Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kasırga ya da tropikal siklon, büyük çaplı ve çok şiddetli, Beaufort ölçeğine göre saatte 118 (km)'den (75 milden) fazla hızla ve dönerek esen tropik rüzgârdır.
Doğu Büyük Okyanus ve Güney Atlantik hariç subtropikal ve tropikal iklim kuşağındaki bütün sıcak denizlerde sık sık meydana gelir. Ağustos, eylül aylarında Antiller'de görülür. Batı Büyük Okyanus’unda tayfun adını alır. Başlangıç ve mevsim sonu kasırgaları, Karayiplerin batısında görülür. Orta Amerika kıyılarının biraz açıklarında Büyük Okyanus'ta ve Meksika Körfezi'nde de sık sık rastlanır.
Kasırga adlandırma ve etimolojisi
Köken bilimi
Kasırga kelimesi, Eski Türkçedeki "kasırku" sözünün günümüze ulaşmış biçimidir.Kasırku ise "titretmek, sallamak" anlamına gelen "kasmak" fiilinden türemiş "fırtına" anlamına gelen bir sözdür.
Kasırga kelimesinin İngilizcedeki karşılığı "Hurricane"dir. Bu kelimenin Orta Amerika'da yaşamış olan Mayaların kullandığı "Huracan" kelimesinden geldiği söylenir. Mayaların dilinde "Huracan", büyük rüzgârların (fırtınaların) ve kötü ruhların tanrısı anlamına gelirdi. "Hurricane", İspanyolca "Huracán" kelimesi üzerinden türetilmiştir.
Kasırga adlandırmaları
ve
Kasırgalara adları, Dünya Meteoroloji Örgütü'nün daha önceden belirlediği listelere göre belirlenir. Bu amaçla Atlas Okyanusu'yla ilgili kasırgaları adlandırmak üzere erkek ve kadın adlarından hazırlanmış altı liste vardır. Her altı yılda bir tekrar ilk listeye dönülür. Listedeki her adın ilk harfi alfabetik sıraya göre belirlenir. Q, U, X, Y ve Z harfleriyle başlayan adlar kullanılmaz. Bir fırtınanın hızı, saatte 200 km'yi geçerse kasırgaya dönüşmüş olarak kabul edilir ve bu listelerde sırada bulunan ad, o kasırgaya verilir.
Meydana geliş ve hareket
Oluşum
Tropikal siklonlar yaz aylarında oluşma eğilimindedir ama çoğu tropikal siklon havzasında neredeyse her ay kaydedilir. Ekvator'un her iki tarafındaki tropikal siklonların kaynakları genellikle rüzgarların kuzeydoğu veya güneydoğudan estiği intertropik yakınsama bölgesindedir. Bu büyük alçak basınç alanındaki hava ılık tropik okyanusun üzerinde ısınır ve ayrı parçalar halinde yükselerek gök gürültülü sağanak yağışlara neden olur. Bu sağanaklar oldukça çabuk kesilir ama büyük gök gürültülü fırtına kümeleri halinde de gruplanabilir. Bu durum, dünyanın dönüşüyle etkileşime girerken siklonik olarak dönmeye başlayan sıcak, nemli ve hızla yükselen bir hava akımı yaratır.
Söz konusu gök gürültülü fırtınaların daha çok gelişmesi için 27 °C (81 °F) civarında deniz yüzeyi sıcaklığı, sistemi çevreleyen alçak dikey rüzgâr makası, atmosferik istikrarsızlık, troposferin altı ila orta seviyelerinde yüksek nem, alçak basınç merkezi oluşturmaya yetecek kadar Coriolis kuvveti, önceden var olan az seviyeli odaklanma veya kargaşa dahil birkaç faktör gereklidir. Tropikal siklon yoğunluğunda, yolu boyunca su sıcaklıkları ve üst düzey sapma ile güçlü bir şekilde ilişkili olan bir sınır vardır. Dünyada her yıl ortalama 86 tropikal siklon tropikal fırtına yoğunluğu olur. Bunlardan 47'si 119 km/sa (74 mph) üzerindeki hızlara çıkar, 20'si yoğun tropikal siklonlardır (Saffir–Simpson ölçeği'inde en azından Kategori 3 şiddetinde).
