Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kale, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.
| Kale | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Kale Kale'nin Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Borçka |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 252 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 300 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08400 |
Köyün eski adı
Günümüzde Kale adını taşıyan köyün bilinen en eski adı Makreti’dir (მაკრეთი). Bu adın Gürcüce’de düğün alayının toplandığı yer anlamına gelen “makareti”den (მაყარეთი; “maq’areti”) geldiğine dair bir görüş vardır. Ancak bu yazım biçimine eski kaynaklarda rastlanmamaktadır. Makreti Türkçe kaynaklara da Makret biçimde girmiştir. Nitekim Muvahhid Zeki 1927’de yayımlanan Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye adlı Osmanlıca kitabında köyün adını Makret (ماكرەت) olarak yazmıştır.1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda bölgeyi ele geçiren Rus idaresi de köyün adını aynı biçimde Makret (Макрет) olarak kaydetmiştir. Rus idaresi sırasında, 1890’ların başında bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze de köyün adını Makreti (მაკრეთი) biçiminde yazmıştır.
Makreti'nin adı önce Topçular, köyde eski bir kalenin bulunması gerekçesiyle sonra Kale olarak değiştirildi. Mamanati, Pançureti, Kostaneti gibi köylerin yer aldığı Çhala bölgesi de İç Kale olarak adlandırıldı.
Coğrafi konumu
Günümüzde Borçka ilçesinin bir köyü olan Kale, Borçka kasabasının kuzeybatısında, Hopa-Borçka karayolu kıyısında yer alır. Çhala Deresi vadisindeki yerleşim yerlerinden biridir ve Artvin kentine 39 km, Borçka kasabasına 7 km uzaklıktadır.
Tao-Klarceti'in Rusların eline geçmesinden bir süre önce, 1874 yılında bölgeyi gezen Gürcü asker ve coğrafyacı Giorgi Kazbegi, Çoruh Nehrine karışan Çhala Deresinin (Çayırsu) Livana ile Lazistan arasındaki sınırı oluşturduğunu yazar. Kazbegi bu köylerin adlarını tek tek saymasa da Makreti bu sınır bölgesindeki köylerden biridir. Kazbegi’nin verdiği bilgiye göre, yoğun bir yerleşim yeri olan Çhala’da köyler dağ yamaçları dibinde, su kenarlarına kurulmuştu. Borçka’dan Hopa’ya giden en kestirme yol Çhala Deresi’nin sol kıyısından ve Makreti köyünden geçiyordu. Köyün bulunduğu vadideki dağların yamaçlar mor çiçekli ormangülü çalılıklarıyla doluydu. Ağaç türlerinden ise kestanenin yanında kızılağaç ve meşe gibi ağaç türleri bulunuyordu.
Giorgi Kazbegi’den yaklaşık 50 yıl sonra Artvin vilayetini dolaşan Muvahhid Zeki’nin verdiği bilgiye göre, Çhala vadisinde (İç Kale) bulunan diğer köyler gibi Balıklı Dağı’nın eteğinde yer alan Makreti köyünde evlerin çoğu iki katlı ve ahşaptı. Bu evleri tarla ve bağ kenarlarından geçen patikalar birbirine bağlıyordu. İyi ve duru sulara sahip olan Makreti köyünün ekonomisi tarıma dayanıyor ve köyde mısır, tütün, buğday, arpa, keten yetiştiriliyordu. Kazbegi de köydeki kestane ağaçlarının ev yapımında kullanıldığını, yolcuların su içmesi için yol kıyılarındaki her pınara oluk yapılmış ve ahşap maşrapa konulmuş olduğunu yazmıştır. Köyde elma, armut, erik ve ceviz gibi meylerin yetiştiği köy “demir elma” adlı elmasıyla ünlüydü. Çhala vadisinde Makreti ile "Kostanet", "Çat", "Pançur", "Mamanat", "Zorköy" ve "Başköy" adlı köyler birbirine yaklaşık yarım saatlik mesafede yer alıyordu.
Demografi
Muvahhid Zeki’nin 1927’de yayımlanan Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye adlı kitabında verdiği bilgiye göre, Çhala bölgesinin, dolayısıyla Makreti köyünün nüfusu Lazlardan oluşuyordu ve köyde Lazca konuşuluyordu. Muvahhid Zeki, köyde yaşayan Lazların eğitimsiz ve son derece mutaassıp olduğunu, bununla birlikte eğitime ve okula büyük ilgi gösterdiklerini yazmıştır. Genel olarak Lazistan ve Çhala vadisindeki Lazlar, yaşadıkları toprakları 16. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlıların ele geçirmesinden sonra Müslüman olmuşlardır. Bununla birlikte, Tao-Klarceti’deki pek çok köyün aksine Makreti’de kilise kalıntısı tespit edilmemiştir.
Doksanüç Harbi'nde Rusların bölgeyi ele geçirmesinden sonra, 1886 yılında yapılan nüfus sayımında Makreti’de 106 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Lazlardan oluşuyordu. Rus idaresi sırasında, 1890’ların başında bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze ise, Makreti’nin nüfusunu 15 hane olarak verdikten sonra, Osmanlı-Rus savaşının ardından göç edenlerin olduğunu yazmış, ama göç etmiş hane sayısını vermemiştir.
Makreti’de 1922 tarihli nüfus cetveline göre 4 hanede 22 Müslüman Laz yaşıyordu.1886 nüfus sayımında 106 kişi barındıran Makreti köyünün nüfusunun bu düzeyde azalması bu tarihten sonraki dönemlerde halkın büyük kısmının göç etmiş olduğunu göstermektedir.
Makreti köyünü adının 1925 yılında adı Topçular olarak değiştirilmesinden sonra yapılan 1926 tarihli nüfus sayımına göre köyde 13 hanede 73 kişi yaşıyordu. Bu sayının 38’i erkek, 35’i kadındı. Bu tarihte köyde 8’i erkek ve 7’si kadın olmak üzere 15 yabancı vardı. Hane başına ortalama 5,6 kişinin düşmesi, ailelerin görece kalabalık olmadığını göstermektedir. Bugün Kale köyünde 151’i erkek ve 169'u kadın olmak üzere 320 kişi yaşamaktadır.
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 283 |
| 2020 | 300 |
| 2019 | 306 |
| 2018 | 320 |
| 2017 | 336 |
| 2016 | 351 |
| 2015 | 378 |
| 2014 | 372 |
| 2013 | 337 |
| 2012 | 360 |
| 2011 | 380 |
| 2010 | 393 |
| 2009 | 379 |
| 2008 | 367 |
| 2007 | 400 |
| 2000 | 470 |
Tarihçe
Tarihsel Tao-Klarceti’nin Lazeti kesiminde yer alan Makreti, antik çağda Kolheti Krallığı sınırları içinde yer alıyordu. Erken ve geç Orta Çağ'da Gürcü krallıkları ve prenslikleri yönetiminde kalan köy, 16. yüzyılın ilk yarısında Osmanlıların eline geçti.
Makreti, uzun süre Osmanlı yönetiminde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Çarlık Rusyası’nın yönetimine girdi. Bu savaştan yaklaşık sekiz yıl sonra 1886 yılında Rusların yaptığı nüfus sayımında Makreti Rus idaresinde Batum oblastı içinde yer alan Batum sancağının (okrug) Gonio kazasına (uçastok) bağlıydı.I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından, 1918-1921 arasında bağımsız olan Gürcistan sınırları içinde yer aldı. 1921’de Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Türk birlikleri Ardahan, Artvin ve Batum bölgelerini ele geçirdi, ama Batum'da tutunamadı. Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya'yla imzaladığı Moskova Antlaşması’yla Makreti'nin de içinde yer aldığı Artvin ve Ardahan Türkiye’ye bırakıldı.
Makreti, Türkiye sınırları içinde kaldıktan hemen sonra, 1922 tarihli nüfus cetveline göre Artvin ilinin Borçka kazasına bağlıydı. 1925’te köyün adı Topçular olarak değiştirildi. 1926 nüfus sayımında, Borçka’nın Artvin vilayetinin merkez kazasına bağlı bir nahiye olduğu dönemde Makreti köyü Borçka nahiyesi sınırları içinde yer alıyordu. 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında da adı Topçular olarak geçen Makreti, Borçka kazasına bağlı bir köy olarak kaydedilmiştir. Köyün adı daha sonra Kale olarak değiştirilmiştir.
Köydeki önemli tarihsel yapı olan Makreti Kalesi, Çahala vadisinde, Çhala Deresi ile sol tarafından akan bir derenin kavuştuğu noktada, ormanın içindeki bir tepede, 290 metre yükseklikte bulunmaktadır. Bir kulesi bulunan kale kireç harcıyla inşa edilmiştir. Yapı bugün de büyük ölçüde ayaktadır.
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p . Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 185, .
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 117, 149.
- ^ a b c . 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2020.
- ^ a b Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), 1913, Tiflis, s. 253.
- ^ a b Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010 (Birinci basım 1927), s. 176-177, .
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 300, .
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
- ^ Giorgi Kazbegi, Bir Rus Generalinin Günlükleri - Türkiye Gürcistanı'nda Üç Ay, 2019, s. 131-132, .
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010 (Birinci basım 1927), s. 177, .
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010 (Birinci basımı 1927), s. 143, 148, .
- ^ 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2020.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 186, .
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 79.
- Kale, Borçka için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kale Artvin ilinin Borcka ilcesine bagli bir koydur KaleKoyArtvin in Turkiye deki konumuKaleKale nin Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceBorckaCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim252 mNufus 2021 Toplam300Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08400Koyun eski adiGunumuzde Kale adini tasiyan koyun bilinen en eski adi Makreti dir მაკრეთი Bu adin Gurcuce de dugun alayinin toplandigi yer anlamina gelen makareti den მაყარეთი maq areti geldigine dair bir gorus vardir Ancak bu yazim bicimine eski kaynaklarda rastlanmamaktadir Makreti Turkce kaynaklara da Makret bicimde girmistir Nitekim Muvahhid Zeki 1927 de yayimlanan Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye adli Osmanlica kitabinda koyun adini Makret ماكرەت olarak yazmistir 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda bolgeyi ele geciren Rus idaresi de koyun adini ayni bicimde Makret Makret olarak kaydetmistir Rus idaresi sirasinda 1890 larin basinda bolgeyi gezen Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze de koyun adini Makreti მაკრეთი biciminde yazmistir Makreti nin adi once Topcular koyde eski bir kalenin bulunmasi gerekcesiyle sonra Kale olarak degistirildi Mamanati Pancureti Kostaneti gibi koylerin yer aldigi Chala bolgesi de Ic Kale olarak adlandirildi Cografi konumuGunumuzde Borcka ilcesinin bir koyu olan Kale Borcka kasabasinin kuzeybatisinda Hopa Borcka karayolu kiyisinda yer alir Chala Deresi vadisindeki yerlesim yerlerinden biridir ve Artvin kentine 39 km Borcka kasabasina 7 km uzakliktadir Tao Klarceti in Ruslarin eline gecmesinden bir sure once 1874 yilinda bolgeyi gezen Gurcu asker ve cografyaci Giorgi Kazbegi Coruh Nehrine karisan Chala Deresinin Cayirsu Livana ile Lazistan arasindaki siniri olusturdugunu yazar Kazbegi bu koylerin adlarini tek tek saymasa da Makreti bu sinir bolgesindeki koylerden biridir Kazbegi nin verdigi bilgiye gore yogun bir yerlesim yeri olan Chala da koyler dag yamaclari dibinde su kenarlarina kurulmustu Borcka dan Hopa ya giden en kestirme yol Chala Deresi nin sol kiyisindan ve Makreti koyunden geciyordu Koyun bulundugu vadideki daglarin yamaclar mor cicekli ormangulu caliliklariyla doluydu Agac turlerinden ise kestanenin yaninda kizilagac ve mese gibi agac turleri bulunuyordu Giorgi Kazbegi den yaklasik 50 yil sonra Artvin vilayetini dolasan Muvahhid Zeki nin verdigi bilgiye gore Chala vadisinde Ic Kale bulunan diger koyler gibi Balikli Dagi nin eteginde yer alan Makreti koyunde evlerin cogu iki katli ve ahsapti Bu evleri tarla ve bag kenarlarindan gecen patikalar birbirine bagliyordu Iyi ve duru sulara sahip olan Makreti koyunun ekonomisi tarima dayaniyor ve koyde misir tutun bugday arpa keten yetistiriliyordu Kazbegi de koydeki kestane agaclarinin ev yapiminda kullanildigini yolcularin su icmesi icin yol kiyilarindaki her pinara oluk yapilmis ve ahsap masrapa konulmus oldugunu yazmistir Koyde elma armut erik ve ceviz gibi meylerin yetistigi koy demir elma adli elmasiyla unluydu Chala vadisinde Makreti ile Kostanet Cat Pancur Mamanat Zorkoy ve Baskoy adli koyler birbirine yaklasik yarim saatlik mesafede yer aliyordu DemografiMuvahhid Zeki nin 1927 de yayimlanan Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye adli kitabinda verdigi bilgiye gore Chala bolgesinin dolayisiyla Makreti koyunun nufusu Lazlardan olusuyordu ve koyde Lazca konusuluyordu Muvahhid Zeki koyde yasayan Lazlarin egitimsiz ve son derece mutaassip oldugunu bununla birlikte egitime ve okula buyuk ilgi gosterdiklerini yazmistir Genel olarak Lazistan ve Chala vadisindeki Lazlar yasadiklari topraklari 16 yuzyilin ikinci yarisinda Osmanlilarin ele gecirmesinden sonra Musluman olmuslardir Bununla birlikte Tao Klarceti deki pek cok koyun aksine Makreti de kilise kalintisi tespit edilmemistir Doksanuc Harbi nde Ruslarin bolgeyi ele gecirmesinden sonra 1886 yilinda yapilan nufus sayiminda Makreti de 106 kisi yasiyordu ve nufusun tamami Lazlardan olusuyordu Rus idaresi sirasinda 1890 larin basinda bolgeyi gezen Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze ise Makreti nin nufusunu 15 hane olarak verdikten sonra Osmanli Rus savasinin ardindan goc edenlerin oldugunu yazmis ama goc etmis hane sayisini vermemistir Makreti de 1922 tarihli nufus cetveline gore 4 hanede 22 Musluman Laz yasiyordu 1886 nufus sayiminda 106 kisi barindiran Makreti koyunun nufusunun bu duzeyde azalmasi bu tarihten sonraki donemlerde halkin buyuk kisminin goc etmis oldugunu gostermektedir Makreti koyunu adinin 1925 yilinda adi Topcular olarak degistirilmesinden sonra yapilan 1926 tarihli nufus sayimina gore koyde 13 hanede 73 kisi yasiyordu Bu sayinin 38 i erkek 35 i kadindi Bu tarihte koyde 8 i erkek ve 7 si kadin olmak uzere 15 yabanci vardi Hane basina ortalama 5 6 kisinin dusmesi ailelerin gorece kalabalik olmadigini gostermektedir Bugun Kale koyunde 151 i erkek ve 169 u kadin olmak uzere 320 kisi yasamaktadir Yillara gore koy nufus verileri2021 2832020 3002019 3062018 3202017 3362016 3512015 3782014 3722013 3372012 3602011 3802010 3932009 3792008 3672007 4002000 470TarihceTarihsel Tao Klarceti nin Lazeti kesiminde yer alan Makreti antik cagda Kolheti Kralligi sinirlari icinde yer aliyordu Erken ve gec Orta Cag da Gurcu kralliklari ve prenslikleri yonetiminde kalan koy 16 yuzyilin ilk yarisinda Osmanlilarin eline gecti Makreti uzun sure Osmanli yonetiminde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Carlik Rusyasi nin yonetimine girdi Bu savastan yaklasik sekiz yil sonra 1886 yilinda Ruslarin yaptigi nufus sayiminda Makreti Rus idaresinde Batum oblasti icinde yer alan Batum sancaginin okrug Gonio kazasina ucastok bagliydi I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan 1918 1921 arasinda bagimsiz olan Gurcistan sinirlari icinde yer aldi 1921 de Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Turk birlikleri Ardahan Artvin ve Batum bolgelerini ele gecirdi ama Batum da tutunamadi Ankara Hukumeti nin 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya yla imzaladigi Moskova Antlasmasi yla Makreti nin de icinde yer aldigi Artvin ve Ardahan Turkiye ye birakildi Makreti Turkiye sinirlari icinde kaldiktan hemen sonra 1922 tarihli nufus cetveline gore Artvin ilinin Borcka kazasina bagliydi 1925 te koyun adi Topcular olarak degistirildi 1926 nufus sayiminda Borcka nin Artvin vilayetinin merkez kazasina bagli bir nahiye oldugu donemde Makreti koyu Borcka nahiyesi sinirlari icinde yer aliyordu 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica yayinda da adi Topcular olarak gecen Makreti Borcka kazasina bagli bir koy olarak kaydedilmistir Koyun adi daha sonra Kale olarak degistirilmistir Koydeki onemli tarihsel yapi olan Makreti Kalesi Cahala vadisinde Chala Deresi ile sol tarafindan akan bir derenin kavustugu noktada ormanin icindeki bir tepede 290 metre yukseklikte bulunmaktadir Bir kulesi bulunan kale kirec harciyla insa edilmistir Yapi bugun de buyuk olcude ayaktadir Kaynakca Fallingrain com 6 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Nufusune com 30 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu 2013 s 185 ISBN 9786055708856 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 117 149 a b c 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2020 a b Zakaria Cicinadze Musluman Gurculer ve Gurcistan daki Koyleri Gurcuce 1913 Tiflis s 253 a b Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 2010 Birinci basim 1927 s 176 177 ISBN 9789944197526 a b Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 300 ISBN 9789941478178 a b YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Giorgi Kazbegi Bir Rus Generalinin Gunlukleri Turkiye Gurcistani nda Uc Ay 2019 s 131 132 ISBN 9789755537207 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 2010 Birinci basim 1927 s 177 ISBN 9789944197526 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 2010 Birinci basimi 1927 s 143 148 ISBN 9789944197526 24 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2020 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu 2013 s 186 ISBN 9786055708856 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 79 Kale Borcka icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft