Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nazar ya da kem göz, canlı veya cansız bir varlığın başına kaza veya belâ gelmesine neden olduğuna inanılan bakış. Nazardan özellikle çocukların, hamilelerin ya da hayvanların etkilendiğine inanılır.
Etimoloji
Farsça kökenli kem sözcüğü kötü, fena anlamlarına gelir. Göz sözcüğü Türkçede görme organı anlamına geldiği gibi aynı zamanda halk arasında "kem göz" (kötü niyetli bakış) anlamında da kullanılır. Arapça "nazar" kelimesi de göz/bakış anlamlarına gelir.
Bazı toplumlarda kem gözün nesneleri bile çatlatabildiğine inanılır. Mavi boncuğun bu enerjiyi kendisine çekerek yok edeceği fikri yaygındır. Kelimenin köz “ateş parçası” ile bağlantısı da dikkat çekicidir. Bakışın yakıcı gücü olduğu düşünülür.
Tarihçe
Kem göz inancının kökeni çok eskilere dayanır. Antik Roma ve Helen medeniyetlerinde, Müslüman, Yahudi, Budist ve Hindu toplumlarında da görülen bu inanış özellikle yerli ve köylü toplumlarında yer etmiş, günümüze kadar hayatta kalmayı başarmıştır. Tarih boyunca yabancıların, vücut deformasyonu olan engellilerin, çocuksuz kadınların ve yaşlı kadınların nazarının daha çok değdiğine inanılmıştır.
Geçmişte bazı toplumlarda nazarın kasıtsız olarak değdiğine inanılırdı. Örneğin Slav folklorunda, çocuklarına nazarı değdiği için kendini kör eden bir babanın hikâyesi vardır. Daha yakın zamanlarda ise nazarın kıskançlık sonucu değdiği inanışı yaygınlaşmıştır. Bu nedenle, özellikle Orta Çağ Avrupa'sında, bir mal veya çocuk övüldüğünde "Tanrı izin verirse" veya "Tanrı kutsasın" sözlerini eklemek âdeti yerleşmiştir. Müslüman toplumlarda ise benzer anlamlara gelen maşallah sözü kullanılır.
Korunma
Kem gözlerden koruduğuna inanılan yöntemler toplumdan topluma farklılık gösterir. En yaygın yöntemlerden biri nazar boncuğu gibi takılar takmak ya da üzerinde, muska gibi dua yazılı kâğıtlar taşımaktır. Hindistan'ın bazı yörelerinde evlenen çiftler nazardan korunmak için karşı cinsin kıyafetlerini giyerler. Bazı Asyalı toplumlarda çocukların gözlerinin etrafına siyah boya sürülür. Bazı Afrikalı ve Asyalı toplumlarda kem gözlerden en çok yiyip içerken etkilenildiğine, zira ağız açıkken ruhun vücuttan daha kolay çıkacağına inanılır. Bu nedenle yemek yalnız başına veya yakın akrabaların yanında yenir.
Eski çağlarda, ölülerin ruhlarıyla, periler ve cinlerin birlikte yaşadıkları bir âlemin var olduğuna inanılırdı. Bu âleme bağlı olan insanların, özellikle de büyücülerin gözlerinde kötü ruhların yerleştiğine inanırlardı. Bu yüzden de onların bakışlarının çok güçlü ve zararlı olduğu düşünülürdü. Halk arasında nazara gelmiş biri için üzerlik (bitki) otu yakıp söylenen, "her yerde sen olasın, belâları savasın" sözünün temelinde de bu inanç vardır. Anadolu'da Nazar Ocağı veya Göz Ocağı adı verilen mekanlara gidildiği de bilinmektedir.
İslam dininde de bazı hadislerde nazardan ve İslam peygamberinin nazardan korunmak için okuduğu dualardan bahsedilmiştir. Nazar veya İn Yekad ayeti, Müslüman halkların yaşamlarında en çok kullandığı ve aynı şekilde kâmil bir şekilde yazarak nazardan korunmak amacıyla evlerin girişlerine astığı Kur’an-i ayetlerden biridir.
İslam'da ve Kur'an'da nazar diye bir şey olmadığını birçok akademisyen dile getirmiştir
El verme
Dua okuyarak insanları nazarın (kötü gözün) olumsuz etkilerinden kurtarma gücüne sahip olduğuna inanılan kişiler (kadın veya erkek farketmeksizin) yaşlandıklarında, özellikle ölümlerinin yaklaştığını hissettiklerinde bu güçlerini başka birisine devrederler. Buna "El verme" denilir. ("Elini verdi" gibi cümlelerle de söylenir.) Bazen bu yaşlı kişilerin muziplik yaparak birden fazla kişiye el verdiklerine ve bunlardan birine asıl eli kendisine verdiğini, diğerlerini kandırdığını söylediklerine rastlanır. Nazarı kovma/çıkarma işleminin başarılı olduğu dua okuyan kişinin esnemesi ile anlaşılır. Ne kadar çok ve uzun esniyorsa karşısında oturan insan o kadar çok nazara uğramış demektir. Kimi zaman esnemekten gözünden yaşlar gelir. Hatta bazen nazara uğrayan kişi de esner.
Kaynakça
- ^ a b c d "eye Nazar." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
- ^ "kem." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 16 Ocak 2012
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) 7 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ (İngilizce) as God will
- ^ (İngilizce) God bless it
- ^ "maşallah." 28 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 4 Aralık 2011.
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi
- ^ İslam Ansiklopedisi - Ocak Maddesi 14 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ocak [1] 14 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Cem Vakfı
- ^ ÇIBLAK, Nilgün (2004), “Halk Kültüründe Nazar, Nazarlık İnancı ve Bunlara Bağlı Uygulamalar”, Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), S.15, ss.103-125
- ^ . 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015.
- ^ [2] Caner taslaman nazar üzerine
- ^ Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - "Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi", 2017
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nazar ya da kem goz canli veya cansiz bir varligin basina kaza veya bela gelmesine neden olduguna inanilan bakis Nazardan ozellikle cocuklarin hamilelerin ya da hayvanlarin etkilendigine inanilir Gozu sembolize eden cesitli nazar boncuklariEtimolojiFarsca kokenli kem sozcugu kotu fena anlamlarina gelir Goz sozcugu Turkcede gorme organi anlamina geldigi gibi ayni zamanda halk arasinda kem goz kotu niyetli bakis anlaminda da kullanilir Arapca nazar kelimesi de goz bakis anlamlarina gelir Bazi toplumlarda kem gozun nesneleri bile catlatabildigine inanilir Mavi boncugun bu enerjiyi kendisine cekerek yok edecegi fikri yaygindir Kelimenin koz ates parcasi ile baglantisi da dikkat cekicidir Bakisin yakici gucu oldugu dusunulur TarihceKem goz inancinin kokeni cok eskilere dayanir Antik Roma ve Helen medeniyetlerinde Musluman Yahudi Budist ve Hindu toplumlarinda da gorulen bu inanis ozellikle yerli ve koylu toplumlarinda yer etmis gunumuze kadar hayatta kalmayi basarmistir Tarih boyunca yabancilarin vucut deformasyonu olan engellilerin cocuksuz kadinlarin ve yasli kadinlarin nazarinin daha cok degdigine inanilmistir Gecmiste bazi toplumlarda nazarin kasitsiz olarak degdigine inanilirdi Ornegin Slav folklorunda cocuklarina nazari degdigi icin kendini kor eden bir babanin hikayesi vardir Daha yakin zamanlarda ise nazarin kiskanclik sonucu degdigi inanisi yayginlasmistir Bu nedenle ozellikle Orta Cag Avrupa sinda bir mal veya cocuk ovuldugunde Tanri izin verirse veya Tanri kutsasin sozlerini eklemek adeti yerlesmistir Musluman toplumlarda ise benzer anlamlara gelen masallah sozu kullanilir KorunmaKem gozlerden koruduguna inanilan yontemler toplumdan topluma farklilik gosterir En yaygin yontemlerden biri nazar boncugu gibi takilar takmak ya da uzerinde muska gibi dua yazili kagitlar tasimaktir Hindistan in bazi yorelerinde evlenen ciftler nazardan korunmak icin karsi cinsin kiyafetlerini giyerler Bazi Asyali toplumlarda cocuklarin gozlerinin etrafina siyah boya surulur Bazi Afrikali ve Asyali toplumlarda kem gozlerden en cok yiyip icerken etkilenildigine zira agiz acikken ruhun vucuttan daha kolay cikacagina inanilir Bu nedenle yemek yalniz basina veya yakin akrabalarin yaninda yenir Eski caglarda olulerin ruhlariyla periler ve cinlerin birlikte yasadiklari bir alemin var olduguna inanilirdi Bu aleme bagli olan insanlarin ozellikle de buyuculerin gozlerinde kotu ruhlarin yerlestigine inanirlardi Bu yuzden de onlarin bakislarinin cok guclu ve zararli oldugu dusunulurdu Halk arasinda nazara gelmis biri icin uzerlik bitki otu yakip soylenen her yerde sen olasin belalari savasin sozunun temelinde de bu inanc vardir Anadolu da Nazar Ocagi veya Goz Ocagi adi verilen mekanlara gidildigi de bilinmektedir Islam dininde de bazi hadislerde nazardan ve Islam peygamberinin nazardan korunmak icin okudugu dualardan bahsedilmistir Nazar veya In Yekad ayeti Musluman halklarin yasamlarinda en cok kullandigi ve ayni sekilde kamil bir sekilde yazarak nazardan korunmak amaciyla evlerin girislerine astigi Kur an i ayetlerden biridir Islam da ve Kur an da nazar diye bir sey olmadigini bircok akademisyen dile getirmistir El verme Dua okuyarak insanlari nazarin kotu gozun olumsuz etkilerinden kurtarma gucune sahip olduguna inanilan kisiler kadin veya erkek farketmeksizin yaslandiklarinda ozellikle olumlerinin yaklastigini hissettiklerinde bu guclerini baska birisine devrederler Buna El verme denilir Elini verdi gibi cumlelerle de soylenir Bazen bu yasli kisilerin muziplik yaparak birden fazla kisiye el verdiklerine ve bunlardan birine asil eli kendisine verdigini digerlerini kandirdigini soylediklerine rastlanir Nazari kovma cikarma isleminin basarili oldugu dua okuyan kisinin esnemesi ile anlasilir Ne kadar cok ve uzun esniyorsa karsisinda oturan insan o kadar cok nazara ugramis demektir Kimi zaman esnemekten gozunden yaslar gelir Hatta bazen nazara ugrayan kisi de esner Kaynakca a b c d eye Nazar Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Online Encyclopaedia Britannica Inc kem Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 16 Ocak 2012 Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 7 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce as God will Ingilizce God bless it masallah 28 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 4 Aralik 2011 Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Islam Ansiklopedisi Ocak Maddesi 14 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ocak 1 14 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cem Vakfi CIBLAK Nilgun 2004 Halk Kulturunde Nazar Nazarlik Inanci ve Bunlara Bagli Uygulamalar Turkluk Bilimi Arastirmalari TUBAR S 15 ss 103 125 26 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2015 2 Caner taslaman nazar uzerine Asik Veysel Meslek Yuksekokulu Sarkisla Merkez ve Koyleri Incelemesi 2017Ayrica bakinizNazar boncugu Masallah