdugu disa taskin sekilde yapilmis sacak bolumu ile sonlandirilmistir Sonraki yillarda sacak silmesinin ust kismina tas ve betonarme malzemeyle ilave bir bolum eklenmistir ve 2020 yilindaki restorasyonda bu bolum kaldirilarak yerine kursun kapli bir kubbe insa edilmistir Cesmenin dogusunda yer alan avluda banisi Kadi Emin Ali Celebi nin mezari bulunmaktadir Guney cephesinin beden duvarinda suyun kontrolunu saglayan kare seklinde demir kapakli pencere vardir KitabesiCesmede 2 sutun 4 satir ve 4 beyitten olusan bir mermer kitabe bulunmaktadir Kadi Ali Cesmesi kitabesi 1971 Osmanli Turkcesi ile kitabe uzerindeki yazi 1 Nami Ali bir sahi Eyledi bu cesmeyi 2 Olmaga layik degil Hatem anin kanberi 3 Rah i Huda ya sebil Oldu bu hos selsebil 4 Dedi muverrihi ana Ayn i Ali Kevseri Sene 976 Gunumuz Turkcesi ile kitabe uzerindeki yazi 1 Nami Kadi Ali olan bir comert kisi yaptirdi bu cesmeyi 2 Olmaya layik degil ancak bunu Hatem Hanim Kizi icin yaptirdi 3 Allah yoluna sebil oldu bu hos selsebil suyu cok hos ve tatli olan cesme 4 Tarihcisi ona Ayn i Ali Kevseri seklinde tarih dusurdu Sene 976 1568 69 GaleriRestorasyondan sonra bati cephesi Kadi Ali Cesmesi kitabesi Kadi Ali Celebi mezari Kadi Ali Celebi mezar tasi detayiKaynakca a b Kadi Ali Cesmesi 30 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2023 a b Dursunkaya Ali Riza 1948 Kirklareli Vilayetini Tarih Cografya Kultur ve Eski Eserleri Yonunden Tetkik Yesilyurt Basimevi Kirklareli de Tarihi Cesmeler Restore Edilecek 30 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2023 Ertop Ufuk Kirklareli nde bulunan tarihi cesmeler restore ediliyor 30 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2023 Yuksek I amp Yildiz A 2008 Kirklareli Tarihi Cesmelerinin Geleneksel Kent Dokusu Icerisindeki Yeri ve Onemi 6 a b Bulut O 2019 Kirklareli ve Ilcelerindeki Tarihi Su Yapilari Yuksek Lisans Tezi Selcuk Universitesi Cesmeler 30 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2023 Yeler S amp Yeler G 2021 Kirklareli Tarihi Cesmelerinin Kulturel Miras Olarak Degerlendirilmesi Kent Akademisi 14 2 315 334 https doi org 10 35674 kent 884584Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kadi Ali Cesmesi ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur