Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kayseri Ulu Camii (Sultan Camisi veya Cami-i Kebir adlarıyla da bilinir), Türkiye'nin Kayseri ilinde şehir merkezinde bulunan, 12. yüzyılın ortalarına doğru inşa edilmiş camidir.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Koordinatlar | 38°43′12″K 35°29′09″D / 38.72000°K 35.48583°D |
| İnanç | İslam |
| Mezhep | Sünni İslam |
| Mimari | |
| Mimari tür | Selçuklu mimarisi |
| İnşaat başlangıcı | 1134 |
| Tamamlanma | 1143 |
| Özellikler | |
| Genişlik | 27 m |
| Kubbe sayısı | 2 |
| Minare sayısı | 1 |
Yapıldığı dönemde Kayseri'deki en büyük yapı idi. Derinlemesine yönelen plan tipinde inşa edilen cami, bu plan tipinin Anadolu’daki en eski örneklerindendir. Kıble duvarının arkasındaki türbenin Melik Mehmet Gazi'ye ait olduğu düşünülür.
Geçmişi
Caminin kesin yapılış tarihi bilinmez; genellikle Danişmendli Emîri Melik Mehmed Gazi’nin hükümdarlığı sırasında yapıldığı belirtilir; ancak daha erken döneme tarihlendirenler de bulunur. Günümüzde yıkılmış ve ortadan kalkmış olan medrese ile birlikte külliye hâlinde inşa edilmiştir.
Yapı, 1206'da onarım görmüştür. Kuzey cephede, kapının sol üst köşesinde bulunan kitabede yapının Türkiye Selçuklu sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev devrinde onarım gördüğü bildirilir. Kitabede şunlar yazılıdır: Bu cami, Kılıçaslan oğlu, büyük Sultan Keyhusrev devrinde - Allah onun yardımını yüceltsin- H.602/M.1206 yılında Yağıbasanoğlu, Muzaffereddin Mahmud tarafından onarılmıştır. Caminin minaresi bu onarım sırasında yapıya eklenmiştir ve Kayseri'nin en eski minaresidir. Bu onarım sırasında konduğu tahmin edilen rölyefli sahte kündekari tekniğinde yapılmış ahşap kuzey kapı kanatları, günümüzde Ankara Etnografya Müzesi’ndedir.
Cami, Osmanlı döneminde 1716 yılındaki depremde ağır hasar gördü. Kuzey cephedeki kapının üstündeki iki mermer kitabe, bu deprem sonrasında gördüğü onarım hakkında bilgi verir. Kitabelerde, depremde tahrip olan Ulu Cami’nin Matbah-ı Amire Emini Kayserili Hacı Halil Efendi tarafından tamir ettirildiğini belirtilir.
Cami, Osmanlı döneminde birkaç kez daha tamirat görmüştür. Beyaz mermer mihrap, 1837 yılında Kayseri naibi Nuri Efendi tarafından camiye eklenmiştir.
Mimari özellikleri
Ortada küçük bir avlu ve mihrap önü kubbesiyle tamamlanan uzunlamasına bir yapıdır. Caminin planı ve cephe düzenlemesi, Anadolu Selçuklu mimarisindeki Ulu Cami geleneğini yansıtır. Orijinalde açıklık olarak bırakılan orta bölüm, sonradan kubbe ile kapatılmıştır. Doğu, Batı ve kuzey cephelerinin ortasında birer kapı bulunur. Harim, mihraba paralel sekiz sahından oluşur. Sahınları, aralarında devşirme sütunlar üzerine oturan sivri kemerler ayırır. Sütun ve sütun başlıklarının yakın bir Bizans kilisesinden getirildiği sanılır. Yapının ana malzemesi yontu tüf taşıdır.
Yapıya 1206'daki onarım sırasında eklenmiş olan kare kaideli, silindirik gövdeli minaresi caminin batı girişinin hemen yanındadır. Kapının yanındaki merdivenlerden cami damına çıkılıp buradaki bir kapıdan minarenin içine girilmektedir. Minare, yukarı doğru giderek daralır, bir noktadan sonra düz devam eder. Kaidesi taştan, gövdesi şerefeye kadar tuğladandır. Şerefesinin üstündeki petek bölümü, depremde yıkıldıktan sonra yontu taştan yapılmıştır. Şerefe altına çini üzerine kufî yazıyla yazılmış Ayet-el Kursi, geniş bir kuşak içine yerleştirilmiştir.
Çevresindeki yapılar
Caminin kuzeyinde Osmanlı Sultanı III. Ahmed zamanında, Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından yaptırılmış bir ticaret yapısı olan Vezir Han yer alır. Kuzeydoğu cephesinde, Ulu Cami ile Vezir Han arasında dar bir geçit bulunur.
Caminin güneydoğu cephesine, 19. yüzyılda yapılmış Raşit Efendi Kütüphanesi bitiştirilmiştir. Geçmişte bu kütüphaneye caminin içindeki bir kapıdan geçilerek girilmekteydi; kütüphanenin doğusunda ise Mahkeme Hanı adlı yapı vardı. Ulu Cami’nin güney cephesine bitişik Melikgazi Medresesi'nden günümüze, sadece Cami'nin kıble duvarına bitişik türbe gelmiştir. Türbenin "Kayserifatihi" diye anılan Melik Mehmet Gazi'ye ait olduğu tahmin edilir.
Çeşmesi
Caminin doğusunda, Vezirhan’ın güney duvarına bitişik olarak yapılmış çeşmenin 18. yüzyılın başlarında inşa edildiği düşünülür. Çeşme, geniş bir revak altında zeminden yükseltilen platform üzerinde bulunan abdest musluklarından oluşur. Muslukların her biri, yekpare taştan yapılmış 12 sütunun birbirine yuvarlak kemerlerle bağlanması ile oluşmuş kare mekanlardadır.
Görseller
-
![image]()
Mihrap ve minber -
![image]()
Ulu Cami Çeşmesi
Kaynakça
- ^ a b c d Cömert, Hüseyin. (PDF). Kayseri Ansiklopedisi. 26 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b . Kayseri Belediyesi. 27 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2020.
- ^ . Kayseri Valiliği. 2 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2020.
- ^ a b c . Okuryazarım.com. 10 Ocak 2017. 13 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2022.
- ^ . kayseriden.biz. 3 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2022.
Dış bağlantılar
- Görseller27 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kayseri Ulu Camii Sultan Camisi veya Cami i Kebir adlariyla da bilinir Turkiye nin Kayseri ilinde sehir merkezinde bulunan 12 yuzyilin ortalarina dogru insa edilmis camidir Kayseri Ulu CamiiTemel bilgilerKoordinatlar38 43 12 K 35 29 09 D 38 72000 K 35 48583 D 38 72000 35 48583InancIslamMezhepSunni IslamMimariMimari turSelcuklu mimarisiInsaat baslangici1134Tamamlanma1143OzelliklerGenislik27 mKubbe sayisi2Minare sayisi1 Yapildigi donemde Kayseri deki en buyuk yapi idi Derinlemesine yonelen plan tipinde insa edilen cami bu plan tipinin Anadolu daki en eski orneklerindendir Kible duvarinin arkasindaki turbenin Melik Mehmet Gazi ye ait oldugu dusunulur GecmisiCaminin kesin yapilis tarihi bilinmez genellikle Danismendli Emiri Melik Mehmed Gazi nin hukumdarligi sirasinda yapildigi belirtilir ancak daha erken doneme tarihlendirenler de bulunur Gunumuzde yikilmis ve ortadan kalkmis olan medrese ile birlikte kulliye halinde insa edilmistir Yapi 1206 da onarim gormustur Kuzey cephede kapinin sol ust kosesinde bulunan kitabede yapinin Turkiye Selcuklu sultani I Giyaseddin Keyhusrev devrinde onarim gordugu bildirilir Kitabede sunlar yazilidir Bu cami Kilicaslan oglu buyuk Sultan Keyhusrev devrinde Allah onun yardimini yuceltsin H 602 M 1206 yilinda Yagibasanoglu Muzaffereddin Mahmud tarafindan onarilmistir Caminin minaresi bu onarim sirasinda yapiya eklenmistir ve Kayseri nin en eski minaresidir Bu onarim sirasinda kondugu tahmin edilen rolyefli sahte kundekari tekniginde yapilmis ahsap kuzey kapi kanatlari gunumuzde Ankara Etnografya Muzesi