Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kayberen, Kırgızlar'ın iyiliksever ruhlar arasına dahil ettikleri ve "kayıp eren" adıyla andıkları ruhlardır, dağlarda yaşarlar ve geviş getiren hayvanları korurlar.
Özellikleri
Kırgızlar'ın inancına göre bu ruhlar, hayvanların artıp çoğalmasını sağlar. Ancak kızdıkları zaman da hayvanları telef edebilir. Bunun için de ava çıkmadan önce, uğurlu geçmesi için "kayberen"den yardım istenir.
Dağlarda, taşlarda yaşayan ve hayvanları koruyan bu ruhlar aynı zamanda yaşadıkları yerin iyesidirler. Onun için, dağdayken bir tehlike ile karşılaşanlar "kayberen"den yardım isterler, "Başına dolanayım kayberen, kırk çiltan, yardım et'" derlerdi. "Kayberen"in mal, hayvan iyesi ve koruyucu olduğuna ilişkin görüşler, zaman zaman "Dağ Ruhu" inancı ve Çiltan motifiyle kaynayıp karışmıştır. Çiltanlar (Kırklar)da Kayberenler gibi dağda yaşayıp hayvanları korurlardı. Onların sayısı 40 olduğu için kırk çiltan denilirdi. Kazak halk kültüründe göze görünmeyen varlıklar ya da şeytanlar olarak bilinen "kayip iren" adı, "Bab tükti şaştı-Kayıp iren kırk şilten" ifadesinde karşımıza çıkmaktadır.
Işık yüzlü eren olarak bilinen, sayıları kırk olup, insanların gözüne görünmeden onların arasında yaşayan ve doğaüstü güçlere sahip "çiltan" motifleri Orta Asya'nın diğer halklarında da vardır. Kayberen inancı ata kültüyle bağlıdır. Onun adına, Türk halklarının birçoğunda rastlanır. Anadolu Türkleri'nde "kayb erenleri" şeklinde rastlanır ve eski inanışların bir izi gibi, evliyalar hakkında görüşlerden kaynaklanan bir anlayışı ifade eder. Bu inanışa göre "kayberenler", evliyaların insan kılığına girmiş ruhlarıdır. Göze görünmeyen bu evliyaların yaşadıklarına, daha çok dağ başlarında olduklarına ve yaşadıkları yerin çevresindeki insanları koruduklarına inanılır. İnsanlar onlara saygısızlık etmekten korkarlar. Yerli halk tarafından her yılın yazı ve sonbaharında "kayberenler" için kurbanlar kesilir.
Efsanesi
Bir karı kocanın hiç çocukları yoktu. Ömürleri boyunca çocuk sahibi olmak için Tanrı'ya yalvardılar. Onlara, yaşlanıp güçten düştüklerinde, kırk çocuk verir. Yaşlı çift, bu çocuklara bakamaz ve onları götürüp dağa bırakırlar. Kayberenler gelip onları yedirir, içirir ve büyütür. Bu kırk çocuk büyüdükten sonra, insanların gözüne görünmeyen koruyuculara dönüşürler.
Etimolojisi
"Kayberen" adı; göze görünmez anlamındaki "kayıp" ile kutsal, nur yüzlü anlamındaki "eren"den gelmektedir.
Dipnotlar
- ^ (PDF). 30 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kayberen Kirgizlar in iyiliksever ruhlar arasina dahil ettikleri ve kayip eren adiyla andiklari ruhlardir daglarda yasarlar ve gevis getiren hayvanlari korurlar OzellikleriKirgizlar in inancina gore bu ruhlar hayvanlarin artip cogalmasini saglar Ancak kizdiklari zaman da hayvanlari telef edebilir Bunun icin de ava cikmadan once ugurlu gecmesi icin kayberen den yardim istenir Daglarda taslarda yasayan ve hayvanlari koruyan bu ruhlar ayni zamanda yasadiklari yerin iyesidirler Onun icin dagdayken bir tehlike ile karsilasanlar kayberen den yardim isterler Basina dolanayim kayberen kirk ciltan yardim et derlerdi Kayberen in mal hayvan iyesi ve koruyucu olduguna iliskin gorusler zaman zaman Dag Ruhu inanci ve Ciltan motifiyle kaynayip karismistir Ciltanlar Kirklar da Kayberenler gibi dagda yasayip hayvanlari korurlardi Onlarin sayisi 40 oldugu icin kirk ciltan denilirdi Kazak halk kulturunde goze gorunmeyen varliklar ya da seytanlar olarak bilinen kayip iren adi Bab tukti sasti Kayip iren kirk silten ifadesinde karsimiza cikmaktadir Isik yuzlu eren olarak bilinen sayilari kirk olup insanlarin gozune gorunmeden onlarin arasinda yasayan ve dogaustu guclere sahip ciltan motifleri Orta Asya nin diger halklarinda da vardir Kayberen inanci ata kultuyle baglidir Onun adina Turk halklarinin bircogunda rastlanir Anadolu Turkleri nde kayb erenleri seklinde rastlanir ve eski inanislarin bir izi gibi evliyalar hakkinda goruslerden kaynaklanan bir anlayisi ifade eder Bu inanisa gore kayberenler evliyalarin insan kiligina girmis ruhlaridir Goze gorunmeyen bu evliyalarin yasadiklarina daha cok dag baslarinda olduklarina ve yasadiklari yerin cevresindeki insanlari koruduklarina inanilir Insanlar onlara saygisizlik etmekten korkarlar Yerli halk tarafindan her yilin yazi ve sonbaharinda kayberenler icin kurbanlar kesilir EfsanesiBir kari kocanin hic cocuklari yoktu Omurleri boyunca cocuk sahibi olmak icin Tanri ya yalvardilar Onlara yaslanip gucten dustuklerinde kirk cocuk verir Yasli cift bu cocuklara bakamaz ve onlari goturup daga birakirlar Kayberenler gelip onlari yedirir icirir ve buyutur Bu kirk cocuk buyudukten sonra insanlarin gozune gorunmeyen koruyuculara donusurler Etimolojisi Kayberen adi goze gorunmez anlamindaki kayip ile kutsal nur yuzlu anlamindaki eren den gelmektedir Dipnotlar PDF 30 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2012 Ayrica bakinizKirklar