Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Kasım 2023) () |
Çeşme, borularla gelen suyun bir oluk ya da musluktan aktığı düzenek. Evin mutfak, banyo, tuvalet gibi kısımlarında bulunduğu gibi umumi çeşmeler de vardır. Genellikle yol kenarlarında herkesin yararlanması için yapılan çeşmelerin yanı sıra bazen mahalle, , yayla gibi ortak yaşam alanlarında da bulunur.
Farsça kökenli gözyaşı anlamına gelen çeşm kelimesinden türemiştir.
Tarihî çeşmeler
Osmanlı kentinin fiziki yapısında çeşmeler önemli bir yere sahiptir. Kentte hemen her mahallede en az bir çeşmenin bulunması gerekiyordu. Mahalle dokusunun oluşumunda ve gelişiminde çeşmeler belirleyici unsurlardan birisidir. Çoğunlukla düz kenar ve saçak silmeleriyle kuşatılan çeşme cepheleri, sâde görünümlü, düz-masif tasarımlara sahiptir. Sokak çeşmeleri tek, iki ve üç cepheli tasarımlar sergilerler. Mevcut çeşmeler arasında; bağımsız, bir duvarın yüzeyine ya da iki sokağın kesiştiği köşeye yerleştirilmiş örnekler bulunmaktadır. Çeşmelerin büyük bir bölümünde su haznesi bulunmaktadır.
Malzeme ve teknik
Selçuklu ve Osmanlı devri yapılarında; taş, mermer, tuğla, kiremit, kerpiç, alçı, harç, ahşap, demir ve kurşun türündeki yapı malzemeleri kullanılmıştır. Günümüzde ise daha çok demir, paslanmaz çelik, pirinç ve daha değişik metaller kullanılmaktadır. Kulplu, kulpsuz gibi farklı tasarımları mevcuttur.
Çoban çeşmeleri
Çoban çeşmeleri yerleşim alanlarından uzakta bulunan ve gelen geçen yolcuların, çobanların ve hayvanların su içmeleri için yapılmış basit yapılardır. Anadolu'nun köylerinde bir simge haline gelmiş çeşmeler birçok olaya da özellikle de efsaneleşmiş sevda hikâyelerinde ve şiirlerde geçmektedir. Genellikle su akan ve suyu biriktiren iki kısımdan oluşan bu yapılarda: su akan kısımı genelde taş yapı, suyu biriktiren ve hayvanların sulanmasına yarayan yalak kısmı ise beton veya gövdesi oyulmuş tomruk'tan yapılmıştır.
Faruk Nafiz Çamlıbel'in "Çoban çeşmesi" adlı bir şiiri de vardır. Bu şiir bestelenmiş ve şarkı yapılmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Ödekan, A., “Kentiçi Çeşme Tasarımında Tipolojik Çözümleme”, Semavi Eyice’ye Armağan İstanbul Yazıları, İstanbul, 1992, s. 281-297, Önge, Y., Türk Mimarisi’nde Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerinde Su Yapıları, Ankara, 1997, s. 11
- ^ Cerasi, M.M., age., s. 191
- ^ . 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2015.
 | Mimarlık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Cesme haber gazete kitap akademik JSTOR Kasim 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Cesme borularla gelen suyun bir oluk ya da musluktan aktigi duzenek Evin mutfak banyo tuvalet gibi kisimlarinda bulundugu gibi umumi cesmeler de vardir Genellikle yol kenarlarinda herkesin yararlanmasi icin yapilan cesmelerin yani sira bazen mahalle yayla gibi ortak yasam alanlarinda da bulunur Kucuk bir Isvicre koyundeki tatli su kaynagina bagli bir cesme Onunde ise Anadolu da yalak olarak adlandirilan tastan yapilmis kucuk su havuzu yer almaktadir Farsca kokenli gozyasi anlamina gelen cesm kelimesinden turemistir Tarihi cesmelerItalya da tarihi bir cesme Osmanli kentinin fiziki yapisinda cesmeler onemli bir yere sahiptir Kentte hemen her mahallede en az bir cesmenin bulunmasi gerekiyordu Mahalle dokusunun olusumunda ve gelisiminde cesmeler belirleyici unsurlardan birisidir Cogunlukla duz kenar ve sacak silmeleriyle kusatilan cesme cepheleri sade gorunumlu duz masif tasarimlara sahiptir Sokak cesmeleri tek iki ve uc cepheli tasarimlar sergilerler Mevcut cesmeler arasinda bagimsiz bir duvarin yuzeyine ya da iki sokagin kesistigi koseye yerlestirilmis ornekler bulunmaktadir Cesmelerin buyuk bir bolumunde su haznesi bulunmaktadir Malzeme ve teknikSelcuklu ve Osmanli devri yapilarinda tas mermer tugla kiremit kerpic alci harc ahsap demir ve kursun turundeki yapi malzemeleri kullanilmistir Gunumuzde ise daha cok demir paslanmaz celik pirinc ve daha degisik metaller kullanilmaktadir Kulplu kulpsuz gibi farkli tasarimlari mevcuttur Coban cesmeleriBolu bolgesinde bir coban cesmesi Kazdaglari Milli Parki nda Tozlu mevkiinde bulunan bir cesme Yassicali Guzellestirme Dernegi Coban cesmeleri yerlesim alanlarindan uzakta bulunan ve gelen gecen yolcularin cobanlarin ve hayvanlarin su icmeleri icin yapilmis basit yapilardir Anadolu nun koylerinde bir simge haline gelmis cesmeler bircok olaya da ozellikle de efsanelesmis sevda hikayelerinde ve siirlerde gecmektedir Genellikle su akan ve suyu biriktiren iki kisimdan olusan bu yapilarda su akan kisimi genelde tas yapi suyu biriktiren ve hayvanlarin sulanmasina yarayan yalak kismi ise beton veya govdesi oyulmus tomruk tan yapilmistir Faruk Nafiz Camlibel in Coban cesmesi adli bir siiri de vardir Bu siir bestelenmis ve sarki yapilmistir Ayrica bakinizZehri Cesmesi Derecik cografya Kaynak cografya Nymphaeum Sebil ArtezyenKaynakca Odekan A Kentici Cesme Tasariminda Tipolojik Cozumleme Semavi Eyice ye Armagan Istanbul Yazilari Istanbul 1992 s 281 297 Onge Y Turk Mimarisi nde Selcuklu ve Osmanli Donemlerinde Su Yapilari Ankara 1997 s 11 Cerasi M M age s 191 16 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2015 Arsivlenmis kopya 2 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2015 Arsivlenmis kopya 2 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2015 Mimarlik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz