Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kavuklu, geleneksel Türk gösteri sanatlarından Orta oyunu'na ait ana karakterlerdendir.
Doğal, sözünü esirgemeyen, halktan insanlara yakın, bilgisiz bir tiptir. Oyunun ilerleyişinde her entrikanın içinde yer alma, bilip de bilmezliğe, görüp de görmemezliğe, anlayıp da anlamazlığa gelerek ya da ters anlayarak oyunun gelişmesini sağlama gibi roller üstlenir. Kırmızı kavuk ve cübbe ile meydana çıkar.
Orta oyununda içindeki bulunulan dönem ve dönemin genel yapısına ilişkin eleştiriler Kavuklu’nun rahat konuşması ile aktarıldığından, Kavuklu bir simge olarak toplumsal eleştirinin temsilcisi haline gelmiş bir karakterdir. Bir gölge oyunu olan Karagöz ve Hacivat ile benzerlik taşıyan Ortaoyunu’nda Kavuklu baş komik olarak bilinir; Kavuklu'yu tamamlayan diğer ana karakter ise Karagöz ve Hacivat oyunundaki Hacivat karakterinin karşılığı olan Pişekar (Efendi)'dır.
Kavuklu'nun halkı bilinçlendirme, güldürürken düşündürme, olanı olduğu gibi aktarma özellikleri zamanla tek bir simgeye indirilmiş ve "Kavuk", eleştirel tiyatronun simgesi haline gelmiştir.
Geçmişi
Orta oyununun geçmişi hakkında farklı fikirler bulunsa da Kavuklu tipinin bu oyuna 19. yüzyılın ikinci yarısında dâhil olduğu görüşü yaygındır. İlk zamanlarda Pişekâr etrafında dönen bir oyun iken zamanla zıt kutuplardan oluşan bir güldürü halini alan orta oyununda daha önce bazı yönleriyle Kavuklu'ya benzeyen "Nekre" ve "Tiryaki" denen ancak çok önemli olmayan yan roller olduğu aktarılmıştır.
Kavuklu'nun ilk şeklini Aktar Şükrü Efendi bulmuş; şimdiki şeklini Kör Mehmet Efendi vermiştir. Kavuklu'nın kendine has görünümündeki detaylar; başına kulağa kadar geçen urfî destarlı dilimsiz bir kavuk; sırtında yenleri bol, uçlarından beldeki enli kuşağa bağlı, kırmızı bir biniş, bacaklarında yarım şalvar veya çakşır, ayağında çedik pabuç olmasıdır.
Modern televizyon/sinema filmleri ya da televizyon dizilerinde Kavuklu tipi, Kavuklu adıyla olmasa da görünüşte aptal fakat gerçekte “hâkim” uşak tipi gibi karakterle yaşamaya devam eder.
Orta oyunun işleyişi
- Pişekâr Havası
Ortaoyununda zurnacının Pişekar havasını çalmasıyla oyun alanına ilk olarak Pişekar çıkar; dört yanı selamlar. İzleyici ve zurnacı ile söyleşiye girer. İzleyiciye eğlence vadederken hoşça vakit geçirmelerini diler.
- Kavuklu Havası
Zurnanın Kavuklu havası çalmasıyla Kavuklu ve Kavuklu arkası gelir. Bu iki oyun kişisi arasındaki çok kısa süren konuşmadan sonra araya Pişekâr girer ve diğer ikisi kuşkuyla tepki gösterirler. Çoğunlukla bu tepki Kavuklu ve Kavuklu arkasının birbirleri üstüne düşmesidir.
- Arzbar
Düşme kalkmadan sonra Pişekâr ve Kavuklu arasındaki söyleşme ya da tekerleme bölümü başlar. Bu bölümde Pişekar ve Kavuklu oyunculuk sanatının doğaçlama yanını yergiler. Arzbar denilen bu bölümden sonra tekerlemeye geçilir.
- Tekerleme
Tekerleme bölümü gerçek üstü öykücülüğün örnekleriyle doludur; bu garip öyküler her zaman Kavuklu’nun başından geçer. Pişekar, Kavuklu’nun anlattığı gerçek dışı olaya inanır; bölümün sonunda Kavuklu gerçeği açıklar. Pişekâr’ın pastavını, Kavuklu’nun kavuğuna vurmasıyla tekerleme sona erer; Fasıl bölümüne geçilir.
- Fasıl
Fasıl bölümünde çoğunlukla Kavuklu iş aramaktadır; Pişekar ona iş bulur. Oyunu bitiren yine Pişekar olur. Seyircilerden özür diler, gelecek oyunun adını ve yerini duyurur.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Durmaz, Uğur. . Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi Cilt 4, Sayı 9, Yıl:2018. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020.
- ^ a b Karaman, Füsun. "Türk Tiyatrosu". 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2020.
- ^ İçyar, Cem. "Köy seyirlik oyunları ortaoyunu ve commedia dell'Arte oyunlarının ilişkilerinin incelenme". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi, 2011. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kavuklu geleneksel Turk gosteri sanatlarindan Orta oyunu na ait ana karakterlerdendir Bursa Devlet Tiyatrosu nda sahnelenen Akide Sekeri adli oyunun bir sahnesinde ortaoyunu karakterleri Piskear ile Kavuklu Dogal sozunu esirgemeyen halktan insanlara yakin bilgisiz bir tiptir Oyunun ilerleyisinde her entrikanin icinde yer alma bilip de bilmezlige gorup de gormemezlige anlayip da anlamazliga gelerek ya da ters anlayarak oyunun gelismesini saglama gibi roller ustlenir Kirmizi kavuk ve cubbe ile meydana cikar Orta oyununda icindeki bulunulan donem ve donemin genel yapisina iliskin elestiriler Kavuklu nun rahat konusmasi ile aktarildigindan Kavuklu bir simge olarak toplumsal elestirinin temsilcisi haline gelmis bir karakterdir Bir golge oyunu olan Karagoz ve Hacivat ile benzerlik tasiyan Ortaoyunu nda Kavuklu bas komik olarak bilinir Kavuklu yu tamamlayan diger ana karakter ise Karagoz ve Hacivat oyunundaki Hacivat karakterinin karsiligi olan Pisekar Efendi dir Kavuklu nun halki bilinclendirme guldururken dusundurme olani oldugu gibi aktarma ozellikleri zamanla tek bir simgeye indirilmis ve Kavuk elestirel tiyatronun simgesi haline gelmistir GecmisiOrta oyununun gecmisi hakkinda farkli fikirler bulunsa da Kavuklu tipinin bu oyuna 19 yuzyilin ikinci yarisinda dahil oldugu gorusu yaygindir Ilk zamanlarda Pisekar etrafinda donen bir oyun iken zamanla zit kutuplardan olusan bir gulduru halini alan orta oyununda daha once bazi yonleriyle Kavuklu ya benzeyen Nekre ve Tiryaki denen ancak cok onemli olmayan yan roller oldugu aktarilmistir Kavuklu nun ilk seklini Aktar Sukru Efendi bulmus simdiki seklini Kor Mehmet Efendi vermistir Kavuklu nin kendine has gorunumundeki detaylar basina kulaga kadar gecen urfi destarli dilimsiz bir kavuk sirtinda yenleri bol uclarindan beldeki enli kusaga bagli kirmizi bir binis bacaklarinda yarim salvar veya caksir ayaginda cedik pabuc olmasidir Modern televizyon sinema filmleri ya da televizyon dizilerinde Kavuklu tipi Kavuklu adiyla olmasa da gorunuste aptal fakat gercekte hakim usak tipi gibi karakterle yasamaya devam eder Orta oyunun isleyisiPisekar Havasi Ortaoyununda zurnacinin Pisekar havasini calmasiyla oyun alanina ilk olarak Pisekar cikar dort yani selamlar Izleyici ve zurnaci ile soylesiye girer Izleyiciye eglence vadederken hosca vakit gecirmelerini diler Kavuklu Havasi Zurnanin Kavuklu havasi calmasiyla Kavuklu ve Kavuklu arkasi gelir Bu iki oyun kisisi arasindaki cok kisa suren konusmadan sonra araya Pisekar girer ve diger ikisi kuskuyla tepki gosterirler Cogunlukla bu tepki Kavuklu ve Kavuklu arkasinin birbirleri ustune dusmesidir Arzbar Dusme kalkmadan sonra Pisekar ve Kavuklu arasindaki soylesme ya da tekerleme bolumu baslar Bu bolumde Pisekar ve Kavuklu oyunculuk sanatinin dogaclama yanini yergiler Arzbar denilen bu bolumden sonra tekerlemeye gecilir Tekerleme Tekerleme bolumu gercek ustu oykuculugun ornekleriyle doludur bu garip oykuler her zaman Kavuklu nun basindan gecer Pisekar Kavuklu nun anlattigi gercek disi olaya inanir bolumun sonunda Kavuklu gercegi aciklar Pisekar in pastavini Kavuklu nun kavuguna vurmasiyla tekerleme sona erer Fasil bolumune gecilir Fasil Fasil bolumunde cogunlukla Kavuklu is aramaktadir Pisekar ona is bulur Oyunu bitiren yine Pisekar olur Seyircilerden ozur diler gelecek oyunun adini ve yerini duyurur Kaynakca a b c d e f Durmaz Ugur Uluslararasi Beseri Bilimler ve Egitim Dergisi Cilt 4 Sayi 9 Yil 2018 5 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2020 a b Karaman Fusun Turk Tiyatrosu 19 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2020 Icyar Cem Koy seyirlik oyunlari ortaoyunu ve commedia dell Arte oyunlarinin iliskilerinin incelenme Ataturk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 2011 8 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2020