ndedir Cami Osmanli doneminde 1716 yilindaki depremde agir hasar gordu Kuzey cephedeki kapinin ustundeki iki mermer kitabe bu deprem sonrasinda gordugu onarim hakkinda bilgi verir Kitabelerde depremde tahrip olan Ulu Cami nin Matbah i Amire Emini Kayserili Haci Halil Efendi tarafindan tamir ettirildigini belirtilir Ic gorunum Cami Osmanli doneminde birkac kez daha tamirat gormustur Beyaz mermer mihrap 1837 yilinda Kayseri naibi Nuri Efendi tarafindan camiye eklenmistir Mimari ozellikleriOrtada kucuk bir avlu ve mihrap onu kubbesiyle tamamlanan uzunlamasina bir yapidir Caminin plani ve cephe duzenlemesi Anadolu Selcuklu mimarisindeki Ulu Cami gelenegini yansitir Orijinalde aciklik olarak birakilan orta bolum sonradan kubbe ile kapatilmistir Dogu Bati ve kuzey cephelerinin ortasinda birer kapi bulunur Harim mihraba paralel sekiz sahindan olusur Sahinlari aralarinda devsirme sutunlar uzerine oturan sivri kemerler ayirir Sutun ve sutun basliklarinin yakin bir Bizans kilisesinden getirildigi sanilir Yapinin ana malzemesi yontu tuf tasidir Minarenin serefsi altinda cini bir yazi kusagi vardir Yapiya 1206 daki onarim sirasinda eklenmis olan kare kaideli silindirik govdeli minaresi caminin bati girisinin hemen yanindadir Kapinin yanindaki merdivenlerden cami damina cikilip buradaki bir kapidan minarenin icine girilmektedir Minare yukari dogru giderek daralir bir noktadan sonra duz devam eder Kaidesi tastan govdesi serefeye kadar tugladandir Serefesinin ustundeki petek bolumu depremde yikildiktan sonra yontu tastan yapilmistir Serefe altina cini uzerine kufi yaziyla yazilmis Ayet el Kursi genis bir kusak icine yerlestirilmistir Cevresindeki yapilarCaminin kuzeyinde Osmanli Sultani III Ahmed zamaninda Sadrazam Nevsehirli Damat Ibrahim Pasa tarafindan yaptirilmis bir ticaret yapisi olan Vezir Han yer alir Kuzeydogu cephesinde Ulu Cami ile Vezir Han arasinda dar bir gecit bulunur Caminin guneydogu cephesine 19 yuzyilda yapilmis Rasit Efendi Kutuphanesi bitistirilmistir Gecmiste bu kutuphaneye caminin icindeki bir kapidan gecilerek girilmekteydi kutuphanenin dogusunda ise Mahkeme Hani adli yapi vardi Ulu Cami nin guney cephesine bitisik Melikgazi Medresesi nden gunumuze sadece Cami nin kible duvarina bitisik turbe gelmistir Turbenin Kayserifatihi diye anilan Melik Mehmet Gazi ye ait oldugu tahmin edilir CesmesiCaminin dogusunda Vezirhan in guney duvarina bitisik olarak yapilmis cesmenin 18 yuzyilin baslarinda insa edildigi dusunulur Cesme genis bir revak altinda zeminden yukseltilen platform uzerinde bulunan abdest musluklarindan olusur Musluklarin her biri yekpare tastan yapilmis 12 sutunun birbirine yuvarlak kemerlerle baglanmasi ile olusmus kare mekanlardadir GorsellerMihrap ve minber Ulu Cami CesmesiKaynakca a b c d Comert Huseyin PDF Kayseri Ansiklopedisi 26 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b Kayseri Belediyesi 27 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Temmuz 2020 Kayseri Valiligi 2 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Temmuz 2020 a b c Okuryazarim com 10 Ocak 2017 13 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2022 kayseriden biz 3 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2022 Dis baglantilarGorseller27 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde