Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kartaca’lı Siprianus (200 – 14 Eylül 258, İmparator Valerianus’un işkencesi altında) – Kartaca Episkoposu – Kilise Babası. Katolik Kilisesince her sene 16 Eylül’de hatırlanır ve hürmet edilir. Ortodoks kilisesi ise 31 Ağustos'ta hatırlanır.
| Kartaca’lı Siprianus | |
|---|---|
 | |
| Kilise Babası | |
| Doğum | c. 200 Kartaca |
| Ölüm | 14 Eylül 258 Kartaca |
| Kutsayanlar | Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi, Lüteryan Kilisesi, Anglikan Komünyonu |
| Yortu | 16 Eylül (Batı Kilisesi); 31 Ağustos (Doğu Kilisesi) |
Hayatı
Siprianus pagan ve Berberi bir aileden gelmektedir. Kariyerine Kartaca’da retorik olarak başlamıştır. Retorik öğretmenliği yapmış ve geç yaşta Hristiyan olmuştur. Bir rahip olmuş ve 249 yılında Kartaca episkoposu olmuştur.
Kısa bir süre sonra, 250 yılının başlarında ‘Decius Zulmü’ başlamıştır. İmparator Decius, imparatorluğun tamamında Tanrı’lara kurbanlar sunulması için bir ferman yayınlamıştır. Siprianus kilisesine, her ne kadar uzaktan da olsa, liderlik yapmaya devam etmek için saklanmayı tercih etmiştir.
Zulüm özellikle Kartaca’da haşin biçimde uygulanmıştır. Birçok Hristiyan dinden dönmüştür ve daha sonraları onlar için ‘Lapsi’ (düşenler) olarak bahsedilmiştir. Çoğunluk Roma tanrılarına kurbanlar sunduklarına dair belgeler imzalamış (libelli) ve bu sayede zulümden kurtulmuş veya mülklerine el konulmasının önüne geçmiştir. Bazı durumlarda Hristiyanlar gerçekten kurbanlar sunmak zorunda kalmışlardır, işkence ya da başka sebeplerle.
Ondört ay boyunca saklandıktan sonra Siprianus diosezine geri dönmüştür. Kilisenin huzurunu ve birliğini korumak endişesiyle, "düşen"’lerin akıbetini değerlendirmek için kuzey Afrikalı episkoposları Kartaca’da bir konsilde toplamıştır. Siprianus, tüm düşenlerin yeniden Kilise'ye ya hiç ya da ufak kefaretlerle kabul edilmesini savunan Kartaca’lı Novatus ile, düşenlerin kiliseden süresiz bir biçimde dışlanmasını isteyen Roma Novatian’ı arasında bir orta yolu korumuştur. Siprianus’un bu ılımlı tutumu ve pratik bilgeliği sayesinde konsül "düşen"’lerin nihayetinde, uzun bir kefaret döneminden sonra Kilise'ye yeniden kabul edilmelerine karar vermiştir.
Yeni bir zulüm Valerianus tarafından 257’de başlatıldığında Siprianus sürülmüştür. Bir yıl sonra Kartaca’ya dönmüş ancak bu sefer de yakalanmış ve hapse atılmıştır. İmparator’un bir fermanı ile içinde Kartaca’lı Flavius’un de olduğu bir grup kilise eşlikçisi ile beraber kafası kesilerek idam edilmiştir.
Düşünceleri
Bir teologtan çok bir pastör olan Siprianus, ruhların gittiği yön ile teolojik spekülasyonlardan daha çok ilgilenmiştir. Yine de teolojisi, hocası kabul ettiği Tertullianus’ınkine oldukça benzerdir.
Siprianus’un Eklesyolojisi
Kilise, bir mistik gerçeklik
Kilise Mesih’in gelinidir. Kilise'de olmak, Mesih ile bir olmanın mistik bir yoludur. Siprianus Kilise'yi Nuh’un gemisi ile kıyaslar. Tehlikeden kaçmak için tüm Hristiyanların içinde olması gerekir. Kilise aynı zamanda tüm çocuklarını bir büyük aile içinde toplayan bir anne olarak da tarif edilir.
Pagan dünyası ve Kilise, Siprianus’a göre birbiri ile tamamen uyumsuzdur. Pagan dünyası ile baştan çıkartılan ya da taviz vermek için cezbedilen tüm Hristiyanlar için açıkça şöyle der: “Kilise dışında kurtuluş yoktur” (Mektup 73:21). Bir Hristiyan sadece Kilise içinde kaldığı sürece kurtulur, bir topluluk olarak Kilise, Tanrı’nın Ruh’unun varlığı sebebiyle kötülüğün kazanamayacağı yerdir (Mektup 55.24).
Kilise, inanlar topluluğu; iman, disiplin, umut ve korunması için organize olmuş hiyerarşik yapısı ile karakterize olmuştur
Korunması amacı için, Kilise içinde episkopos çok önemli bir rol oynar. “Episkopos Kilise içindedir ve Kilise episkoposun içindedir ve episkopos ile birlikte olmayan, Kilise ile birlikte değildir” (Mektup 66.8). Tüm otoritenin kaynağı episkopostur. Episkoposun asıl görevi umudun korunması ve teşvik edilmesidir. Episkopos yol göstermede gayretli olmalıdır. Hristiyan topluluğuna hayat getirmelidir. Eğer Siprianus Papa’yı diğer episkoposlardan üstün bir episkopos olarak görmüyor ise, yine de Papa’nın görevinin kilise bütünlüğünü sağlamak olduğunu kabul etmektedir (Mektup 59. 14).
Siprianus’un Vaftiz Anlayışı
Tertullianus vaftizin yetişkinler için olması gerektiğini savunsada Siprianus bu sakramentin olabildiğince erken olmasını ister. Siprianus, Tertullianus gibi, şehitliği en yüce vaftiz kabul eder, daha değerli bir vaftizdiz çünkü suyla değil, kanla yapılmıştır.
Eserleri
Siprianus’un ilk büyük eseri Ad Donatum adında bir arkadaşına yazdığı monologdur, kendi iman edişinin detayları, Roma yönetiminin yozlaşması ve gladyator gösterileri ve duanın ‘Hristiyanın tek sığınağı’ olması üzerinedir.
- Ad Demetrianum. Demetrianus adında bir pagana atfedilmiş bir incelemedir. Demetrianus’un dünyadaki kötülüklerin sebebi olarak hristiyanlığı suçlamasına cevaptır. Siprianus, dünyanın enerjilerinin tükenişine dair ürettiği ilginç bir teori ile cevap verir. Kısaca, dünya zaman ile yaşlanmıştır. Eğer dünya çökmekteyse bunun sebebi yaşlı olmasıdır. Eğer Roma medeniyeti çöküşteyse bunun sebebi tüm canlıları çürüyeceğini söyleyen doğa yasalarıdır.
Çökmekte olan dünyanın önünde hristiyanlar vaftiz aracılığıyla tanrısallaştırılmışlardır. Hristiyanlara ruhani varlıklar gibi çürüme bilmeyen bir hayat hakimdir.
- De Unitate ecclesiae (Kilise'nin Birliği Üzerine). Skizm ve sapkınlık problemleri üzerinedir. Siprianus için skizm ve sapkınlıklar kilisenin kutsal birliğini tehdit ettiklerinden ötürü, yaşanan zulümlerden daha tehlikelidirler. Siprianus, episkoposların içsel bir bağlılıklarının, harmonilerinin ve birliklerinin gerekliliği üzerinde ısrarla durur.
- De Lapsis (Düşenler Üzerine). Düşenler için aleni uygulanacak kefaretin nasıl düzenleneceğine dair bir yönergedir. Kilise'ye yeniden katılımları için düşenler önce günahlarını itiraf etmeliler, bir tazminat ödemeliler ve ardından rahip tarafından kilise ile yeniden uzlaştıklarının bildirimini alırlar. Siprianus bu tür bir kefaretin sakrament boyutuna ve iyileştirici gücüne vurgu yapmaktadır.
- De dominica oratione (İsa’nın Öğrettiği Dua Üzerine). Bu incelemenin tamamı, kurban olgusu üzerinedir. Ayin sırasında rahip Mesih İsa'nın Rabbin Sofrasını tekrar eder, Mesih kendisini Baba’ya sunar. Siprianus ekmekte Mesih ve inanan arasındaki bağı görmektedir.
- Ad Fortunatum, 257 yılındaki Valerianus zulmü sırasında şehit edileceğini düşünenler için bir yüreklendirmedir.
- De Habitu Virginum (Bakirelerin hayat şartları üzerine) kutsanmış bakireler üzerine bir konferanstır.
- De opere et eleemosynis (İş ve hayır kurumları hakkında) and De zelo et livore (Kıskançlık ve Açgözlülük üzerine) hayır işleri ve kıskançlık üzerine incelemelerdir.
Kendisine ait çok sayıda mektuba da erişimimiz vardır. (81) Bu mektuplar, tarih, kilise ve kilise kanunun detayları için önemli kaynaklardır.
Mirası
Siprianus’un itibarı öylesinne güçlüydü ki ilkçağlarda yazıları Eski ve Yeni Antlaşma’nın kitapları ile yan yana listelenmiştir. Birinci Efes Konsilinde (431) Nestoryanizm'e karşı belirleyici olarak alıntılanan birkaç isimden birisi olmuştur. Orta Çağlarda en çok okunan Kilise Babaları'ndan birisi olmuş ve Kilise Kanunları üzerindeki etksi gücünü korumuştur. Rönesans'ta özenle kopyalanmış, yazıları Reformasyon döneminde kanıt olarak Kardinal Fisher ve Roberto Bellarmino tarafından Katolik tarafı için, protestan tarafında ise Calvin tarafından alıntılanmıştır.
Kaynakça
- ^ New Catholic Encyclopedia – Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. ss. 457-459 Cilt 4 .
- ^ Hristiyan İlahiyatının Hikayesi – Gelenek ve Reformun Yirmi Yüzyılı. Roger E. Olson. Haberci Basın Yayın Dağıtım Turizm San. Ve Tic. Ltd. Şti. 2020. ss. 117-127 .
- ^ The Origins of Latin Christianity: A History of Early Christian Doctrine Before the Council of Nicea, Vol. 3. Jean Daniélou (İngilizce). The Westminster Press; 2nd edition. 1977. ss. 429-464.
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. David F. Wright. Yeni Yaşam Yayınları. 2004. s. 122. ISBN .
- ^ Patrology - Volume 2. Johannes Quasten (İngilizce). Christian Classics INC. 1986. s. 340-383 .
- ^ The Origins of Latin Christianity: A History of Early Christian Doctrine Before the Council of Nicea, Vol. 3. Jean Daniélou. ss. 251-258.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kartaca li Siprianus 200 14 Eylul 258 Imparator Valerianus un iskencesi altinda Kartaca Episkoposu Kilise Babasi Katolik Kilisesince her sene 16 Eylul de hatirlanir ve hurmet edilir Ortodoks kilisesi ise 31 Agustos ta hatirlanir Kartaca li SiprianusKilise BabasiDogumc 200 KartacaOlum14 Eylul 258 KartacaKutsayanlarKatolik Kilisesi Dogu Ortodoks Kilisesi Luteryan Kilisesi Anglikan KomunyonuYortu16 Eylul Bati Kilisesi 31 Agustos Dogu Kilisesi HayatiSiprianus pagan ve Berberi bir aileden gelmektedir Kariyerine Kartaca da retorik olarak baslamistir Retorik ogretmenligi yapmis ve gec yasta Hristiyan olmustur Bir rahip olmus ve 249 yilinda Kartaca episkoposu olmustur Kisa bir sure sonra 250 yilinin baslarinda Decius Zulmu baslamistir Imparator Decius imparatorlugun tamaminda Tanri lara kurbanlar sunulmasi icin bir ferman yayinlamistir Siprianus kilisesine her ne kadar uzaktan da olsa liderlik yapmaya devam etmek icin saklanmayi tercih etmistir Zulum ozellikle Kartaca da hasin bicimde uygulanmistir Bircok Hristiyan dinden donmustur ve daha sonralari onlar icin Lapsi dusenler olarak bahsedilmistir Cogunluk Roma tanrilarina kurbanlar sunduklarina dair belgeler imzalamis libelli ve bu sayede zulumden kurtulmus veya mulklerine el konulmasinin onune gecmistir Bazi durumlarda Hristiyanlar gercekten kurbanlar sunmak zorunda kalmislardir iskence ya da baska sebeplerle Ondort ay boyunca saklandiktan sonra Siprianus diosezine geri donmustur Kilisenin huzurunu ve birligini korumak endisesiyle dusen lerin akibetini degerlendirmek icin kuzey Afrikali episkoposlari Kartaca da bir konsilde toplamistir Siprianus tum dusenlerin yeniden Kilise ye ya hic ya da ufak kefaretlerle kabul edilmesini savunan Kartaca li Novatus ile dusenlerin kiliseden suresiz bir bicimde dislanmasini isteyen Roma Novatian i arasinda bir orta yolu korumustur Siprianus un bu ilimli tutumu ve pratik bilgeligi sayesinde konsul dusen lerin nihayetinde uzun bir kefaret doneminden sonra Kilise ye yeniden kabul edilmelerine karar vermistir Yeni bir zulum Valerianus tarafindan 257 de baslatildiginda Siprianus surulmustur Bir yil sonra Kartaca ya donmus ancak bu sefer de yakalanmis ve hapse atilmistir Imparator un bir fermani ile icinde Kartaca li Flavius un de oldugu bir grup kilise eslikcisi ile beraber kafasi kesilerek idam edilmistir DusunceleriBir teologtan cok bir pastor olan Siprianus ruhlarin gittigi yon ile teolojik spekulasyonlardan daha cok ilgilenmistir Yine de teolojisi hocasi kabul ettigi Tertullianus inkine oldukca benzerdir Siprianus un Eklesyolojisi Kilise bir mistik gerceklik Kilise Mesih in gelinidir Kilise de olmak Mesih ile bir olmanin mistik bir yoludur Siprianus Kilise yi Nuh un gemisi ile kiyaslar Tehlikeden kacmak icin tum Hristiyanlarin icinde olmasi gerekir Kilise ayni zamanda tum cocuklarini bir buyuk aile icinde toplayan bir anne olarak da tarif edilir Pagan dunyasi ve Kilise Siprianus a gore birbiri ile tamamen uyumsuzdur Pagan dunyasi ile bastan cikartilan ya da taviz vermek icin cezbedilen tum Hristiyanlar icin acikca soyle der Kilise disinda kurtulus yoktur Mektup 73 21 Bir Hristiyan sadece Kilise icinde kaldigi surece kurtulur bir topluluk olarak Kilise Tanri nin Ruh unun varligi sebebiyle kotulugun kazanamayacagi yerdir Mektup 55 24 Kilise inanlar toplulugu iman disiplin umut ve korunmasi icin organize olmus hiyerarsik yapisi ile karakterize olmustur Korunmasi amaci icin Kilise icinde episkopos cok onemli bir rol oynar Episkopos Kilise icindedir ve Kilise episkoposun icindedir ve episkopos ile birlikte olmayan Kilise ile birlikte degildir Mektup 66 8 Tum otoritenin kaynagi episkopostur Episkoposun asil gorevi umudun korunmasi ve tesvik edilmesidir Episkopos yol gostermede gayretli olmalidir Hristiyan topluluguna hayat getirmelidir Eger Siprianus Papa yi diger episkoposlardan ustun bir episkopos olarak gormuyor ise yine de Papa nin gorevinin kilise butunlugunu saglamak oldugunu kabul etmektedir Mektup 59 14 Siprianus un Vaftiz Anlayisi Tertullianus vaftizin yetiskinler icin olmasi gerektigini savunsada Siprianus bu sakramentin olabildigince erken olmasini ister Siprianus Tertullianus gibi sehitligi en yuce vaftiz kabul eder daha degerli bir vaftizdiz cunku suyla degil kanla yapilmistir EserleriSiprianus un ilk buyuk eseri Ad Donatum adinda bir arkadasina yazdigi monologdur kendi iman edisinin detaylari Roma yonetiminin yozlasmasi ve gladyator gosterileri ve duanin Hristiyanin tek siginagi olmasi uzerinedir Ad Demetrianum Demetrianus adinda bir pagana atfedilmis bir incelemedir Demetrianus un dunyadaki kotuluklerin sebebi olarak hristiyanligi suclamasina cevaptir Siprianus dunyanin enerjilerinin tukenisine dair urettigi ilginc bir teori ile cevap verir Kisaca dunya zaman ile yaslanmistir Eger dunya cokmekteyse bunun sebebi yasli olmasidir Eger Roma medeniyeti cokusteyse bunun sebebi tum canlilari curuyecegini soyleyen doga yasalaridir Cokmekte olan dunyanin onunde hristiyanlar vaftiz araciligiyla tanrisallastirilmislardir Hristiyanlara ruhani varliklar gibi curume bilmeyen bir hayat hakimdir De Unitate ecclesiae Kilise nin Birligi Uzerine Skizm ve sapkinlik problemleri uzerinedir Siprianus icin skizm ve sapkinliklar kilisenin kutsal birligini tehdit ettiklerinden oturu yasanan zulumlerden daha tehlikelidirler Siprianus episkoposlarin icsel bir bagliliklarinin harmonilerinin ve birliklerinin gerekliligi uzerinde israrla durur De Lapsis Dusenler Uzerine Dusenler icin aleni uygulanacak kefaretin nasil duzenlenecegine dair bir yonergedir Kilise ye yeniden katilimlari icin dusenler once gunahlarini itiraf etmeliler bir tazminat odemeliler ve ardindan rahip tarafindan kilise ile yeniden uzlastiklarinin bildirimini alirlar Siprianus bu tur bir kefaretin sakrament boyutuna ve iyilestirici gucune vurgu yapmaktadir De dominica oratione Isa nin Ogrettigi Dua Uzerine Bu incelemenin tamami kurban olgusu uzerinedir Ayin sirasinda rahip Mesih Isa nin Rabbin Sofrasini tekrar eder Mesih kendisini Baba ya sunar Siprianus ekmekte Mesih ve inanan arasindaki bagi gormektedir Ad Fortunatum 257 yilindaki Valerianus zulmu sirasinda sehit edilecegini dusunenler icin bir yureklendirmedir De Habitu Virginum Bakirelerin hayat sartlari uzerine kutsanmis bakireler uzerine bir konferanstir De opere et eleemosynis Is ve hayir kurumlari hakkinda and De zelo et livore Kiskanclik ve Acgozluluk uzerine hayir isleri ve kiskanclik uzerine incelemelerdir Kendisine ait cok sayida mektuba da erisimimiz vardir 81 Bu mektuplar tarih kilise ve kilise kanunun detaylari icin onemli kaynaklardir MirasiSiprianus un itibari oylesinne gucluydu ki ilkcaglarda yazilari Eski ve Yeni Antlasma nin kitaplari ile yan yana listelenmistir Birinci Efes Konsilinde 431 Nestoryanizm e karsi belirleyici olarak alintilanan birkac isimden birisi olmustur Orta Caglarda en cok okunan Kilise Babalari ndan birisi olmus ve Kilise Kanunlari uzerindeki etksi gucunu korumustur Ronesans ta ozenle kopyalanmis yazilari Reformasyon doneminde kanit olarak Kardinal Fisher ve Roberto Bellarmino tarafindan Katolik tarafi icin protestan tarafinda ise Calvin tarafindan alintilanmistir Kaynakca New Catholic Encyclopedia Second Edition Ingilizce Thomson and Gale 2003 ss 457 459 Cilt 4 ISBN 0 7876 4008 5 Hristiyan Ilahiyatinin Hikayesi Gelenek ve Reformun Yirmi Yuzyili Roger E Olson Haberci Basin Yayin Dagitim Turizm San Ve Tic Ltd Sti 2020 ss 117 127 ISBN 978 605 4707 62 1 The Origins of Latin Christianity A History of Early Christian Doctrine Before the Council of Nicea Vol 3 Jean Danielou Ingilizce The Westminster Press 2nd edition 1977 ss 429 464 Hiristiyanlik Tarihi David F Wright Yeni Yasam Yayinlari 2004 s 122 ISBN 975 8318 86 1 Patrology Volume 2 Johannes Quasten Ingilizce Christian Classics INC 1986 s 340 383 ISBN 087061 085 6 The Origins of Latin Christianity A History of Early Christian Doctrine Before the Council of Nicea Vol 3 Jean Danielou ss 251 258