Katılma tepkimeleri, bir organik molekülün yapısına dışarıdan başka bir molekülün katılmasıdır. Organik kimyada yapısında karbon-karbon çift bağı (Alken) ya da karbon-karbon üçlü bağı (Alkin) bulunduran molekülerlerin yapısına dışarıdan en az iki elementin girmesiyle gerçekleşen tepkimelerdir. İşte bu tepkimeler sonucu yapısında çoklu bağ bulunduran moleküldeki çoklu bağlar kırılarak yerlerine tekli bağlar oluşur.
Alkenlerde Katılma Tepkimeleri
Bilindiği gibi Alkenler yapılarında en az bir tane karbon-karbon çift bağı bulunduran organik bileşiklerdir. İşte katılma tepkimeleri bu çift bağın bulunduğu karbon atomları arasında gerçekleşmektedir. Bu çift bağlardan birisi pi(π) bağı diğeri de sigma (σ) bağı olarak adlandırılır. İşte bu tepkime sırasında karbon-karbon arasında bulunan çift bağdaki pi (π) bağı kırılır yerine tepkimeye giren molekülerle iki yeni sigma (σ) bağı oluşturulur. Alkenlerde katılma tepkimeleri sonunda Alkanlar oluşur.
Alkenlerde katılma (Addition) tepkimelereni gösteren bir şema | |
Hidrojenasyon | |
Halojenleme | |
Hidrohalojenleme | |
Hidrasyon | |
Asitlerin Katılması |
Hidrojen halojenürler (HI, HBr, HCl, HF) alkenlerin yapısına girerler. Eğer asimetrik Alkenler asimetrik molekülerle tepkimelere girerse, burada artı yüklü olan parçacık karbon-karbon çift bağında bulunan ve en fazla hidrojenin bağlı olduğu karbona bağlanırlar. İşte bu şekilde artı yükle yüklü parçacığın en fazla hidrojenin bulunduğu karbonu seçmesine denir.
Büten üzerinden asimetrik alkenlere katılmayı gösteren bir mekanizma |
Burada hidrojenin bağlanacağı karbon atomu önemlidir. Eğer Hidojen atomu ikinci karbona bağlanırsa 1a gösterilen ve daha kararlı olan Karbonuyum iyon oluşur. Şayet ikinci karbon yerine birinci ye bağlanırsa bu sefer 2b ile gösterilen Karbonuyum iyonu oluşur. Böyle durumlarda 2a durumdaki olan ürünün oluşması daha muhtemeldir çünkü ikincil karbonyum iyon birincil karbonyum iyondan daha kararlıdır. İşte bu şekilde daha kararlı olan karbonyum iyonun oluşmasına denir. 2b ile gösterilen ürün oluşmaz çünkü kararlı karbonyum iyonları önceliklidir. |
Kaynakça
Harold Hart, Leslie E. Craine, David J. Hart, Christopher M. Hadad: Organik Kimya
T.W Graham Solamons (Yazar), Craig B. Fryhle (Yazar),Güral Okay (Çeviri Editörü), Yılmaz Yıldırır (Çeviri Editörü) Organik Kimya, (Organik Chemsty), 7. Basımdan Çeviri, Literatür Yayıncılık 2002, .
- ^ Siegfried Hauptmann: Organische Chemie, 2. Auflage, VEB Deutscher Verlag für Grundstoffindustrie, Leipzig, 1985, S. 203, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Katilma tepkimeleri bir organik molekulun yapisina disaridan baska bir molekulun katilmasidir Organik kimyada yapisinda karbon karbon cift bagi Alken ya da karbon karbon uclu bagi Alkin bulunduran molekulerlerin yapisina disaridan en az iki elementin girmesiyle gerceklesen tepkimelerdir Iste bu tepkimeler sonucu yapisinda coklu bag bulunduran molekuldeki coklu baglar kirilarak yerlerine tekli baglar olusur Alkenlerde Katilma TepkimeleriBilindigi gibi Alkenler yapilarinda en az bir tane karbon karbon cift bagi bulunduran organik bilesiklerdir Iste katilma tepkimeleri bu cift bagin bulundugu karbon atomlari arasinda gerceklesmektedir Bu cift baglardan birisi pi p bagi digeri de sigma s bagi olarak adlandirilir Iste bu tepkime sirasinda karbon karbon arasinda bulunan cift bagdaki pi p bagi kirilir yerine tepkimeye giren molekulerle iki yeni sigma s bagi olusturulur Alkenlerde katilma tepkimeleri sonunda Alkanlar olusur Alkenlerde katilma Addition tepkimelereni gosteren bir semaAlkenlerde katilmayi gosteren genel bir mekanizmaHidrojenasyon Alkenlere Hidrojen katilmasiHalojenleme Alkenlere Halojen katilmasiHidrohalojenleme Alkenlere Hidrojen ve Halojenur katilmasiHidrasyon Alkenlere suyun katilmasiAsitlerin Katilmasi Alkenlere Asitlerin katilmasi Hidrojen halojenurler HI HBr HCl HF alkenlerin yapisina girerler Eger asimetrik Alkenler asimetrik molekulerle tepkimelere girerse burada arti yuklu olan parcacik karbon karbon cift baginda bulunan ve en fazla hidrojenin bagli oldugu karbona baglanirlar Iste bu sekilde arti yukle yuklu parcacigin en fazla hidrojenin bulundugu karbonu secmesine denir Buten uzerinden asimetrik alkenlere katilmayi gosteren bir mekanizmaBurada hidrojenin baglanacagi karbon atomu onemlidir Eger Hidojen atomu ikinci karbona baglanirsa 1a gosterilen ve daha kararli olan Karbonuyum iyon olusur Sayet ikinci karbon yerine birinci ye baglanirsa bu sefer 2b ile gosterilen Karbonuyum iyonu olusur Boyle durumlarda 2a durumdaki olan urunun olusmasi daha muhtemeldir cunku ikincil karbonyum iyon birincil karbonyum iyondan daha kararlidir Iste bu sekilde daha kararli olan karbonyum iyonun olusmasina denir 2b ile gosterilen urun olusmaz cunku kararli karbonyum iyonlari onceliklidir KaynakcaHarold Hart Leslie E Craine David J Hart Christopher M Hadad Organik Kimya T W Graham Solamons Yazar Craig B Fryhle Yazar Gural Okay Ceviri Editoru Yilmaz Yildirir Ceviri Editoru Organik Kimya Organik Chemsty 7 Basimdan Ceviri Literatur Yayincilik 2002 ISBN 975 8431 87 0 Siegfried Hauptmann Organische Chemie 2 Auflage VEB Deutscher Verlag fur Grundstoffindustrie Leipzig 1985 S 203 ISBN 3 342 00280 8