Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Mayıs 2020) () |
Kalsit, kimyasal formülü CaCO3 olan kristalleşmiş kalsiyum karbonat. Saydam, beyaz, sarı, rustik yeşil ve mavimsi renkte olabilir. Sertliği 3, özgül ağırlığı 2.71'dir. Soğuk ve seyreltik hidroklorik asitte (tuz ruhu) şiddetli bir köpürme ile ayrışır. Çakı ile çizilir. CO2'li sularda çözünerek Ca(HCO3)2 yapar.
Nadiren erüptif kayalardan özellikle pegmatitlerde ilksel olarak bulunur. Genellikle sekonder bir mineraldir. Doğada bolca bulunur.Genellikle karbonatlı sedimanter kayaların (ör:kireçtaşları) ve mermerlerin ana bileşenidir. Çeşitli şekillerde işlenerek boya, kâğıt, plastik sektöründe dolgu malzemesi olarak kullanılır. Plastik sektöründe kullanılan kalsitler ise; kaplı ve kapsız olmak üzere 2 çeşittir.
- CaCO3 + ısı → CaO (sönmemiş kireç) + CO2
- CaO + H2O → Ca(OH)2(sönmüş kireç)
Türkiye'de Niğde ilinde çıkarılan Kalsit madeni oldukça parlak olmasından dolayı ticari değeri yüksektir.
Etimoloji
Kalsit, 19. yüzyılda kireç için Latince, calx (genetik calcis) kelimesini mineralleri adlandırmak için kullanılan -ite eki ile ifade edilen Alman Kalsit'ten türetilmiştir. Dolayısıyla etimolojik olarak tebeşirle ilişkilidir. Arkeologlar ve taş ticareti uzmanları tarafından uygulandığında alabaster terimi, sadece çeşitli jips için ayrıldığı jeoloji ve mineralojide olduğu gibi kullanılmaz; aynı zamanda, benzer görünümlü, yarı saydam çeşitlerde ince taneli şeritli kalsit birikintisi için.
Birim hücre ve Miller endeksleri
Yayınlarda, kalsit kristallerindeki yönleri tanımlamak için iki farklı Miller indeksi seti kullanılır - üç indeks h, k, l ile altıgen sistem ve dört indeks h, k, l, i olan rhombohedral sistem. Komplikasyonlara ek olarak, kalsit için birim hücrenin iki tanımı da vardır. Daha eski bir "morfolojik" birim hücre olan kristallerin yüzleri arasındaki açıları ölçerek ve en küçük sayıları arayarak çıkartıldı. Daha sonra X-ışını kristalografisi kullanılarak bir "yapısal" birim hücre belirlendi. Morfolojik birim hücre yaklaşık boyutlar a = 10 Å ve c = 8,5 Å iken, yapısal birim hücre için bunlar = 5 Å ve c = 17 Å'dir. Aynı yönelim için, morfolojikden yapısal birimlere dönüştürmek için c, 4 ile çarpılmalıdır. Örnek olarak, bölünme morfolojik koordinatlarda "{1 0 1 1} üzerinde mükemmel" ve yapısal birimlerde "{1 0 1 4} üzerinde mükemmel" olarak verilmektedir. (Altıgen indekslerde bunlar {1 0 1} ve {1 0 4} 'dir.) Eşleştirme, bölünme ve kristal formları daima morfolojik birimlerde verilir.
Özellikleri
Form
800'den fazla kalsit kristal şekli tanımlanmıştır. En yaygın olanları, altıgen {2 1 1} yönlerde (morfolojik birim hücre) veya {214} yönlerde (yapısal birim hücre) yüzleri olan scalenohedradır; ve rhombohedral, yüzleri {1 0 1} veya {1 0 4} yönlerinde (en yaygın bölünme düzlemi). Alışkanlıklar arasında akut ila geniş rhombohedra, tablo formları, prizmalar veya çeşitli scalenohedra bulunur. Kalsit, gözlenen formların çeşitliliğine katkıda bulunan birkaç eşleştirme türü sergiler. Lifli, taneli, lamelli veya kompakt olarak ortaya çıkabilir. Lifli, çiçek açan bir form lublinit olarak bilinir. Yarılma genellikle eşkenar dörtgen forma paralel olarak üç yöndedir. Kırılması konkoiddir, ancak elde edilmesi zordur.
Skalenohedral yüzler kiral olup ayna görüntüsü simetrisi ile çiftler halinde gelir; bunların büyümesi, L- ve D-amino asitler gibi kiral biyomoleküllerle etkileşimden etkilenebilir. Rhombohedral yüzler achiral.
Sertlik
Tanımlayıcı bir Mohs sertliği 3, özgül ağırlığı 2.71'dir ve parlaklığı kristalize çeşitlerde vitrözdür. Renk beyazdır veya hiç yoktur, ancak mineral safsızlıklarla dolu olduğunda gri, kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, mor, kahverengi veya hatta siyah tonları oluşabilir.
Optik
Kalsit opak saydamdır ve bazen fosforesans veya floresan gösterebilir. İzlanda spar adlı şeffaf bir çeşitlilik optik amaçlar için kullanılır. Akut skalenohedral kristallere bazen "dogtooth spar", rhombohedral form bazen "nailhead spar" olarak adlandırılır. Karakteristik çift kırılımlı optik davranışı gösteren kalsit fotoğrafı.
Tek kalsit kristalleri çift kırılma (çift kırılma) adı verilen optik bir özellik gösterir. Bu güçlü çift kırılma, açık bir kalsit parçasından görülen nesnelerin iki katına çıkmasına neden olur. Birefringent etki (kalsit kullanarak) ilk olarak 1669 yılında Danimarkalı bilim adamı Rasmus Bartholin tarafından tanımlanmıştır. 90590 nm dalga boyunda, sırasıyla 1.658 ve 1.486 sıradan ve olağanüstü kırılma indekslerine sahiptir. 190 ve 1700 nm arasında sıradan kırılma indisi yaklaşık 1.9 ile 1.5 arasında değişirken, olağanüstü kırılma endeksi 1.6 ile 1.4 arasında değişmektedir.
Kimyasal
Kalsit, çoğu karbonat gibi, çoğu asit formuyla çözülür. Kalsit, su sıcaklığı, pH ve çözünmüş iyon konsantrasyonları gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak yeraltı suyu ile çözülebilir veya yeraltı suyu ile çöktürülebilir. Kalsit soğuk suda oldukça çözünmez olmasına rağmen, asitlik kalsitin çözünmesine ve karbondioksit gazının salınmasına neden olabilir. Ortam karbondioksit, asitliği nedeniyle, kalsit üzerinde hafif bir çözünürleştirici etkiye sahiptir. Kalsit, sıcaklık arttıkça suda daha az çözünür hale geldiği retrograd çözünürlük adı verilen alışılmadık bir özellik sergiler. Yağışlar için koşullar uygun olduğunda, kalsit mevcut kaya tanelerini bir araya getiren mineral kaplamalar oluşturur veya kırıkları doldurabilir. Koşullar çözünme için uygun olduğunda, kalsitin uzaklaştırılması kayanın gözenekliliğini ve geçirgenliğini önemli ölçüde artırabilir ve uzun bir süre devam ederse mağara oluşumuna neden olabilir. Peyzaj ölçeğinde, kalsiyum karbonat bakımından zengin kayaçların sürekli çözünmesi, mağara sistemlerinin genişlemesine ve nihayetinde çökmesine yol açarak çeşitli karst topoğrafyalarına yol açabilir.
Kullanım ve uygulamalar
Eski Mısırlılar, yakın ilişki nedeniyle adı kaymaktaşı terimine katkıda bulunan tanrıça Bast'la ilişkilendirerek birçok kalsit taşıdılar. Diğer birçok kültür, materyali benzer oyma nesneler ve uygulamalar için kullanmıştır.
Yüksek dereceli optik kalsit, 2.Dünya Savaşı'nda, özellikle bomba nişanları ve uçaksavar silahlarında silah nişangahları için kullanıldı. Ayrıca, görünmezlik pelerini için kalsitin kullanılması için deneyler yapılmıştır.
Mikrobiyolojik olarak çökeltilmiş kalsit, toprak ıslahı, toprak stabilizasyonu ve beton onarımı gibi çok çeşitli uygulamalara sahiptir.
80 kg'lık bir Carrara mermerinden elde edilen kalsit, and18O ve calib13C kalibrasyonunda kütle spektrometrisinde IAEA-603 izotopik standardı olarak kullanılır.
