Koş Ağaç ilçesi (Altay Türkçesi: Кош-Агаш аймак / Koş-Ağaş aymak, Rusça: Кош-Агачский муниципальный район / Koş-Ağaçskiy minitsipalnıy rayon), Rusya'da Altay Cumhuriyeti güney kesiminde Koşağaç rayonu adıyla oluşturulmuş ilçe.
Koş-Ağaç ilçesi Кош-Агаш аймак (Altay Türkçesi) | |
---|---|
Кош-Агачский район (Rusça) | |
Bayrak Arma | |
Ülke | Rusya |
Federal Birim | Altay Cumhuriyeti |
rayon | Koş-Ağaç ilçesi |
Nüfus (2015) | |
• Toplam | 18,765 |
Yönetim merkezi — Koş-Ağaç köyü.
Coğrafya
Coğrafi konum olarak Altay Cumhuriyetinin güney kesimidir. Uluslararası sınırdadır. Rusya'nın Kazakistan,Çin, Moğolistan sınırı kavşağındadır. Bu sınır aynı kökten gelen Türklerin (en yaygın olarak Kazak Türkleri) dört bölüme bölünmesinin tipik örneğidir.
Yüzölçümü 19.845 km².
Rusya içinde sınırlarında ise doğuda Tıva Cumhuriyeti, kuzeydoğuda Altay Cumhuriyeti'nin Ulagan ilçesi, kuzeybatıda Altay Cumhuriyeti'nin Kök-Suu ilçesi, kuzeyde Altay Cumhuriyeti'nin Ondoy ilçesi yer alır.
Tarih
1922 yılında Altay Cumhuriyeti topraklarında Sovyetler Birliği'ne bağlı olarak kurulur. Başkenti: Ulala (şimdiki Gorno-Altaysk, Altay Türkçesi: Tuulu Altay). Başlangıçta 24 ilçeden oluşan bir yönetim birimi bulunmaktaydı. Sonra ilçe sayısı azaltıldı. 1962 —1963 yıllarında ilçe (aymak) sayısı yeniden düzenlendi ve sayısı 6'ya azaltıldı.
Nüfus
Son nüfus durumuna göre 18.765 kişi (2015 yılı)
Geçmiş yıllara göre nüfus dinamiği:
Nüfus durumu | |||||
---|---|---|---|---|---|
!! | |||||
11 944 | 17 353 | 17 700 | 18 924 | 18 318 | 18 765 |
Etnik yapı
Kazak Türkleri ve Altay Türkleri (Şorca: Алтай-кижи / Altay-kiji / Altay kişi).
2010 nüfus sayımına göre Kazak Türklerinin nüfusa oranı % 53,4'dır. Geri kalanı ise Altay Türkleri ve çok az sayıda Rus vardır.
İdari bölünüş
Koş-Ağaç ilçesinde köy olarak 16 yerleşim yeri ve bunların bağlı olduğu 12 kır yerleşimi bulunur:
- : Yönetim merkezi: köyü. 2 yerleşim alanı vardır.
- Yazatır kır yerleşimi: Yazatır. Yönetim merkezi: Beleş. 2 tane yerleşim alanı vardır.
- Kazag kır yerleşimi: Yönetim merkezi: Yeniköy (Jana avıl). 2 yerleşim alanı vardır.
- Kökörü kır yerleşimi: Yönetim merkezi: köyü. 1 yerleşim yeri vardır.
- Koş-Ağaç kır yerleşimi: Yönetim merkezi: Koş-Ağaç (Altayca: Koş-Agaş, Kazakça: Kosağaş)köyü. 1 yerleşim alanı vardır.
- Kuray kır yerleşimi: Yönetim merkezi: .2 yerleşim alanı vardır.
- Muhor-Tarhat kır yerleşimi: Yönetim merkezi: Muhor-Tarhat köyü. 1 yerleşim alanı vardır.
- Ortolık kır yerleşimi: Yönetim merkezi: köyü. 1 yerleşim alanı vardır.
- Taşanta kır yönetimi: Yönetim merkezi: köyü. 1 yerleşim alanı vardır.
- Telengit-Sortogoy kır yerleşimi: Yönetim merkezi: köyü. 1 yerleşim alanı vardır.
- Tebeler kır yerleşimi: Yönetim merkezi: Tebeler (Tobeler) köyü. 1 yerleşim alanı vardır.
- Çagan-Uzun kır yerleşimi: Yönetim merkezi: köyü. 1 yerleşim alanı vardır.
Ekonomi
Sığır, keçi, koyun, geyik türü hayvancılık ve madencilik ekonomik faaliyetlerdir. Ayrıca güneş enerjisi güç santrali yapılmıştır.
Sınır bölgesi
Koş Ağaç ilçesi, Rusya Federasyonu'nun Çin, Moğolistan ve Kazakistan sınır bölgesi üzerinde Altay Cumhuriyeti'nin bir ilçesidir. Altay Cumhuriyeti, 16 Haziran 2006 yılı № 282 kanunun hükmünce Koş-Ağaç ilçesi durumunu korumuştur.
Ayrıca bakınız
- Altaylar: Kırgız, Hakas, Şor, Tıva Türklerine yakınlığı olan Teleut, Telengit (Telesler), Kumandılar, Tubalar olarak grupları bulunan Altay dolayında yaşayan Türk boyu.
- Altay Cumhuriyeti: Altay dolayında Türk kökenli kişilerin öz yurtları.
- Kazaklar: Kazakistan başta olmak üzere Altay Cumhuriyeti, Doğu Türkistan, Özbekistan'da önemli bir nüfusa sahip Türk boyu.
- Pazırık kültürü
Kaynakça
- ^ Nüfus http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.
- ^ Jасатар (Jазатыр, Jасатыр, Джазатар, Джазатор, Джазатыр, Ясатыр, Ясатер, Джазатър) — река, правый приток Аргута. Кирг. джазы — широкий, просторный, кирг. тöр — верхняя часть горной долины, цирк. О. Т. Молчанова. Топонимический словарь Горного Алтая. — Горно-Алтайское отделение Алтайского книжного издательства, 1979. — С. 153, 173. — 397 с.
- ^ Белеш (Белееш, Белеши, Беляши) — перевал, населённый пункт Кош-Агачского района; система р. Аргут. Бел см. С., с.26; алт. -еш — аффикс уменьшительный. Белеш — буквально маленькая седловина в горах. О. Т. Молчанова. Топонимический словарь Горного Алтая. — Горно-Алтайское отделение Алтайского книжного издательства, 1979. — С. 153, 173. — 397 с.
- ^ Kanunen köyün ad değişikliği (2007 yılı) http://docs.cntd.ru/document/819005009 18 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.
Dış bağlantılar
- Комплексная научная экспедиция Национального научно-исследовательского Томского государственного университета на Юго-Восточный Алтай, лето 1996 года.8 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Рудой А. Н. «Обратная сторона Луны?» // Алтайский вестник, 2002. — № 2.- С. 52 — 64.20 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kos Agac ilcesi Altay Turkcesi Kosh Agash ajmak Kos Agas aymak Rusca Kosh Agachskij municipalnyj rajon Kos Agacskiy minitsipalniy rayon Rusya da Altay Cumhuriyeti guney kesiminde Kosagac rayonu adiyla olusturulmus ilce Kos Agac ilcesi Kosh Agash ajmak Altay Turkcesi Kosh Agachskij rajon Rusca BayrakArmaUlkeRusyaFederal BirimAltay CumhuriyetirayonKos Agac ilcesiNufus 2015 Toplam18 765Kos Agac ilcesi sinirlari icinde Cuy bozkiri Yonetim merkezi Kos Agac koyu CografyaCografi konum olarak Altay Cumhuriyetinin guney kesimidir Uluslararasi sinirdadir Rusya nin Kazakistan Cin Mogolistan siniri kavsagindadir Bu sinir ayni kokten gelen Turklerin en yaygin olarak Kazak Turkleri dort bolume bolunmesinin tipik ornegidir Yuzolcumu 19 845 km Rusya icinde sinirlarinda ise doguda Tiva Cumhuriyeti kuzeydoguda Altay Cumhuriyeti nin Ulagan ilcesi kuzeybatida Altay Cumhuriyeti nin Kok Suu ilcesi kuzeyde Altay Cumhuriyeti nin Ondoy ilcesi yer alir Tarih1922 yilinda Altay Cumhuriyeti topraklarinda Sovyetler Birligi ne bagli olarak kurulur Baskenti Ulala simdiki Gorno Altaysk Altay Turkcesi Tuulu Altay Baslangicta 24 ilceden olusan bir yonetim birimi bulunmaktaydi Sonra ilce sayisi azaltildi 1962 1963 yillarinda ilce aymak sayisi yeniden duzenlendi ve sayisi 6 ya azaltildi NufusSon nufus durumuna gore 18 765 kisi 2015 yili Gecmis yillara gore nufus dinamigi Nufus durumu 11 944 17 353 17 700 18 924 18 318 18 765Etnik yapiKazak Turkleri ve Altay Turkleri Sorca Altaj kizhi Altay kiji Altay kisi 2010 nufus sayimina gore Kazak Turklerinin nufusa orani 53 4 dir Geri kalani ise Altay Turkleri ve cok az sayida Rus vardir Idari bolunusKos Agac ilcesinde koy olarak 16 yerlesim yeri ve bunlarin bagli oldugu 12 kir yerlesimi bulunur Yonetim merkezi koyu 2 yerlesim alani vardir Yazatir kir yerlesimi Yazatir Yonetim merkezi Beles 2 tane yerlesim alani vardir Kazag kir yerlesimi Yonetim merkezi Yenikoy Jana avil 2 yerlesim alani vardir Kokoru kir yerlesimi Yonetim merkezi koyu 1 yerlesim yeri vardir Kos Agac kir yerlesimi Yonetim merkezi Kos Agac Altayca Kos Agas Kazakca Kosagas koyu 1 yerlesim alani vardir Kuray kir yerlesimi Yonetim merkezi 2 yerlesim alani vardir Muhor Tarhat kir yerlesimi Yonetim merkezi Muhor Tarhat koyu 1 yerlesim alani vardir Ortolik kir yerlesimi Yonetim merkezi koyu 1 yerlesim alani vardir Tasanta kir yonetimi Yonetim merkezi koyu 1 yerlesim alani vardir Telengit Sortogoy kir yerlesimi Yonetim merkezi koyu 1 yerlesim alani vardir Tebeler kir yerlesimi Yonetim merkezi Tebeler Tobeler koyu 1 yerlesim alani vardir Cagan Uzun kir yerlesimi Yonetim merkezi koyu 1 yerlesim alani vardir EkonomiSigir keci koyun geyik turu hayvancilik ve madencilik ekonomik faaliyetlerdir Ayrica gunes enerjisi guc santrali yapilmistir Sinir bolgesiKos Agac ilcesi Rusya Federasyonu nun Cin Mogolistan ve Kazakistan sinir bolgesi uzerinde Altay Cumhuriyeti nin bir ilcesidir Altay Cumhuriyeti 16 Haziran 2006 yili 282 kanunun hukmunce Kos Agac ilcesi durumunu korumustur Ayrica bakinizAltaylar Kirgiz Hakas Sor Tiva Turklerine yakinligi olan Teleut Telengit Telesler Kumandilar Tubalar olarak gruplari bulunan Altay dolayinda yasayan Turk boyu Altay Cumhuriyeti Altay dolayinda Turk kokenli kisilerin oz yurtlari Kazaklar Kazakistan basta olmak uzere Altay Cumhuriyeti Dogu Turkistan Ozbekistan da onemli bir nufusa sahip Turk boyu Pazirik kulturuKaynakca Nufus http www gks ru free doc doc 2015 bul dr mun obr2015 rar 23 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya 13 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2015 Arsivlenmis kopya 16 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2015 Jasatar Jazatyr Jasatyr Dzhazatar Dzhazator Dzhazatyr Yasatyr Yasater Dzhazatr reka pravyj pritok Arguta Kirg dzhazy shirokij prostornyj kirg tor verhnyaya chast gornoj doliny cirk O T Molchanova Toponimicheskij slovar Gornogo Altaya Gorno Altajskoe otdelenie Altajskogo knizhnogo izdatelstva 1979 S 153 173 397 s Belesh Beleesh Beleshi Belyashi pereval naselyonnyj punkt Kosh Agachskogo rajona sistema r Argut Bel sm S s 26 alt esh affiks umenshitelnyj Belesh bukvalno malenkaya sedlovina v gorah O T Molchanova Toponimicheskij slovar Gornogo Altaya Gorno Altajskoe otdelenie Altajskogo knizhnogo izdatelstva 1979 S 153 173 397 s Kanunen koyun ad degisikligi 2007 yili http docs cntd ru document 819005009 18 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 31 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2015 Dis baglantilarKompleksnaya nauchnaya ekspediciya Nacionalnogo nauchno issledovatelskogo Tomskogo gosudarstvennogo universiteta na Yugo Vostochnyj Altaj leto 1996 goda 8 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rudoj A N Obratnaya storona Luny Altajskij vestnik 2002 2 S 52 64 20 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde