Keşaplı Sokağı, Ordu ili sınırları içinde, Ünye kentinin Ortayılmazlar mahallesinde eski yapıları ve tarihiyle ünlü bir sokaktır. Eski adı belli başlı kaynaklarda geçmemektedir. Ancak eski bir tapu kaydında bu sokağın adı "Şirvani", bulunduğu mahallenin adı da "Rum-Yılmazlar" olarak geçer. Bununla birlikte 1926 yılında sokağın bugünkü adıyla anıldığı bilinmektedir. Keşaplı Sokağı'nın bugünkü adı ise, Giresun'un Keşap ilçesinden gelmiş ve Keşap'tan olması nedeniyle Keşaplı soyadını almış bir aileden gelir. Bu aileden Galip Keşaplı, Ünye'de nüfus müdürü olarak görev yapmıştır.
Keşaplı Sokağı | |
---|---|
Ünye, Keşaplı Sokağından bir görünüm, 2023. | |
Eski adı | Şirvani |
Konum | Ünye, Ordu (il) |
Önemli yapılar | Kilise Tepe Rum Kilisesi (yıkılmış) |
Keşaplı Sokağı, eski adıyla Meçhul Asker İlkmektebi'nin (bugün Meçhul Asker Ortaokulu) bahçe duvarından başlar ve hemen başlangıçta sağa kıvrıldıktan sonra sahile doğru dikine inip Sefa Sokağı'nda son bulur. Sefa Sokağı ise, Eski Terme Yolu olarak da bilinen ve bugünkü sahil yoluna paralel uzanan Mithat Kısacıkoğlu Sokağı ile denize dikey inen Nuribey Sokağı arasında kısa bir sokaktır. Keşaplı Sokağı eskiden sahile kadar iniyordu. Ancak geç dönemde sahile paralel biçimde birbirine bitişik apartmanların inşa edilmesiyle sokağın kıyıyla bağlantısı kesilmiştir. Bugünkü haliyle sokağın alt taraftan girişinde soldaki iki katlı taş yapı 1953 yılından itibaren bir süre Akşam Kız Sanat Okulu olarak kullanılmıştır. Ünye kenti eskiden çömlekçilikle de biliniyordu ve Keşaplı Sokağı'nda da çömlek imalathanesi bulunuyordu. Günümüzde Keşaplı Sokağı seyrek bir yerleşime dokusuna sahiptir. Çünkü eski "Rum evleri"nin bir kısmı tamamen ortadan kalkmış, geriye boş arsaları kalmıştır. Bir kısmı ise ya ayakta ya da yarı yıkık haldedir. Sokakta ayrıca geç dönemde inşa edilmiş birkaç bina bulunmaktadır.
Ünye kentinin nüfusu 20. yüzyılın başında Müslümanlar (5.290 kişi), Rumlar (3.074 kişi) ve Ermenilerden (797 kişi) oluşuyordu. Bugün Ortayılmazlar adını taşıyan mahalle, "Yılmazlar Mahallesi" ve "Orta Mahalle" olmak üzere eskiden iki ayrı mahalleydi. Keşaplı Sokağı Orta Mahalle'deki bir sokaktı. Sokağın başladığı tepede, bugün Meçhul Asker Ortaokulu'nun bulunduğu yerde, eskiden Rum Ortodoks Kilisesi vardı. Bu kilise Meryem'e adandığı için Meryem Ana Kilisesi veya kilisenin bulunduğu tepeye verilen addan dolayı Kilise Tepe Kilisesi olarak bilinir. Milli Mücadele döneminde Topal Osman, Ünye'ye gelip Keşaplı Salih Reis'in evinde misafir kaldığı sırada çan sesinden rahatsız olmuş ve adamlarına bu kilisenin çan kulesini yıktırmıştır. Kilise ise, 1954/1955 yılında okul binasını genişletme gerekçesiyle tamamen yıkılmış ve izi silinmiştir. Bu yıkım sırasında kilisenin malları, kap kacağı yağmalanmıştır. Kilise Tepe Kilisesi'nin hemen yakınında bir mezarlık vardı. Bu mezarlık da iyice tahrip olmuş olmalı ki, Ünye üzerine yazılarıyla tanınan M. Ufuk Mistepe 1960'larda, çocukluğunda burada kafataslarıyla oynadıklarını yazar. Günümüzde bu mezarlık da tamamen ortadan kalkmıştır.
"Rum evleri"yle ünlü Keşaplı Sokağı'nda az sayıda Ermeninin yaşadığı da bilinmektedir. 1915 Soykırımı'yla Ermeniler, 1923'te Ahali Mübadelesi'yle de Rumlar bu sokakta bulunan evlerini terk etmek zorunda kalmışlardır. Sokakta boş kalan meskenler daha sonra kamulaştırılmış, resmî işlemlerle Müslüman nüfusa devredilmiştir. Bununla birlikte 1915 Tehciri'ne maruz kalan az sayıda Ermeni geri dönmüş, onlar da bu sokaktaki Rum evlerine yerleşmiştir. Sonraki yıllarda Keşaplı Sokağı'nda, Türkler, Gürcüler, Çerkesler, Lazlar ve Ermeniler bir arada yaşamıştır. Günümüzde Keşaplı Sokağı'nda Ermeni nüfus kalmamıştır.
Bugünkü Keşaplı Sokağı'nın bir ucunda yer alan eski Kilise Tepe Kilisesi'nin adı Gürcü prensesi Sopio Gurieli'nin anıtsal mezarının Platana'dan Ünye'ye taşınmasında da geçer. Sopio Gurieli, Gürcistan’ı işgal eden Çarlık Rusya güçlerine karşı savaşırken yenilince Osmanlı ülkesine sığınmış ve ölünce Platana'da toprağa verilmiştir. Gurieli'nin mezarı daha sonra Ünye'ye, "Kilise Tepe"deki veya Yalı'daki Yalı Kilisesi'nin avlusuna taşınmıştır. Ancak bu mezar günümüze ulaşmamıştır.
Kaynakça
- ^ a b c d Mistepe, M. Ufuk (2010). . unyezile.net. 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 12. cilt, s. 167. .
- ^ Aygün, Necmettin (30 Aralık 2020). . 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kesapli Sokagi Ordu ili sinirlari icinde Unye kentinin Ortayilmazlar mahallesinde eski yapilari ve tarihiyle unlu bir sokaktir Eski adi belli basli kaynaklarda gecmemektedir Ancak eski bir tapu kaydinda bu sokagin adi Sirvani bulundugu mahallenin adi da Rum Yilmazlar olarak gecer Bununla birlikte 1926 yilinda sokagin bugunku adiyla anildigi bilinmektedir Kesapli Sokagi nin bugunku adi ise Giresun un Kesap ilcesinden gelmis ve Kesap tan olmasi nedeniyle Kesapli soyadini almis bir aileden gelir Bu aileden Galip Kesapli Unye de nufus muduru olarak gorev yapmistir Kesapli SokagiUnye Kesapli Sokagindan bir gorunum 2023 Eski adiSirvaniKonumUnye Ordu il Onemli yapilarKilise Tepe Rum Kilisesi yikilmis Kesapli Sokagi eski adiyla Mechul Asker Ilkmektebi nin bugun Mechul Asker Ortaokulu bahce duvarindan baslar ve hemen baslangicta saga kivrildiktan sonra sahile dogru dikine inip Sefa Sokagi nda son bulur Sefa Sokagi ise Eski Terme Yolu olarak da bilinen ve bugunku sahil yoluna paralel uzanan Mithat Kisacikoglu Sokagi ile denize dikey inen Nuribey Sokagi arasinda kisa bir sokaktir Kesapli Sokagi eskiden sahile kadar iniyordu Ancak gec donemde sahile paralel bicimde birbirine bitisik apartmanlarin insa edilmesiyle sokagin kiyiyla baglantisi kesilmistir Bugunku haliyle sokagin alt taraftan girisinde soldaki iki katli tas yapi 1953 yilindan itibaren bir sure Aksam Kiz Sanat Okulu olarak kullanilmistir Unye kenti eskiden comlekcilikle de biliniyordu ve Kesapli Sokagi nda da comlek imalathanesi bulunuyordu Gunumuzde Kesapli Sokagi seyrek bir yerlesime dokusuna sahiptir Cunku eski Rum evleri nin bir kismi tamamen ortadan kalkmis geriye bos arsalari kalmistir Bir kismi ise ya ayakta ya da yari yikik haldedir Sokakta ayrica gec donemde insa edilmis birkac bina bulunmaktadir Unye kentinin nufusu 20 yuzyilin basinda Muslumanlar 5 290 kisi Rumlar 3 074 kisi ve Ermenilerden 797 kisi olusuyordu Bugun Ortayilmazlar adini tasiyan mahalle Yilmazlar Mahallesi ve Orta Mahalle olmak uzere eskiden iki ayri mahalleydi Kesapli Sokagi Orta Mahalle deki bir sokakti Sokagin basladigi tepede bugun Mechul Asker Ortaokulu nun bulundugu yerde eskiden Rum Ortodoks Kilisesi vardi Bu kilise Meryem e adandigi icin Meryem Ana Kilisesi veya kilisenin bulundugu tepeye verilen addan dolayi Kilise Tepe Kilisesi olarak bilinir Milli Mucadele doneminde Topal Osman Unye ye gelip Kesapli Salih Reis in evinde misafir kaldigi sirada can sesinden rahatsiz olmus ve adamlarina bu kilisenin can kulesini yiktirmistir Kilise ise 1954 1955 yilinda okul binasini genisletme gerekcesiyle tamamen yikilmis ve izi silinmistir Bu yikim sirasinda kilisenin mallari kap kacagi yagmalanmistir Kilise Tepe Kilisesi nin hemen yakininda bir mezarlik vardi Bu mezarlik da iyice tahrip olmus olmali ki Unye uzerine yazilariyla taninan M Ufuk Mistepe 1960 larda cocuklugunda burada kafataslariyla oynadiklarini yazar Gunumuzde bu mezarlik da tamamen ortadan kalkmistir Rum evleri yle unlu Kesapli Sokagi nda az sayida Ermeninin yasadigi da bilinmektedir 1915 Soykirimi yla Ermeniler 1923 te Ahali Mubadelesi yle de Rumlar bu sokakta bulunan evlerini terk etmek zorunda kalmislardir Sokakta bos kalan meskenler daha sonra kamulastirilmis resmi islemlerle Musluman nufusa devredilmistir Bununla birlikte 1915 Tehciri ne maruz kalan az sayida Ermeni geri donmus onlar da bu sokaktaki Rum evlerine yerlesmistir Sonraki yillarda Kesapli Sokagi nda Turkler Gurculer Cerkesler Lazlar ve Ermeniler bir arada yasamistir Gunumuzde Kesapli Sokagi nda Ermeni nufus kalmamistir Bugunku Kesapli Sokagi nin bir ucunda yer alan eski Kilise Tepe Kilisesi nin adi Gurcu prensesi Sopio Gurieli nin anitsal mezarinin Platana dan Unye ye tasinmasinda da gecer Sopio Gurieli Gurcistan i isgal eden Carlik Rusya guclerine karsi savasirken yenilince Osmanli ulkesine siginmis ve olunce Platana da topraga verilmistir Gurieli nin mezari daha sonra Unye ye Kilise Tepe deki veya Yali daki Yali Kilisesi nin avlusuna tasinmistir Ancak bu mezar gunumuze ulasmamistir Kaynakca a b c d Mistepe M Ufuk 2010 unyezile net 26 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ocak 2023 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 12 cilt s 167 ISBN 9789157871117 Aygun Necmettin 30 Aralik 2020 16 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ocak 2022