Kalkan, şiddetli kıvrımlanmış, kırılmış ve başkalaşmış, litosferin en yaşlı kayaçlarının bulunduğu yerkabuğu parçalarıdır. Magmatik kayalarca kesilmiş az eğimli, dom benzeri yükselmiş platolar halindedir. Genellikle kıtaların birleşme ve yıpranma döngülerinden kurtulmuş bloklardır. Kalın bir kabukları ve Dünya'nın mantosuna birkaç yüz kilometre kadar uzanan derin litosferik kökleri vardır. Kalkanlar, kıtaların altında uzanan kristalin temel kayaçların yüzeye çıkmış halidir.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTloTDJFNUwxZHZjbXhrWDJkbGIyeHZaMmxqWDNCeWIzWnBibU5sY3k1cWNHY3ZOREF3Y0hndFYyOXliR1JmWjJWdmJHOW5hV05mY0hKdmRtbHVZMlZ6TG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
Kalkan Genişletilmiş kabuk | Okyanusal kabuk: 0-20 Ma 20-65 Ma >65 Ma |
Kalkanlar tektonizma açısından sakin, Prekambriyen yaşlı magmatik ve başkalaşım kayaçlarından oluşan geniş bir alandır. Bu kayaların yaşı her durumda 570 milyon yıldan fazladır, bazen 2 ila 3,5 milyar yıl öncesine dayanır. Prekambriyen'in sonunu takip eden deprem, dağ oluşumu gibi tektonik olaylardan çok az etkilenmişlerdir.
Kalkanlar ekseriyetle sığ denizler ile örtülüdür, üzeri daha genç kalın tortul kayaçlar ile örtülü olabilir. Kıt'aların iç kısımlarını oluşturan kalkanlar, kristalin kayaçlardan oluşmuş düz ve geniş alanlardır. Oldukça eski olan bu kayaçların bazıları radyometrik yaş tayininde 3,8 milyar yaşında çıkmıştır. Yerkabuğunun kalınlığı 30–40 km iken kalkanların altında 250 km veya daha kalın olabilmektedir.
Başlıca kalkanlar
Afrika kalkanı, Grönland kalkanı, Kanada Kalkanı, Antarktika kalkanı, Guyana kalkanı, Baltık kalkanı, Arap kalkanı, Brezilya kalkanı, Sibirya kalkanı, Avustralya kalkanı, Hindistan kalkanı.
Kaynakça
- ^ DEMİRTAŞ, Erdoğan. (PDF). maden.org.tr. 7 Ekim 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2019.
- ^ a b DİRİK, Prof. Dr. Kadir. . docplayer.biz.tr. 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2019.
- ^ OCAKOĞLU, Prof. Dr. Faruk (2014). (PDF). jeoloji.ogu.edu.tr. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kalkan siddetli kivrimlanmis kirilmis ve baskalasmis litosferin en yasli kayaclarinin bulundugu yerkabugu parcalaridir Magmatik kayalarca kesilmis az egimli dom benzeri yukselmis platolar halindedir Genellikle kitalarin birlesme ve yipranma dongulerinden kurtulmus bloklardir Kalin bir kabuklari ve Dunya nin mantosuna birkac yuz kilometre kadar uzanan derin litosferik kokleri vardir Kalkanlar kitalarin altinda uzanan kristalin temel kayaclarin yuzeye cikmis halidir Dunyadaki jeolojik bolgeler USGS Kalkan Platform Orojen Havza Buyuk magmatik bolge Genisletilmis kabuk Okyanusal kabuk 0 20 Ma 20 65 Ma gt 65 Ma Kalkanlar tektonizma acisindan sakin Prekambriyen yasli magmatik ve baskalasim kayaclarindan olusan genis bir alandir Bu kayalarin yasi her durumda 570 milyon yildan fazladir bazen 2 ila 3 5 milyar yil oncesine dayanir Prekambriyen in sonunu takip eden deprem dag olusumu gibi tektonik olaylardan cok az etkilenmislerdir Kalkanlar ekseriyetle sig denizler ile ortuludur uzeri daha genc kalin tortul kayaclar ile ortulu olabilir Kit alarin ic kisimlarini olusturan kalkanlar kristalin kayaclardan olusmus duz ve genis alanlardir Oldukca eski olan bu kayaclarin bazilari radyometrik yas tayininde 3 8 milyar yasinda cikmistir Yerkabugunun kalinligi 30 40 km iken kalkanlarin altinda 250 km veya daha kalin olabilmektedir Baslica kalkanlarAfrika kalkani Gronland kalkani Kanada Kalkani Antarktika kalkani Guyana kalkani Baltik kalkani Arap kalkani Brezilya kalkani Sibirya kalkani Avustralya kalkani Hindistan kalkani Kaynakca DEMIRTAS Erdogan PDF maden org tr 7 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2019 a b DIRIK Prof Dr Kadir docplayer biz tr 21 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2019 OCAKOGLU Prof Dr Faruk 2014 PDF jeoloji ogu edu tr 17 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2019