Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2022) |
Bu madde, uygun değildir. (Mayıs 2021) |
Hukukta hak ehliyetine sahip varlıklara kişi denilir. Hukuki anlamda kişi yalnızca insanlardan ibaret değildir. Kanun koyucu, insanın yanında belirli nitelikleri olan kişi ya da mal topluluklarını da kişi olarak kabul edebilir. Kişiler, gerçek kişiler ve olarak ikiye ayrılır. Kişinin toplum içerisindeki yeri dolayısıyla diğer kişilerde saygı yaratabilmesi ve gelişmesi için, onun hukuken korunan birtakım değerlere sahip olması gerekir. Bu değerlere örnek olarak; kişinin hayatı, vücut tamlığı, şerefi, itibarı ve adını gösterebiliriz. Kişi, onun toplum içindeki yerini belirleyen, onun varlığını dışa yansıtmasını temin eden değerlerle çevrilmiş bulunmaktadır.
Kişilik, dar anlamda kişi demektir. Kişilik denince, kişi ile birlikte, kişinin; hukukun korumaya değer bulduğu, hukuki, manevi nitelikteki varlıklarının tümü anlaşılır. Başka bir ifadeyle kişilik; kişininin, kişi olması nedeniyle sahip olduğu hak ve fiil ehliyetleri ile hayatı, vücut tamlığı, şerefi, haysiyeti, sırları, adı... Üzerindeki hakların tümüdür.
Kişiliğin Başlangıcı
Medeni Kanun 28'e göre, ''Kişilik, çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlar...'' Bu hükme göre, Türk Hukukunda kişiliğin başlaması iki şartın gerçekleşmesine bağlıdır: Tam doğum ve sağ doğum.
Tam Doğum
Çocuğun bütünüyle anne karnından ayrılmasını, rahim dışında bağımsız bir varlık kazanmasını ifade eder. Genel kanaate göre göbek kordonunun kesilmiş olması gerekli değildir.
Sağ Doğum
Tıp biliminin yaşama emaresi olarak kabul ettiği bir durumu gösteren çocuk, hukuki yönden de sağ kabul edilir. Doğan çocuğun yaşama kabiliyetinin (Canlılık) olması gerekli değildir. Tıp bilimi sağ doğmuş dedikten hemen sonra ölse veya zaten öleceği belli olsa bile bu bebek kişilik kazanmıştır.
Kişiliğin Sona Ermesi
Sağ ve tam doğum ile başlayan kişilik iki şekilde sona erer: Ölüm ve gaiplik.
Ölüm
Ölümle birlikte kişilik ve şahıs varlığı hakları sona erer. Kişiye bağlı haklar ölümle ortadan kalkarken diğer haklar mirasçılarına geçer. Kişilik sona erdiği için hak ehliyeti de sona erer.
Ölümün Saptanması
Ölümün saptanması bakımından tıp verilerinden yararlanmak gerekir. Saptanması için iki yöntem vardır: Biyolojik ölüm ve beyinsel ölüm. Biyolojik ölüm, kalp durduktan sonra tekrar çalışabildiği için genellikle kabul edilmemektedir. Genel kabul gören beyinsel ölümdür. Beyinsel ölümde dahi tereddüt durumunda 4 hekimin öldü tesipiti yapması gerekir.
Biyolojik Ölüm
Büyük hayat fonksiyonları denilen; dolaşım, solunum ve sindirim sistemlerinin durması ile ölüm gerçekleşmiş olur. Bunun dış belirtisi, kalp atışı ve nefes almanın durmasıdır.
Beyinsel Ölüm
Tıp bilimindeki sürekli ve süratli gelişme, beyin hücreleri harap olmadığı sürece, durmuş olan solunum ve kalp atışlarını yeniden harekete geçirme olanağını temin etmiştir. Bu sebeple, beyin hücreleri harap olmadığı sürece, dolaşım ve sinir sistemleri işlemez hale gelmiş olmasına rağmen, yapay araçlarla harekete geçirildikleri zaman spontan olarak çalışmaya devam edebiliyorsa ölümden söz edilemez. Aksine, bunlar spontan çalışma yeteneğini kaybetmişler ve beyin hücreleri de harap olmuşsa ölüm gerçeleşir. O halde, beyinsel ölüm anlayışına göre, kişinin ölmüş sayılabilmesi için, beynin vücuttaki fonksiyonel koordinasyonunu yerine getiremeyecek şekilde harap olması gerekir.
Beyin ölümü, klinik bir tanıdır ve tüm beyin fonksiyonlarının tam ve geri dönüşümü olmayan kaybıdır.
Ölümün İspatı
Bir hakkın kullanılması için bir kimsenin sağ veya ölü olduğunu veya belirli bir zamanda ya da başka bir kimsenin ölümünde sağ bulunduğunu ileri süren kimse, iddiasını ispat etmek zorundadır. İlgili hükme göre, kim bir kimsenin öldüğünü iddia ediyorsa bunu ispatla yükümlüdür. Ölümün ispatı kişisel durum kütüklerindeki kayda bakılarak yapılabilir.
Ölümün ispatlanması bağlamında iki karine düzenlenmiştir: Ölüm karinesi ve birlikte ölüm karinesi.
Ölüm Karinesi
Kişinin ölümüne kesin gözle bakılacak bir durum içinde kaybolması, hiçbir kuşku duyulmamasına rağmen cesedin bulunamaması durumunda ölüm karinesi işletilir. Medeni Kanunun 31. maddesine göre, bir kimse (hayat tecrübelerine göre), ölmüş sayılmasını kesin gösterecek bir hal içinde kaybolur ve cesedi de bulunamazsa o kişi ölmüş sayılır. Cesedi bulunamayan kişinin kütüğüne, mahalli en büyük amirin emriyle ölü kaydı düşülür. Adi bir karinedir. Aksi ispat edilebilir.
Başvuru, hakkında ölüm karinesi yapılacak kişinin , ya da kardeşlerinden biri tarafından nüfus müdürlüğüne yapılacaktır. Hakkında ölüm karinesi işletilen kişininin altsoyu, üstsoyu ya da kardeşi yoksa mirasçılardan birinin başvurması gerekir. Kişinin mirasçısı da yoksa başvuru işlemi yetkili makamlar tarafından yapılır.
Burada önemli olan nokta, kişinin cesedinin bulunmamasına sebep olan olayın, kesin olarak ölüm sonucunu doğuracak nitelikte bulunmasının gerekliliğidir. Sadece ölüm tehlikesinin bulunması yeterli değildir.
Ölüm karinesinde herhangi bir sürenin geçmesine gerek yoktur.
Birlikte Ölüm Karinesi
Birden fazla kişiden hangisinin önce veya sonra öldüğü ispat edilemezse hepsi aynı anda ölmüş sayılır. Önemli olan cesedin bulunup bulunamaması değil, ölüm anının saptanamamasıdır. Birlikte ölüm karinesi birbirine mirasçı kişiler için işletilir. Birlikte ölen kişiler birbirine mirasçı olamazlar. Buna göre aynı anda ölen eşlerden, adamın mirası belirlenirken kadın yokmuş gibi, kadının mirası belirlenirken de adam yokmuş gibi belirlenir. Ne kadın ne de adam birbirlerine mirasçı olamazlar.
Birlikte ölüm karinesinde ölüme sebep olan olayın, aynı olay olması gerekmemektedir. Kişiler farklı olaylar kapsamında öldüklerinde, çevresindekiler ölüm anlarını dakikalarına kadar tespit edemeyecekleri için, bu hüküm karmaşanın ortadan kalkmasını sağlamaktadır. Birlikte ölüm karinesi adi bir karinedir. Aksi ispat edilebilir.
Cesedin Durumu
Ölümle birlikte kişilik hakkı da sona erdiği için, ceset ne ölenin kişiliğinin bir devamı ne de bir eşyadır. Ceset ölenin yakınlarının kişilik hakkı kapsamına girer. Dolayısıyla cesete yapılacak müdahaleler ölenin yakınlarının kişilik haklarına girer. Bu sebeple cesede yapılacak herhangi bir saldırı, onların kişiliğine yapılmış sayılır ve yakınlar MK 24, 25 ve BK 58' e göre gerekli davaları açabilirler.
Gaiplik
Gaiplik kararı, ölüm tehlikesi içinde kaybolmuş ya da kendisinden uzun bir süre haber alınamayan ve ölme olasılığı yüksek olan kişilerin, mahkeme kararı ile hukuki olarak kişiliğine son verilmesine denir. Gaipliğe kendiliğinden karar verilemez. Ölüm tehlikesi içinde kaybolan kişinin, kaybolmasından itibaren 1 yıl geçtikten sonra ilgililer mahkemeye başvurabilir. Uzun zamandan beri haber alınamayan hallerde son haber alma tarihinden itibaren 5 yıl geçtikten sonra ilgililer mahkemeye başvurabilir.
Gaibin Evliliği
Gaiplik kararı, evliliğe kendiliğinden son vermez. Gaipliğine karar verilen kişinin eşinin, evliliğin istemesi gerekir. Bu feshi ya gaiplik davasıyla birlikte ya da daha sonra açacağı ayrı bir dava ile isteyebilir. Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe yeniden evlenemez.
Kaynakça
- ^ Türk Özel Hukuku. Kişiler Hukuku. Filiz Kitabevi. s. 9/25.
- ^ "Medeni Kanun" (PDF). TMK 28/I. 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Türk Özel Hukuku. Kişiler Hukuku. Filiz Kitabevi. s. 23/108.
- ^ Türk Özel Hukuku. Kişiler Hukuku. s. 24/ 111.
- ^ "Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü". www.resmigazete.gov.tr. 3 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ "Medeni Kanun" (PDF). TMK 29/I. 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Medeni Kanun" (PDF). TMK 44/1, NHK 32. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Nüfus Hizmetleri Kanunu" (PDF). NHK 32/II. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Türk Özel Hukuku. Kişiler Hukuku. Filiz Kitabevi. s. 27/129.
- ^ Pratik Medeni Hukuk. Gazi Kitabevi. 2008. s. 74.
- ^ "Medeni Kanun" (PDF). TMK 29/II. 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Gaiplik Nedir". 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Nisan 2022 Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mayis 2021 Hukukta hak ehliyetine sahip varliklara kisi denilir Hukuki anlamda kisi yalnizca insanlardan ibaret degildir Kanun koyucu insanin yaninda belirli nitelikleri olan kisi ya da mal topluluklarini da kisi olarak kabul edebilir Kisiler gercek kisiler ve olarak ikiye ayrilir Kisinin toplum icerisindeki yeri dolayisiyla diger kisilerde saygi yaratabilmesi ve gelismesi icin onun hukuken korunan birtakim degerlere sahip olmasi gerekir Bu degerlere ornek olarak kisinin hayati vucut tamligi serefi itibari ve adini gosterebiliriz Kisi onun toplum icindeki yerini belirleyen onun varligini disa yansitmasini temin eden degerlerle cevrilmis bulunmaktadir Kisilik dar anlamda kisi demektir Kisilik denince kisi ile birlikte kisinin hukukun korumaya deger buldugu hukuki manevi nitelikteki varliklarinin tumu anlasilir Baska bir ifadeyle kisilik kisininin kisi olmasi nedeniyle sahip oldugu hak ve fiil ehliyetleri ile hayati vucut tamligi serefi haysiyeti sirlari adi Uzerindeki haklarin tumudur Kisiligin BaslangiciMedeni Kanun 28 e gore Kisilik cocugun sag olarak tamamiyla dogdugu anda baslar Bu hukme gore Turk Hukukunda kisiligin baslamasi iki sartin gerceklesmesine baglidir Tam dogum ve sag dogum Nuh un DogusuTam Dogum Cocugun butunuyle anne karnindan ayrilmasini rahim disinda bagimsiz bir varlik kazanmasini ifade eder Genel kanaate gore gobek kordonunun kesilmis olmasi gerekli degildir Sag Dogum Tip biliminin yasama emaresi olarak kabul ettigi bir durumu gosteren cocuk hukuki yonden de sag kabul edilir Dogan cocugun yasama kabiliyetinin Canlilik olmasi gerekli degildir Tip bilimi sag dogmus dedikten hemen sonra olse veya zaten olecegi belli olsa bile bu bebek kisilik kazanmistir Kisiligin Sona ErmesiSag ve tam dogum ile baslayan kisilik iki sekilde sona erer Olum ve gaiplik Olum Olumle birlikte kisilik ve sahis varligi haklari sona erer Kisiye bagli haklar olumle ortadan kalkarken diger haklar mirascilarina gecer Kisilik sona erdigi icin hak ehliyeti de sona erer Olumun Saptanmasi Olumun saptanmasi bakimindan tip verilerinden yararlanmak gerekir Saptanmasi icin iki yontem vardir Biyolojik olum ve beyinsel olum Biyolojik olum kalp durduktan sonra tekrar calisabildigi icin genellikle kabul edilmemektedir Genel kabul goren beyinsel olumdur Beyinsel olumde dahi tereddut durumunda 4 hekimin oldu tesipiti yapmasi gerekir Biyolojik Olum Buyuk hayat fonksiyonlari denilen dolasim solunum ve sindirim sistemlerinin durmasi ile olum gerceklesmis olur Bunun dis belirtisi kalp atisi ve nefes almanin durmasidir Beyinsel Olum Tip bilimindeki surekli ve suratli gelisme beyin hucreleri harap olmadigi surece durmus olan solunum ve kalp atislarini yeniden harekete gecirme olanagini temin etmistir Bu sebeple beyin hucreleri harap olmadigi surece dolasim ve sinir sistemleri islemez hale gelmis olmasina ragmen yapay araclarla harekete gecirildikleri zaman spontan olarak calismaya devam edebiliyorsa olumden soz edilemez Aksine bunlar spontan calisma yetenegini kaybetmisler ve beyin hucreleri de harap olmussa olum gercelesir O halde beyinsel olum anlayisina gore kisinin olmus sayilabilmesi icin beynin vucuttaki fonksiyonel koordinasyonunu yerine getiremeyecek sekilde harap olmasi gerekir Beyin olumu klinik bir tanidir ve tum beyin fonksiyonlarinin tam ve geri donusumu olmayan kaybidir Olumun Ispati Bir hakkin kullanilmasi icin bir kimsenin sag veya olu oldugunu veya belirli bir zamanda ya da baska bir kimsenin olumunde sag bulundugunu ileri suren kimse iddiasini ispat etmek zorundadir Ilgili hukme gore kim bir kimsenin oldugunu iddia ediyorsa bunu ispatla yukumludur Olumun ispati kisisel durum kutuklerindeki kayda bakilarak yapilabilir Olumun ispatlanmasi baglaminda iki karine duzenlenmistir Olum karinesi ve birlikte olum karinesi Olum Karinesi Kisinin olumune kesin gozle bakilacak bir durum icinde kaybolmasi hicbir kusku duyulmamasina ragmen cesedin bulunamamasi durumunda olum karinesi isletilir Medeni Kanunun 31 maddesine gore bir kimse hayat tecrubelerine gore olmus sayilmasini kesin gosterecek bir hal icinde kaybolur ve cesedi de bulunamazsa o kisi olmus sayilir Cesedi bulunamayan kisinin kutugune mahalli en buyuk amirin emriyle olu kaydi dusulur Adi bir karinedir Aksi ispat edilebilir Basvuru hakkinda olum karinesi yapilacak kisinin ya da kardeslerinden biri tarafindan nufus mudurlugune yapilacaktir Hakkinda olum karinesi isletilen kisininin altsoyu ustsoyu ya da kardesi yoksa mirascilardan birinin basvurmasi gerekir Kisinin mirascisi da yoksa basvuru islemi yetkili makamlar tarafindan yapilir Burada onemli olan nokta kisinin cesedinin bulunmamasina sebep olan olayin kesin olarak olum sonucunu doguracak nitelikte bulunmasinin gerekliligidir Sadece olum tehlikesinin bulunmasi yeterli degildir Olum karinesinde herhangi bir surenin gecmesine gerek yoktur Birlikte Olum Karinesi Birden fazla kisiden hangisinin once veya sonra oldugu ispat edilemezse hepsi ayni anda olmus sayilir Onemli olan cesedin bulunup bulunamamasi degil olum aninin saptanamamasidir Birlikte olum karinesi birbirine mirasci kisiler icin isletilir Birlikte olen kisiler birbirine mirasci olamazlar Buna gore ayni anda olen eslerden adamin mirasi belirlenirken kadin yokmus gibi kadinin mirasi belirlenirken de adam yokmus gibi belirlenir Ne kadin ne de adam birbirlerine mirasci olamazlar Birlikte olum karinesinde olume sebep olan olayin ayni olay olmasi gerekmemektedir Kisiler farkli olaylar kapsaminda olduklerinde cevresindekiler olum anlarini dakikalarina kadar tespit edemeyecekleri icin bu hukum karmasanin ortadan kalkmasini saglamaktadir Birlikte olum karinesi adi bir karinedir Aksi ispat edilebilir Cesedin Durumu Olumle birlikte kisilik hakki da sona erdigi icin ceset ne olenin kisiliginin bir devami ne de bir esyadir Ceset olenin yakinlarinin kisilik hakki kapsamina girer Dolayisiyla cesete yapilacak mudahaleler olenin yakinlarinin kisilik haklarina girer Bu sebeple cesede yapilacak herhangi bir saldiri onlarin kisiligine yapilmis sayilir ve yakinlar MK 24 25 ve BK 58 e gore gerekli davalari acabilirler Gaiplik Gaiplik karari olum tehlikesi icinde kaybolmus ya da kendisinden uzun bir sure haber alinamayan ve olme olasiligi yuksek olan kisilerin mahkeme karari ile hukuki olarak kisiligine son verilmesine denir Gaiplige kendiliginden karar verilemez Olum tehlikesi icinde kaybolan kisinin kaybolmasindan itibaren 1 yil gectikten sonra ilgililer mahkemeye basvurabilir Uzun zamandan beri haber alinamayan hallerde son haber alma tarihinden itibaren 5 yil gectikten sonra ilgililer mahkemeye basvurabilir Gaibin Evliligi Gaiplik karari evlilige kendiliginden son vermez Gaipligine karar verilen kisinin esinin evliligin istemesi gerekir Bu feshi ya gaiplik davasiyla birlikte ya da daha sonra acacagi ayri bir dava ile isteyebilir Gaipligine karar verilen kisinin esi mahkemece evliligin feshine karar verilmedikce yeniden evlenemez Kaynakca Turk Ozel Hukuku Kisiler Hukuku Filiz Kitabevi s 9 25 Medeni Kanun PDF TMK 28 I 18 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Turk Ozel Hukuku Kisiler Hukuku Filiz Kitabevi s 23 108 Turk Ozel Hukuku Kisiler Hukuku s 24 111 Basbakanlik Mevzuati Gelistirme ve Yayin Genel Mudurlugu www resmigazete gov tr 3 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2021 Medeni Kanun PDF TMK 29 I 18 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Medeni Kanun PDF TMK 44 1 NHK 32 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Nufus Hizmetleri Kanunu PDF NHK 32 II 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Turk Ozel Hukuku Kisiler Hukuku Filiz Kitabevi s 27 129 Pratik Medeni Hukuk Gazi Kitabevi 2008 s 74 Medeni Kanun PDF TMK 29 II 18 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Gaiplik Nedir 12 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Mayis 2021