ENSO ve Madden–Jülyen salınımı gibi iklim döngüleri, tropikal siklon gelişiminin zamanlamasını ve sıklığını düzenler. Rossby dalgaları mevcut, olgun bir fırtınanın enerjisini yayarak yeni bir tropikal siklonun oluşumuna yardımcı olabilir. Kelvin dalgaları batı rüzgârları'nın gelişimini düzenleyerek tropikal siklon oluşumuna katkı yapabilir. Siklon oluşumu genellikle dalga zirvesinden 3 gün önce azalır ve sonraki 3 gün boyunca artar.
Atlantikte ortalama yılda yedi kasırga oluştuğundan Doğu Büyük Okyanus'ta da yaklaşık aynı sayıda kasırga meydana gelir. 1890-1910 arası çok, 1910-1930 arası az, 1930-1950 arası çok sık kasırga oluşmuştur. Kasırgaların ekseni kuzeybatı yönünde eser. Şu ana kadar Türkiye'de bir kere olup İzmir'in üstünden geçmiş ve 10-20 saat içinde Türkiye'yi terk etmiştir.[] Ayrıca İstanbul'da bazı siklonik depresyonların (45–50 km hızla eser) 4–5 m dalgalara neden olduğu, demir direkleri devirdiği, basket potalarını parçaladığı ve hatta ağaçları yerinden söküp 150 metreye kadar kaldırdıkları bilinir.[]
Kuzey Atlantik'teki kasırgalar genellikle hazirandan ekime kadar sürer. Bu süre içinde deniz yüzeyinde sıcak ve nem en fazladır. Mayıs ve kasım aylarında daha az, diğer aylarda ise pek seyrek meydana gelir. Kuzey Atlantik bölgesinde yılda meydana gelen ortalama miktarı sekizdir. Bunun beşi ise kasırga tipindedir. Eylül ayında Atlas Okyanusu'nun güneyindeki büyük bölgesinde tropik fırtınalar eser. Antisiklon bölgesinin güneyinde esen doğu rüzgârları tarafından tahrik edilerek birkaç günlüğüne batı yönüne kayar. Fırtınaların çoğu antisiklon bölgesinin batı ucundan kıvrılarak bazıları Amerika'yı kasıp kavurur. Diğerleri ise kıyıdan geçer. Diğer fırtınalar kıvrılmadan batı yönünde doğruca eserek Meksika Körfezi'ni veya Orta Amerika'yı etkisi altına alır. Mevsimin başında ve sonunda patlak veren kasırgalar meydana geldikten sonra kuzey yönünde eserler. Fırtınaların hızı ortalama 80–240 km'yi bulur.
Rüzgâr ve yağış
Tropik bir siklonun kasırga olarak adlandırılabilmesi için hızının en azından 117 km/saat olması gerekir. Genellikle saate 240 km’den fazla hıza sahiptirler. Sebep oldukları doğrudan zarardan başka rüzgârlar felaketlere yol açan büyük deniz dalgalarına ve denizin kabarmasına yol açarlar. Carolis hareketleri adı verilen hareketler nedeniyle kuzey yarım kürede esen rüzgârlar saat yelkovanının tersi yönünde, güney yarım kürede ise saat yelkovanı yönündedir. Kasırgalarla birlikte yağış da gelir. Tropik bir rüzgâr kuşağının ortalama yağış miktarı 75–150 mm'dir. Daha çok yağış düştüğü de olur. Böyle yağışlar karaların iç kısımlarında ciddî sellerin oluşmasına neden olur.
Büyüklük ve yapı
Çok yüksek hıza sahip olan bulutların taşıdığı yağmur, genellikle daha sakin bir bölge olan kasırganın dönen kısmının arkasına düşer. Kasırganın çapı 50–800 km genişliğindedir. Büyük kasırgalarda havanın akımı 12.000 m’den daha üst bölgelere kadar etki eder. Hatta bazı kasırgalarda bu etki dahi görülebilir. Sağanak yağmur getiren kümülüs ve kümülinimbüs bulutları rüzgâr kuşağında sarmal bir şekil almaya meyillidirler. Şekiller radar ekranında görülebilmekte ve böylece muhtemel bir kasırganın gelişi anlaşılmaktadır. Kara istasyonları, uçaklar ve denizdeki gemiler, radarlar yardımıyla kasırgaları takip edebilmektedirler. Kasırganın merkezine (gözüne) yaklaşıldıkça rüzgârın hızı kesilirse de tamamen durmaz, yağış durur. Ortadaki bulutlar kaybolur, alçak bulutlar genellikle kalır. Aralarından güneş ışınları geçer. Kuşlar kasırga gözüne kapılır ve sürüklenir. Kasırga gözü geçtikten bir saat sonra ters yönde daha kuvvetli bir rüzgâr eser.
Kasırganın orta kısmı (otağı) sıcaklık normalden 10°-15 °C daha yüksektir. Çünkü, buradaki hava daha az hareketlidir. Yanlardaki yüksek hava basıncından merkezdeki alçak hava basıncına doğru kuvvetli bir hava akımı meydana gelir. Fakat bu iç hava akımı adı verilen oluşumun kuvveti, kısmen de olsa sürtünme ile hafifler. Kasırganın göz ve odak merkezi kısmından dış kısımlara özellikle yukarıya doğru merkezkaç kuvvetleri aracılığıyla bir hava akımı oluşur. Bu bölgede rüzgâr hızı azalır. Deniz seviyesindeki şiddetli siklonik akıma karşı antisiklonik bir akım meydana gelir. Kasırgalar, buharla çalışan basit bir motora benzetilebilir. Kasırgayı hareket ettiren güç, iç hava akımıdır. Hareketini sıcaklık değişiklikleri sağlamaktadır. Mal ve can kaybına sebep olan kasırgalar üzerinde senelerdir çalışmalar yapılmaktadır. Uydular ve diğer meteorolojik izleme aletleri kullanılarak kasırgaların doğuşu, takip ettiği yollar, büyüklüğü ve zararları hakkında yardımcı bilgiler alınmaktadır.
Kaynakça
- ^ "Arama sonucu: Kasırku". TDK: Dîvânu Lugâti't-Türk Veri Tabanı. TDK, tdk.gov.tr. Erişim tarihi: 23 Eylül 2013.[]
- ^ . Nişanyan Etimoloji Sözlüğü. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Özer, Zuhal. "Neden Böyle Yaptın Katrina?". Bilim Çocuk Dergisi. Cilt Eylül 2005, Sayı: 93. ss. 38-40. ISSN 212111.
- ^ "Frequently Asked Questions About the Atlantic Multidecadal Oscillation (AMO)" (İngilizce). NOAA AOML Physical Oceanography Division (PHOD). 6 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Haziran 2009.
- ^ a b c d e "Tropical cyclone facts: How do tropical cyclones form?". United Kingdom Met Office. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2021.
- ^ a b . "How do tropical cyclones form?". Frequently Asked Questions. , Hurricane Research Division. 27 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2017.
- ^ Berg, Robbie. "Tropical cyclone intensity in relation to SST and moisture variability" (PDF). (University of Miami). 10 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Eylül 2010.
- ^ Zhang, Da-Lin; Zhu, Lin (12 Eylül 2012). "Roles of upper-level processes in tropical cyclogenesis". Geophysical Research Letters. AGU. 39 (17). Bibcode:2012GeoRL..3917804Z. doi:10.1029/2012GL053140. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
- ^ (4 Ocak 2000). "Climate Variability table — Tropical Cyclones". , National Oceanic and Atmospheric Administration. 2 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2006.
- ^ Landsea, Christopher. "AOML Climate Variability of Tropical Cyclones paper". Atlantic Oceanographic and Meteorological Laboratory. 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2010.
- ^ Aiyyer, Anantha; Molinari, John (1 Ağustos 2008). "MJO and Tropical Cyclogenesis in the Gulf of Mexico and Eastern Pacific: Case Study and Idealized Numerical Modeling". Journal of the Atmospheric Sciences. American Meteorological Society. 65 (8): 2691-2704. Bibcode:2008JAtS...65.2691A. doi:10.1175/2007JAS2348.1. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ Zhao, Chen; Li, Tim (20 Ekim 2018). "Basin dependence of the MJO modulating tropical cyclone genesis". Climate Dynamics. Springer. 52 (9–10): 6081-6096. doi:10.1007/s00382-018-4502-y. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ Camargo, Suzana J.; Emanuel, Kerry A.; Sobel, Adam H. (1 Ekim 2007). "Use of a Genesis Potential Index to Diagnose ENSO Effects on Tropical Cyclone Genesis". Journal of Climate. American Meteorological Society. 20 (19): 4819-4834. Bibcode:2007JCli...20.4819C. doi:10.1175/JCLI4282.1. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ Molinari, John; Lombardo, Kelly; Vollaro, David (1 Nisan 2007). "Tropical Cyclogenesis within an Equatorial Rossby Wave Packet". Journal of the Atmospheric Sciences. American Meteorological Society. 64 (4): 1301-1317. Bibcode:2007JAtS...64.1301M. doi:10.1175/JAS3902.1. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ Li, Tim; Fu, Bing (1 Mayıs 2006). "Tropical Cyclogenesis Associated with Rossby Wave Energy Dispersion of a Preexisting Typhoon. Part I: Satellite Data Analyses". Journal of the Atmospheric Sciences. American Meteorological Society. 63 (5): 1377-1389. Bibcode:2006JAtS...63.1377L. doi:10.1175/JAS3692.1. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ Schreck III, Carl J.; Molinari, John (1 Eylül 2011). "Tropical Cyclogenesis Associated with Kelvin Waves and the Madden–Julian Oscillation". Monthly Weather Review. American Meteorological Society. 139 (9): 2723-2734. Bibcode:2011MWRv..139.2723S. doi:10.1175/MWR-D-10-05060.1. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ Schreck III, Carl J. (1 Ekim 2015). "Kelvin Waves and Tropical Cyclogenesis: A Global Survey". Monthly Weather Review. American Meteorological Society. 143 (10): 3996-4011. Bibcode:2015MWRv..143.3996S. doi:10.1175/MWR-D-15-0111.1. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Tropikal siklon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Bölgesel Özel Meteoroloji Merkezleri
- ABD Ulusal Kasırga Merkezi24 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – Kuzey Atlantik, Doğu Pasifik (İngilizce)
- Orta Pasifik Kasırga Merkezi23 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – Orta Pasifik (İngilizce)
- Japan Meteoroloji Ajansı3 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – Kuzeybatı Pasifik (İngilizce)
- Hindistan Meteoroloji Bölümü4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – Bengal Körfezi ve Umman Denizi (İngilizce)
- Météo-France – La Reunion12 Temmuz 2009 tarihinde Portuguese Web Archive sitesinde arşivlendi – Güney Hint Okyanusu 30° E'den 90° E'e (Fransızca)
- Kasırga Uyarı Merkezleri
- – Güney Hint Okyanusu 90° D'dan 125°D'ya, 10° G'in kuzeyi (İngilizce)
- Avustralya Meteoroloji Bürosu (TCWC's Perth, Darwin & Brisbane)23 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – Güney Hint Okyanusu & Güney Pasifik Okyanusu 90° D'den 160° D'ya, 10° G'in güneyi (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kasirga ya da tropikal siklon buyuk capli ve cok siddetli Beaufort olcegine gore saatte 118 km den 75 milden fazla hizla ve donerek esen tropik ruzgardir Dogu Buyuk Okyanus ve Guney Atlantik haric subtropikal ve tropikal iklim kusagindaki butun sicak denizlerde sik sik meydana gelir Agustos eylul aylarinda Antiller de gorulur Bati Buyuk Okyanus unda tayfun adini alir Baslangic ve mevsim sonu kasirgalari Karayiplerin batisinda gorulur Orta Amerika kiyilarinin biraz aciklarinda Buyuk Okyanus ta ve Meksika Korfezi nde de sik sik rastlanir Kasirga adlandirma ve etimolojisiKoken bilimi Kasirga kelimesi Eski Turkcedeki kasirku sozunun gunumuze ulasmis bicimidir Kasirku ise titretmek sallamak anlamina gelen kasmak fiilinden turemis firtina anlamina gelen bir sozdur Kasirga kelimesinin Ingilizcedeki karsiligi Hurricane dir Bu kelimenin Orta Amerika da yasamis olan Mayalarin kullandigi Huracan kelimesinden geldigi soylenir Mayalarin dilinde Huracan buyuk ruzgarlarin firtinalarin ve kotu ruhlarin tanrisi anlamina gelirdi Hurricane Ispanyolca Huracan kelimesi uzerinden turetilmistir Kasirga adlandirmalari ve Kasirgalara adlari Dunya Meteoroloji Orgutu nun daha onceden belirledigi listelere gore belirlenir Bu amacla Atlas Okyanusu yla ilgili kasirgalari adlandirmak uzere erkek ve kadin adlarindan hazirlanmis alti liste vardir Her alti yilda bir tekrar ilk listeye donulur Listedeki her adin ilk harfi alfabetik siraya gore belirlenir Q U X Y ve Z harfleriyle baslayan adlar kullanilmaz Bir firtinanin hizi saatte 200 km yi gecerse kasirgaya donusmus olarak kabul edilir ve bu listelerde sirada bulunan ad o kasirgaya verilir Meydana gelis ve hareketKasirgalar o kadar gucludur ki her seyi savurabilirler 2002 de Avrupa yi vuran nin Istanbul da savurarak kiyiya attigi bir gemi Olusum Kuzey yarimkure deki tropikal bir siklon diyagrami Tropikal siklonlar yaz aylarinda olusma egilimindedir ama cogu tropikal siklon havzasinda neredeyse her ay kaydedilir Ekvator un her iki tarafindaki tropikal siklonlarin kaynaklari genellikle ruzgarlarin kuzeydogu veya guneydogudan estigi intertropik yakinsama bolgesindedir Bu buyuk alcak basinc alanindaki hava ilik tropik okyanusun uzerinde isinir ve ayri parcalar halinde yukselerek gok gurultulu saganak yagislara neden olur Bu saganaklar oldukca cabuk kesilir ama buyuk gok gurultulu firtina kumeleri halinde de gruplanabilir Bu durum dunyanin donusuyle etkilesime girerken siklonik olarak donmeye baslayan sicak nemli ve hizla yukselen bir hava akimi yaratir Soz konusu gok gurultulu firtinalarin daha cok gelismesi icin 27 C 81 F civarinda deniz yuzeyi sicakligi sistemi cevreleyen alcak dikey ruzgar makasi atmosferik istikrarsizlik troposferin alti ila orta seviyelerinde yuksek nem alcak basinc merkezi olusturmaya yetecek kadar Coriolis kuvveti onceden var olan az seviyeli odaklanma veya kargasa dahil birkac faktor gereklidir Tropikal siklon yogunlugunda yolu boyunca su sicakliklari ve ust duzey sapma ile guclu bir sekilde iliskili olan bir sinir vardir Dunyada her yil ortalama 86 tropikal siklon tropikal firtina yogunlugu olur Bunlardan 47 si 119 km sa 74 mph uzerindeki hizlara cikar 20 si yogun tropikal siklonlardir Saffir Simpson olcegi inde en azindan Kategori 3 siddetinde ENSO ve Madden Julyen salinimi gibi iklim donguleri tropikal siklon gelisiminin zamanlamasini ve sikligini duzenler Rossby dalgalari mevcut olgun bir firtinanin enerjisini yayarak yeni bir tropikal siklonun olusumuna yardimci olabilir Kelvin dalgalari bati ruzgarlari nin gelisimini duzenleyerek tropikal siklon olusumuna katki yapabilir Siklon olusumu genellikle dalga zirvesinden 3 gun once azalir ve sonraki 3 gun boyunca artar Atlantikte ortalama yilda yedi kasirga olustugundan Dogu Buyuk Okyanus ta da yaklasik ayni sayida kasirga meydana gelir 1890 1910 arasi cok 1910 1930 arasi az 1930 1950 arasi cok sik kasirga olusmustur Kasirgalarin ekseni kuzeybati yonunde eser Su ana kadar Turkiye de bir kere olup Izmir in ustunden gecmis ve 10 20 saat icinde Turkiye yi terk etmistir kaynak belirtilmeli Ayrica Istanbul da bazi siklonik depresyonlarin 45 50 km hizla eser 4 5 m dalgalara neden oldugu demir direkleri devirdigi basket potalarini parcaladigi ve hatta agaclari yerinden sokup 150 metreye kadar kaldirdiklari bilinir kaynak belirtilmeli Kuzey Atlantik teki kasirgalar genellikle hazirandan ekime kadar surer Bu sure icinde deniz yuzeyinde sicak ve nem en fazladir Mayis ve kasim aylarinda daha az diger aylarda ise pek seyrek meydana gelir Kuzey Atlantik bolgesinde yilda meydana gelen ortalama miktari sekizdir Bunun besi ise kasirga tipindedir Eylul ayinda Atlas Okyanusu nun guneyindeki buyuk bolgesinde tropik firtinalar eser Antisiklon bolgesinin guneyinde esen dogu ruzgarlari tarafindan tahrik edilerek birkac gunlugune bati yonune kayar Firtinalarin cogu antisiklon bolgesinin bati ucundan kivrilarak bazilari Amerika yi kasip kavurur Digerleri ise kiyidan gecer Diger firtinalar kivrilmadan bati yonunde dogruca eserek Meksika Korfezi ni veya Orta Amerika yi etkisi altina alir Mevsimin basinda ve sonunda patlak veren kasirgalar meydana geldikten sonra kuzey yonunde eserler Firtinalarin hizi ortalama 80 240 km yi bulur Ruzgar ve yagisTropik bir siklonun kasirga olarak adlandirilabilmesi icin hizinin en azindan 117 km saat olmasi gerekir Genellikle saate 240 km den fazla hiza sahiptirler Sebep olduklari dogrudan zarardan baska ruzgarlar felaketlere yol acan buyuk deniz dalgalarina ve denizin kabarmasina yol acarlar Carolis hareketleri adi verilen hareketler nedeniyle kuzey yarim kurede esen ruzgarlar saat yelkovaninin tersi yonunde guney yarim kurede ise saat yelkovani yonundedir Kasirgalarla birlikte yagis da gelir Tropik bir ruzgar kusaginin ortalama yagis miktari 75 150 mm dir Daha cok yagis dustugu de olur Boyle yagislar karalarin ic kisimlarinda ciddi sellerin olusmasina neden olur Buyukluk ve yapiBu harita 1985 ile 2005 yillari arasinda dunyada meydana gelen tum tropik kasirgalarin hareketlerini gostermektedir Her bir nokta alti saatlik aralarla kasirganin yerini kullanilan renkler ise kasirganin Saffir Simpson olcegine gore siddetlerini gosterir Cok yuksek hiza sahip olan bulutlarin tasidigi yagmur genellikle daha sakin bir bolge olan kasirganin donen kisminin arkasina duser Kasirganin capi 50 800 km genisligindedir Buyuk kasirgalarda havanin akimi 12 000 m den daha ust bolgelere kadar etki eder Hatta bazi kasirgalarda bu etki dahi gorulebilir Saganak yagmur getiren kumulus ve kumulinimbus bulutlari ruzgar kusaginda sarmal bir sekil almaya meyillidirler Sekiller radar ekraninda gorulebilmekte ve boylece muhtemel bir kasirganin gelisi anlasilmaktadir Kara istasyonlari ucaklar ve denizdeki gemiler radarlar yardimiyla kasirgalari takip edebilmektedirler Kasirganin merkezine gozune yaklasildikca ruzgarin hizi kesilirse de tamamen durmaz yagis durur Ortadaki bulutlar kaybolur alcak bulutlar genellikle kalir Aralarindan gunes isinlari gecer Kuslar kasirga gozune kapilir ve suruklenir Kasirga gozu gectikten bir saat sonra ters yonde daha kuvvetli bir ruzgar eser Kasirganin orta kismi otagi sicaklik normalden 10 15 C daha yuksektir Cunku buradaki hava daha az hareketlidir Yanlardaki yuksek hava basincindan merkezdeki alcak hava basincina dogru kuvvetli bir hava akimi meydana gelir Fakat bu ic hava akimi adi verilen olusumun kuvveti kismen de olsa surtunme ile hafifler Kasirganin goz ve odak merkezi kismindan dis kisimlara ozellikle yukariya dogru merkezkac kuvvetleri araciligiyla bir hava akimi olusur Bu bolgede ruzgar hizi azalir Deniz seviyesindeki siddetli siklonik akima karsi antisiklonik bir akim meydana gelir Kasirgalar buharla calisan basit bir motora benzetilebilir Kasirgayi hareket ettiren guc ic hava akimidir Hareketini sicaklik degisiklikleri saglamaktadir Mal ve can kaybina sebep olan kasirgalar uzerinde senelerdir calismalar yapilmaktadir Uydular ve diger meteorolojik izleme aletleri kullanilarak kasirgalarin dogusu takip ettigi yollar buyuklugu ve zararlari hakkinda yardimci bilgiler alinmaktadir Kaynakca Arama sonucu Kasirku TDK Divanu Lugati t Turk Veri Tabani TDK tdk gov tr Erisim tarihi 23 Eylul 2013 olu kirik baglanti Nisanyan Etimoloji Sozlugu 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Ozer Zuhal Neden Boyle Yaptin Katrina Bilim Cocuk Dergisi Cilt Eylul 2005 Sayi 93 ss 38 40 ISSN 212111 Frequently Asked Questions About the Atlantic Multidecadal Oscillation AMO Ingilizce NOAA AOML Physical Oceanography Division PHOD 6 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Haziran 2009 a b c d e Tropical cyclone facts How do tropical cyclones form United Kingdom Met Office 2 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mart 2021 a b How do tropical cyclones form Frequently Asked Questions Hurricane Research Division 27 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2017 Berg Robbie Tropical cyclone intensity in relation to SST and moisture variability PDF University of Miami 10 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Eylul 2010 Zhang Da Lin Zhu Lin 12 Eylul 2012 Roles of upper level processes in tropical cyclogenesis Geophysical Research Letters AGU 39 17 Bibcode 2012GeoRL 3917804Z doi 10 1029 2012GL053140 2 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022 4 Ocak 2000 Climate Variability table Tropical Cyclones National Oceanic and Atmospheric Administration 2 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2006 Landsea Christopher AOML Climate Variability of Tropical Cyclones paper Atlantic Oceanographic and Meteorological Laboratory 26 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2010 Aiyyer Anantha Molinari John 1 Agustos 2008 MJO and Tropical Cyclogenesis in the Gulf of Mexico and Eastern Pacific Case Study and Idealized Numerical Modeling Journal of the Atmospheric Sciences American Meteorological Society 65 8 2691 2704 Bibcode 2008JAtS 65 2691A doi 10 1175 2007JAS2348 1 2 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2022 Zhao Chen Li Tim 20 Ekim 2018 Basin dependence of the MJO modulating tropical cyclone genesis Climate Dynamics Springer 52 9 10 6081 6096 doi 10 1007 s00382 018 4502 y 2 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2022 Camargo Suzana J Emanuel Kerry A Sobel Adam H 1 Ekim 2007 Use of a Genesis Potential Index to Diagnose ENSO Effects on Tropical Cyclone Genesis Journal of Climate American Meteorological Society 20 19 4819 4834 Bibcode 2007JCli 20 4819C doi 10 1175 JCLI4282 1 2 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2022 Molinari John Lombardo Kelly Vollaro David 1 Nisan 2007 Tropical Cyclogenesis within an Equatorial Rossby Wave Packet Journal of the Atmospheric Sciences American Meteorological Society 64 4 1301 1317 Bibcode 2007JAtS 64 1301M doi 10 1175 JAS3902 1 2 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2022 Li Tim Fu Bing 1 Mayis 2006 Tropical Cyclogenesis Associated with Rossby Wave Energy Dispersion of a Preexisting Typhoon Part I Satellite Data Analyses Journal of the Atmospheric Sciences American Meteorological Society 63 5 1377 1389 Bibcode 2006JAtS 63 1377L doi 10 1175 JAS3692 1 2 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2022 Schreck III Carl J Molinari John 1 Eylul 2011 Tropical Cyclogenesis Associated with Kelvin Waves and the Madden Julian Oscillation Monthly Weather Review American Meteorological Society 139 9 2723 2734 Bibcode 2011MWRv 139 2723S doi 10 1175 MWR D 10 05060 1 2 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2022 Schreck III Carl J 1 Ekim 2015 Kelvin Waves and Tropical Cyclogenesis A Global Survey Monthly Weather Review American Meteorological Society 143 10 3996 4011 Bibcode 2015MWRv 143 3996S doi 10 1175 MWR D 15 0111 1 2 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2022 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Tropikal siklon ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Bolgesel Ozel Meteoroloji MerkezleriABD Ulusal Kasirga Merkezi24 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuzey Atlantik Dogu Pasifik Ingilizce Orta Pasifik Kasirga Merkezi23 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Orta Pasifik Ingilizce Japan Meteoroloji Ajansi3 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuzeybati Pasifik Ingilizce Hindistan Meteoroloji Bolumu4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bengal Korfezi ve Umman Denizi Ingilizce Meteo France La Reunion12 Temmuz 2009 tarihinde Portuguese Web Archive sitesinde arsivlendi Guney Hint Okyanusu 30 E den 90 E e Fransizca Kasirga Uyari Merkezleri Guney Hint Okyanusu 90 D dan 125 D ya 10 G in kuzeyi Ingilizce Avustralya Meteoroloji Burosu TCWC s Perth Darwin amp Brisbane 23 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Guney Hint Okyanusu amp Guney Pasifik Okyanusu 90 D den 160 D ya 10 G in guneyi Ingilizce