Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kore tarihi, Kore Yarımadası'nda var olan ve genellikle Kore olarak adlandırılan devletlerin tarihidir. Diğer Doğu Asya uygarlıkları gibi bir dizi dönemlere ayrılmıştır.
Prehistorya
Kore'de MÖ 8000-1500 yılları civarında Üst Paleolitik ve Cilalı Taş Devri döneminde avcı-toplayıcı kültür hüküm sürmüştür. Bunu Jeulmun seramik dönemi ve sonra Tunç Çağı'nda Mumun seramik dönemi izledi. Bu dönemde yerleşim ve sosyal yapı önemli ölçüde değişmiştir. Demir Çağı'nda at kullanılmaya başlanması savaşta nakliyatı kolaylaştırdı ve merkezi bir hükûmetin kurulmasını sağladı.
Antik dönem
Samguk Yusa'ya göre, Gojoseon krallığı MÖ 2333'te Kuzey Kore ve Mançurya civarında kurulmuştur. Gija Joseon'un ise MÖ 12. yüzyılda kurulduğu tahmin edilmekte olup varlığı ve rolü modern çağda tartışmalıdır. Gojoseon hakkındaki ilk yazılı tarihsel kayıt MÖ 7. yüzyıl başlarına aittir.Jin devleti MÖ 3. yüzyılda Güney Kore'de kuruldu. MÖ 2. yüzyılda, Gija Joseon'un yerine, yüzyılın sonlarına doğru Çin'deki Han Hanedanı tarafından yıkılan Wiman Joseon yerini aldı. Bu Gojoseon'un düşüşüyle sonuçlandı ve Üç Krallık öncesi dönemde savaşan devletler dönemi başladı.
Üç Kore Krallığı
MÖ 1. yüzyıldan itibaren Koguryo, Baekje ve Silla, MS 676'da Silla tarafından birleşene kadar Kore Yarımadası'nı ve Mançurya'yı kontrol etmekteydi. MS 698'de Dae Jo-yeong, Koguryo'nun eski bölgeleri üzerinde Balhae'yi kurdu.
Kuzey-Güney Devletleri Dönemi
Kuzey-Güney Devletleri Dönemi'nde, Silla Kore Yarımadasının çoğunluğunu kontrol etmekte olup Balhae ise Mançurya'ya kadar uzanmaktaydı. Bu dönem zarfında kültür ve teknoloji önemli ölçüde ilerledi.
9. yüzyılın sonlarında, Silla, Geç Üç Krallığa bölündü. Wang Geon'un Goryeo Hanedanı tarafından birleştirilerek sona eren Geç Üç Krallığa (892-936) bölündü. Balhae, Liao Hanedanı tarafından istila edildikten sonra düştü ve son prens de dahil olmak üzere birçok mülteci Goryeo'ya göç ederek böylece Koguryo'nun iki halefini birleştirdi.
Goryeo Hanedanı
MS 932'de tüm Kore Yarımadası Wang Geon'un önderliğinde Goryeo Hanedanı tarafından tek bir devlet halinde birleşti. Goryeo döneminde kanunlar kanunlaştırılmış, bir kamu hizmeti sistemi getirilmiş ve Budizmden etkilenen kültür gelişmeye başlamıştır. Bununla birlikte, 13. yüzyıldaki Moğol istilaları, Goryeo'yu 14. yüzyılın ortalarına kadar etkilemiştir.
Joseon Hanedanı
1392'de General Yi Seong-gye Goryeo Hanedanı'nı devirerek yerine Joseon Hanedanı'nı kurdu. Kral Büyük Sejong (1418-1450) döneminde hanedanın ilk yıllarında kraliyet otoritesini kuran ve Kore alfabesi Hangıl'ın oluşturulması gibi sayısız idari, sosyal, bilimsel ve ekonomik reformları hayata geçirdi.
Yaklaşık iki yüzyıl boyunca bir barış döneminden sonra Joseon Hanedanı, 1592'den başlayarak 1637'ye kadar yabancı istilalarla ve iç sorunlarla boğuştu. Daha sonra Joseon Hanedanı kademeli olarak giderek daha fazla durgunlaşmaya ve izole olmaya başladı. 19. yüzyılın ortalarında, modernleşmek ve Batılı güçler tarafından karışılmak istemeyen Joseon Hanedanı, yabancı güçlerle eşit olmayan antlaşmalara imzalamaya zorlandı. 1895 yılında İmparatoriçe Myeongseong'a düzenlenen suikastin ardından 1894-1895 Donghak Köylü Ayaklanması ve 1894-1896 yılları arasında Gabo Reformları ile modernleşme için kısa ama hızlı bir dönem oluştu.
Birinci Çin-Japon Savaşı'nın ardından Kral Gojong 1897'de Qing Hanedanı'na bağlığını sona erdirerek Kore İmparatorluğu'nu ilan etti. Yine de 1905 Rus-Japon Savaşı'nın ardından Kore İmparatorluğu, önce Japonya'nın himayesine girdi ve ardından 1910'da Japonya-Kore İlhak Antlaşması'yla tamamen Japonya'ya ilhak edildi.
Japon yönetimi
Kore, Japonya ilhak edilmesinin ardından Japonya tarafından atanan bir genel vali ile yönetilmeye başlandı. Gojong'un ölümünün ardından 1 Mart 1919'da Japon yönetimine karşı 1 Mart Hareketi ortaya çıktı. Bundan sonra Kore Geçici Hükümeti tarafından koordine edilen direniş hareketleri, komşu Mançurya, Çin ve Sibirya'da büyük oranda aktifti. II. Dünya Savaşı'ndan sonrası bu hareketlerin liderleri önem kazanacaktı.
Kore'nin bölünmesi
II. Dünya Savaşı'nın Japonya'nın teslim olmasıyla sona ermesinin ardından Kore 1945'te kuzeyde Sovyetler Birliği tarafından kurulan bir kuzey bölgesi ve güneyde ABD tarafından kurulan bir güney bölgesi olmak üzere ikiye ayrıldı. 1948'de güçler tek bir hükûmetin kurulması konusunda anlaşamamaları sonucunda Kore Yarımadası 38. paralel boyunca kuzeyde Sovyetler Birliği'nin desteğiyle "Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti" olarak adlandırılan Kuzey Kore ile ABD ve Batı Avrupa'nın desteğiyle "Kore Cumhuriyeti" olarak adlandırılan Güney Kore kuruldu. 1950 yılında Kuzey Kore'nin Kore Yarımadası'nı birleştirmek amacıyla Güney Kore'ye savaş açmasıyla Kore Savaşı başladı. Üç yıl süren ve büyük bir zarara ve insan kaybına yol açan savaş sonunda 1953 yılında bir ateşkesle sona erdi, ancak herhangi bir barış antlaşması imzalanmadığı için iki ülke teknik olarak halen savaş halindedir. Her iki devlet 1991'de Birleşmiş Milletler'e kabul edildi.
Her iki ülke esasen savaş sonrasında askeri bir yönetim ile idare edildi. Güney Kore 1980'lerin sonlarında demokratik bir yönetime geçti ve Han Nehri Mucizesi'nin etkisiyle günümüzde Batı Avrupa, Japonya ve ABD'ye benzer bir gelir seviyesine sahip gelişmiş bir ülke olarak kabul edilmektedir. Kuzey Kore ise Kim ailesinin etrafında inşa edilmiş bir kişilik kültüne sahip bir komünist diktatörlük olmaya devam etti. Ekonomik olarak ağırlıklı olarak dış yardıma bağımlı kaldı ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte dış yardımların düşmesinden beri ekonomik durumu kötüye gitti.
Kaynakça
- ^ Martin T. Blade, Min-Jung Ko. "Craft Production and Social Change in Mumun Pottery Period Korea". Project Muse. Academia. 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2017.
- ^ Kuyngcheol Choy (2012). "Stable isotopic analysis of human and faunal remains from Incipient Chulmun (Neolithic) shell midden site of Ando Island, Korea". Journal of arceological sience. Academia. 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2017.
- ^ Sin 2005, s. 19.
- ^ Lee Ki-baik 1984, ss. 14, 167
- ^ Seth 2010, s. 17.
- ^ Hwang 2010, s. 4
- ^ Peterson & Margulies 2009, s. 6.
- ^ Pratt 2007, s. 63-64.
- ^ Peterson & Margulies 2009, s. 35-36.
- ^ Kim Jongseo, Jeong Inji, et al. "Goryeosa (The History of Goryeo)", 1451, Article for July 934, 17th year in the Reign of Taejo
- ^ Lee, Ki-Baik (1984). A New History of Korea. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. s. 103. ISBN .
- ^ "A History of Korea: From Antiquity to the Present, by Michael J. Seth", p112
- ^ Djun Kil Kim, 《The History of Korea: 2nd edition》, ABC-CLIO, 2014. , p.65-68
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kore tarihi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- the National Institute of Korean History.28 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- , Korean History Information Center (İngilizce)
- Timeline of Korean Dynasties 3 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Vikigezgin'de :en:History of Korea ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kore tarihi Kore Yarimadasi nda var olan ve genellikle Kore olarak adlandirilan devletlerin tarihidir Diger Dogu Asya uygarliklari gibi bir dizi donemlere ayrilmistir PrehistoryaKore Neolitik Cagi ndan kalma baltalar Kore de MO 8000 1500 yillari civarinda Ust Paleolitik ve Cilali Tas Devri doneminde avci toplayici kultur hukum surmustur Bunu Jeulmun seramik donemi ve sonra Tunc Cagi nda Mumun seramik donemi izledi Bu donemde yerlesim ve sosyal yapi onemli olcude degismistir Demir Cagi nda at kullanilmaya baslanmasi savasta nakliyati kolaylastirdi ve merkezi bir hukumetin kurulmasini sagladi Antik donemSamguk Yusa ya gore Gojoseon kralligi MO 2333 te Kuzey Kore ve Mancurya civarinda kurulmustur Gija Joseon un ise MO 12 yuzyilda kuruldugu tahmin edilmekte olup varligi ve rolu modern cagda tartismalidir Gojoseon hakkindaki ilk yazili tarihsel kayit MO 7 yuzyil baslarina aittir Jin devleti MO 3 yuzyilda Guney Kore de kuruldu MO 2 yuzyilda Gija Joseon un yerine yuzyilin sonlarina dogru Cin deki Han Hanedani tarafindan yikilan Wiman Joseon yerini aldi Bu Gojoseon un dususuyle sonuclandi ve Uc Krallik oncesi donemde savasan devletler donemi basladi Uc Kore KralligiUc Kore Kralligi donemi MO 1 yuzyildan itibaren Koguryo Baekje ve Silla MS 676 da Silla tarafindan birlesene kadar Kore Yarimadasi ni ve Mancurya yi kontrol etmekteydi MS 698 de Dae Jo yeong Koguryo nun eski bolgeleri uzerinde Balhae yi kurdu Kuzey Guney Devletleri DonemiKuzey Guney Devletleri Donemi nde Silla Kore Yarimadasinin cogunlugunu kontrol etmekte olup Balhae ise Mancurya ya kadar uzanmaktaydi Bu donem zarfinda kultur ve teknoloji onemli olcude ilerledi 9 yuzyilin sonlarinda Silla Gec Uc Kralliga bolundu Wang Geon un Goryeo Hanedani tarafindan birlestirilerek sona eren Gec Uc Kralliga 892 936 bolundu Balhae Liao Hanedani tarafindan istila edildikten sonra dustu ve son prens de dahil olmak uzere bircok multeci Goryeo ya goc ederek boylece Koguryo nun iki halefini birlestirdi Goryeo HanedaniKore Goryeo Hanedanligi ndan 918 1392 gelen yalicapkini sirli Seladon Tutsu Bruloru Guney Kore Ulusal Hazinesi 95 tir ve su anda Seul deki Kore Ulusal Muzesi nde sergilenmektedir 12 yuzyil Koresi MS 932 de tum Kore Yarimadasi Wang Geon un onderliginde Goryeo Hanedani tarafindan tek bir devlet halinde birlesti Goryeo doneminde kanunlar kanunlastirilmis bir kamu hizmeti sistemi getirilmis ve Budizmden etkilenen kultur gelismeye baslamistir Bununla birlikte 13 yuzyildaki Mogol istilalari Goryeo yu 14 yuzyilin ortalarina kadar etkilemistir Joseon HanedaniGyeongbok Sarayi 1392 de General Yi Seong gye Goryeo Hanedani ni devirerek yerine Joseon Hanedani ni kurdu Kral Buyuk Sejong 1418 1450 doneminde hanedanin ilk yillarinda kraliyet otoritesini kuran ve Kore alfabesi Hangil in olusturulmasi gibi sayisiz idari sosyal bilimsel ve ekonomik reformlari hayata gecirdi Yaklasik iki yuzyil boyunca bir baris doneminden sonra Joseon Hanedani 1592 den baslayarak 1637 ye kadar yabanci istilalarla ve ic sorunlarla bogustu Daha sonra Joseon Hanedani kademeli olarak giderek daha fazla durgunlasmaya ve izole olmaya basladi 19 yuzyilin ortalarinda modernlesmek ve Batili gucler tarafindan karisilmak istemeyen Joseon Hanedani yabanci guclerle esit olmayan antlasmalara imzalamaya zorlandi 1895 yilinda Imparatorice Myeongseong a duzenlenen suikastin ardindan 1894 1895 Donghak Koylu Ayaklanmasi ve 1894 1896 yillari arasinda Gabo Reformlari ile modernlesme icin kisa ama hizli bir donem olustu Birinci Cin Japon Savasi nin ardindan Kral Gojong 1897 de Qing Hanedani na bagligini sona erdirerek Kore Imparatorlugu nu ilan etti Yine de 1905 Rus Japon Savasi nin ardindan Kore Imparatorlugu once Japonya nin himayesine girdi ve ardindan 1910 da Japonya Kore Ilhak Antlasmasi yla tamamen Japonya ya ilhak edildi Japon yonetimiKore Japonya ilhak edilmesinin ardindan Japonya tarafindan atanan bir genel vali ile yonetilmeye baslandi Gojong un olumunun ardindan 1 Mart 1919 da Japon yonetimine karsi 1 Mart Hareketi ortaya cikti Bundan sonra Kore Gecici Hukumeti tarafindan koordine edilen direnis hareketleri komsu Mancurya Cin ve Sibirya da buyuk oranda aktifti II Dunya Savasi ndan sonrasi bu hareketlerin liderleri onem kazanacakti Kore nin bolunmesiChosin Rezervuari Muharebesi sirasinda geri cekilen ABD gucleri II Dunya Savasi nin Japonya nin teslim olmasiyla sona ermesinin ardindan Kore 1945 te kuzeyde Sovyetler Birligi tarafindan kurulan bir kuzey bolgesi ve guneyde ABD tarafindan kurulan bir guney bolgesi olmak uzere ikiye ayrildi 1948 de gucler tek bir hukumetin kurulmasi konusunda anlasamamalari sonucunda Kore Yarimadasi 38 paralel boyunca kuzeyde Sovyetler Birligi nin destegiyle Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti olarak adlandirilan Kuzey Kore ile ABD ve Bati Avrupa nin destegiyle Kore Cumhuriyeti olarak adlandirilan Guney Kore kuruldu 1950 yilinda Kuzey Kore nin Kore Yarimadasi ni birlestirmek amaciyla Guney Kore ye savas acmasiyla Kore Savasi basladi Uc yil suren ve buyuk bir zarara ve insan kaybina yol acan savas sonunda 1953 yilinda bir ateskesle sona erdi ancak herhangi bir baris antlasmasi imzalanmadigi icin iki ulke teknik olarak halen savas halindedir Her iki devlet 1991 de Birlesmis Milletler e kabul edildi Her iki ulke esasen savas sonrasinda askeri bir yonetim ile idare edildi Guney Kore 1980 lerin sonlarinda demokratik bir yonetime gecti ve Han Nehri Mucizesi nin etkisiyle gunumuzde Bati Avrupa Japonya ve ABD ye benzer bir gelir seviyesine sahip gelismis bir ulke olarak kabul edilmektedir Kuzey Kore ise Kim ailesinin etrafinda insa edilmis bir kisilik kultune sahip bir komunist diktatorluk olmaya devam etti Ekonomik olarak agirlikli olarak dis yardima bagimli kaldi ve Sovyetler Birligi nin dagilmasiyla birlikte dis yardimlarin dusmesinden beri ekonomik durumu kotuye gitti Kaynakca Martin T Blade Min Jung Ko Craft Production and Social Change in Mumun Pottery Period Korea Project Muse Academia 25 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2017 Kuyngcheol Choy 2012 Stable isotopic analysis of human and faunal remains from Incipient Chulmun Neolithic shell midden site of Ando Island Korea Journal of arceological sience Academia 25 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2017 Sin 2005 s 19 Lee Ki baik 1984 ss 14 167 Seth 2010 s 17 Hwang 2010 s 4 Peterson amp Margulies 2009 s 6 Korece Gojoseon 1 Temmuz 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi at Pratt 2007 s 63 64 Peterson amp Margulies 2009 s 35 36 Kim Jongseo Jeong Inji et al Goryeosa The History of Goryeo 1451 Article for July 934 17th year in the Reign of Taejo Lee Ki Baik 1984 A New History of Korea Cambridge Massachusetts Harvard University Press s 103 ISBN 067461576X A History of Korea From Antiquity to the Present by Michael J Seth p112 Djun Kil Kim The History of Korea 2nd edition ABC CLIO 2014 ISBN 1610695828 p 65 68Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kore tarihi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir the National Institute of Korean History 28 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Korean History Information Center Ingilizce Timeline of Korean Dynasties 3 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Vikigezgin de en History of Korea ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir