Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Geleneksel kilimlerde her birinin birçok çeşidi olan pek çok motif kullanılmaktadır. Özellikle Anadolu'da köy kadınları, evlenmeden önce veya evlilik hayatları boyunca yaşamları için önemli olan temaları halılarına dokurlardı. Bazı motifler mutluluk ve çocuk gibi arzuları temsil ederken; diğerleri ise kurt ve akrep gibi tehditlerden veya nazardan korunmak için kullanılırdı. Bu motifler kilimlerde desen olarak dokunduğunda sıklıkla birleştirilirdi. 20. yüzyılda aşiret ve köy kültürünün kaybolmasıyla birlikte kilim desenlerinin anlamları da silinmeye yüz tutmuştur.
Bu aşiret toplumlarında kadınlar hayatlarının farklı dönemlerinde kilim dokurlar, kendi koşullarına uygun temaları seçerler. Kullanılan motiflerden bazıları Anadolu'da ve Batı Asya'nın diğer bölgelerinde yaygındır, ancak desenler aşiretler ve köyler arasında bile farklılık gösterir. Kilim motifleri genellikle kişisel ve sosyal anlam ifade eder.
Bağlam
Türk kilimi düz dokunmuş bir halı türüdür. Kilim adı Batı'da bazen cicim, palaz, soumak ve zili gibi tüm kilim türlerini, aslında tüylü halıların dışındaki her türlü kilim türünü kapsayacak şekilde kullanılsa da kilim adı tam anlamıyla belirli bir dokuma tekniğini ifade eder. Cicim, palaz, soumak ve zili, uzunlamasına çözgüler, çapraz atkılar ve sarma renkli iplikler olmak üzere üç grup iplik kullanılarak yapılır. Sarma iplikleri bu kilimlere ilave kalınlık ve dayanıklılık kazandırır. Kilim ise sadece çözgü ve atkı iplikleri kullanılarak düz dokunur. Kilim desenleri, renkli atkı ipliklerinin çözgü ipliği çiftlerinin etrafına ileri ve geri sarılmasıyla elde edilen örgünün tamamen düz bırakılmasıyla oluşturulur. Bu nedenle kilimlere düz dokuma halıları da denir.
Keskin bir desen oluşturmak için, dokumacılar genellikle her desen öğesini belirli bir iplikle bitirir, renkli atkı ipliklerini aynı çözgülerin etrafına sararak dar bir boşluk veya yarık bırakır. Bunlar, dekorasyonlarının canlılığı nedeniyle koleksiyoncular tarafından rağbet görür. Bu şekilde dokunan kilimlerdeki motifler biraz köşeli ve geometrik olmaya zorlanmıştır.
Aşiret toplumlarında kilim, kadınlar tarafından hayatlarının farklı dönemlerinde dokunurdu: evlenmeden önce, evliliğe hazırken; evliyken çocukları için; ve son olarak kendi cenazesi için camiye verilmek için. Kilimler bu nedenle aşiret ve köy kültürlerinde kişisel ve aile kullanımı için yapıldığından güçlü kişisel ve sosyal öneme sahipti. Dokuma motiflerinde mutluluk ya da üzüntü duyguları, umutlar ve korkular ifade edilmiştir. Bunların çoğu saç bandı, tarak, küpe, çeyiz sandığı, sürahi ve kanca gibi tanıdık ev ve kişisel nesneleri temsil eder.
Anlam
Kilimlerde ifade edilen anlamlar, hem kullanılan tek tek motiflerden hem de bunların desen ve halının bütünü içindeki dizilişinden kaynaklanmaktadır. Anadolu'nun yanı sıra İran ve Kafkaslar gibi diğer bölgelerde de birkaç sembol yaygındır; diğerleri Anadolu ile sınırlıdır.
Özellikle yaygın olarak kullanılan bir motif Elibelinde motifidir. Anadolu'da ana tanrıçanın, çocuklu annenin, doğurganlığın ve bereketin sembolü olarak görülür. Diğer motifler, köy dokumacılarının ailelerinin sürülerini kurt ağzı veya kurt izi motifiyle kurtlardan veya akrep motifiyle akreplerin sokmasından korunmaları isteklerini ifade eder. Ejder ve örümcek (bazen halı uzmanları tarafından yengeç veya kaplumbağa olarak da adlandırılır) gibi çeşitli koruyucu motifler, kancalı veya basamaklı bir sınırla aynı temel baklava şeklini paylaşır, bu da çoğu zaman onların ayırt edilmelerini zorlaştırır.
dokumacılar sevdiklerini nazardan korumak için bazı motifler kullanırlar., Nazar, haç motifiyle dörde parçalanabilir veya Çengel, Nazarboncuğu veya muska motifileriyle önlenebilir. Halı uzmanı Jon Thompson, halıya dokunan bu motiflerin sadece birer tema olma amacını taşımadığını düşünüyor: Dokumacı için bu aslında gerçek ve somut bir korumadır ve varlığıyla etrafındakileri korur. Onun deyimiyle kilim dokuyan köy ve aşiret kültüründeki insanlara göre, "kilimdeki motiflerin bir maddiliği vardır, diğer görünmeyen güçlerle etkileşime girebilecek bir güç alanı oluştururlar ve sadece sanatsal bir soyutlama değillerdir"
Sandıklı veya Bereket motifi gibi diğer motifler bereketi simgelerler. Su Yolu motifi de benzer şekilde bolluğu tam anlamıyla tasvir etmektedir. Bir aileyi veya sevgilileri birbirine bağlama arzusu, Bukağı motifiyle tasvir edilebilir. Benzer şekilde, bir mezar taşı motifi sadece ölümü değil, sevilenden ayrılmak yerine ölme arzusunu da ifade edebilir.Kuş ve Yıldız gibi çeşitli motifler iyi şans ve mutluluk arzusunu temsil ederler. Yaşamın ileri dönemlerinde kullanılan motiflerden Hayat Ağacı ölümsüzlük arzusunu simgelemektedir. Hayat Ağacını temsil eden bitkilerin birçoğu aynı zamanda bereketin, doğurganlığın ve bereketin sembolü olarak da görülebilir. Böylece meyveleri çok tohumlu bir ağaç olan nar, çok çocuk sahibi olmayı arzulamaya delalet eder.
Motifler
Tüm bu motiflerin görünümü dokumacıya göre oldukça farklılık gösterebilir. Renkler, boyutlar ve şekiller, belirli bir köy veya aşiretin zevkine ve geleneğine göre seçilebilir; ayrıca yukarıdaki fotoğraflarda da görüldüğü gibi motifler sıklıkla birleştirilir. Bu değişkenlik hakkında bir fikir vermek için tabloda birkaç alternatif form gösterilmektedir.
| İsim | Motif | Amaç | Konu | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Elibelinde |  | Doğurganlık ve Annelik | Evlilik | Kadınlık prensibi (4 örnek) |
| Haç |  | Korunma | Nazar | Nazarın 4'e parçalanması için (2 örnek) |
| Çengel |  | Korunma | Nazar | Nazarın yok edilmesi. için |
| Göz |  | Korunma | Nazar | Nazarın uzak tutulması için. (3 örnek) |
| Tarak |  | Korunma | Doğum Evlilik | Aynı zamanda yağmuru da sembolize edebilir. (2 örnek) |
| Su Yolu |  | Temiz su | Yaşam | Kabile hayatında çok önemli (3 örnek) |
| Bereket |  | Doğurganlık | Evlilik | Dişi prensibi elibelinde erkek prensibiyle (koç boynuzu) birleştirir (2 örnek) |
| Koçboynuzu |  | Doğurganlık, Kuvvet Erkeklik | Evlilik | Erkek prensibi (2 örnek) |
| Yıldız |  | Doğurganlık Mutluluk | Evlilik | Süleyman'ın mührü, beyaz, yıldız benzeri bir çiçek. |
| Aşk ve Birleşim |  | Aşk ve Birleşim | Evlilik | Oryantal kökenli Yin/Yang motifi |
| Muska |  | Korunma Talih | Nazar | (3 örnek) |
| Kuş |  | Talih, Mutluluk, Güç | Yaşam | Baykuş ve kuzgun kötü şansı temsil eder; güvercin ve bülbül, iyi şanslar. Ayrıca ölülerin ruhları; haber beklentisi. (2 örnek) |
| Bukağı |  | Birlik | Evlilik | Aileyi veya sevgilileri birbirine bağlamak. Bir keçinin ön ve arka bacaklarına bağlanan zincir. |
| Sandıklı |  | Evlilik Çocuklar | Evlilik | Evli olmayan kadınlar bir sandıkta çeyiz hazırlarlardı. |
| Küpe |  | Evlilik | — | Yaygın bir düğün hediyesi |
| Kurt Ağzı, Kurt İzi |  | Sürülerin korunması | Kurtlar | (2 örnek) |
| Akrep |  | Korunma | Akrepler | (2 örnek). Diğerlerinde de benzer motifler kullanılmış. Örümcek, Yengeç ve Ejderha gibi hayvanlar. |
| Ejder |  | Korunma? | - | Ejderha "havanın ve suyun efendisidir", ay tutulmasının nedeni, hazinenin koruyucusu. (4 örnek) |
| Hayat Ağacı |  | Ölümsüzlük | - | Birçok farklı bitki temsil edilebilir, örneğin kayın, selvi, incir, meşe,zeytin, palmiye, nar, asma |
| Pitrak |  | Korunma Bolluk | Nazar | Bitki nazardan korunmak için kullanılır. Çok sayıda çiçekle bereketi simgelemektedir. |
Kaynakça
- ^ a b c d e f g ERBEK, Güran (1 Ekim 1999). "Türk El Halıcılığı Politikası". Erdem (29): 283-306. doi:10.32704/erdem.1999.29.283. ISSN 1010-867X.
- ^ Davies, Peter; Davies, Peter (2000). Antique kilims of Anatolia. New York: W.W. Norton & Co. ISBN .
- ^ a b Evensen, Bruce J. (Nisan 2015). Mauldin, William Henry (29 October 1921–22 January 2003). American National Biography Online. Oxford University Press.
- ^ a b Wallis, W.D. (2012). "A Beginner's Guide to Discrete Mathematics". doi:10.1007/978-0-8176-8286-6.
- ^ Qualters, Irene (10 Mart 2021). "ALDSC All Hands February 24, 2021 [Slides]".
- ^ Mellaart, James (Aralık 1984). "Anatolian Kilims; New Insights and Problems". Anatolian Studies. 34: 87-95. doi:10.2307/3642859. ISSN 0066-1546.
- ^ Thompson, Jon (1988). Carpets: from the tents, cottages and workshops of Asia. Rev. ed. Londra: Barrie & Jenkins. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Geleneksel kilimlerde her birinin bircok cesidi olan pek cok motif kullanilmaktadir Ozellikle Anadolu da koy kadinlari evlenmeden once veya evlilik hayatlari boyunca yasamlari icin onemli olan temalari halilarina dokurlardi Bazi motifler mutluluk ve cocuk gibi arzulari temsil ederken digerleri ise kurt ve akrep gibi tehditlerden veya nazardan korunmak icin kullanilirdi Bu motifler kilimlerde desen olarak dokundugunda siklikla birlestirilirdi 20 yuzyilda asiret ve koy kulturunun kaybolmasiyla birlikte kilim desenlerinin anlamlari da silinmeye yuz tutmustur Motifleri tanimlamak icin numaralandirilmis antika bitkisel boyali Konya Kilimi detay 1 Goz Nazarlik 2 Hac 3 Koc Boynuzu 4 Bereket 5 Kurt Izi 6 Yildiz 7 Bukaǧi Bu asiret toplumlarinda kadinlar hayatlarinin farkli donemlerinde kilim dokurlar kendi kosullarina uygun temalari secerler Kullanilan motiflerden bazilari Anadolu da ve Bati Asya nin diger bolgelerinde yaygindir ancak desenler asiretler ve koyler arasinda bile farklilik gosterir Kilim motifleri genellikle kisisel ve sosyal anlam ifade eder BaglamTurk kilimi duz dokunmus bir hali turudur Kilim adi Bati da bazen cicim palaz soumak ve zili gibi tum kilim turlerini aslinda tuylu halilarin disindaki her turlu kilim turunu kapsayacak sekilde kullanilsa da kilim adi tam anlamiyla belirli bir dokuma teknigini ifade eder Cicim palaz soumak ve zili uzunlamasina cozguler capraz atkilar ve sarma renkli iplikler olmak uzere uc grup iplik kullanilarak yapilir Sarma iplikleri bu kilimlere ilave kalinlik ve dayaniklilik kazandirir Kilim ise sadece cozgu ve atki iplikleri kullanilarak duz dokunur Kilim desenleri renkli atki ipliklerinin cozgu ipligi ciftlerinin etrafina ileri ve geri sarilmasiyla elde edilen orgunun tamamen duz birakilmasiyla olusturulur Bu nedenle kilimlere duz dokuma halilari da denir Her rengin atki ipliklerinin renk sinirindan geriye dogru nasil sarildigini ve bir yarik birakildigini gosteren Kilim yarik orgu teknigi semasi Keskin bir desen olusturmak icin dokumacilar genellikle her desen ogesini belirli bir iplikle bitirir renkli atki ipliklerini ayni cozgulerin etrafina sararak dar bir bosluk veya yarik birakir Bunlar dekorasyonlarinin canliligi nedeniyle koleksiyoncular tarafindan ragbet gorur Bu sekilde dokunan kilimlerdeki motifler biraz koseli ve geometrik olmaya zorlanmistir Asiret toplumlarinda kilim kadinlar tarafindan hayatlarinin farkli donemlerinde dokunurdu evlenmeden once evlilige hazirken evliyken cocuklari icin ve son olarak kendi cenazesi icin camiye verilmek icin Kilimler bu nedenle asiret ve koy kulturlerinde kisisel ve aile kullanimi icin yapildigindan guclu kisisel ve sosyal oneme sahipti Dokuma motiflerinde mutluluk ya da uzuntu duygulari umutlar ve korkular ifade edilmistir Bunlarin cogu sac bandi tarak kupe ceyiz sandigi surahi ve kanca gibi tanidik ev ve kisisel nesneleri temsil eder AnlamElibelinde anneligi ve dogurganligi simgeleyen stilize bir kadin figurudur Kilimlerde ifade edilen anlamlar hem kullanilan tek tek motiflerden hem de bunlarin desen ve halinin butunu icindeki dizilisinden kaynaklanmaktadir Anadolu nun yani sira Iran ve Kafkaslar gibi diger bolgelerde de birkac sembol yaygindir digerleri Anadolu ile sinirlidir Ozellikle yaygin olarak kullanilan bir motif Elibelinde motifidir Anadolu da ana tanricanin cocuklu annenin dogurganligin ve bereketin sembolu olarak gorulur Diger motifler koy dokumacilarinin ailelerinin surulerini kurt agzi veya kurt izi motifiyle kurtlardan veya akrep motifiyle akreplerin sokmasindan korunmalari isteklerini ifade eder Ejder ve orumcek bazen hali uzmanlari tarafindan yengec veya kaplumbaga olarak da adlandirilir gibi cesitli koruyucu motifler kancali veya basamakli bir sinirla ayni temel baklava seklini paylasir bu da cogu zaman onlarin ayirt edilmelerini zorlastirir dokumacilar sevdiklerini nazardan korumak icin bazi motifler kullanirlar Nazar hac motifiyle dorde parcalanabilir veya Cengel Nazarboncugu veya muska motifileriyle onlenebilir Hali uzmani Jon Thompson haliya dokunan bu motiflerin sadece birer tema olma amacini tasimadigini dusunuyor Dokumaci icin bu aslinda gercek ve somut bir korumadir ve varligiyla etrafindakileri korur Onun deyimiyle kilim dokuyan koy ve asiret kulturundeki insanlara gore kilimdeki motiflerin bir maddiligi vardir diger gorunmeyen guclerle etkilesime girebilecek bir guc alani olustururlar ve sadece sanatsal bir soyutlama degillerdir Azerbaycan dan gelen bu Sirvan halisinda Suleyman in muhru cengel koc boynuzu ve elibelinde gibi benzer motifler bazen tuylu halilarda da kullanilmaktadir Sandikli veya Bereket motifi gibi diger motifler bereketi simgelerler Su Yolu motifi de benzer sekilde bollugu tam anlamiyla tasvir etmektedir Bir aileyi veya sevgilileri birbirine baglama arzusu Bukagi motifiyle tasvir edilebilir Benzer sekilde bir mezar tasi motifi sadece olumu degil sevilenden ayrilmak yerine olme arzusunu da ifade edebilir Kus ve Yildiz gibi cesitli motifler iyi sans ve mutluluk arzusunu temsil ederler Yasamin ileri donemlerinde kullanilan motiflerden Hayat Agaci olumsuzluk arzusunu simgelemektedir Hayat Agacini temsil eden bitkilerin bircogu ayni zamanda bereketin dogurganligin ve bereketin sembolu olarak da gorulebilir Boylece meyveleri cok tohumlu bir agac olan nar cok cocuk sahibi olmayi arzulamaya delalet eder MotiflerTum bu motiflerin gorunumu dokumaciya gore oldukca farklilik gosterebilir Renkler boyutlar ve sekiller belirli bir koy veya asiretin zevkine ve gelenegine gore secilebilir ayrica yukaridaki fotograflarda da goruldugu gibi motifler siklikla birlestirilir Bu degiskenlik hakkinda bir fikir vermek icin tabloda birkac alternatif form gosterilmektedir Kilim motifleri ve anlamlari Isim Motif Amac Konu NotlarElibelinde Dogurganlik ve Annelik Evlilik Kadinlik prensibi 4 ornek Hac Korunma Nazar Nazarin 4 e parcalanmasi icin 2 ornek Cengel Korunma Nazar Nazarin yok edilmesi icinGoz Korunma Nazar Nazarin uzak tutulmasi icin 3 ornek Tarak Korunma Dogum Evlilik Ayni zamanda yagmuru da sembolize edebilir 2 ornek Su Yolu Temiz su Yasam Kabile hayatinda cok onemli 3 ornek Bereket Dogurganlik Evlilik Disi prensibi elibelinde erkek prensibiyle koc boynuzu birlestirir 2 ornek Kocboynuzu Dogurganlik Kuvvet Erkeklik Evlilik Erkek prensibi 2 ornek Yildiz Dogurganlik Mutluluk Evlilik Suleyman in muhru beyaz yildiz benzeri bir cicek Ask ve Birlesim Ask ve Birlesim Evlilik Oryantal kokenli Yin Yang motifiMuska Korunma Talih Nazar 3 ornek Kus Talih Mutluluk Guc Yasam Baykus ve kuzgun kotu sansi temsil eder guvercin ve bulbul iyi sanslar Ayrica olulerin ruhlari haber beklentisi 2 ornek Bukagi Birlik Evlilik Aileyi veya sevgilileri birbirine baglamak Bir kecinin on ve arka bacaklarina baglanan zincir Sandikli Evlilik Cocuklar Evlilik Evli olmayan kadinlar bir sandikta ceyiz hazirlarlardi Kupe Evlilik Yaygin bir dugun hediyesiKurt Agzi Kurt Izi Surulerin korunmasi Kurtlar 2 ornek Akrep Korunma Akrepler 2 ornek Digerlerinde de benzer motifler kullanilmis Orumcek Yengec ve Ejderha gibi hayvanlar Ejder Korunma Ejderha havanin ve suyun efendisidir ay tutulmasinin nedeni hazinenin koruyucusu 4 ornek Hayat Agaci Olumsuzluk Bircok farkli bitki temsil edilebilir ornegin kayin selvi incir mese zeytin palmiye nar asmaPitrak Korunma Bolluk Nazar Bitki nazardan korunmak icin kullanilir Cok sayida cicekle bereketi simgelemektedir Kaynakca a b c d e f g ERBEK Guran 1 Ekim 1999 Turk El Haliciligi Politikasi Erdem 29 283 306 doi 10 32704 erdem 1999 29 283 ISSN 1010 867X Davies Peter Davies Peter 2000 Antique kilims of Anatolia New York W W Norton amp Co ISBN 978 0 393 73047 0 a b Evensen Bruce J Nisan 2015 Mauldin William Henry 29 October 1921 22 January 2003 American National Biography Online Oxford University Press a b Wallis W D 2012 A Beginner s Guide to Discrete Mathematics doi 10 1007 978 0 8176 8286 6 Qualters Irene 10 Mart 2021 ALDSC All Hands February 24 2021 Slides Mellaart James Aralik 1984 Anatolian Kilims New Insights and Problems Anatolian Studies 34 87 95 doi 10 2307 3642859 ISSN 0066 1546 Thompson Jon 1988 Carpets from the tents cottages and workshops of Asia Rev ed Londra Barrie amp Jenkins ISBN 978 0 7126 2501 2