Kemal Reis

Kemal Reis (1451 – 1511), II. Bayezid devrinde yaşayan Türk denizci.

"Göke" Kemal Reis'in gemisi

Hayatı

Kemal Reis’i tanımış olan İbn-i Kemal, bu büyük denizcinin Gelibolulu olduğunu kaydetmektedir. Bazı eserlerde Kemal Reis’in Karamanlı olduğu yazılıyorsa da çağdaşı İbn-i Kemal’in değerlendirmesi daha uygundur. Kitab-ı Bahriye’de adının Ahmed Kemal, babasının isminin Ali olduğu belirtilmektedir. Kemal Reis’in Hacı Mehmed isminde kardeşi olup bu da, Kitab-ı Bahriye eserinin sahibi Piri Reis’in amcasıdır.

Piri Reis'in de amcası olan Kemal Reis ilk defa Mahmud Paşa ile birlikte Eğriboz seferine katıldı. Eğriboz’da azaplar reisi olarak görev yapmıştır. 15. yy sonlarında Akdeniz'in en tanınmış Türk denizcisiydi. Emri altındaki gemilerle İspanya ve Afrika sahillerinde, Septe boğazı ve Balear Adaları çevrelerinde dolaşmış, Hristiyan korsanlarla başarılı çarpışmalarda bulunmuş ve Avrupa sahillerine akınlar yapmıştır. 1494 senesinde II. Bayezid’in davetine uyarak İstanbul’a geldi ve Osmanlı donanmasının hizmetine girdi. Donanmada tadilat ve ıslahat çalışmaları yapmıştır. 1498 yılında Adana ve Tarsus’taki Mekke ve Medine’ye ait gelirler İskenderiye’ye Kemal Reis’in kumandası altındaki donanmaya nakledildi. Bu gidiş ve dönüşte Kemal Reis Rodos şövalyelerinin gemileriyle Kerpe'de çarpıştı ve zaferle ayrılarak bazı gemilerini ele geçirdi ve çok sayıda esir aldı. 1499 yılında Kaptan-ı Derya Küçük Davut Paşa komutasındaki donanmayla İnebahtı seferine katıldı ve Sapienza Deniz Muharebesi’nin (1499) kazanılmasında yararlılıklar gösterdi. Modon Deniz Muharebesi'nde (1500), Venedik donanmasına üstünlük sağlamıştır. 1504 senesinde Türk ve Müslüman gemilerine saldırarak seyahat ve ticareti sekteye uğratan Rodos şövalyeleri üzerine akın yapmış, Rodos’a asker çıkarıp çok yerine saldırmıştır. 1505'te Kemal Reis komutasında Osmanlı donanması İspanya seferi düzenlemiş, bir kısım Müslüman ve Yahudi kurtarılarak ilk kafilesi Osmanlı topraklarına getirilmiştir. Kemal Reis 1507’de Kahire’ye gitti ve burada Memluk sultanı tarafından kendisine ikramlarda bulunuldu ve bir süre Mısır’da kalarak geri döndü. 1511 yılında Rodos şövalyelerinin yaptığı saldırıların intikamını almak üzere denize açılmış, ancak yolda yakalandığı şiddetli fırtınada gemisinin batması sonucu ölmüştür.

Popüler kültürdeki yeri

2021'de TRT 1'de yayımlanmaya başlayan Barbaroslar: Akdeniz'in Kılıcı dizisinde Bülent Alkış tarafından canlandırılmaktadır.

Kaynakça

1. ^ ^{a b} Osmanlı Tarihi, II. Cilt, 10. baskı, sf: 200,203,204,205,206,216, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı