Kishakapı Kilisesi veya Kartsha Kapısı Kilisesi (Gürcüce: ქარცხის კარის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Kartshakari (Kartsha Kapısı) / Kishakapı olan Derekapı köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Derekapı, Tortum |
Koordinatlar | 40°26′16″K 41°28′57″D / 40.43778°K 41.48250°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | Orta Çağ |
Özellikler | |
Malzemeler | Moloz taş, kireç harcı |
Tarihçe
Kisha Kapı veya Kartsha Kapısı adı, Kartsha köyüne bağlı olarak ortaya çıkmıştır. Kartsha (ქარცხა) ise, Gürcüce bir yer adı olup gökçe çan çiçeğinin (Campanula tridentata) yetiştiği yeri ifade eder. Kartsha Kapısı köyü ve kilisesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesinde yer alıyordu. Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Kishakapı Kilisesi bu dönemden kalmış olmalıdır. Köyün Müslüman olmasıyla kilisenin cemaatini ve işlevini yitirdiği, zaman içinde de yıkıldığı anlaşılmaktadır.
Mimari
Kishakapı Kilisesi, köyün girişinde, yolun sağ tarafında bir bahçe içinde yer alır. Bundan dolayı köylüler kilisenin bulunduğu yeri "Kilise Bağı" olarak adlandırmaktadır. Kiliseden geriye batı kolu ile güney duvarının bir kısmı kalmıştır. Tek nefli bir yapı olan kilise kaba yonu taşlarla dolgu duvar tekniğinde inşa edilmiştir. Orta mekânın bir kubbeyle örtülü olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır. Kilise, geçiş sistemi pandantiften dolayı “kubbeli salon" diye adlandırılan bir plana sahiptir. Yapının kubbe dışında kalan bölümleri içte beşik tonoz, dışta çift pahlı çatı ile örtülmüştür. Çatı kireç harcıyla tutturulmuş moloz taşlarla kaplanmıştır.
Kaynakça
- ^ a b Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Ardahan, Erzurum İli ve İlçelerinde Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması-2011", 30. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Çorum, 2012, 2. Cilt, s. 321-336. 9 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 172. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 453. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Gürcü Dilinin Açıklamalı Sözlüğü (ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი)". 11 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2023.
- ^ "ქარცხვი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kishakapi Kilisesi veya Kartsha Kapisi Kilisesi Gurcuce ქარცხის კარის ეკლესია tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Erzurum ilinin Tortum ilcesine bagli ve eski adi Kartshakari Kartsha Kapisi Kishakapi olan Derekapi koyunde Orta Cag dan kalma bir Gurcu kilisesidir Kishakapi KilisesiTemel bilgilerKonumDerekapi TortumKoordinatlar40 26 16 K 41 28 57 D 40 43778 K 41 48250 D 40 43778 41 48250InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanmaOrta CagOzelliklerMalzemelerMoloz tas kirec harciTarihceKisha Kapi veya Kartsha Kapisi adi Kartsha koyune bagli olarak ortaya cikmistir Kartsha ქარცხა ise Gurcuce bir yer adi olup gokce can ciceginin Campanula tridentata yetistigi yeri ifade eder Kartsha Kapisi koyu ve kilisesi Orta Cag da Gurcistan in bir parcasi olan Tao bolgesinde yer aliyordu Osmanlilar bu bolgeyi 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Kishakapi Kilisesi bu donemden kalmis olmalidir Koyun Musluman olmasiyla kilisenin cemaatini ve islevini yitirdigi zaman icinde de yikildigi anlasilmaktadir MimariKishakapi Kilisesi koyun girisinde yolun sag tarafinda bir bahce icinde yer alir Bundan dolayi koyluler kilisenin bulundugu yeri Kilise Bagi olarak adlandirmaktadir Kiliseden geriye bati kolu ile guney duvarinin bir kismi kalmistir Tek nefli bir yapi olan kilise kaba yonu taslarla dolgu duvar tekniginde insa edilmistir Orta mekanin bir kubbeyle ortulu oldugu kalintilardan anlasilmaktadir Kilise gecis sistemi pandantiften dolayi kubbeli salon diye adlandirilan bir plana sahiptir Yapinin kubbe disinda kalan bolumleri icte besik tonoz dista cift pahli cati ile ortulmustur Cati kirec harciyla tutturulmus moloz taslarla kaplanmistir Kaynakca a b Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Ardahan Erzurum Ili ve Ilcelerinde Ortacag Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2011 30 Arastirma Sonuclari Toplantisi Corum 2012 2 Cilt s 321 336 9 Kasim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3246 0 a b 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 172 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Tao ტაო Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 453 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 Gurcu Dilinin Aciklamali Sozlugu ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი 11 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Kasim 2023 ქარცხვი A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt ISBN 0 9535878 3 5