Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beyzavî veya Kadı Beyzavî (dt. ?, Şiraz - öt. 1286 Tebriz), İranlı hukukçu, bilim insanı ve Şafi'i-Eş'arimüfessir.
Tam adı Abdullah ibn Ömer ibn Muhammed Nasıruddin el Beydavi'dir. Şiraz yakınlarındaki kasabasında doğmuş ve yetişmiştir. Şiraz'da iken hocası 'nin tavsiyesiyle kadılığı bırakarak, İslami bilimler üzerinde çalışmaya başlamıştır. Daha sonra Tebriz'e yerleşmiş ve 1286 yılında burada ölmüştür.
Bölgeye Salgur atabeglerinin hâkim olduğu yıllarda doğmuş ve ölmüş olan el-Beyzâvî’nin hayatının çoğunun geçtiği yer olan Şiraz, Salgurluların başkentliğini yapmış bir şehirdir. İran’ın Fars bölgesine Salgurlu Atabeyliği kurarak hâkim olan Üçoklar, zaman zaman Moğolların ve Harezmşahların güdümünde olmuşlardır. Salgurlulardan İkinci Sa’d’ın kızı Abiş Hâtun’un H.685/M.1286 senesinde (el-Beyzâvî ile aynı yıl) ölmesiyle Salgurlular bu bölgede hâkimiyeti kaybetmiş ve bölge, resmen Moğol idaresi altına girmiştir. Salgurlu Fars Atabegliği, doğrudan Moğol hâkimiyeti altına girdiği bu tarihe kadar 138 yıl hâkimiyetlerini sürdürmüşlerdir. Bu durumda, el-Beyzâvî’nin 100 yıl yaşadığı varsayılsa bile, hayatının tamamının bölgeye Salgurluların hâkim olduğu bir dönemde geçtiğini söyleyebilir.
En büyük ve ünlü çalışması Envaru't Tenzîl ve Esraru't Te'vil ( nurları ve tevilin esrarları) adlı Kur'an tefsiridir. Türkçede ve Türkiye'de Beydavi Tefsiri olarak bilinen bu eser yüzyıllarca medreselerde okutulmuştur. Hatta Osmanlı döneminde seçkin bilim insanları tarafından bu eser padişah huzurunda okunmuş ve kalabalık bir dinleyici kitlesi kazanmış, Osmanlı'da bu Beydavi Tefsiri okuma seanslarına adı verilmiş. Her devirdeki İslam alimleri Beydavi tefsiri hakkında olumlu görüş bildirmiştir.
Eserleri
- Minhac'ul Vusul ila ilmi'l Usul: Fıkıh usulüne dairdir.
- Serhu Mesabihu's Sünne: 'nin (ö. 1122) hadise dair adli eserinin açıklamasıdır.
- Nizâmu't Tevarîh: Farsça olan bu eseri İslam'da ilk insan ve peygamber Âdem'den başlayarak 1275 yilina kadar gelen genel ve özet bir tarihtir.
- Ğâyetu’l-Kusvâ fî Dirâyeti’l-Fetva: Şafii Mezhebi'ne göre kaleme alinmis olan bu eser furûu'l-fikha dairdir. Gazzâlî’nin el-Vasîtu’l-Muhît bi Aktâri’l-Basit’in muhtasarı şeklindeki şâfiî fıkhına dair bir eserdir
- Tavâliu'l Envâr min Metâlii'l Enzâr: Kelâm bilimine dairdir.
- Envaru't Tenzîl ve Esraru't Te'vil: Tefsirdir.
- Havâssu'l-Kur'an: Sûrelerin fazile-tine dairdir.
- Tuhfetu’l-Ebrâr Şerhu Mesâbîhi’s-Sünne: Bu ki-tap Ferra el-Begavî'nin (H.516) Mesâbihu’s-Sünne adlı ha-dis kitabının şerhidir.
- Lübbü’l-Elbâb fî İlmi’l-İ’rab: Osman bin Ömer bin Ebû Bekr İbn Hacib’in (H.646) nahiv konusunda yazdığı el-Kâfiye isimli eserinin muhtasarıdır.
- Risale fî Ta'rifâti'l-Ulûm ve Mevzûâtihâ: Dînî ve din dışı ilimlere ait tariflerin yapıldığı ve ilgili konularının açıklandığı risale, orta boy üç buçuk varaktır.
- Müntehe'l-Münâ bi Şerhi Esmâillahi'l-Hüsnâ: Bu eser bir giriş ve iki bölümden müteşekkildir. Kitabın giriş bölümünde, Allah'ın zât ve sıfatlarının mahiyetini bilme hususunda insan aklının yetersiz kaldığı açıklanmıştır.
- Minhâcu’l-Vusul ilâ İlmi’l-Usul: Fıkıh usulü kitabıdır. Bir mukaddime ve yedi bölümden müteşekkildir. Üzerine birçok şerh yazılmıştır
- Misbâhu'l-Ervâh fî Usûli’d-Dîn: Tavâli’u’l-Envâr min Matâli’i’l-Enzâr isimli eserinin özeti şeklindedir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beyzavi veya Kadi Beyzavi dt Siraz ot 1286 Tebriz Iranli hukukcu bilim insani ve Safi i Es arimufessir Tam adi Abdullah ibn Omer ibn Muhammed Nasiruddin el Beydavi dir Siraz yakinlarindaki kasabasinda dogmus ve yetismistir Siraz da iken hocasi nin tavsiyesiyle kadiligi birakarak Islami bilimler uzerinde calismaya baslamistir Daha sonra Tebriz e yerlesmis ve 1286 yilinda burada olmustur Bolgeye Salgur atabeglerinin hakim oldugu yillarda dogmus ve olmus olan el Beyzavi nin hayatinin cogunun gectigi yer olan Siraz Salgurlularin baskentligini yapmis bir sehirdir Iran in Fars bolgesine Salgurlu Atabeyligi kurarak hakim olan Ucoklar zaman zaman Mogollarin ve Harezmsahlarin gudumunde olmuslardir Salgurlulardan Ikinci Sa d in kizi Abis Hatun un H 685 M 1286 senesinde el Beyzavi ile ayni yil olmesiyle Salgurlular bu bolgede hakimiyeti kaybetmis ve bolge resmen Mogol idaresi altina girmistir Salgurlu Fars Atabegligi dogrudan Mogol hakimiyeti altina girdigi bu tarihe kadar 138 yil hakimiyetlerini surdurmuslerdir Bu durumda el Beyzavi nin 100 yil yasadigi varsayilsa bile hayatinin tamaminin bolgeye Salgurlularin hakim oldugu bir donemde gectigini soyleyebilir En buyuk ve unlu calismasi Envaru t Tenzil ve Esraru t Te vil nurlari ve tevilin esrarlari adli Kur an tefsiridir Turkcede ve Turkiye de Beydavi Tefsiri olarak bilinen bu eser yuzyillarca medreselerde okutulmustur Hatta Osmanli doneminde seckin bilim insanlari tarafindan bu eser padisah huzurunda okunmus ve kalabalik bir dinleyici kitlesi kazanmis Osmanli da bu Beydavi Tefsiri okuma seanslarina adi verilmis Her devirdeki Islam alimleri Beydavi tefsiri hakkinda olumlu gorus bildirmistir EserleriMinhac ul Vusul ila ilmi l Usul Fikih usulune dairdir Serhu Mesabihu s Sunne nin o 1122 hadise dair adli eserinin aciklamasidir Nizamu t Tevarih Farsca olan bu eseri Islam da ilk insan ve peygamber Adem den baslayarak 1275 yilina kadar gelen genel ve ozet bir tarihtir Gayetu l Kusva fi Dirayeti l Fetva Safii Mezhebi ne gore kaleme alinmis olan bu eser furuu l fikha dairdir Gazzali nin el Vasitu l Muhit bi Aktari l Basit in muhtasari seklindeki safii fikhina dair bir eserdir Tavaliu l Envar min Metalii l Enzar Kelam bilimine dairdir Envaru t Tenzil ve Esraru t Te vil Tefsirdir Havassu l Kur an Surelerin fazile tine dairdir Tuhfetu l Ebrar Serhu Mesabihi s Sunne Bu ki tap Ferra el Begavi nin H 516 Mesabihu s Sunne adli ha dis kitabinin serhidir Lubbu l Elbab fi Ilmi l I rab Osman bin Omer bin Ebu Bekr Ibn Hacib in H 646 nahiv konusunda yazdigi el Kafiye isimli eserinin muhtasaridir Risale fi Ta rifati l Ulum ve Mevzuatiha Dini ve din disi ilimlere ait tariflerin yapildigi ve ilgili konularinin aciklandigi risale orta boy uc bucuk varaktir Muntehe l Muna bi Serhi Esmaillahi l Husna Bu eser bir giris ve iki bolumden mutesekkildir Kitabin giris bolumunde Allah in zat ve sifatlarinin mahiyetini bilme hususunda insan aklinin yetersiz kaldigi aciklanmistir Minhacu l Vusul ila Ilmi l Usul Fikih usulu kitabidir Bir mukaddime ve yedi bolumden mutesekkildir Uzerine bircok serh yazilmistir Misbahu l Ervah fi Usuli d Din Tavali u l Envar min Matali i l Enzar isimli eserinin ozeti seklindedir Kaynakca a b Esposito John L 2004 The Oxford Dictionary of Islam Oxford University Press s 39 ISBN 0195125592 Bilmen O Nasuhi Ankara 1960 2 cilt s 350 Islami Arastirmalar 2016 27 sa 3 s 389 Kitapyurdu Islami Arastirmalar 2016 27 sa 3 s 390