Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kartopu Dünya hipotezi, 650 milyon yıl önce gerçekleşen bir buzul çağında, tüm Dünya yüzünün en az bir defa olmak üzere, tamamen ya da neredeyse bütünüyle buz tabakalarıyla örtülüp donduğunu ve bir kartopuna dönüştürdüğünü öne sürer. 'Kartopu Dünya' olarak adlandırılan bu dönemde yeryüzü, okyanuslar da dahil olmak üzere tamamen kar ve buzla örtülüydü. Jeoloji bilim topluluğu, genelde buzul kökenli olarak kabul edilen tropikal enlemlerdeki tarih öncesi dönemlere ait tortul sedimentleri ve jeolojik kayıtlardaki diğer gizemli özellikleri en iyi şekilde açıkladığı için genel olarak bu hipotezi kabul eder. Bu modele karşıt görüş bildiren uzmanlar ise küresel buzullaşmaya dair jeolojik kanıtların etkilerinin buz veya sulu karlı bir okyanusun jeolojik fizibilitesine imkân vermediğini ve bu denli donmuş koşullardan bir çıkışın da pek mümkün olmayacağını öne sürerler. Dünyanın tam bir kartopu olup olmadığı veya ince bir ekvatoral çizgide suların, en azından mevsimlere bağlı olarak olsa da açık kalabildiği bir sulu kar (İng: slush) görünümünde mi olduğu gibi henüz birçok cevaplanmamış sorular mevcuttur.
Kartopu dünya olarak adlandırılan bu buzul çağın, Dünya üzerindeki biyo-çeşitliliğin birdenbire zirve yaptığı Kambriyen patlaması öncesinde gerçekleştiği göz önüne alındığında, Kartopu Dünya döneminin dünyadaki çok hücreli yaşamın evrimini tetiklemiş olduğu da düşünülebilir. Daha önce olmuş ve daha uzun sürmüş başka bir Kartopu Dünya olayı, yani 2.4 ile 2.1 milyar yıl önceki Huronian Buzul Çağı ise oksijen felaketi tarafından tetiklenmiş olabilir.
Geçmiş
Douglas Mawson (1882–1958), Avustralyalı yerbilimci ve Antartik kaşifçisi, kariyerinin büyük bir kısmını kalın ve geniş buzul çökeltilerin olduğu Güney Avustralyanın katmanları üzerinde çalışarak geçirmiştir ve kariyerinin sonlarına doğru küresel buzullaşma olasılığı üzerine spekülasyonlarda bulunmuştur.
Ancak Mawson'un küresel buzullaşmaya dair fikirleri, Avustralya'nın ve az kapsamlı buzul yataklarının bulunduğu diğer kıtaların coğrafi konumunun zaman içinde sabit kaldığı ve değişmediği gibi yanlış bir varsayıma dayanıyordu. Kıtasal sürüklenme hipotezin ilerlemesi ve sonunda levha tektoniği kuramı ile birlikte, buzul kökenli tortul sedimentler için, bunların kıtaların daha yüksek enlemlerde bulundukları bir dönemde, bir noktada toplanmış olduklarına dair daha kolay bir açıklama bulunabildi.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kartopu Dunya hipotezi 650 milyon yil once gerceklesen bir buzul caginda tum Dunya yuzunun en az bir defa olmak uzere tamamen ya da neredeyse butunuyle buz tabakalariyla ortulup dondugunu ve bir kartopuna donusturdugunu one surer Kartopu Dunya olarak adlandirilan bu donemde yeryuzu okyanuslar da dahil olmak uzere tamamen kar ve buzla ortuluydu Jeoloji bilim toplulugu genelde buzul kokenli olarak kabul edilen tropikal enlemlerdeki tarih oncesi donemlere ait tortul sedimentleri ve jeolojik kayitlardaki diger gizemli ozellikleri en iyi sekilde acikladigi icin genel olarak bu hipotezi kabul eder Bu modele karsit gorus bildiren uzmanlar ise kuresel buzullasmaya dair jeolojik kanitlarin etkilerinin buz veya sulu karli bir okyanusun jeolojik fizibilitesine imkan vermedigini ve bu denli donmus kosullardan bir cikisin da pek mumkun olmayacagini one surerler Dunyanin tam bir kartopu olup olmadigi veya ince bir ekvatoral cizgide sularin en azindan mevsimlere bagli olarak olsa da acik kalabildigi bir sulu kar Ing slush gorunumunde mi oldugu gibi henuz bircok cevaplanmamis sorular mevcuttur source source source source source source NASA tarafindan yapilmis bir simulasyon Kartopu dunya olarak adlandirilan bu buzul cagin Dunya uzerindeki biyo cesitliligin birdenbire zirve yaptigi Kambriyen patlamasi oncesinde gerceklestigi goz onune alindiginda Kartopu Dunya doneminin dunyadaki cok hucreli yasamin evrimini tetiklemis oldugu da dusunulebilir Daha once olmus ve daha uzun surmus baska bir Kartopu Dunya olayi yani 2 4 ile 2 1 milyar yil onceki Huronian Buzul Cagi ise oksijen felaketi tarafindan tetiklenmis olabilir GecmisDouglas Mawson 1882 1958 Avustralyali yerbilimci ve Antartik kasifcisi kariyerinin buyuk bir kismini kalin ve genis buzul cokeltilerin oldugu Guney Avustralyanin katmanlari uzerinde calisarak gecirmistir ve kariyerinin sonlarina dogru kuresel buzullasma olasiligi uzerine spekulasyonlarda bulunmustur Ancak Mawson un kuresel buzullasmaya dair fikirleri Avustralya nin ve az kapsamli buzul yataklarinin bulundugu diger kitalarin cografi konumunun zaman icinde sabit kaldigi ve degismedigi gibi yanlis bir varsayima dayaniyordu Kitasal suruklenme hipotezin ilerlemesi ve sonunda levha tektonigi kurami ile birlikte buzul kokenli tortul sedimentler icin bunlarin kitalarin daha yuksek enlemlerde bulunduklari bir donemde bir noktada toplanmis olduklarina dair daha kolay bir aciklama bulunabildi Kaynakca A R Alderman C E Tilley 1960 Douglas Mawson 1882 1958 Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Societyl Cilt 5 ss 119 127 doi 10 1098 rsbm 1960 0011 JSTOR 769282