Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şili orman kedisi (Leopardus guigna), kedigiller (Felidae) familyasından Güney Amerika'ya özgü bir tür.
| Şili orman kedisi | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
Leopardus guigna , 1782 | ||||||||||||||||||||||
 |
Özellikleri
Şili orman kedisi, Kuzey ve Güney Amerika'daki yaban kedisi türlerinin en küçüğüdür. Gövde uzunluğu 40–50 cm, ağırlığı ise iki ile üç kg arasında gelir. Kürkü grili bej rengi olup küçük siyah beneklerle kaplıdır. Yakın akrabası Geoffroy kedisi ile karşılaştırıldığında bu tür belirgin bir şekilde ince bir yüze sahiptir. Geniş pençeleri ve gür 20–25 cm uzunluğunda kuyruğu vardır. Kulaklarının arkası dikkat çekici beyaz bir lekesi olan siyah renktedir. Komple siyah renklilik bu türde, en başta dağlık kesimlerindekilerde sık görülür. Chiloé ve 'nda siyah form ana formdur.
Şili orman kedisi ortalama on bir yıl yaşar.
Dağılım
Şili orman kedisi, Merkezi ve Güney Şili'nin ormanlarında ve Arjantin sınırındaki bölümlerde yaşar. Örneğin Chiloé gibi Şili sahilindeki adalarda da bulunur. Chiloé'de düşmanlarının azlığı sebebiyle özellikle sık rastlanır.
Kedi, 1900 ile 2500 m yükseklikte orman sınırına kadar görülür. Güney Andlar'ın ve sahil kesimin çok sık ve nemli karışık ormanlarına bağlı yaşar. Bunlar en başta daima yeşil bol otlu yağmur ormanlarıdır. Arjantin'deki yaşam alanları da çok güçlü sarmaşıklı karışık orman özelliğini gösterir. Bu bölgelrin yanında kodkod daha seyrek olarak, yaprak döken yağmur ormanlarında, ayrıca nemli çalılıklar ve iğne yapraklı ormanlarda görülürler.
Çalılık olarak adlandırılan alanda, şimdiye kadar tek bir örnek Valparaíso bölgesinden tanımlanmıştır. Bu örnek yağmur ormanlarındaki akrabalarından dikkat çekici şekilde daha açık renkli olup, bu yüzden kendi alt türü O.g. molinae adıyla tarif edilmiş ancak resmen tanınmamıştır.
Değişimlere ve yerleşimlere karşı hassas olmayan Şili orman kedisi yerleşim yerlerinin ve ekili alanların çevresinde de yaşar. Kedinin hâlâ yöre hayvanı olduğu Valparaíso çevresinde, 1000 yıldan uzun süreden beri yerleşim vardır ve yaklaşık 150 yıl önce, istisnai ormanlık adacıkların dışında ormanları açılarak tarla haline dönüştürülmüştür.
Yaşam tarzı
Şili orman kedisinin yaşam tarzı hâlâ daha çok iyi bilinmemektedir. Çok iyi tırmanır ve kuşları,küçük sürüngenleri, küçük memelileri avlar. Son örnekte en başta, fare büyüklüğünde sadece yerde avlanan hayvanlar söz konudur. Sincap ve diğer ağaçta yaşayan hayvanları avlamaz. Erkeklerin aras sıra kümeslere saldırıken dişiler bunun için çok küçüktür. Gece faal bir hayvan olduğu varsayılsa da buna karşın hayvanat bahçesindeki gözlemlerde ana faalyetinin gündüzleri olduğu tespit edilmiştir.
Sosyal davranışları konusunda kesin veriler yoktur. Güçlü bir sosyal davranış ve grup oluşturma söylentileri varsa da şimdiye kadar onaylanmamıştır. Bu türde hamilelik 10 hafta sürer ve bir batında iki ile üç yavru dünyaya gelir.
Koruma
Şili orman kedisi, Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) raporunda tehlike altında olarak sınıflanmış ve CITES sözleşmesinde EK II listesine alınmıştır. Sayıları 10.000 hayvandan daha az tahmin edilir ve hem Şili'de hem de Arjantin'de koruma altında olup ticareti yasaktır. Ayrıca dağıldıkları bölgelerde bir sıra koruma alanı mevcuttur.
Başlangıçta kendi dağılım bölgesinde çok sık bulunan bir hayvandı. Ağırlıklı olarak yaşam alanının gerilemesiyle tür tehdit altındadır. Alan küçülmesi her şeyden önce ülkenin kuzeyini etkilemiş, burada yaşam alanları küçük adacıklara çekilmiştir. Buna karşı Merkezi Şili'de kedilerin yaşayabileceği büyük bölgeler mevcuttur. Kemirgen nüfusunun yüksek olmasından buralarda sayıları artar da.
Yırtıcı hayvanlar, kümes hayvanları için potansiyel tehlike kabul edilip vurulurken avlanma kodkod için küçük bir tehdit oluşturur. Ara sıra kanun dışı tilki avcıları bu kedileri de öldürürler. Ancak kürkü pazara çok ender düşer. İstisnai olarak Santiago, Şili Hayvanat Bahçesi'nde tek bir erkek örneği olan kodkod, hayvanat bahçelerinde bulunmaz.
Etimoloji
Hem bilimsel ismi O. guigna hem de bölgesel ismi Kodkod adının kökeni, Güney Amerika'daki vatanı Şili'ye dayanır. Mapuche dilinde aslında (L. colocolo) pampa kedisi anlamına gelen colocolo adının, ispanyolcaya Kodkod olarak geçtiği varsayılır. La güiña ise yöresel İspanyolcada kedi anlamındadır.
Dış bağlantılar
- Animal Diversity Net 15 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- IUCN Red List 23 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sili orman kedisi Leopardus guigna kedigiller Felidae familyasindan Guney Amerika ya ozgu bir tur Sili orman kedisiKorunma durumuHassas IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataSinif MammaliaTakim Carnivora Etciller Alt takim Feliformia Kedimsiler Familya Felidae Kedigiller Alt familya Felinae Kucuk kediler Cins LeopardusTur L guignaIkili adlandirmaLeopardus guigna 1782OzellikleriSili orman kedisi Kuzey ve Guney Amerika daki yaban kedisi turlerinin en kucugudur Govde uzunlugu 40 50 cm agirligi ise iki ile uc kg arasinda gelir Kurku grili bej rengi olup kucuk siyah beneklerle kaplidir Yakin akrabasi Geoffroy kedisi ile karsilastirildiginda bu tur belirgin bir sekilde ince bir yuze sahiptir Genis penceleri ve gur 20 25 cm uzunlugunda kuyrugu vardir Kulaklarinin arkasi dikkat cekici beyaz bir lekesi olan siyah renktedir Komple siyah renklilik bu turde en basta daglik kesimlerindekilerde sik gorulur Chiloe ve nda siyah form ana formdur Sili orman kedisi ortalama on bir yil yasar DagilimSili orman kedisi Merkezi ve Guney Sili nin ormanlarinda ve Arjantin sinirindaki bolumlerde yasar Ornegin Chiloe gibi Sili sahilindeki adalarda da bulunur Chiloe de dusmanlarinin azligi sebebiyle ozellikle sik rastlanir Kedi 1900 ile 2500 m yukseklikte orman sinirina kadar gorulur Guney Andlar in ve sahil kesimin cok sik ve nemli karisik ormanlarina bagli yasar Bunlar en basta daima yesil bol otlu yagmur ormanlaridir Arjantin deki yasam alanlari da cok guclu sarmasikli karisik orman ozelligini gosterir Bu bolgelrin yaninda kodkod daha seyrek olarak yaprak doken yagmur ormanlarinda ayrica nemli caliliklar ve igne yaprakli ormanlarda gorulurler Calilik olarak adlandirilan alanda simdiye kadar tek bir ornek Valparaiso bolgesinden tanimlanmistir Bu ornek yagmur ormanlarindaki akrabalarindan dikkat cekici sekilde daha acik renkli olup bu yuzden kendi alt turu O g molinae adiyla tarif edilmis ancak resmen taninmamistir Degisimlere ve yerlesimlere karsi hassas olmayan Sili orman kedisi yerlesim yerlerinin ve ekili alanlarin cevresinde de yasar Kedinin hala yore hayvani oldugu Valparaiso cevresinde 1000 yildan uzun sureden beri yerlesim vardir ve yaklasik 150 yil once istisnai ormanlik adaciklarin disinda ormanlari acilarak tarla haline donusturulmustur Yasam tarziSili orman kedisinin yasam tarzi hala daha cok iyi bilinmemektedir Cok iyi tirmanir ve kuslari kucuk surungenleri kucuk memelileri avlar Son ornekte en basta fare buyuklugunde sadece yerde avlanan hayvanlar soz konudur Sincap ve diger agacta yasayan hayvanlari avlamaz Erkeklerin aras sira kumeslere saldiriken disiler bunun icin cok kucuktur Gece faal bir hayvan oldugu varsayilsa da buna karsin hayvanat bahcesindeki gozlemlerde ana faalyetinin gunduzleri oldugu tespit edilmistir Sosyal davranislari konusunda kesin veriler yoktur Guclu bir sosyal davranis ve grup olusturma soylentileri varsa da simdiye kadar onaylanmamistir Bu turde hamilelik 10 hafta surer ve bir batinda iki ile uc yavru dunyaya gelir KorumaSili orman kedisi Dunya Dogayi Koruma Birligi nin IUCN raporunda tehlike altinda olarak siniflanmis ve CITES sozlesmesinde EK II listesine alinmistir Sayilari 10 000 hayvandan daha az tahmin edilir ve hem Sili de hem de Arjantin de koruma altinda olup ticareti yasaktir Ayrica dagildiklari bolgelerde bir sira koruma alani mevcuttur Baslangicta kendi dagilim bolgesinde cok sik bulunan bir hayvandi Agirlikli olarak yasam alaninin gerilemesiyle tur tehdit altindadir Alan kuculmesi her seyden once ulkenin kuzeyini etkilemis burada yasam alanlari kucuk adaciklara cekilmistir Buna karsi Merkezi Sili de kedilerin yasayabilecegi buyuk bolgeler mevcuttur Kemirgen nufusunun yuksek olmasindan buralarda sayilari artar da Yirtici hayvanlar kumes hayvanlari icin potansiyel tehlike kabul edilip vurulurken avlanma kodkod icin kucuk bir tehdit olusturur Ara sira kanun disi tilki avcilari bu kedileri de oldururler Ancak kurku pazara cok ender duser Istisnai olarak Santiago Sili Hayvanat Bahcesi nde tek bir erkek ornegi olan kodkod hayvanat bahcelerinde bulunmaz EtimolojiHem bilimsel ismi O guigna hem de bolgesel ismi Kodkod adinin kokeni Guney Amerika daki vatani Sili ye dayanir Mapuche dilinde aslinda L colocolo pampa kedisi anlamina gelen colocolo adinin ispanyolcaya Kodkod olarak gectigi varsayilir La guina ise yoresel Ispanyolcada kedi anlamindadir Dis baglantilarAnimal Diversity Net 15 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde IUCN Red List 23 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca