Karasuk Kültürü, M.Ö. 1500 ile M.Ö. 800 yılları arasında Aral Gölü, Tanrı Dağları, Yenisey ırmağı ve Altay Dağları arasındaki bölgede yaşamış Tunç Çağı'na ait kültür ve toplumları tanımlar.
Karasuk Kültürü'nün dağılımı Andronovo Kültürü'nün doğu kısımlarını kapsamış ve zamanla bu bölgede Andronovo Kültürü'nden daha baskın hâle gelmiştir. Yerleşim bölgesi kalıntıları çok az sayıda olmakla beraber, bulunmuş 2000'e yakın kalıntının neredeyse tamamını mezarlar oluşturmaktadır. Bu kültür, adını Karasuk nehrinden almıştır. Orta Asya'da demir ilk defa bu bölgede işlendi. Keçeden dokunan çadırlarla örtülü dört tekerlekli arabaların kullanılmakta olduğu, bölgede yapılan kazılarda tespit edildi. Karasuk Kültürü, M.Ö. 8'inci yüzyıldan itibaren Kuzey Çin, Baykal Gölü, Karadeniz ve Ural Dağları'ndan gelen topluluklardan etkilenmeye başladı ve zaman içinde yerini Tagar Kültürü'ne bıraktı.
Kültür
Ölü gömme adetleri ve seramik süslemeleriyle Andronovo Kültürü'yle benzerlik gösteren Karasuk kültürü çevresinde yaşayan insanlar tarım yapmakta, at, deve, sığır ve koyun beslemekte, dokumacılığı bilmekte idiler. En yaygın abideleri mezarlarıydı. Taştan yapılan yamuk dörtgen biçiminde yapılan tabutlardaki ölüler baş kısmı geniş tarafa gelecek şekilde ya sırt üstü ya da esnetilmiş olarak yatırılmıştı. Ürettikleri çömlekler o dönemde Çin ve Moğolistan'da üretilen çömleklerle benzerlik göstermiştir. Taş veya kil toprak içine döküm yöntemiyle bronzdan yapılmış kürekler, bıçaklar ve benzeri el aletlerinin kabzaları, halka halka, mantar şeklinde ya da hayvan figürü şeklinde sanatsal eserler de yapılmıştır. Kültürün hayvan figürlerinin İskit-Saka-Sibirya kültürlerinde ki figürlere esin kaynağı olduğu düşünülmektedir.
Kökenler
Karasuk Kültürünün kökenleri hakkında genel kabul gören teori Andronovo ve Yenisei kültürlerinin bu kültürü doğurmuş olmasıdır.Andronovo kültürünün Hint-Avrupa dil ailesine, ise bulunmuş diğer dil gruplarından bağımsız farklı bir dil grubuna ait olması Karasuk kültürünün etnik kimliği hakkında tahmin yürütmeyi sorunlu bir konu yapmaktadır. Arkeologlar ise Karasuk Kültürüne ait bölgelerde çıkartılan insan örneklerinin Avrupalılara benzer özellikler gösterdiğini bildirmektedir.
2009 yılında Andronovo kültürü, Karasuk Kültürü, Tagar Kültürü ve Taştık kültürü üzerine yapılan genetik çalışmalar "Human Genetics" isimli dergide yayınlanmıştır. Araştırmada Karasuk kültüründen 4 farklı bölgede bulunmuş M.Ö. 1400-800 yılları arasında yaşamış 4 birey analiz edilmiş ve 2 bireyin mitokondriyal DNA'larının U5a1 ve U4 ismi verilen ve Batı Avrasyada yaygın olarak bulunan haplogruplaru içerdiği bulunmuştur. 2 bireyden alınmış Y-DNA analizleri ise iki bireyin de R1a haplogrubuna sahip olduğunu ortaya koymuştur. Bu haplogrubun bu bölgelere Hint-Avrupa halklarının göç etmesi ile geldiği bilinmektedir ve haplogruplara dayanaraktan Karasuk kültürüne ait bireylerin açık renkli gözlere ve Avrupalılara benzer özelliklere sahip oldukları belirlenmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e Mallory 1997, ss. 325–326
- ^ a b c d e f g h i Keyser, Christine; Bouakaze, Caroline; Crubézy, Eric; Nikolaev, Valery G.; Montagnon, Daniel; Reis, Tatiana; Ludes, Bertrand (16 Mayıs 2009). "Ancient DNA provides new insights into the history of south Siberian Kurgan people". . 126 (3). ss. 395-410. doi:10.1007/s00439-009-0683-0. (PMID) 19449030.
- ^ "Stone Age: European cultures". . Encyclopædia Britannica. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015.
- ^ "Central Asian arts: Neolithic and Metal Age cultures". . Encyclopædia Britannica. 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2015.
- ^ Yrd. Doç. Dr. Hasan Bahar: "Türkistan'ın coğrafi konumu ve ilkçağ kaynaklarına göre tarihi", s. 238. 12 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Geraldine Reinhardt: Bronze Age in Eurasia, Lecture 13 delivered 5 August 1991[].
