Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kardzveli Kilisesi (Gürcüce: კარძველის ეკლესია), tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin kentinin Korzul (Çayağzı) mahallesinde eski bir Gürcü kilisesiydi. Söz konusu kilise günümüzde tamamen ortadan kalkmıştır.
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Korzul (Çayağzı) mahallesi, Artvin |
| Koordinatlar | 41°10′59″K 41°49′57″D / 41.18306°K 41.83250°D |
| Mezhep | Katolik Kilisesi |
| Durum | Yıkılmış (Yerine okul inşa edilmiş) |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | ? |
Tarihçe
Bugünkü Artvin kenti sınırları içinde altı kilisenin varlığı bilinmektedir. Bu kiliselerden dördü Katolik kilisesiydi. 19-20. yüzyıllarda kilise olmaktan çıkan veya yıkılmış olan bu yapılar arasında Kardzveli Kilisesi önemli bir yere sahiptir. Bu kilisede çok sayıda Gürcüce elyazması kitap bulunuyordu. Ne var ki bu el yazmaları sonradan kaybolmuştur. Türkçe Korzul olarak bilinen Kardzveli, eskiden kentin yakınında bir köydü ve Artvin kentinin bir parçası değildi. Bununla birlikte Korzul, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Artvin kentinin yedi mahallesinden biriydi ve 38 hanede yaklaşık 220 kişi yaşıyordu. Kardzveli Katolik Kilisesi’nde, 1501 yılında yazılmış ve Roma'daki papanın adının geçtiği Gürcüce eski bir beratın bulunması, bu kilisenin eskiliğini ve bu bölgede Katolik Gürcülerin yaşadığını göstermesi açısından önemli sayılmıştır. Osmanlı sınırları içinde sadece Müslüman olmuş Gürcüler "Gürcü" dendiği için zaman içinde Katolik Gürcüler Ermeni olarak anılmıştır. Nitekim Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze Rusların girdiği sırada Artvin Katolik piskoposunun Zakariadze ailesinden bir Gürcü olduğunu yazmıştır.Zakaria Çiçinadze 1901 yılında da Droeba gazetesinde Korzul'dan bir köy olarak söz etmiş, bu yerleşimde Katolik Gürcüler ile Müslüman Gürcülerin yaşadığını, ancak köyün sakinlerinin Gürcü dilini konuşamadıklarını belirtmiştir.
Kardzveli (კარძველი) Gürcüce bir kelime olup eski kapı anlamına gelir. Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze’nin verdiği bilgiye göre, Kardzveli Kilisesi yenilenmiş, yenilenmiş kiliseye eski kapılar takıldığı için adı eski kapı anlamında Kardzveli kalmıştır. Artvin vilayeti hakkında kitabıyla tanınan Muvahhid Zeki 1927 yılında yayımlanan kitabında Korzul'un kasabanın giriş çıkış kapısı olduğu yazmıştır. Bir köprünün de bulunduğu bu mahalle kentin eski giriş kapısı olması nedeniyle "Kardzveli" (eski kapı) adıyla anılmış olabilir. Kardzveli Kilisesi veya Korzul Kilisesi yıkılmış ve yerinde okul inşa edilmiştir.
Kalıntılar
Kardzveli Kilisesi yıkılıp yerine okul inşa edildiği için günümüze kalıntıları da ulaşmamıştır. Kilisenin 19. yüzyılın ikinci yarısında faaliyette olduğu, 1920'lerde de ayakta olduğu bilinmektedir. Nitekim Rus araştırmacı Praskovya Uvarova 1891 yılında, Gürcü araştırmacı Kotzia Maçavariani 1894 yılında, Ermeni kilisesi olarak nitelenen Kardzveli Kilisesi'nde korunan eski Gürcü İncil'nden söz etmişlerdir. Maçavariani kilisenin adını yanlış vermiş olmakla birlikte buradaki eski İncil hakkında bilgi vermiştir. Verdiği bilgiye göre Gürcü alfabesinin Hutsuri harfleriyle yazılmış olan Gürcüce elyazması İncil’in kapağı her iki taraftan gümüşle kaplanmış, zümrüt, yakut gibi değerli taşlarla bezenmişti. Kapağında gümüş bir haç asılıydı. Hem haçı hem de İncil’i kutsal hazine kabul eden kilise cemaatinin üyeleri ayinden sonra bu haçın üzerine kapanıyordu.
Kaynakça
- ^ a b c 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 121 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 127". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2023.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 353, .
- ^ İveria (ივერია) gazetesi, Tiflis, 17 Ocak 1897.
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 102" (PDF). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- ^ Zakaria Çiçinadze, "წერილი შავსეთიადნ" (Şavşat'tan Mektup), Droeba, 31 Ağustos 1901, s. 2-3.
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 303" (PDF). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 12". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2023.
- ^ "Praskovya Uvarova, Кавказъ. Абхазія, Аджарія, Шавшетія, Посховскій участок (Kafkasya: Abhazya, Acara, Şavşeti, Potshovi Kazası), Moskova, 1891, s. 311" (PDF). 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Şubat 2024.
- ^ "Kotzia Maçavariani, "Artvin" (ართვინი), İveria (ივერია) gazetesi, 8 Kasım 1894". 18 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kardzveli Kilisesi Gurcuce კარძველის ეკლესია tarihsel Klarceti bolgesinde gunumuzde Artvin kentinin Korzul Cayagzi mahallesinde eski bir Gurcu kilisesiydi Soz konusu kilise gunumuzde tamamen ortadan kalkmistir Kardzveli Katolik KilisesiTemel bilgilerKonumKorzul Cayagzi mahallesi ArtvinKoordinatlar41 10 59 K 41 49 57 D 41 18306 K 41 83250 D 41 18306 41 83250MezhepKatolik KilisesiDurumYikilmis Yerine okul insa edilmis MimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma TarihceBugunku Artvin kenti sinirlari icinde alti kilisenin varligi bilinmektedir Bu kiliselerden dordu Katolik kilisesiydi 19 20 yuzyillarda kilise olmaktan cikan veya yikilmis olan bu yapilar arasinda Kardzveli Kilisesi onemli bir yere sahiptir Bu kilisede cok sayida Gurcuce elyazmasi kitap bulunuyordu Ne var ki bu el yazmalari sonradan kaybolmustur Turkce Korzul olarak bilinen Kardzveli eskiden kentin yakininda bir koydu ve Artvin kentinin bir parcasi degildi Bununla birlikte Korzul 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Artvin kentinin yedi mahallesinden biriydi ve 38 hanede yaklasik 220 kisi yasiyordu Kardzveli Katolik Kilisesi nde 1501 yilinda yazilmis ve Roma daki papanin adinin gectigi Gurcuce eski bir beratin bulunmasi bu kilisenin eskiligini ve bu bolgede Katolik Gurculerin yasadigini gostermesi acisindan onemli sayilmistir Osmanli sinirlari icinde sadece Musluman olmus Gurculer Gurcu dendigi icin zaman icinde Katolik Gurculer Ermeni olarak anilmistir Nitekim Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze Ruslarin girdigi sirada Artvin Katolik piskoposunun Zakariadze ailesinden bir Gurcu oldugunu yazmistir Zakaria Cicinadze 1901 yilinda da Droeba gazetesinde Korzul dan bir koy olarak soz etmis bu yerlesimde Katolik Gurculer ile Musluman Gurculerin yasadigini ancak koyun sakinlerinin Gurcu dilini konusamadiklarini belirtmistir Kardzveli კარძველი Gurcuce bir kelime olup eski kapi anlamina gelir Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze nin verdigi bilgiye gore Kardzveli Kilisesi yenilenmis yenilenmis kiliseye eski kapilar takildigi icin adi eski kapi anlaminda Kardzveli kalmistir Artvin vilayeti hakkinda kitabiyla taninan Muvahhid Zeki 1927 yilinda yayimlanan kitabinda Korzul un kasabanin giris cikis kapisi oldugu yazmistir Bir koprunun de bulundugu bu mahalle kentin eski giris kapisi olmasi nedeniyle Kardzveli eski kapi adiyla anilmis olabilir Kardzveli Kilisesi veya Korzul Kilisesi yikilmis ve yerinde okul insa edilmistir KalintilarKardzveli Kilisesi yikilip yerine okul insa edildigi icin gunumuze kalintilari da ulasmamistir Kilisenin 19 yuzyilin ikinci yarisinda faaliyette oldugu 1920 lerde de ayakta oldugu bilinmektedir Nitekim Rus arastirmaci Praskovya Uvarova 1891 yilinda Gurcu arastirmaci Kotzia Macavariani 1894 yilinda Ermeni kilisesi olarak nitelenen Kardzveli Kilisesi nde korunan eski Gurcu Incil nden soz etmislerdir Macavariani kilisenin adini yanlis vermis olmakla birlikte buradaki eski Incil hakkinda bilgi vermistir Verdigi bilgiye gore Gurcu alfabesinin Hutsuri harfleriyle yazilmis olan Gurcuce elyazmasi Incil in kapagi her iki taraftan gumusle kaplanmis zumrut yakut gibi degerli taslarla bezenmisti Kapaginda gumus bir hac asiliydi Hem haci hem de Incil i kutsal hazine kabul eden kilise cemaatinin uyeleri ayinden sonra bu hacin uzerine kapaniyordu Kaynakca a b c 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 121 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 127 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2023 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 8 cilt s 353 ISBN 9789157871117 Iveria ივერია gazetesi Tiflis 17 Ocak 1897 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculer ve Gurcistan daki Koyleri მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში Tiflis 1913 s 102 PDF 19 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Eylul 2023 Zakaria Cicinadze წერილი შავსეთიადნ Savsat tan Mektup Droeba 31 Agustos 1901 s 2 3 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculer ve Gurcistan daki Koyleri მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში Tiflis 1913 s 303 PDF 19 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Eylul 2023 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 12 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2023 Praskovya Uvarova Kavkaz Abhaziya Adzhariya Shavshetiya Poshovskij uchastok Kafkasya Abhazya Acara Savseti Potshovi Kazasi Moskova 1891 s 311 PDF 31 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Subat 2024 Kotzia Macavariani Artvin ართვინი Iveria ივერია gazetesi 8 Kasim 1894 18 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2023