Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kelbîler, Sicilya'ya 948-1052 yıllarında egemen olan Arap hanedan. Hanedan'ın kurucusu 917-936 adlı kişidir.
Tarihsel gelişme
Arapların 32. Sicilya valisi ve Fatimilerin Sicilya valisi "İbni Ataf" pek pasif ve etkinsizdi ve halk tarafından sevilmemekteydi. Sicilya halkı İbni Asaf'a karşı ayaklandı ve İbni Asaf da adanin başkenti olan Palermo eski kalesine sığındı. İsyan Agrigento'ya da yayıldı. Halktan vergi toplanması aksadı ve Fatimilere gönderilen vergi küçüldü. Fatimi hükümdarı adaya halkı kışkırtmayacak ve sadık bir valiyi göndermeye karar verdi. 942de Fatimiler'in eski Sicilya Valisi olan Salim bin Ebî Resid'in damadı olan "Hasan bin Ali İbn'Ebi-lHüseyin Kelbî" adlı kişiyi Fatimilerin ve Arapların 33. Sicilya valisi olarak tayin etti. Sicilya'da "Hasan bin Ali el-Kelbî" halk isyanlarına ve vergi ödememe protestolarına son vermeyi başardı ve adada asayişi tekrar kurdu. Sicilya'daki orduyu ve gemi filosunu güçlendirdi.
948'de Hasan yeni bir isyan bastırdıktan sonra çok geçmeden Sicilya Emirliği emirlik görevinin bundan sonra Hasan Kelbî sülalesinden gelenlere verileceği açıklandı. Bu nedenle "Sicilya Emirliği" Kelbîler devleti olarak da anılmaktadır. Kelbîler devamlı (ama bazen çok zayıf bir şekilde) Fatimilere bağlı bir hükümdarlık olmuşlardır. 972'de Fatimiler Mısır'ı ellerine geçirip merkezi idareleri oraya nakledip Tunus'tan uzaklaşınca Fatimi idaresi da facto olarak Sicilya'nın idaresini İfrikiyye'de bulunan idaresinden ayrılmasını tercih etti. Zaten İfrikiyye'inin idaresi Cezayir'de bulunan eline verilmişti. Fatimi donanmasının da Tunus kıyılarından Mısır'a nakledilmesi Fatimilerin, Kelbî Sicilya Emirliği (ve İfrikiye'de Zıriler) üzerindeki güçlerini daha da zayıflattı.
950'de Hasan'ın orduları Bizanslılara karşı İtalyan anakarasına kadar uzanan bölgede bir savaşa girişti. Sicilya'nın Arap güçlerini yenip güney İtalya'da Calabria'da Gerace ve 'ya girdiler.
952'de Hasan'ın Calabria'daki Bizanslılara karşı ikinci seferleri sonunda da Sicilyalı Araplar güney İtalya'da Bizanslı ordusunu yendiler ve Gerace'yi kuşattılar. Bizans İmparatoru VII. Konstantinos bir barış yapmayı kabul etti ve buna göre Bizans'a ait olan güney İtalya'daki Calıbria şehirleri Sicilya Emirliği'ne yıllık tazminat vermeyi kabul ettiler.
Bu arada ilk Kelbî Sicilya Emiri Hasan İfrikiyye'ye gitti ve amca oğlu Ahmed bin Ḥasan (hükümdarlığı 954-969) Sicilya Emirliği görevine geçti. 956'da yeni Bizans orduları Calabria'yı tekrar geri alıp Reggio Calabria şehrini ellerine geçirdiler ve hatta Sicilya adasına geçtiler. 960'ta yeni bir Bizans ordusu ve Bizans donanması, Girit Emirliği üzerine sefer yapıp o adayı eline geçirmekte iken iki taraf arasında bir ateşkes anlaşması yapıldı.
962'de Sicilya Taormina'da bulunan Hristiyan halk isyana başladı ve şehri ellerine geçirdiler. Fakat Ahmed bunlar üzerine ordular göndererek isyanı çok kanlı bir şekilde bastırdı. Taorima'da isyan sırasında isyana geçen 'da isyan eden Hristiyanlar direnişe devam ettiler.
963'te Bizans Imparatorluğu'nu gasp eden II. Nikiforos Fokas Anadolu'nun doğusundaki ve Girit'te Araplara karşı yaptığı başarılı seferleri Sicilya'da da tekrarlamak niyetiyle yeğeni Manuel emri altında 40.000 kişilik bir Bizans ordusunu Sicilya üzerine gönderdi.
Bu ordu Ekim 964'te Messina'yı eline geçirdi. Bu şehir yakınlarında 15 Ekim'de Bizans ordu ile Sicilya Emirliği ordusu arasında büyük bir muharebe başladı. Çok şiddetli geçen bir çarpışma sonucu Sicilya Emirliği ordusu büyük bir galibiyet kazandı. Bu çarpışmada Bizans ordusu 10.000 kişi ölü zayiat verdi ve bunlar arasında ordu komutanı Manuel de bulunmaktaydı.
964'te Sicilya Emirliği'ne Ebu el-Kasım bin Hasan geçti (hükümdarlığı 964-982). 970'lı yıllarda bu emir güney İtalya anakarasına geçerek karadan Calabria şehirlerine hücumlarda bulundu. Aynı zamanda Sicilya donanmasının başında bulunan emirin kardeşi doğu'da Puglia sahillerine hücumlar yapıp bazı önemli sahil kalelerini eline geçirdi. Bu anakara İtalya bölgeleri Bizanslılara aitti. Fakat Bizanslılar Bulgarlarla Balkanlarda Makedonya'da ve daha doğuda Mısır'dan ilerleyip Süreye'yi eline geçiren Fatimiler ile uğraşmaktaydılar. Güney İtalya'ya destek sağlayamadılar.
Bu arada Almanaya'da bulunan II. Otto (Kutsal Roma İmparatoru) karısının tesiri altında İtalya'yı eline geçirmeye karar verdi. Alman ordusuyla Kuzey İtalya'yı ve Roma'yı eline geçirdi. Sonra Güney İtalya'yı fethetmeye karar verdi. 980'de Pisa Cumhuriyeti'nden donanma desteği sağladı. 961'de güney İtalya seferine başladı. II. Otto önce buradaki Lombard prens ve soylularla uğraştı. Ocak 982'de Alman imparatorluk orduları Bizanslılara ait olan Puglia bölgesine girip bu bölgeyi ellerine geçirme seferine başladı. Bazı tarihçilere göre Bizanslılar Sicilya Emirliği'nde yardım istediler. Diğer tarihçilere göre Ebu el-Kasım kendi isteğiyle güney İtalya'da zayıf görülen Bizanslılar üzerine bir savaşa başladı. Fakat önce savaşlar Alman imparatorunun ve onun müttefikleri Lombard'lara karşı yapıldı.
Sonra Bizans idaresinde güneye sarkan II. Otto komutasındaki Almanlar Mart 982'de Taranto'yu kuşatıp eline geçirdiler. Temmuz başında Güney İtalya'da ilerleyen Ebu el-Kasım komutası altında Sicilya Emirliği ordusu ile Alman ordunun yaptığı ilk çarpışmada Sicilyalı Araplar mağlup düştüler. Sicilya Emirliği ordusu geri çekildi ama Almanların yakın kovalaması dolayısıyla Ebu el-Kasımq 13 veya 14 Temmuz 982 'da yakınlarında Almanlarla 'e girişti. Bu çarpışmada Alman ağır süvarileri Sicilya Emirliği ordusunun merkezine yüklendiler ve yapılan ağır çarpışmalar sırasında Emir Ebu el-Kasım öldü. Fakat komutanlarını kaybeden Arap ordusu cesaretini kaybetmeden Alman ordusunu çevirip o orduya karşı büyük bir galibiyet kazandı. Arap tarihçisi 'e göre Almanlar 4.000 kişi zayiat verip önemli asıl komutanlarını kaybettiler. II. Otto hüviyetini saklayarak bir Bizans gemisine binerek kuzeye çekildi ve 12 Kasım 982'de Roma'ya erişti. Ama Ebu el-Kasım'ın Sicilya Emirliği ordusu komutanlığına ve emirliğe geçen oğlu kazanılan bu Arap galibiyetini devam ettiremiyeceğini anladı. Ana ordusuyla Sicilya'ya çekilmeyi tercih etti. Bundan sonra da Sicilya'nın Arap orduları güney italya'da Bizanslı ve Lombard arazilerine zaman zaman talan etme hücumları yaptılar. Fakat büyük savaşlara girişmediler.
Sicilya Emirliği Cafer el-Kelbî (983-985) ve (990-998) emirlik dönemlerinde kültürel olarak en zirve medeniyetine erişti. Bu iki emir edebiyatçılara sanatkarlara sağladıkları destek ile anılmaktadırlar.
Yusuf'un oğlu olan Cafer el-Kelbî (998-1019) çok sert ve zalim bir hükümdar olarak tanındı. Bu emir döneminde Sicilya'da bulunan Berber asıllı müslümanlar bir isyan başlattı. Cafer bu isyanı çok sert bir şekilde bastırdı ve Berber asıllı olanları Sicilya'dan çıkartıp İfrikiyye'ye gönderdi. 1019'da bu sefer emirlik merkezi olan Palermo'da bir isyan çıktı. İsyancılar Cafer el-Kelbî'yi emirlikten indirdiler ve o da İfrikiyye'ye kaçtı.
Yerine Sicilya Emirliği'ne kardeşi olan (1019-1037) geldi. Bizanslılar donanmaları ile 1026'da ve 1031'de Sicilya üzerine tekrar iki sefer yaptılar. al-Akhal bu Bizans hücumlarını önlemek için İfrikiye'de Fatimiler'den askeri destek sağladı. Bu askeri destekle Bizans ıstılacılarına karşı galip geldi. Fakat bu askeri destek için askerlere veriği ücretler ve harp masrafları Sicilya Emirliği hazinesine büyük zararlar getirmişti. Hazineye gelir sağlamak için al-Akhal yüksek vergiler ihdas etmek zorunda kaldı. Bu yüksek vergiler aleyhinde halk isyan etti ve Sicilya'da bir iç savaş başladı. Bu iç savaşta al-Akhal'a karşı olan tarfi kardeşi Ebu-Hafs idare etmekteydi ve bu iç savaş bir kardeş savaşına dönüştü. Al-Akhal kardeşine karşı ordu göndermek için Bizanslılardan destek sağladı. Kardeşi Ebu-Hafs ise İfrikiyye'de hükümdarlık yapmakta olan Emiri {Muizz bin Badis]]'ten destek istedi. Ziiler orduları Zıriler Emiri'nin oğlu Abdullah idaresinde Sicilya'ya geçti. 1036-1052 arasında Kelbîler bu ordusuna bağlı olarak yaşadılar.
1052'de Vali İbnu Summe Zırılık egemenliğini reddetti ve adanın bir kısmını Normanlar'a bıraktı. Böylece Sicilya'nın Normanlarca fethi süreci başladı.
Kelbî hükümdarlar
- (948-954)
- Ahmed bin Ḥasan (954-969)
- Ebu Kasim Alī bin Ḥasan (969-982)
- Cabir el-Kelbî (982-983)
- Cafer el-Kelbî (983-985)
- Abdullah el-Kelbî (985-990)
- Yusuf el-Kelbî (990-998)
- Cafer el-Kelbî (998-1019)
- al-Akhal (1019-1037)
- Abdullah (1037-1040)
- Hasan as-Samsam (1040-1053)
Kaynakça
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Michele Armari Storia dei musulmani di Sicilia, Catania:Romeo Prampolinu 1933-1939 (İtalyanca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kelbiler Sicilya ya 948 1052 yillarinda egemen olan Arap hanedan Hanedan in kurucusu 917 936 adli kisidir Tarihsel gelismeAraplarin 32 Sicilya valisi ve Fatimilerin Sicilya valisi Ibni Ataf pek pasif ve etkinsizdi ve halk tarafindan sevilmemekteydi Sicilya halki Ibni Asaf a karsi ayaklandi ve Ibni Asaf da adanin baskenti olan Palermo eski kalesine sigindi Isyan Agrigento ya da yayildi Halktan vergi toplanmasi aksadi ve Fatimilere gonderilen vergi kuculdu Fatimi hukumdari adaya halki kiskirtmayacak ve sadik bir valiyi gondermeye karar verdi 942de Fatimiler in eski Sicilya Valisi olan Salim bin Ebi Resid in damadi olan Hasan bin Ali Ibn Ebi lHuseyin Kelbi adli kisiyi Fatimilerin ve Araplarin 33 Sicilya valisi olarak tayin etti Sicilya da Hasan bin Ali el Kelbi halk isyanlarina ve vergi odememe protestolarina son vermeyi basardi ve adada asayisi tekrar kurdu Sicilya daki orduyu ve gemi filosunu guclendirdi 948 de Hasan yeni bir isyan bastirdiktan sonra cok gecmeden Sicilya Emirligi emirlik gorevinin bundan sonra Hasan Kelbi sulalesinden gelenlere verilecegi aciklandi Bu nedenle Sicilya Emirligi Kelbiler devleti olarak da anilmaktadir Kelbiler devamli ama bazen cok zayif bir sekilde Fatimilere bagli bir hukumdarlik olmuslardir 972 de Fatimiler Misir i ellerine gecirip merkezi idareleri oraya nakledip Tunus tan uzaklasinca Fatimi idaresi da facto olarak Sicilya nin idaresini Ifrikiyye de bulunan idaresinden ayrilmasini tercih etti Zaten Ifrikiyye inin idaresi Cezayir de bulunan eline verilmisti Fatimi donanmasinin da Tunus kiyilarindan Misir a nakledilmesi Fatimilerin Kelbi Sicilya Emirligi ve Ifrikiye de Ziriler uzerindeki guclerini daha da zayiflatti 950 de Hasan in ordulari Bizanslilara karsi Italyan anakarasina kadar uzanan bolgede bir savasa giristi Sicilya nin Arap guclerini yenip guney Italya da Calabria da Gerace ve ya girdiler 952 de Hasan in Calabria daki Bizanslilara karsi ikinci seferleri sonunda da Sicilyali Araplar guney Italya da Bizansli ordusunu yendiler ve Gerace yi kusattilar Bizans Imparatoru VII Konstantinos bir baris yapmayi kabul etti ve buna gore Bizans a ait olan guney Italya daki Calibria sehirleri Sicilya Emirligi ne yillik tazminat vermeyi kabul ettiler Bu arada ilk Kelbi Sicilya Emiri Hasan Ifrikiyye ye gitti ve amca oglu Ahmed bin Ḥasan hukumdarligi 954 969 Sicilya Emirligi gorevine gecti 956 da yeni Bizans ordulari Calabria yi tekrar geri alip Reggio Calabria sehrini ellerine gecirdiler ve hatta Sicilya adasina gectiler 960 ta yeni bir Bizans ordusu ve Bizans donanmasi Girit Emirligi uzerine sefer yapip o adayi eline gecirmekte iken iki taraf arasinda bir ateskes anlasmasi yapildi 962 de Sicilya Taormina da bulunan Hristiyan halk isyana basladi ve sehri ellerine gecirdiler Fakat Ahmed bunlar uzerine ordular gondererek isyani cok kanli bir sekilde bastirdi Taorima da isyan sirasinda isyana gecen da isyan eden Hristiyanlar direnise devam ettiler 963 te Bizans Imparatorlugu nu gasp eden II Nikiforos Fokas Anadolu nun dogusundaki ve Girit te Araplara karsi yaptigi basarili seferleri Sicilya da da tekrarlamak niyetiyle yegeni Manuel emri altinda 40 000 kisilik bir Bizans ordusunu Sicilya uzerine gonderdi Bu ordu Ekim 964 te Messina yi eline gecirdi Bu sehir yakinlarinda 15 Ekim de Bizans ordu ile Sicilya Emirligi ordusu arasinda buyuk bir muharebe basladi Cok siddetli gecen bir carpisma sonucu Sicilya Emirligi ordusu buyuk bir galibiyet kazandi Bu carpismada Bizans ordusu 10 000 kisi olu zayiat verdi ve bunlar arasinda ordu komutani Manuel de bulunmaktaydi 964 te Sicilya Emirligi ne Ebu el Kasim bin Hasan gecti hukumdarligi 964 982 970 li yillarda bu emir guney Italya anakarasina gecerek karadan Calabria sehirlerine hucumlarda bulundu Ayni zamanda Sicilya donanmasinin basinda bulunan emirin kardesi dogu da Puglia sahillerine hucumlar yapip bazi onemli sahil kalelerini eline gecirdi Bu anakara Italya bolgeleri Bizanslilara aitti Fakat Bizanslilar Bulgarlarla Balkanlarda Makedonya da ve daha doguda Misir dan ilerleyip Sureye yi eline geciren Fatimiler ile ugrasmaktaydilar Guney Italya ya destek saglayamadilar Bu arada Almanaya da bulunan II Otto Kutsal Roma Imparatoru karisinin tesiri altinda Italya yi eline gecirmeye karar verdi Alman ordusuyla Kuzey Italya yi ve Roma yi eline gecirdi Sonra Guney Italya yi fethetmeye karar verdi 980 de Pisa Cumhuriyeti nden donanma destegi sagladi 961 de guney Italya seferine basladi II Otto once buradaki Lombard prens ve soylularla ugrasti Ocak 982 de Alman imparatorluk ordulari Bizanslilara ait olan Puglia bolgesine girip bu bolgeyi ellerine gecirme seferine basladi Bazi tarihcilere gore Bizanslilar Sicilya Emirligi nde yardim istediler Diger tarihcilere gore Ebu el Kasim kendi istegiyle guney Italya da zayif gorulen Bizanslilar uzerine bir savasa basladi Fakat once savaslar Alman imparatorunun ve onun muttefikleri Lombard lara karsi yapildi Sonra Bizans idaresinde guneye sarkan II Otto komutasindaki Almanlar Mart 982 de Taranto yu kusatip eline gecirdiler Temmuz basinda Guney Italya da ilerleyen Ebu el Kasim komutasi altinda Sicilya Emirligi ordusu ile Alman ordunun yaptigi ilk carpismada Sicilyali Araplar maglup dustuler Sicilya Emirligi ordusu geri cekildi ama Almanlarin yakin kovalamasi dolayisiyla Ebu el Kasimq 13 veya 14 Temmuz 982 da yakinlarinda Almanlarla e giristi Bu carpismada Alman agir suvarileri Sicilya Emirligi ordusunun merkezine yuklendiler ve yapilan agir carpismalar sirasinda Emir Ebu el Kasim oldu Fakat komutanlarini kaybeden Arap ordusu cesaretini kaybetmeden Alman ordusunu cevirip o orduya karsi buyuk bir galibiyet kazandi Arap tarihcisi e gore Almanlar 4 000 kisi zayiat verip onemli asil komutanlarini kaybettiler II Otto huviyetini saklayarak bir Bizans gemisine binerek kuzeye cekildi ve 12 Kasim 982 de Roma ya eristi Ama Ebu el Kasim in Sicilya Emirligi ordusu komutanligina ve emirlige gecen oglu kazanilan bu Arap galibiyetini devam ettiremiyecegini anladi Ana ordusuyla Sicilya ya cekilmeyi tercih etti Bundan sonra da Sicilya nin Arap ordulari guney italya da Bizansli ve Lombard arazilerine zaman zaman talan etme hucumlari yaptilar Fakat buyuk savaslara girismediler Sicilya Emirligi Cafer el Kelbi 983 985 ve 990 998 emirlik donemlerinde kulturel olarak en zirve medeniyetine eristi Bu iki emir edebiyatcilara sanatkarlara sagladiklari destek ile anilmaktadirlar Yusuf un oglu olan Cafer el Kelbi 998 1019 cok sert ve zalim bir hukumdar olarak tanindi Bu emir doneminde Sicilya da bulunan Berber asilli muslumanlar bir isyan baslatti Cafer bu isyani cok sert bir sekilde bastirdi ve Berber asilli olanlari Sicilya dan cikartip Ifrikiyye ye gonderdi 1019 da bu sefer emirlik merkezi olan Palermo da bir isyan cikti Isyancilar Cafer el Kelbi yi emirlikten indirdiler ve o da Ifrikiyye ye kacti Yerine Sicilya Emirligi ne kardesi olan 1019 1037 geldi Bizanslilar donanmalari ile 1026 da ve 1031 de Sicilya uzerine tekrar iki sefer yaptilar al Akhal bu Bizans hucumlarini onlemek icin Ifrikiye de Fatimiler den askeri destek sagladi Bu askeri destekle Bizans istilacilarina karsi galip geldi Fakat bu askeri destek icin askerlere verigi ucretler ve harp masraflari Sicilya Emirligi hazinesine buyuk zararlar getirmisti Hazineye gelir saglamak icin al Akhal yuksek vergiler ihdas etmek zorunda kaldi Bu yuksek vergiler aleyhinde halk isyan etti ve Sicilya da bir ic savas basladi Bu ic savasta al Akhal a karsi olan tarfi kardesi Ebu Hafs idare etmekteydi ve bu ic savas bir kardes savasina donustu Al Akhal kardesine karsi ordu gondermek icin Bizanslilardan destek sagladi Kardesi Ebu Hafs ise Ifrikiyye de hukumdarlik yapmakta olan Emiri Muizz bin Badis ten destek istedi Ziiler ordulari Ziriler Emiri nin oglu Abdullah idaresinde Sicilya ya gecti 1036 1052 arasinda Kelbiler bu ordusuna bagli olarak yasadilar 1052 de Vali Ibnu Summe Zirilik egemenligini reddetti ve adanin bir kismini Normanlar a birakti Boylece Sicilya nin Normanlarca fethi sureci basladi Kelbi hukumdarlar 948 954 Ahmed bin Ḥasan 954 969 Ebu Kasim Ali bin Ḥasan 969 982 Cabir el Kelbi 982 983 Cafer el Kelbi 983 985 Abdullah el Kelbi 985 990 Yusuf el Kelbi 990 998 Cafer el Kelbi 998 1019 al Akhal 1019 1037 Abdullah 1037 1040 Hasan as Samsam 1040 1053 KaynakcaAyrica bakinizGuney Italya da Muslumanlar Tarihi Sicilya EmirligiDis baglantilarMichele Armari Storia dei musulmani di Sicilia Catania Romeo Prampolinu 1933 1939 Italyanca