- ^ History of Civilizations of Central Asia: earliest times to 700 B.C., Ahmad Hasan Dani, V. M. MassonMotilal Banarsidass Publ., 1999, , 9788120814073
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karasuk Kulturu M O 1500 ile M O 800 yillari arasinda Aral Golu Tanri Daglari Yenisey irmagi ve Altay Daglari arasindaki bolgede yasamis Tunc Cagi na ait kultur ve toplumlari tanimlar Karasuk Kulturune ait bir kazi alan Karasuk Kulturu nun dagilimi Andronovo Kulturu nun dogu kisimlarini kapsamis ve zamanla bu bolgede Andronovo Kulturu nden daha baskin hale gelmistir Yerlesim bolgesi kalintilari cok az sayida olmakla beraber bulunmus 2000 e yakin kalintinin neredeyse tamamini mezarlar olusturmaktadir Bu kultur adini Karasuk nehrinden almistir Orta Asya da demir ilk defa bu bolgede islendi Keceden dokunan cadirlarla ortulu dort tekerlekli arabalarin kullanilmakta oldugu bolgede yapilan kazilarda tespit edildi Karasuk Kulturu M O 8 inci yuzyildan itibaren Kuzey Cin Baykal Golu Karadeniz ve Ural Daglari ndan gelen topluluklardan etkilenmeye basladi ve zaman icinde yerini Tagar Kulturu ne birakti KulturOlu gomme adetleri ve seramik suslemeleriyle Andronovo Kulturu yle benzerlik gosteren Karasuk kulturu cevresinde yasayan insanlar tarim yapmakta at deve sigir ve koyun beslemekte dokumaciligi bilmekte idiler En yaygin abideleri mezarlariydi Tastan yapilan yamuk dortgen biciminde yapilan tabutlardaki oluler bas kismi genis tarafa gelecek sekilde ya sirt ustu ya da esnetilmis olarak yatirilmisti Urettikleri comlekler o donemde Cin ve Mogolistan da uretilen comleklerle benzerlik gostermistir Tas veya kil toprak icine dokum yontemiyle bronzdan yapilmis kurekler bicaklar ve benzeri el aletlerinin kabzalari halka halka mantar seklinde ya da hayvan figuru seklinde sanatsal eserler de yapilmistir Kulturun hayvan figurlerinin Iskit Saka Sibirya kulturlerinde ki figurlere esin kaynagi oldugu dusunulmektedir KokenlerKarasuk Kulturunun kokenleri hakkinda genel kabul goren teori Andronovo ve Yenisei kulturlerinin bu kulturu dogurmus olmasidir Andronovo kulturunun Hint Avrupa dil ailesine ise bulunmus diger dil gruplarindan bagimsiz farkli bir dil grubuna ait olmasi Karasuk kulturunun etnik kimligi hakkinda tahmin yurutmeyi sorunlu bir konu yapmaktadir Arkeologlar ise Karasuk Kulturune ait bolgelerde cikartilan insan orneklerinin Avrupalilara benzer ozellikler gosterdigini bildirmektedir 2009 yilinda Andronovo kulturu Karasuk Kulturu Tagar Kulturu ve Tastik kulturu uzerine yapilan genetik calismalar Human Genetics isimli dergide yayinlanmistir Arastirmada Karasuk kulturunden 4 farkli bolgede bulunmus M O 1400 800 yillari arasinda yasamis 4 birey analiz edilmis ve 2 bireyin mitokondriyal DNA larinin U5a1 ve U4 ismi verilen ve Bati Avrasyada yaygin olarak bulunan haplogruplaru icerdigi bulunmustur 2 bireyden alinmis Y DNA analizleri ise iki bireyin de R1a haplogrubuna sahip oldugunu ortaya koymustur Bu haplogrubun bu bolgelere Hint Avrupa halklarinin goc etmesi ile geldigi bilinmektedir ve haplogruplara dayanaraktan Karasuk kulturune ait bireylerin acik renkli gozlere ve Avrupalilara benzer ozelliklere sahip olduklari belirlenmistir Ayrica bakinizAfanasyevo kulturu Anav Kulturu Andronovo Kulturu Kelteminar Kulturu Tagar KulturuKaynakca a b c d e Mallory 1997 ss 325 326 a b c d e f g h i Keyser Christine Bouakaze Caroline Crubezy Eric Nikolaev Valery G Montagnon Daniel Reis Tatiana Ludes Bertrand 16 Mayis 2009 Ancient DNA provides new insights into the history of south Siberian Kurgan people 126 3 ss 395 410 doi 10 1007 s00439 009 0683 0 PMID 19449030 Stone Age European cultures Encyclopaedia Britannica Erisim tarihi 15 Subat 2015 Central Asian arts Neolithic and Metal Age cultures Encyclopaedia Britannica 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2015 Yrd Doc Dr Hasan Bahar Turkistan in cografi konumu ve ilkcag kaynaklarina gore tarihi s 238 12 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Geraldine Reinhardt Bronze Age in Eurasia Lecture 13 delivered 5 August 1991 olu kirik baglanti History of Civilizations of Central Asia earliest times to 700 B C Ahmad Hasan Dani V M MassonMotilal Banarsidass Publ 1999 ISBN 81 208 1407 X 9788120814073