Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kars Savaşı (1745), Osmanlı-Kızılbaş Savaşı'nın (1743-1746) son büyük muharebesidir. Savaş, Osmanlı ordusunun kesin yenilgisiyle sonuçlandı. 10 gün boyunca aralıklı olarak devam eden muharebe, Osmanlı ordusunun tam yenilgisiyle sona erdi. Şahbanu Razi Sultan Safevi, savaşta şehit düşen Kızılbaşların isimlerinin açıklığa kavuşturulması ve uygun şekilde defnedilmesi için kişisel bütçesinden özel fonlar ayırdı. Musul yenilgisinden sonra bu savaşta da Osmanlılar Nadir Şah'a yenildiler ve askeri zafer umutları azaldı. Osmanlı tarafı zaferden ümidini keserek müzakerelere yeniden başladı. Sonuç olarak, taraflar arasında Kerden Antlaşması imzalandı.
| Kars Savaşı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1742-1746 Osmanlı-İran Savaşı ve Nadir'in seferleri | |||||||||||
 Nadir Şah'ın yedek süvari birliğinin Kars Savaşı sırasında Osmanlı ordusunu kuşatmak için yaptığı manevraları gösteren diyagram | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
 Afşar İmparatorluğu |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
| Nadir Şah, Raziye Sultan | Mehmet Yeğen Paşa, Abdullah Paşa Öncü | ||||||||||
| Çatışan birlikler | |||||||||||
| 80.000 Horasan birlikleri | 140.000 100.000 Sipahi süvari 40.000 Yeniçeri | ||||||||||
| Kayıplar | |||||||||||
| 8.000 | 35.000 20.000 öldürüldü 18.000 yaralandı 5.000 esir düşdü | ||||||||||
Savaşın arka planı
1745 yılının ilk yarısında Dağıstan'daki ayaklanmaları bastırmak ve bu bölgeyi tam kontrol altına almakla meşguldü. 1745 yazında Nadir Şah ile Osmanlı kuvvetleri arasında yeni bir karşılaşma yaşandı. Nadir Şah'ın Kars kuşatmasını bırakacağı ve Osmanlı sarayının bir barış anlaşması yapmaya meyledeceği ümidi bir daha gerçekleşmedi. O, Güney Kafkasya'da iken, Osmanlı sarayı çok sayıda birlik oluşturdu. Gözlemcilere göre, 1745 başlarında Osmanlı sarayı en büyük ordusunu Nadir Şah'a karşı yürüyüşe geçirdi. Osmanlı kuvvetleri iki kola ayrılarak farklı yönlere gönderildi. İlk kolu Osmanlı devletinin eski sadrazamı Mehmet Yeğen Paşa komuta ediyordu. Onun komutası altındaki müfrezede 100.000 süvari ve 40.000 yeniçeri vardı. Osmanlı kuvvetlerinin diğer koluna, Erdelan'nın eski beylerbeyi Ahmed Han ve Abdulla Paşa önderlik ediyordu. Ahmed Han, Nadir Şah tarafından Erdelan'ın beylerbeyliğine atandı. Ancak daha sonra Nadir Şah'a itaatsizlik ederek Osmanlı Devleti'ne kaçarak Osmanlı devletinde hizmet etmeye başladı. Nadir Şah henüz Güney Kafkasya'da iken Osmanlı kuvvetlerinin ilerlemesini engellemek için bazı görevler verdi. Onun talimatına göre, Muhammedrza Han Kırklı, Muhammedali bey Kaçar ve Lütfali bey Çarhçibaşı komutasındaki bir birlik müfrezesi, Osmanlı kuvvetlerine karşı gönderildi. Bu grup, istihbarat çalışmaları yapmanın yanı sıra Osmanlı kuvvetlerinin ileri birimleriyle de savaşmak zorunda kaldı. Bu müfreze, Nahçıvan'dan geçerek Kars'a doğru ilerledi ve Kars ile Erivan arasında Mehmet Yeğen Paşa'nın ileri sürdüğü 12 bin kişilik öncü müfrezeyle karşılaştı. Kaynaklar, bu gruplar arasında kanlı bir savaşın yaşandığını ve sonunda Nadir Şah'ın güçlerinin zaferiyle sonuçlandığını söylüyor. Nadir Şah, Bağdat'tan Dağıstan'a hareket ettiğinde Nasrulla Mirza'yı yanına almadı. Nasrullah Mirza, komutasındaki bir grup askerle İran'da kaldı. Nadir Şah, Kafkasya'dan Kars'a hareket etmeye başladığında, Nasrulla Mirza'ya da Osmanlı kuvvetleriyle savaşa hazırlanması için bir mesaj gönderdi. J. Hanvey, Nadir Şah'ın birliklerinin Erivan yakınlarında kamp kurduğunda sayılarının 50.000 olduğunu yazıyor. Aktardığı bilgiye göre Nasrulla Mirza önderliğinde 30.000 kişilik bir grup vardı. 7 Ağustos 1745'te Nadir Şah ve askerleri İrevan'ı aşarak bu şehirden iki farsang uzaktaki Muradtepe'de kamp kurdular. Bu, 1735'te Nadir Şah'ın Osmani'nin generali Abdulla Paşa Körpülü'nü yendiği yerdi. Mehmet Yeğen Paşa 'nın kampı, Nadir Şah'ın kampından sadece iki fersang uzaktaydı.
Kaynaklarda ve araştırma eserlerinde Nadir Şah ile Muhammed Paşa arasındaki ana muharebenin başlangıç tarihi hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Bu çeşitlilik ister hicri tarihte isterse de miladi tarihte mevcuttur. Her durumda, belirtilen tarihler arasında 10 ve 11 Ağustos daha sık tekrarlanır. J. Hanvey, savaşın 3 Ağustos'ta başladığını yazıyor. Edinilen bilgilere göre Mehmet Yeğen Paşa, muharebeyi bu tarihten tam bir hafta önce yani 4 Ağustos'ta başlatmayı planlıyordu. Ancak ayın 3'ünde, Osmanlı süvari ve topçularının bir bölümünün Nadir Şah'ın kuvvetleri tarafından aniden saldırıya uğradığı ve topçuların bu kuvvetler tarafından ele geçirildiği kendisine bildirildi. Süvarilerine yardım etme ve kayıp topları geri alma arzusu, Mehmet Yeğen Paşa'yı o kadar endişelendirdi ki, ana savaşın başlaması ertelendi.
Savaş
11 Ağustos 1745'te Muradtepe çevresinde Osmanlı kuvvetleri ile Nadir Şah'ın birlikleri arasında şiddetli bir savaş başladı. Bu savaşa genellikle Kars Savaşı denir. "Alem Ara-ye Naderi"de yer alan bilgilere göre, muharebede askeri üstünlüğe uzun süre hangi tarafın sahip olduğu tespit edilememiştir. "Alam Ara-ye Naderi"ye göre Nadir Şah, savaşın eşit olduğunu görünce atına binerek kendi de savaşa girdi. Nadir Şah, savaş alanında Afgan birliklerinin sağdan ve soldan amansız bir şekilde çarpışmasına tanık oldu. Savaşa katılması tüm birliklerine ilham vermiş ve Osmanlı kuvvetlerine yönelik darbelerin gücünü artırmıştır. Sonuç olarak, Osmanlı kuvvetleri artan baskıya dayanamayarak yavaş yavaş geri çekilmek zorunda kaldı. Bu arada Mehmet Yeğen Paşa, generallerine Avrupa taktiklerini kullanmaları talimatını verdi. Avrupa taktikleri, savunma ve saldırı unsurlarını birleştirmekten ibaretti. Birlikler karşı tarafa belli bir mesafe kat ettikten sonra siper almak, tahkim etmek ve sonra belli bir mesafe için tekrar ilerlemek zorunda kaldılar. Osmanlı kuvvetleri bu taktiği tam olarak uygulayamadı. Nadir Şah'ın askerlerinin baskısına ek olarak, yerel koşullar da buna izin vermedi.
Nadir Şah başka bir taktik kullandı. Onun talimatı üzerine birliklerden biri, Kars'tan Erzurum'a giden yolu kontrol altına aldı ve bunun sonucunda Osmanlı kuvvetlerinin ana tedarik yolu kapatıldı. Aynı zamanda Nadir Şah'ın Osmanlı kuvvetlerini kuşatması, Mehmet Yeğen Paşa için doğal bir endişeye neden oldu. Savaşın ilk gününün akşamı Nadir Şah, 20.000 kişilik bir gruba Osmanlı kuvvetlerinin arkasına geçmelerini ve gece ana kuvvetlere sürpriz bir saldırı başlatmalarını emretti. Bu grubun gece saldırısı o kadar beklenmedikti ki, Osmanlı kuvvetleri arasında büyük bir panik ve karışıklık yarattı, savaşçıların çoğu esir alındı ve birçoğu da yok edildi. Birçoğu direnmeden kaçarak hayatlarını kurtardı. İyi planlanmış bir gece saldırısı sonucunda Osmanlı kuvvetlerine ağır bir darbe vuruldu ve Mehmet Yeğen Paşa'nın birliklerinin savaş mevzileri şafakla kuşatıldı. Sonuç olarak, Osmanlı kuvvetleri ağır kayıplar verdi ve birçok önemli mevziyi kaybetti.
Durumu düzeltmek için Mehmet Yeğen Paşa generallerini toplantıya çağırdı. Onlarla savaş alanında neler olduğunu tartıştı ve Osmanlı kuvvetleri de gece Nadir Şah'ın birliklerine de saldırmasına karar verildi. Nadir Şah'ın tüm kuvvetlerinin bir gece saldırısıyla kuşatılacağı ve ardından yıkımın başlayacağı varsayıldı. Mehmet Yeğen Paşa bu görüşmede de Avrupa taktiklerinin uygulanmasının gerekliliğini vurgulamıştır.
O günün akşamı, yani 19 Ağustos 1745'te, Kirmanşah istikametinde Osmanlı kuvvetleriyle muharebeye giren Nasrulla Mirza'dan Nadir Şah'a müjde geldi. Nasrulla Mirza Nadir Şah'a gönderdiği mektupta, Abdullah Paşa liderliğindeki ordu birliğinin Musul çevresinde bozguna uğradıldığını bildirdi. Yakalanan Osmanlı savaşçılarından bazıları Nadir Şah'ın kampına gönderilirken, Nasrulla Mirza'nın kendisi Kirmanşah'a döndü.
"Alam Ara-ye Naderi"nin de "Tarih-e Cahangoşa-ye Naderi"den çıkardığı bu bilgiden Nadir Şah'ın Nasrulla Mirza'ya ne cevap verdiği anlaşılmıyor. Nadir Şah'ın Nasrulla Mirza'nın birliğinin Osmanlı topraklarının derinliklerine doğru ilerlemesini kabul etmediğine şüphe yoktur. Nadir Şah'ın oğlunun elde ettiği bu zafere çok sevindiği ve mektubunu Osmanlı esirleri vasıtasıyla Mehmet Yeğen Paşa ve Abdullah Paşa'ya gönderdiği anlaşılmaktadır. Ancak mektup geldiğinde Mehmet Yeğen Paşa çoktan vefat etmişti. Yukarıda bahsi geçen her iki kaynak da o sırada Mehmet Yeğen Paşa'nın kampında Osmanlı birlikleri arasında bir ayaklanma olduğundan bahsetmiştir. Ancak bu isyanların neyle ilgili olduğunu söylemek zor. Hatta "Alem Ara-ye Naderi"nin yazılarından, Osmanlı birlikleri arasındaki isyanın, Mehmet Yeğen Paşa'nın ölümüyle hiçbir ilgisi olmadığı varsayılabilir. Bu kaynak Yegan Mehmet Yeğen Paşa'nın zatürre hastası olduğunu belirtmektedir. Öldüğü gün hastalığı aniden kötüleşti ve birliklerdeki doktorlar ona yardım edemedi.
J. Hanvay, Charles Picklet ve hatta L. Lockart gibi Avrupalı yazarlar, Mehmet Yeğen Paşa'nın öldürüldüğünü yazıyorlar. Ş.Piklet'e göre, ana muharebe gününde Nadir Şah, Osmanlı kuvvetlerinin zayıf noktasını tespit etmeye ve ana darbeyi oraya vurmaya karar verdi. Sonra tüm yedek kuvvetlerini savaşa attı. Nadir Şah'ın talimatına göre tüm süvariler tüfeklerini ateşlediler ve ardından düşmanla göğüs göğüse kılıç dövüşüne giriştiler. Bu ani saldırı sonucunda Nadir Şah, Osmanlı kuvvetlerinin ağır ailahlı birlikler'inin ana bölümünü ele geçirmeyi başardı. Osmanlılar savaşın çeşitli safhalarında ağır kayıplar verdiler. Yaralıların 20 binden fazla olduğu bildiriliyor. Pek çok Osmanlı savaşçısı esir alındı. Nadir Şah'ın birliklerinin baskısı altında devam edemeyen Osmanlı ordusu ve lideri geri çekilmek zorunda kaldı. Osmanlı birliklerinin kampı savunma açısından iyi bir şekilde tahkim edildiğinden ve tahkimat ve toplarla savunulduğundan, Nadir Şah takibe devam etmeyi gereksiz buldu. Bunun yerine, Osmanlı kuvvetlerinin gerisine giden yolları kesmeye karar verdi. Çünkü bu yolların kesilmesi, Osmanlı kuvvetlerinin tedarikini zorlaştırabilir ve onları daha erken teslim olmaya zorlayabilirdi. Sh. Picklet'e göre, bundan sonra Osmanlı birlikleri güçlerini seferber ederek Nadir Şah'ın mevzilerine saldırdı. Osmanlı kuvvetlerinin topçu ateşi de yardımcı olmadı. Nadir Şah'ın kuvvetlerinin karşı saldırısı Osmanlıları geri çekilmeye zorladı. İkmal, silah ve mühimmatlarının çoğunu kaybeden Osmanlı birlikleri, Kars yolu boyunca geri çekilmeye başladı. Avrupalı bir yazara göre Mehmet Yeğen Paşa da bu geri çekilme sırasında öldürüldü.
"Tarih-e Cahangoşa-ye Naderi" de geri çekilen Osmanlı kuvvetlerinin Nadir Şah'ın birlikleri tarafından takip edildiğini doğrulamaktadır. Bu kaynağa göre, Mehmet Yeğen Paşa'nın ölümü Osmanlı kuvvetleri arasında karışıklığa neden olmuş ve komutanını kaybeden kuvvetler parça parça kaçmıştır. Bu sırada yine Nadir Şah'ın askerlerinin savaşçı ruhuyla karşı karşıya kaldılar. Osmanlı kuvvetlerinin tüm topçu, sarf malzemeleri ve yükleri Nadir Şah'ın birliklerinin eline geçti. Nadir Şah'ın savaşçıları Osmanlıları Arpaçay'a kadar kovaladı."Tarih-e Cahangoşa-ye Naderi" bunlardan 12.000'inin öldürüldüğünü ve 5.000'inin esir alındığını belirtiyor.
Nadir Şah, Osmanlı devleti ile Safevi devleti arasında var olan sınır çizgisini geçmedi. Büyük olasılıkla J. Hanvey ve ona atıfta bulunan L. Lockhart, bunu Nadir Şah'ın birliklerinin ve ülke nüfusunun daha fazla savaşa katlanmak istememesine bağlıyor. Savaştan sonra Nadir Şah, Osmanlı padişahına saygılı bir mektup yazdı ve elçisi aracılığıyla Osmanlı sarayına gönderdi. Nadir Şah, bu mektupta, Osmanlı din adamlarına yapılan önceki tekliflerde artık ısrar etmediğini belirtti. Nadir Şah, mezhep meselesiyle ilgili olan ve Osmanlı sarayı tarafından kabul edilmeyen bu önerinin geri çekilmesinin iki devlet arasındaki ilişkileri daha da iyileştireceğine olan inancını dile getirdi.
Korkunç yenilgi, İstanbul hükûmetinin askeri zafer umutlarını yok etti. Ölü ve yaralı sayısı savaşın ne kadar şiddetli olduğunu kanıtlıyor. Savaşın ilk gününde Nadir Şah'ın ordusu 8.000 kişiyi kaybetti. Ancak sonraki günlerde neredeyse hiç kayıp vermediler ancak Osmanlı ordusunun kayıpları her geçen gün artıyordu. Kayıplar 28.000-50.000 olarak tahmin ediliyor. En kabul edilebilir sayı: 12.000 ölü, 18.000 yaralı ve 5.000 esir. Toplam 35.000 kayıp. Nadir Şah, yakalanan tüm yaralıların Kars'a gitmelerine ve tedavi görmelerine izin verdi.
Sonuç
Kars'ta ve önceki savaşta yenilen Osmanlı hükûmetinin askeri bir zafer kazanma ümidi çoktan yok olmuştu. Her iki ordu da yok edildi ve bu nedenle Osmanlılar elverişsiz koşullar altında barış görüşmelerine başlamak zorunda kaldı. Her halükarda Nadir Şah, Osmanlı ordusunun taarruz kabiliyetlerini yok etmesine ve onları savunmaya zorlamasına rağmen Osmanlı topraklarına saldırmadı. Bunun yerine, düşmanlıkları çözmek için diplomatik yollar aradı ve diplomatların değişiminden sonra savaşı sona erdiren bir barış imzalandı. Bu barışa Kerden Barış Antlaşması denir ve 1746'da imzalanmıştır.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yayınlar
- Süleymanov, Mehman, (Ed.) (2010). Nadir şah. Tehran.
Kaynakça
- ^ Ghafouri, Ali(2008). History of Iran's wars: from the Medes to now, s. 401. Etela'at Publishing
- ^ Moghtader, Gholam-Hussein(2008). The Great Batlles of Nader Shah,s. 126. Donyaye Ketab
- ^ Lockhart, Laurence. Nadir Shah: A critical study based mainly upon contemporary sources, s. 312. Luzac & Company
- ^ a b c Michael Axworthy. The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant, s. 339. I. B. Tauris
- ^ Selcan Özyurt Ulutaş & Safiye Beşer, The London Gazette’e göre Nadir Şah dönemi Osmanlı-İran ilişkileri, s.79
- ^ Ahmet Şimşirgil, Kayı, c.VII, s.259
- ^ Lockhart, Laurence. Nadir Shah: A critical study based mainly upon contemporary sources, s. 315. Luzac & Company
- ^ Mehman Süleymanov 2010, s. 338.
- ^ Mehman Süleymanov 2010, s. 339.
- ^ Mehman Süleymanov 2010, s. 340.
- ^ Alam Aray-e Naderi, Mohammad Kazim Keshmiri, 3 volumes, Tehran university press
- ^ The Army of Nader Shah, Michael Axworthy, Iranian Studies, volume 40, number 5, December 2007, (Taylor & Francis), 642.[1] 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Mehman Süleymanov 2010, s. 341.
- ^ Mirza Mehdi Khan Astarabadi (1807) [1770]. "Histoire De Nader Chah". Works of Sir William Jones (Fransızca). 12. William Jones tarafından çevrildi. Londra: J. Stockdale. ss. 102-103. OCLC 11585120. Jahangushaye Naderi.
- ^ Herbert John Maynard (1885). Nadir Shah. H. B. Blackwell. s. 49. OCLC 493917070. 4 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ağustos 2022.
- ^ Laurence Lockhart (1938). Nadir Shah: A Critical Study Based Mainly Upon Contemporary Sources. Londra: Luzac. ss. 250, 340. OCLC 580906461. 4 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ağustos 2022.
- ^ Michael Axworthy (2010). Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant. I.B.Tauris. ss. 289-291. ISBN . 4 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ağustos 2022.
- ^ Mehman Süleymanov 2010, s. 347.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kars Savasi 1745 Osmanli Kizilbas Savasi nin 1743 1746 son buyuk muharebesidir Savas Osmanli ordusunun kesin yenilgisiyle sonuclandi 10 gun boyunca aralikli olarak devam eden muharebe Osmanli ordusunun tam yenilgisiyle sona erdi Sahbanu Razi Sultan Safevi savasta sehit dusen Kizilbaslarin isimlerinin acikliga kavusturulmasi ve uygun sekilde defnedilmesi icin kisisel butcesinden ozel fonlar ayirdi Musul yenilgisinden sonra bu savasta da Osmanlilar Nadir Sah a yenildiler ve askeri zafer umutlari azaldi Osmanli tarafi zaferden umidini keserek muzakerelere yeniden basladi Sonuc olarak taraflar arasinda Kerden Antlasmasi imzalandi Kars Savasi1742 1746 Osmanli Iran Savasi ve Nadir in seferleriNadir Sah in yedek suvari birliginin Kars Savasi sirasinda Osmanli ordusunu kusatmak icin yaptigi manevralari gosteren diyagramTarih19 Agustos 1745BolgeKars Dogu AnadoluSebepNadir Sah ile Osmanli arasinda cikan sorunlar SonucSavasi sona erdiren mutlak bir Nadir Sah zaferiCografi DegisikliklerKasr i Sirin baris anlasmasinin sartlari yeniden onaylandi TaraflarAfsar ImparatorluguOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerNadir Sah Raziye SultanMehmet Yegen Pasa Abdullah Pasa OncuCatisan birlikler80 000 Horasan birlikleri140 000 100 000 Sipahi suvari 40 000 YeniceriKayiplar8 00035 000 20 000 olduruldu 18 000 yaralandi 5 000 esir dusduSavasin arka plani1745 yilinin ilk yarisinda Dagistan daki ayaklanmalari bastirmak ve bu bolgeyi tam kontrol altina almakla mesguldu 1745 yazinda Nadir Sah ile Osmanli kuvvetleri arasinda yeni bir karsilasma yasandi Nadir Sah in Kars kusatmasini birakacagi ve Osmanli sarayinin bir baris anlasmasi yapmaya meyledecegi umidi bir daha gerceklesmedi O Guney Kafkasya da iken Osmanli sarayi cok sayida birlik olusturdu Gozlemcilere gore 1745 baslarinda Osmanli sarayi en buyuk ordusunu Nadir Sah a karsi yuruyuse gecirdi Osmanli kuvvetleri iki kola ayrilarak farkli yonlere gonderildi Ilk kolu Osmanli devletinin eski sadrazami Mehmet Yegen Pasa komuta ediyordu Onun komutasi altindaki mufrezede 100 000 suvari ve 40 000 yeniceri vardi Osmanli kuvvetlerinin diger koluna Erdelan nin eski beylerbeyi Ahmed Han ve Abdulla Pasa onderlik ediyordu Ahmed Han Nadir Sah tarafindan Erdelan in beylerbeyligine atandi Ancak daha sonra Nadir Sah a itaatsizlik ederek Osmanli Devleti ne kacarak Osmanli devletinde hizmet etmeye basladi Nadir Sah henuz Guney Kafkasya da iken Osmanli kuvvetlerinin ilerlemesini engellemek icin bazi gorevler verdi Onun talimatina gore Muhammedrza Han Kirkli Muhammedali bey Kacar ve Lutfali bey Carhcibasi komutasindaki bir birlik mufrezesi Osmanli kuvvetlerine karsi gonderildi Bu grup istihbarat calismalari yapmanin yani sira Osmanli kuvvetlerinin ileri birimleriyle de savasmak zorunda kaldi Bu mufreze Nahcivan dan gecerek Kars a dogru ilerledi ve Kars ile Erivan arasinda Mehmet Yegen Pasa nin ileri surdugu 12 bin kisilik oncu mufrezeyle karsilasti Kaynaklar bu gruplar arasinda kanli bir savasin yasandigini ve sonunda Nadir Sah in guclerinin zaferiyle sonuclandigini soyluyor Nadir Sah Bagdat tan Dagistan a hareket ettiginde Nasrulla Mirza yi yanina almadi Nasrullah Mirza komutasindaki bir grup askerle Iran da kaldi Nadir Sah Kafkasya dan Kars a hareket etmeye basladiginda Nasrulla Mirza ya da Osmanli kuvvetleriyle savasa hazirlanmasi icin bir mesaj gonderdi J Hanvey Nadir Sah in birliklerinin Erivan yakinlarinda kamp kurdugunda sayilarinin 50 000 oldugunu yaziyor Aktardigi bilgiye gore Nasrulla Mirza onderliginde 30 000 kisilik bir grup vardi 7 Agustos 1745 te Nadir Sah ve askerleri Irevan i asarak bu sehirden iki farsang uzaktaki Muradtepe de kamp kurdular Bu 1735 te Nadir Sah in Osmani nin generali Abdulla Pasa Korpulu nu yendigi yerdi Mehmet Yegen Pasa nin kampi Nadir Sah in kampindan sadece iki fersang uzaktaydi Kaynaklarda ve arastirma eserlerinde Nadir Sah ile Muhammed Pasa arasindaki ana muharebenin baslangic tarihi hakkinda farkli gorusler bulunmaktadir Bu cesitlilik ister hicri tarihte isterse de miladi tarihte mevcuttur Her durumda belirtilen tarihler arasinda 10 ve 11 Agustos daha sik tekrarlanir J Hanvey savasin 3 Agustos ta basladigini yaziyor Edinilen bilgilere gore Mehmet Yegen Pasa muharebeyi bu tarihten tam bir hafta once yani 4 Agustos ta baslatmayi planliyordu Ancak ayin 3 unde Osmanli suvari ve topcularinin bir bolumunun Nadir Sah in kuvvetleri tarafindan aniden saldiriya ugradigi ve topcularin bu kuvvetler tarafindan ele gecirildigi kendisine bildirildi Suvarilerine yardim etme ve kayip toplari geri alma arzusu Mehmet Yegen Pasa yi o kadar endiselendirdi ki ana savasin baslamasi ertelendi SavasKars Kalesi Nader Osmanli ordusunda esir alinan tum yarali askerlerin yardim istemek icin Kars a donmesine izin verdi 11 Agustos 1745 te Muradtepe cevresinde Osmanli kuvvetleri ile Nadir Sah in birlikleri arasinda siddetli bir savas basladi Bu savasa genellikle Kars Savasi denir Alem Ara ye Naderi de yer alan bilgilere gore muharebede askeri ustunluge uzun sure hangi tarafin sahip oldugu tespit edilememistir Alam Ara ye Naderi ye gore Nadir Sah savasin esit oldugunu gorunce atina binerek kendi de savasa girdi Nadir Sah savas alaninda Afgan birliklerinin sagdan ve soldan amansiz bir sekilde carpismasina tanik oldu Savasa katilmasi tum birliklerine ilham vermis ve Osmanli kuvvetlerine yonelik darbelerin gucunu artirmistir Sonuc olarak Osmanli kuvvetleri artan baskiya dayanamayarak yavas yavas geri cekilmek zorunda kaldi Bu arada Mehmet Yegen Pasa generallerine Avrupa taktiklerini kullanmalari talimatini verdi Avrupa taktikleri savunma ve saldiri unsurlarini birlestirmekten ibaretti Birlikler karsi tarafa belli bir mesafe kat ettikten sonra siper almak tahkim etmek ve sonra belli bir mesafe icin tekrar ilerlemek zorunda kaldilar Osmanli kuvvetleri bu taktigi tam olarak uygulayamadi Nadir Sah in askerlerinin baskisina ek olarak yerel kosullar da buna izin vermedi Nadir Sah baska bir taktik kullandi Onun talimati uzerine birliklerden biri Kars tan Erzurum a giden yolu kontrol altina aldi ve bunun sonucunda Osmanli kuvvetlerinin ana tedarik yolu kapatildi Ayni zamanda Nadir Sah in Osmanli kuvvetlerini kusatmasi Mehmet Yegen Pasa icin dogal bir endiseye neden oldu Savasin ilk gununun aksami Nadir Sah 20 000 kisilik bir gruba Osmanli kuvvetlerinin arkasina gecmelerini ve gece ana kuvvetlere surpriz bir saldiri baslatmalarini emretti Bu grubun gece saldirisi o kadar beklenmedikti ki Osmanli kuvvetleri arasinda buyuk bir panik ve karisiklik yaratti savascilarin cogu esir alindi ve bircogu da yok edildi Bircogu direnmeden kacarak hayatlarini kurtardi Iyi planlanmis bir gece saldirisi sonucunda Osmanli kuvvetlerine agir bir darbe vuruldu ve Mehmet Yegen Pasa nin birliklerinin savas mevzileri safakla kusatildi Sonuc olarak Osmanli kuvvetleri agir kayiplar verdi ve bircok onemli mevziyi kaybetti Durumu duzeltmek icin Mehmet Yegen Pasa generallerini toplantiya cagirdi Onlarla savas alaninda neler oldugunu tartisti ve Osmanli kuvvetleri de gece Nadir Sah in birliklerine de saldirmasina karar verildi Nadir Sah in tum kuvvetlerinin bir gece saldirisiyla kusatilacagi ve ardindan yikimin baslayacagi varsayildi Mehmet Yegen Pasa bu gorusmede de Avrupa taktiklerinin uygulanmasinin gerekliligini vurgulamistir O gunun aksami yani 19 Agustos 1745 te Kirmansah istikametinde Osmanli kuvvetleriyle muharebeye giren Nasrulla Mirza dan Nadir Sah a mujde geldi Nasrulla Mirza Nadir Sah a gonderdigi mektupta Abdullah Pasa liderligindeki ordu birliginin Musul cevresinde bozguna ugradildigini bildirdi Yakalanan Osmanli savascilarindan bazilari Nadir Sah in kampina gonderilirken Nasrulla Mirza nin kendisi Kirmansah a dondu Alam Ara ye Naderi nin de Tarih e Cahangosa ye Naderi den cikardigi bu bilgiden Nadir Sah in Nasrulla Mirza ya ne cevap verdigi anlasilmiyor Nadir Sah in Nasrulla Mirza nin birliginin Osmanli topraklarinin derinliklerine dogru ilerlemesini kabul etmedigine suphe yoktur Nadir Sah in oglunun elde ettigi bu zafere cok sevindigi ve mektubunu Osmanli esirleri vasitasiyla Mehmet Yegen Pasa ve Abdullah Pasa ya gonderdigi anlasilmaktadir Ancak mektup geldiginde Mehmet Yegen Pasa coktan vefat etmisti Yukarida bahsi gecen her iki kaynak da o sirada Mehmet Yegen Pasa nin kampinda Osmanli birlikleri arasinda bir ayaklanma oldugundan bahsetmistir Ancak bu isyanlarin neyle ilgili oldugunu soylemek zor Hatta Alem Ara ye Naderi nin yazilarindan Osmanli birlikleri arasindaki isyanin Mehmet Yegen Pasa nin olumuyle hicbir ilgisi olmadigi varsayilabilir Bu kaynak Yegan Mehmet Yegen Pasa nin zaturre hastasi oldugunu belirtmektedir Oldugu gun hastaligi aniden kotulesti ve birliklerdeki doktorlar ona yardim edemedi J Hanvay Charles Picklet ve hatta L Lockart gibi Avrupali yazarlar Mehmet Yegen Pasa nin olduruldugunu yaziyorlar S Piklet e gore ana muharebe gununde Nadir Sah Osmanli kuvvetlerinin zayif noktasini tespit etmeye ve ana darbeyi oraya vurmaya karar verdi Sonra tum yedek kuvvetlerini savasa atti Nadir Sah in talimatina gore tum suvariler tufeklerini ateslediler ve ardindan dusmanla gogus goguse kilic dovusune giristiler Bu ani saldiri sonucunda Nadir Sah Osmanli kuvvetlerinin agir ailahli birlikler inin ana bolumunu ele gecirmeyi basardi Osmanlilar savasin cesitli safhalarinda agir kayiplar verdiler Yaralilarin 20 binden fazla oldugu bildiriliyor Pek cok Osmanli savascisi esir alindi Nadir Sah in birliklerinin baskisi altinda devam edemeyen Osmanli ordusu ve lideri geri cekilmek zorunda kaldi Osmanli birliklerinin kampi savunma acisindan iyi bir sekilde tahkim edildiginden ve tahkimat ve toplarla savunuldugundan Nadir Sah takibe devam etmeyi gereksiz buldu Bunun yerine Osmanli kuvvetlerinin gerisine giden yollari kesmeye karar verdi Cunku bu yollarin kesilmesi Osmanli kuvvetlerinin tedarikini zorlastirabilir ve onlari daha erken teslim olmaya zorlayabilirdi Sh Picklet e gore bundan sonra Osmanli birlikleri guclerini seferber ederek Nadir Sah in mevzilerine saldirdi Osmanli kuvvetlerinin topcu atesi de yardimci olmadi Nadir Sah in kuvvetlerinin karsi saldirisi Osmanlilari geri cekilmeye zorladi Ikmal silah ve muhimmatlarinin cogunu kaybeden Osmanli birlikleri Kars yolu boyunca geri cekilmeye basladi Avrupali bir yazara gore Mehmet Yegen Pasa da bu geri cekilme sirasinda olduruldu Tarih e Cahangosa ye Naderi de geri cekilen Osmanli kuvvetlerinin Nadir Sah in birlikleri tarafindan takip edildigini dogrulamaktadir Bu kaynaga gore Mehmet Yegen Pasa nin olumu Osmanli kuvvetleri arasinda karisikliga neden olmus ve komutanini kaybeden kuvvetler parca parca kacmistir Bu sirada yine Nadir Sah in askerlerinin savasci ruhuyla karsi karsiya kaldilar Osmanli kuvvetlerinin tum topcu sarf malzemeleri ve yukleri Nadir Sah in birliklerinin eline gecti Nadir Sah in savascilari Osmanlilari Arpacay a kadar kovaladi Tarih e Cahangosa ye Naderi bunlardan 12 000 inin olduruldugunu ve 5 000 inin esir alindigini belirtiyor Nadir Sah Osmanli devleti ile Safevi devleti arasinda var olan sinir cizgisini gecmedi Buyuk olasilikla J Hanvey ve ona atifta bulunan L Lockhart bunu Nadir Sah in birliklerinin ve ulke nufusunun daha fazla savasa katlanmak istememesine bagliyor Savastan sonra Nadir Sah Osmanli padisahina saygili bir mektup yazdi ve elcisi araciligiyla Osmanli sarayina gonderdi Nadir Sah bu mektupta Osmanli din adamlarina yapilan onceki tekliflerde artik israr etmedigini belirtti Nadir Sah mezhep meselesiyle ilgili olan ve Osmanli sarayi tarafindan kabul edilmeyen bu onerinin geri cekilmesinin iki devlet arasindaki iliskileri daha da iyilestirecegine olan inancini dile getirdi Korkunc yenilgi Istanbul hukumetinin askeri zafer umutlarini yok etti Olu ve yarali sayisi savasin ne kadar siddetli oldugunu kanitliyor Savasin ilk gununde Nadir Sah in ordusu 8 000 kisiyi kaybetti Ancak sonraki gunlerde neredeyse hic kayip vermediler ancak Osmanli ordusunun kayiplari her gecen gun artiyordu Kayiplar 28 000 50 000 olarak tahmin ediliyor En kabul edilebilir sayi 12 000 olu 18 000 yarali ve 5 000 esir Toplam 35 000 kayip Nadir Sah yakalanan tum yaralilarin Kars a gitmelerine ve tedavi gormelerine izin verdi SonucKars ta ve onceki savasta yenilen Osmanli hukumetinin askeri bir zafer kazanma umidi coktan yok olmustu Her iki ordu da yok edildi ve bu nedenle Osmanlilar elverissiz kosullar altinda baris gorusmelerine baslamak zorunda kaldi Her halukarda Nadir Sah Osmanli ordusunun taarruz kabiliyetlerini yok etmesine ve onlari savunmaya zorlamasina ragmen Osmanli topraklarina saldirmadi Bunun yerine dusmanliklari cozmek icin diplomatik yollar aradi ve diplomatlarin degisiminden sonra savasi sona erdiren bir baris imzalandi Bu barisa Kerden Baris Antlasmasi denir ve 1746 da imzalanmistir Ayrica bakinizKerden Antlasmasi Osmanli Imparatorlugu Nadir Sah Afsar ImparatorluguKonuyla ilgili yayinlarSuleymanov Mehman Ed 2010 Nadir sah Tehran Kaynakca Ghafouri Ali 2008 History of Iran s wars from the Medes to now s 401 Etela at Publishing Moghtader Gholam Hussein 2008 The Great Batlles of Nader Shah s 126 Donyaye Ketab Lockhart Laurence Nadir Shah A critical study based mainly upon contemporary sources s 312 Luzac amp Company a b c Michael Axworthy The Sword of Persia Nader Shah from tribal warrior to conquering tyrant s 339 I B Tauris Selcan Ozyurt Ulutas amp Safiye Beser The London Gazette e gore Nadir Sah donemi Osmanli Iran iliskileri s 79 Ahmet Simsirgil Kayi c VII s 259 Lockhart Laurence Nadir Shah A critical study based mainly upon contemporary sources s 315 Luzac amp Company Mehman Suleymanov 2010 s 338 Mehman Suleymanov 2010 s 339 Mehman Suleymanov 2010 s 340 Alam Aray e Naderi Mohammad Kazim Keshmiri 3 volumes Tehran university press The Army of Nader Shah Michael Axworthy Iranian Studies volume 40 number 5 December 2007 Taylor amp Francis 642 1 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mehman Suleymanov 2010 s 341 Mirza Mehdi Khan Astarabadi 1807 1770 Histoire De Nader Chah Works of Sir William Jones Fransizca 12 William Jones tarafindan cevrildi Londra J Stockdale ss 102 103 OCLC 11585120 Jahangushaye Naderi Herbert John Maynard 1885 Nadir Shah H B Blackwell s 49 OCLC 493917070 4 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Agustos 2022 Laurence Lockhart 1938 Nadir Shah A Critical Study Based Mainly Upon Contemporary Sources Londra Luzac ss 250 340 OCLC 580906461 4 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Agustos 2022 Michael Axworthy 2010 Sword of Persia Nader Shah from Tribal Warrior to Conquering Tyrant I B Tauris ss 289 291 ISBN 9780857733474 4 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Agustos 2022 Mehman Suleymanov 2010 s 347