Doğal oluşum
Kalsit, çoğunlukla ölü deniz organizmalarının kabuklarından oluşan, özellikle kalker olan tortul kayaçların ortak bir bileşenidir. Tortul kayaçların yaklaşık% 10'u kireçtaşıdır. Metamorfik mermerin birincil mineralidir. Aynı zamanda bir damar minerali olarak kaplıcalardan birikenlerde de görülür; sarkıt ve dikitler olarak mağaralarda; ve karbonatitler, kimberlitler gibi volkanik veya mantodan türetilen kayalarda veya nadiren peridotitlerde bulunur.
Kalsit genellikle deniz organizmalarının kabuklarının birincil bileşenidir, örneğin, plankton (kokolitler ve planktik foraminifera gibi), kırmızı alglerin sert kısımları, bazı süngerler, brachiopodlar, ekinodermler, bazı serpulidler, çoğu bryozoa ve kabukların parçaları bazı çift kabuklu (istiridye ve rudistler gibi). Kalsit, yukarıda belirtildiği gibi New Mexico'nun karlı nehir mağarasında, mikroorganizmaların doğal oluşumlarla kredilendirildiği muhteşem formda bulunur. Çeyrek milyar yıl önce soyu tükenmiş olan trilobitlerin, lensleri oluşturmak için berrak kalsit kristalleri kullanan benzersiz bileşik gözleri vardı.
En büyük belgelenmiş tek kalsit kristali İzlanda kaynaklı, 7 × 7 × 2 m ve 6 × 6 × 3 m ölçülerinde ve yaklaşık 250 ton ağırlığındadır.
Oluşum süreçleri
Kalsit oluşumu, klasik teras çıkıntısı kıvrılma modelinden bir Ostwald olgunlaşma işlemi yoluyla veya nanokristallerin toplanması yoluyla yetersiz sıralı öncü fazların (amorf kalsiyum karbonat, ACC) kristalleşmesine kadar çeşitli yollarla ilerleyebilir. ACC'nin kristalizasyonu iki aşamada gerçekleşebilir: birincisi, ACC nanopartikülleri hızla kurutulur ve tek tek vaterit parçacıkları oluşturmak için kristalleşir. İkinci olarak, vaterit kalsitin yüzey alanı tarafından kontrol edilen reaksiyon oranı ile bir çözünme ve yeniden çökeltme mekanizması vasıtasıyla kalsite dönüşür. Reaksiyonun ikinci aşaması yaklaşık 10 kat daha yavaştır. Bununla birlikte, kalsitin kristalleşmesinin başlangıç pH'ına ve çözeltide Mg mevcudiyetine bağlı olduğu gözlemlenmiştir.Karıştırma sırasında nötr bir başlangıç pH değeri, ACC'nin kalsite doğrudan dönüşümünü destekler. Aksine, ACC, temel bir başlangıç pH'ı ile başlayan bir çözelti içinde oluştuğunda, kalsite dönüşüm, küresel bir büyüme mekanizması yoluyla oluşan metastabil vaterit yoluyla gerçekleşir.İkinci aşamada bu vaterit, yüzey kontrollü bir çözünme ve yeniden kristalleştirme mekanizması vasıtasıyla kalsite dönüşür. Mg, hem ACC'nin stabilitesi hem de kristalin CaCO3'e dönüşümü üzerinde dikkate değer bir etkiye sahiptir, bu da doğrudan iyondan kalsit oluşumuna neden olur, çünkü bu iyon vaterit yapısını dengesizleştirir. Kalsit, metanın oksitlendiği ve sülfatın kalsit ve piritin çökelmesine yol açtığı metanın sülfata bağlı anaerobik oksidasyonu sırasında olduğu gibi mikroorganizmaların aktivitesine yanıt olarak yüzeyde oluşabilir. üretilen bikarbonat ve sülfür. Bu süreçler, 13C izotopunda son derece tükenmiş olan kalsitlerin spesifik karbon izotop bileşimi ile mil PDB başına −125 kadar (δ13C) izlenebilir.
Dünya tarihinde yeri
Deniz suyunda birincil inorganik kalsiyum karbonat çökeltisinin günümüzde aragonit ve yüksek magnezyum kalsit (hmc) yerine düşük magnezyum kalsit (lmc) olduğu Dünya tarihinde kalsit denizleri vardı. Kalsit denizleri, Ordovisiyen ve Jurassic'te en belirgin olan Phanerozoik üzerinde aragonit denizleriyle değişiyordu. Soylar, mineralize olduklarında okyanusta hangi kalsiyum karbonat biçiminin uygun olduğunu kullanmak için evrimleşti ve bu mineralojiyi evrimsel tarihlerinin geri kalanı boyunca korudu. Bu kalsit deniz koşulları için petrografik kanıtlar kalsitik ooidler, lmc çimentolar, sert zeminler ve hızlı erken deniz tabanı aragonit çözünmesinden oluşur. Deniz canlılarının kalsiyum karbonat kabukları ile evrimi kalsit ve aragonit deniz döngüsünden etkilenmiş olabilir. Kalsit, önemli bir biyolojik reaksiyonu, formose reaksiyonunu katalize ettiği gösterilen ve yaşamın kökeninde rol almış olabilen minerallerden biridir. Kiral yüzeylerinin (bkz. Form) aspartik asit molekülleri ile etkileşimi kiralitede hafif bir sapmaya neden olur; bu canlı hücrelerdeki homokiralitenin kaynağı için olası bir mekanizmadır.
Kaynakça
- Dana, James Dwight; Klein, Cornelis ve Hurlbut, Cornelius Searle (1985) Mineraloji El Kitabı, Wiley, s. 329, ISBN 0-471-80580-7 .
- Anthony, John W .; Bideaux, Richard A .; Bladh, Kenneth W .; Nichols, Monte C., ed. (2003). "Kalsit" (PDF). Mineraloji El Kitabı. V (Boratlar, Karbonatlar, Sülfatlar). Chantilly, VA, ABD: Amerika Mineraloji Derneği. ISBN 978-0962209741.
- "Kalsit". mindat.org. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2018
- Barthelmy, Dave. "Kalsit Mineral Verileri". webmineral.com. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2018
- Yoshioka S .; Kitano Y. (1985). "Aragonitin ısıtma yoluyla kalsite dönüşümü". Jeokimyasal Dergisi. 19 (4): 24–249. doi : 10.2343 / geochemj.19.245
- Alabaster ve traverten hakkında daha fazla bilgi, jeologlar, arkeologlar ve taş ticareti tarafından aynı terimlerin farklı kullanımını açıklayan kısa rehber. Oxford Üniversitesi Doğa Tarihi Müzesi, 2012
- https://en.wikipedia.org/wiki/Calcite#Use_and_applications 15 Mayıs 2020[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Elert, Glenn. "Kırılma". Fizik Hiper Metin Kitabı .
- "IAEA-603, Kalsit". Çevre ve Ticaret için Referans Ürünler. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı. Erişim tarihi: 27 Şubat 2017 .
- Angier, Natalie (3 Mart 2014). "Trilobitler Dünyayı Yönettiğinde". New York Times. Erişim tarihi: 10 Mart 2014
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Mayis 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Kalsit kimyasal formulu CaCO3 olan kristallesmis kalsiyum karbonat Saydam beyaz sari rustik yesil ve mavimsi renkte olabilir Sertligi 3 ozgul agirligi 2 71 dir Soguk ve seyreltik hidroklorik asitte tuz ruhu siddetli bir kopurme ile ayrisir Caki ile cizilir CO2 li sularda cozunerek Ca HCO3 2 yapar Kalsit Nadiren eruptif kayalardan ozellikle pegmatitlerde ilksel olarak bulunur Genellikle sekonder bir mineraldir Dogada bolca bulunur Genellikle karbonatli sedimanter kayalarin or kirectaslari ve mermerlerin ana bilesenidir Cesitli sekillerde islenerek boya kagit plastik sektorunde dolgu malzemesi olarak kullanilir Plastik sektorunde kullanilan kalsitler ise kapli ve kapsiz olmak uzere 2 cesittir CaCO3 isi CaO sonmemis kirec CO2CaO H2O Ca OH 2 sonmus kirec Turkiye de Nigde ilinde cikarilan Kalsit madeni oldukca parlak olmasindan dolayi ticari degeri yuksektir EtimolojiKalsit 19 yuzyilda kirec icin Latince calx genetik calcis kelimesini mineralleri adlandirmak icin kullanilan ite eki ile ifade edilen Alman Kalsit ten turetilmistir Dolayisiyla etimolojik olarak tebesirle iliskilidir Arkeologlar ve tas ticareti uzmanlari tarafindan uygulandiginda alabaster terimi sadece cesitli jips icin ayrildigi jeoloji ve mineralojide oldugu gibi kullanilmaz ayni zamanda benzer gorunumlu yari saydam cesitlerde ince taneli seritli kalsit birikintisi icin Birim hucre ve Miller endeksleriYayinlarda kalsit kristallerindeki yonleri tanimlamak icin iki farkli Miller indeksi seti kullanilir uc indeks h k l ile altigen sistem ve dort indeks h k l i olan rhombohedral sistem Komplikasyonlara ek olarak kalsit icin birim hucrenin iki tanimi da vardir Daha eski bir morfolojik birim hucre olan kristallerin yuzleri arasindaki acilari olcerek ve en kucuk sayilari arayarak cikartildi Daha sonra X isini kristalografisi kullanilarak bir yapisal birim hucre belirlendi Morfolojik birim hucre yaklasik boyutlar a 10 A ve c 8 5 A iken yapisal birim hucre icin bunlar 5 A ve c 17 A dir Ayni yonelim icin morfolojikden yapisal birimlere donusturmek icin c 4 ile carpilmalidir Ornek olarak bolunme morfolojik koordinatlarda 1 0 1 1 uzerinde mukemmel ve yapisal birimlerde 1 0 1 4 uzerinde mukemmel olarak verilmektedir Altigen indekslerde bunlar 1 0 1 ve 1 0 4 dir Eslestirme bolunme ve kristal formlari daima morfolojik birimlerde verilir OzellikleriForm 800 den fazla kalsit kristal sekli tanimlanmistir En yaygin olanlari altigen 2 1 1 yonlerde morfolojik birim hucre veya 214 yonlerde yapisal birim hucre yuzleri olan scalenohedradir ve rhombohedral yuzleri 1 0 1 veya 1 0 4 yonlerinde en yaygin bolunme duzlemi Aliskanliklar arasinda akut ila genis rhombohedra tablo formlari prizmalar veya cesitli scalenohedra bulunur Kalsit gozlenen formlarin cesitliligine katkida bulunan birkac eslestirme turu sergiler Lifli taneli lamelli veya kompakt olarak ortaya cikabilir Lifli cicek acan bir form lublinit olarak bilinir Yarilma genellikle eskenar dortgen forma paralel olarak uc yondedir Kirilmasi konkoiddir ancak elde edilmesi zordur Skalenohedral yuzler kiral olup ayna goruntusu simetrisi ile ciftler halinde gelir bunlarin buyumesi L ve D amino asitler gibi kiral biyomolekullerle etkilesimden etkilenebilir Rhombohedral yuzler achiral Sertlik Tanimlayici bir Mohs sertligi 3 ozgul agirligi 2 71 dir ve parlakligi kristalize cesitlerde vitrozdur Renk beyazdir veya hic yoktur ancak mineral safsizliklarla dolu oldugunda gri kirmizi turuncu sari yesil mavi mor kahverengi veya hatta siyah tonlari olusabilir Optik Kalsit opak saydamdir ve bazen fosforesans veya floresan gosterebilir Izlanda spar adli seffaf bir cesitlilik optik amaclar icin kullanilir Akut skalenohedral kristallere bazen dogtooth spar rhombohedral form bazen nailhead spar olarak adlandirilir Karakteristik cift kirilimli optik davranisi gosteren kalsit fotografi Tek kalsit kristalleri cift kirilma cift kirilma adi verilen optik bir ozellik gosterir Bu guclu cift kirilma acik bir kalsit parcasindan gorulen nesnelerin iki katina cikmasina neden olur Birefringent etki kalsit kullanarak ilk olarak 1669 yilinda Danimarkali bilim adami Rasmus Bartholin tarafindan tanimlanmistir 90590 nm dalga boyunda sirasiyla 1 658 ve 1 486 siradan ve olaganustu kirilma indekslerine sahiptir 190 ve 1700 nm arasinda siradan kirilma indisi yaklasik 1 9 ile 1 5 arasinda degisirken olaganustu kirilma endeksi 1 6 ile 1 4 arasinda degismektedir Kimyasal Kalsit cogu karbonat gibi cogu asit formuyla cozulur Kalsit su sicakligi pH ve cozunmus iyon konsantrasyonlari gibi cesitli faktorlere bagli olarak yeralti suyu ile cozulebilir veya yeralti suyu ile cokturulebilir Kalsit soguk suda oldukca cozunmez olmasina ragmen asitlik kalsitin cozunmesine ve karbondioksit gazinin salinmasina neden olabilir Ortam karbondioksit asitligi nedeniyle kalsit uzerinde hafif bir cozunurlestirici etkiye sahiptir Kalsit sicaklik arttikca suda daha az cozunur hale geldigi retrograd cozunurluk adi verilen alisilmadik bir ozellik sergiler Yagislar icin kosullar uygun oldugunda kalsit mevcut kaya tanelerini bir araya getiren mineral kaplamalar olusturur veya kiriklari doldurabilir Kosullar cozunme icin uygun oldugunda kalsitin uzaklastirilmasi kayanin gozenekliligini ve gecirgenligini onemli olcude artirabilir ve uzun bir sure devam ederse magara olusumuna neden olabilir Peyzaj olceginde kalsiyum karbonat bakimindan zengin kayaclarin surekli cozunmesi magara sistemlerinin genislemesine ve nihayetinde cokmesine yol acarak cesitli karst topografyalarina yol acabilir Kullanim ve uygulamalarEski Misirlilar yakin iliski nedeniyle adi kaymaktasi terimine katkida bulunan tanrica Bast la iliskilendirerek bircok kalsit tasidilar Diger bircok kultur materyali benzer oyma nesneler ve uygulamalar icin kullanmistir Yuksek dereceli optik kalsit 2 Dunya Savasi nda ozellikle bomba nisanlari ve ucaksavar silahlarinda silah nisangahlari icin kullanildi Ayrica gorunmezlik pelerini icin kalsitin kullanilmasi icin deneyler yapilmistir Mikrobiyolojik olarak cokeltilmis kalsit toprak islahi toprak stabilizasyonu ve beton onarimi gibi cok cesitli uygulamalara sahiptir 80 kg lik bir Carrara mermerinden elde edilen kalsit and18O ve calib13C kalibrasyonunda kutle spektrometrisinde IAEA 603 izotopik standardi olarak kullanilir Dogal olusumKalsit cogunlukla olu deniz organizmalarinin kabuklarindan olusan ozellikle kalker olan tortul kayaclarin ortak bir bilesenidir Tortul kayaclarin yaklasik 10 u kirectasidir Metamorfik mermerin birincil mineralidir Ayni zamanda bir damar minerali olarak kaplicalardan birikenlerde de gorulur sarkit ve dikitler olarak magaralarda ve karbonatitler kimberlitler gibi volkanik veya mantodan turetilen kayalarda veya nadiren peridotitlerde bulunur Kalsit genellikle deniz organizmalarinin kabuklarinin birincil bilesenidir ornegin plankton kokolitler ve planktik foraminifera gibi kirmizi alglerin sert kisimlari bazi sungerler brachiopodlar ekinodermler bazi serpulidler cogu bryozoa ve kabuklarin parcalari bazi cift kabuklu istiridye ve rudistler gibi Kalsit yukarida belirtildigi gibi New Mexico nun karli nehir magarasinda mikroorganizmalarin dogal olusumlarla kredilendirildigi muhtesem formda bulunur Ceyrek milyar yil once soyu tukenmis olan trilobitlerin lensleri olusturmak icin berrak kalsit kristalleri kullanan benzersiz bilesik gozleri vardi En buyuk belgelenmis tek kalsit kristali Izlanda kaynakli 7 7 2 m ve 6 6 3 m olculerinde ve yaklasik 250 ton agirligindadir Olusum surecleriKalsit olusumu klasik teras cikintisi kivrilma modelinden bir Ostwald olgunlasma islemi yoluyla veya nanokristallerin toplanmasi yoluyla yetersiz sirali oncu fazlarin amorf kalsiyum karbonat ACC kristallesmesine kadar cesitli yollarla ilerleyebilir ACC nin kristalizasyonu iki asamada gerceklesebilir birincisi ACC nanopartikulleri hizla kurutulur ve tek tek vaterit parcaciklari olusturmak icin kristallesir Ikinci olarak vaterit kalsitin yuzey alani tarafindan kontrol edilen reaksiyon orani ile bir cozunme ve yeniden cokeltme mekanizmasi vasitasiyla kalsite donusur Reaksiyonun ikinci asamasi yaklasik 10 kat daha yavastir Bununla birlikte kalsitin kristallesmesinin baslangic pH ina ve cozeltide Mg mevcudiyetine bagli oldugu gozlemlenmistir Karistirma sirasinda notr bir baslangic pH degeri ACC nin kalsite dogrudan donusumunu destekler Aksine ACC temel bir baslangic pH i ile baslayan bir cozelti icinde olustugunda kalsite donusum kuresel bir buyume mekanizmasi yoluyla olusan metastabil vaterit yoluyla gerceklesir Ikinci asamada bu vaterit yuzey kontrollu bir cozunme ve yeniden kristallestirme mekanizmasi vasitasiyla kalsite donusur Mg hem ACC nin stabilitesi hem de kristalin CaCO3 e donusumu uzerinde dikkate deger bir etkiye sahiptir bu da dogrudan iyondan kalsit olusumuna neden olur cunku bu iyon vaterit yapisini dengesizlestirir Kalsit metanin oksitlendigi ve sulfatin kalsit ve piritin cokelmesine yol actigi metanin sulfata bagli anaerobik oksidasyonu sirasinda oldugu gibi mikroorganizmalarin aktivitesine yanit olarak yuzeyde olusabilir uretilen bikarbonat ve sulfur Bu surecler 13C izotopunda son derece tukenmis olan kalsitlerin spesifik karbon izotop bilesimi ile mil PDB basina 125 kadar d13C izlenebilir Dunya tarihinde yeriDeniz suyunda birincil inorganik kalsiyum karbonat cokeltisinin gunumuzde aragonit ve yuksek magnezyum kalsit hmc yerine dusuk magnezyum kalsit lmc oldugu Dunya tarihinde kalsit denizleri vardi Kalsit denizleri Ordovisiyen ve Jurassic te en belirgin olan Phanerozoik uzerinde aragonit denizleriyle degisiyordu Soylar mineralize olduklarinda okyanusta hangi kalsiyum karbonat biciminin uygun oldugunu kullanmak icin evrimlesti ve bu mineralojiyi evrimsel tarihlerinin geri kalani boyunca korudu Bu kalsit deniz kosullari icin petrografik kanitlar kalsitik ooidler lmc cimentolar sert zeminler ve hizli erken deniz tabani aragonit cozunmesinden olusur Deniz canlilarinin kalsiyum karbonat kabuklari ile evrimi kalsit ve aragonit deniz dongusunden etkilenmis olabilir Kalsit onemli bir biyolojik reaksiyonu formose reaksiyonunu katalize ettigi gosterilen ve yasamin kokeninde rol almis olabilen minerallerden biridir Kiral yuzeylerinin bkz Form aspartik asit molekulleri ile etkilesimi kiralitede hafif bir sapmaya neden olur bu canli hucrelerdeki homokiralitenin kaynagi icin olasi bir mekanizmadir KaynakcaDana James Dwight Klein Cornelis ve Hurlbut Cornelius Searle 1985 Mineraloji El Kitabi Wiley s 329 ISBN 0 471 80580 7 Anthony John W Bideaux Richard A Bladh Kenneth W Nichols Monte C ed 2003 Kalsit PDF Mineraloji El Kitabi V Boratlar Karbonatlar Sulfatlar Chantilly VA ABD Amerika Mineraloji Dernegi ISBN 978 0962209741 Kalsit mindat org Erisim tarihi 4 Mayis 2018 Barthelmy Dave Kalsit Mineral Verileri webmineral com Erisim tarihi 6 Mayis 2018 Yoshioka S Kitano Y 1985 Aragonitin isitma yoluyla kalsite donusumu Jeokimyasal Dergisi 19 4 24 249 doi 10 2343 geochemj 19 245 Alabaster ve traverten hakkinda daha fazla bilgi jeologlar arkeologlar ve tas ticareti tarafindan ayni terimlerin farkli kullanimini aciklayan kisa rehber Oxford Universitesi Doga Tarihi Muzesi 2012 https en wikipedia org wiki Calcite Use and applications 15 Mayis 2020 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Elert Glenn Kirilma Fizik Hiper Metin Kitabi IAEA 603 Kalsit Cevre ve Ticaret icin Referans Urunler Uluslararasi Atom Enerjisi Ajansi Erisim tarihi 27 Subat 2017 Angier Natalie 3 Mart 2014 Trilobitler Dunyayi Yonettiginde New York Times Erisim tarihi 10 Mart 2014