Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kayyum Nasırî veya tam adıyla Abdülkayyum Abdünnasır oğlu Nasırov (Tatarca: Габделкаюм Габденнасыйр улы Насыйров; d. 15 Şubat 1825, Yukarı Şırdan - ö. 20 Ağustos 1902, Kazan), Tatar dil bilgini, öğretmen ve yazar. Ceditçilik hareketinin önemli temsilcilerinden ve Tatar milliyetçilerindendir.
Kayyum Nasıri | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 15 Şubat 1825 Yukarı Şırdan, Kazan, Tataristan |
| Ölüm | 20 Ağustos 1902 (77 yaşında) Kazan, Tataristan |
| Meslek | Yazar, öğretmen |
Hayatı
Tatarların ulusal uyanışı ve aydınlanmasının sembolü olan Abdülkayyum Nasıri, 15 Şubat 1825'te Yukarı Şırdan köyünde altı çocuklu bir ailenin ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi. İlk eğitimini babası Molla Abdünnasır'dan aldıktan sonra babası tarafından Kazan'daki Akmescid Medresesi'ne gönderildi. Bu medresede eğitim gördüğü 1855 yılına kadar kaldı ve Farsça, Arapça ve Rusça öğrendi. Ardından İlahiyat Akademisi'nde Tatarca öğretmenliğinde bulundu. 1871 yılında bu görevinden uzaklaştırıldı.
Rusça kurslarda Tatar çocuklarına Rusça öğretmeye başladı. 1873'ten istifa ettiği 1879 yılına kadar Muallim Mektebi'nde Tatarca öğretmenliği yaptı. Tercümanlık ve çeviriler yaptı, takvimler çıkardı. Coğrafya, matematik ve geometri ders kitapları yazdı. 1885 yılında Kazan Üniversitesi Arkeoloji-Tarih ve Etnografya Cemiyeti’ne asıl üye olarak seçildi.
Doğu edebiyatına hayran olan Nasırî, Arapça, Farsçadan pek çok eseri Tatarcaya tercüme etti. Kendi anlayışına göre dindar olan Nasırî dinsizlikle itham edilmiştir. Osmanlı Türkçesi ve Çağatay Türkçesinden arındırılmış saf Tatarca taraftarı idi. Eğitime önem veren Nasırî Rusça bilmeyen Tatarlar için Rusça sözlükler ve gramer kitapları hazırlamıştır. 20 Ağustos 1902 tarihinde ölmüştür, Kazan Mezarlığı'na gömülmüştür.
Rus oryantalistler; Maslovsky ve Joseph M. E. Gottwald Tatarca, Gülnar Hanım kendisinden Tatarca ve Türkçe dersleri almıştır. Osmanlı aydınları arasından Abdullah Cevdet kendisini Kazan'da ziyaret etmiştir ve gazetesinde ölümünden ötürü bir yazı neşretmiştir.
Eserleri
Eserlerinden bazıları şunlardır:
- Mecma‘u’l-ahbâr
- Nahiv Kitabı
- Numûne ya ki Enmûzec
- Kavâid-i Kitâbet
- Enmûzec
- Fevâkihü’l-cülesâ
- Coğrafya-yı Kebîr
- Istılâhât-ı Coğrafya
- Tatarca-Rusça Lugat
- Ahlâk Risâlesi
Kaynakça
- ^ a b İsmail Türkoğlu - İbrahim Maraş, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 25, sayfa: 109-110
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kayyum Nasiri veya tam adiyla Abdulkayyum Abdunnasir oglu Nasirov Tatarca Gabdelkayum Gabdennasyjr uly Nasyjrov d 15 Subat 1825 Yukari Sirdan o 20 Agustos 1902 Kazan Tatar dil bilgini ogretmen ve yazar Ceditcilik hareketinin onemli temsilcilerinden ve Tatar milliyetcilerindendir Kayyum NasiriDogum15 Subat 1825 1825 02 15 Yukari Sirdan Kazan TataristanOlum20 Agustos 1902 77 yasinda Kazan TataristanMeslekYazar ogretmenHayatiTatarlarin ulusal uyanisi ve aydinlanmasinin sembolu olan Abdulkayyum Nasiri 15 Subat 1825 te Yukari Sirdan koyunde alti cocuklu bir ailenin ikinci cocugu olarak dunyaya geldi Ilk egitimini babasi Molla Abdunnasir dan aldiktan sonra babasi tarafindan Kazan daki Akmescid Medresesi ne gonderildi Bu medresede egitim gordugu 1855 yilina kadar kaldi ve Farsca Arapca ve Rusca ogrendi Ardindan Ilahiyat Akademisi nde Tatarca ogretmenliginde bulundu 1871 yilinda bu gorevinden uzaklastirildi Nasiri nin Kazan Tataristan daki mezari Rusca kurslarda Tatar cocuklarina Rusca ogretmeye basladi 1873 ten istifa ettigi 1879 yilina kadar Muallim Mektebi nde Tatarca ogretmenligi yapti Tercumanlik ve ceviriler yapti takvimler cikardi Cografya matematik ve geometri ders kitaplari yazdi 1885 yilinda Kazan Universitesi Arkeoloji Tarih ve Etnografya Cemiyeti ne asil uye olarak secildi Dogu edebiyatina hayran olan Nasiri Arapca Farscadan pek cok eseri Tatarcaya tercume etti Kendi anlayisina gore dindar olan Nasiri dinsizlikle itham edilmistir Osmanli Turkcesi ve Cagatay Turkcesinden arindirilmis saf Tatarca taraftari idi Egitime onem veren Nasiri Rusca bilmeyen Tatarlar icin Rusca sozlukler ve gramer kitaplari hazirlamistir 20 Agustos 1902 tarihinde olmustur Kazan Mezarligi na gomulmustur Rus oryantalistler Maslovsky ve Joseph M E Gottwald Tatarca Gulnar Hanim kendisinden Tatarca ve Turkce dersleri almistir Osmanli aydinlari arasindan Abdullah Cevdet kendisini Kazan da ziyaret etmistir ve gazetesinde olumunden oturu bir yazi nesretmistir EserleriEserlerinden bazilari sunlardir Mecma u l ahbar Nahiv Kitabi Numune ya ki Enmuzec Kavaid i Kitabet Enmuzec Fevakihu l culesa Cografya yi Kebir Istilahat i Cografya Tatarca Rusca Lugat Ahlak RisalesiKaynakca a b Ismail Turkoglu Ibrahim Maras TDV Islam Ansiklopedisi cilt 25 sayfa 109 110