Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi (Sırp-Hırvatça: Socijalistička Autonomna Pokrajina Kosovo; Arnavutça: Krahina Socialiste Autonome e Kosovës; Türkçe: Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi) Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal özerk iki bölgeden birisidir.
Kosova | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1946-1990 | |||||||||
 Bayrak  Arma | |||||||||
 Yugoslavya SFC içinde Kosova ÖSC (Sırbistan SC sınırlarında) | |||||||||
| Başkent | Priştine | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Sırp-Hırvatça Arnavutça Türkçe | ||||||||
| Hükûmet | Cumhuriyet | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 10686 km2 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• Sayılan | 1584441 | ||||||||
| Para birimi | |||||||||
| |||||||||
Tarih
Üst: Arnavutça
Orta: Sırpça (veya Sırp-Hırvatça)
Alt: Türkçe
Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin 1945 yılında kurulduğunda, federal cumhuriyeti oluşturan özerk bölgelerden birisi olarak bu sosyalist bölge yapısı da kurulmuştur. Bölge 1945 yılında Kosova-Metohiya Özerk Oblastı ("Autonomna Kosovsko-Metohijska Oblast") olarak kurulmuştur. Özerk bölge statüsü 1963 Yugoslavya Anayasası ile Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi ("Autonomna Pokrajina Kosovo i Metohija") adını almıştır. 1968 yılında ise adlandırma “Sosyalist Özerk Bölge” şeklinde düzenlenmiştir. 1990 yılı başıyla beraber, bölgenin adından “sosyalist” ibaresi çıkarılarak ad “Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi” olarak belirlenmiştir.
1990 yılı ile beraber Yugoslavya SFC devlet yapısı çözülünce, sosyalist sistemin yerine pazar ekonomisi uygulanmıştır. Ekonomik kısım dışında, sosyalist sistem bırakılmış, idarede birçok değişiklik olmuştur. Bu dönemde Yugoslavya’yı oluşturan federal ülke birimleri, federasyondan ayrılma talebinde bulunmaya başlamışlardır. Bunlar içinde Hırvatistan SC ve Bosna-Hersek SC’nin ayrılışı savaşa yol açmış, bu savaşta Sırbistan SC, eski Yugoslavya ordu gücünü kendisi için kullanmıştır. Federal Yugoslavya'nın bölünmesi ile sonuçlanacak olan bu son dönemde Sırbistan SC, Bosna ve Hırvatistan muhitlerinde çatışmaların tarafı olurken, Sırbistan’a bağlı Kosova bölgesinde de birçok siyasi sıkıntı ve protestolar görülmüştür.
Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi, Yugoslavya'nın dağılması sonrasında, bağlı olduğu Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti bütünlüğünde Karadağ Sosyalist Cumhuriyeti ile beraber Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’nin bir parçası olmuştur.
Kosova’nın Ayrılması
1990 sonrasında kurulan yeni Yugoslavya Federal Cumhuriyeti içinde, iç huzurun bir türlü sağlanmadığı Kosova, Sırp idaresi tarafından sıkıyönetim sayılabilecek bir şekilde yönetilmiş, bu yönetim şekli Kosova’nın birçok bakımdan iyice geri kalmasına, insan hakları ihlallerinin artmasına sebep olmuştur. Kosova’da başını Arnavutların çektiği, Türklerin de çoklukla desteklediği (bir kısmı çekimser ve tereddütte kalmıştır) ayrılma talebi birçok defa çeşitli şekillerde dile getirilmiş, her seferinde Belgrad yönetiminin reddi ve karşı baskısı ile cevap bulmuştur.
1991 yılında yerel Arnavut liderler tek taraflı bağımsızlık ilan etmelerine rağmen, 1990'lı yıllarda bağımsızlığı güvence altına almayı ve otonomiyi geri getirmeyi amaçlayan pasif direniş harekâtı başarısız oldu. 1998 yılının yazında Kosovalılar, Sırp yönetimine karşı kitle protestolarına başladılar. Polis ve ordu kuvvetleri protestoları zor kullanarak önledi. 1998 yılında Sırp polis, asker ve özel harp mensuplarının sert ve katliama dönüşen uygulamaları sonucunda Kosova’dan her türlü Sırp güçlerini uzaklaştırmak, katliamları durdurmak için Yugoslavya’ya NATO müdahalesi başlatılmış, bu askerî müdahale sonrasında Kosova, de facto olarak Sırbistan’dan ayrı bir bölge yapısı kazanmış ve Birleşmiş Milletler kontrolüne geçmiştir. 1999 ile 2008 yılları arasında Birleşmiş Milletler idaresinde bir bölge olan Kosova, 17 Şubat 2008 tarihinde tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmiştir.
Coğrafya
Sosyalist bölge, Yugoslavya’nın güney kesiminde yer almıştır. Bölgenin yüzölçümü 10.686 km2 idi. Denize kıyısı olmayan bölge sakinleri, turizm için deniz veya göl bölgelerine turistik seyahat yapma alışkanlığı edinmişlerdir. Bunun dışında bölge içinde turizm kesimleri, İstok civarı, Brezoviça ve genel Şar muhiti ve çeşitli doğal zenginliğe sahip yörelerdir.
Bölgenin güney, batı kesimleri daha dağlıktır. Orta kesimde meşhur Kosova Ovası uzanır.
Siyasi Yapı
Yugoslavya federasyon yapısı, 1944 yılında oluşturulan altı anayasal sosyalist cumhuriyete ve iki özerk sosyalist bölgeye sahip olmuştur. Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi de söz konusu anayasal özerk bölge yapılarından biridir. Özerk bölgenin başkenti Priştine’dir.
Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti yapısı içinde iki özerk bölgeden biri olması bakımından Kosova, Belgrad’daki cumhuriyet başkentinin kararlarının uygulandığı bir konumda olmuştur.
Demografi
Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi’nin 1981 yılındaki nüfusu 1.584.441 olmuştur.[] Bu nüfus sayısı içinde çeşitli halklar yer almıştır.
Etnik Yapı
Sosyalist bölge sınırları içinde Arnavutlar, Türkler, Sırplar, Goralılar, Torbeşler, Romanlar yaşamışlardır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Закон о установљењу и устројству Аутономне Косовско-метохијске области ("Службени гласник Србије", бр. 28/45, стр. 426.) (Kosova-Metohiya Özerk Oblastı’nın Kuruluş ve Teşkilat Kanunu) (Sırpça)
- ^ "CNNTürk Haberi (17 Şubat 2008)". 28 Şubat 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2012.
- ^ "New Power" 7 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Time - 4 Aralık 1944 (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kosova Ozerk Sosyalist Bolgesi Sirp Hirvatca Socijalisticka Autonomna Pokrajina Kosovo Arnavutca Krahina Socialiste Autonome e Kosoves Turkce Kosova Ozerk Sosyalist Bolgesi Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ni olusturmus olan anayasal ozerk iki bolgeden birisidir KosovaSocijalisticka Autonomna Pokrajina Kosovo Shr Krahina Socialiste Autonome e Kosoves Arn Kosova Ozerk Sosyalist Bolgesi T Kosova Ozerk Sosyalist Bolgesi1946 1990Bayrak ArmaYugoslavya SFC icinde Kosova OSC Sirbistan SC sinirlarinda BaskentPristineYaygin dil ler Sirp Hirvatca Arnavutca TurkceHukumetCumhuriyetTarihce Kurulusu1946 Dagilisi1990Yuzolcumu Toplam10686 km2Nufus Sayilan1584441Para birimiOnculler ArdillarYugoslavya Kralligi Kosova ve Metohiya Ozerk BolgesiTarihKosova OSB deki resmi dillerin tabelalardaki uygulamasi Prizren de 3 dilli tabelalar Ust Arnavutca Orta Sirpca veya Sirp Hirvatca Alt Turkce Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti nin 1945 yilinda kuruldugunda federal cumhuriyeti olusturan ozerk bolgelerden birisi olarak bu sosyalist bolge yapisi da kurulmustur Bolge 1945 yilinda Kosova Metohiya Ozerk Oblasti Autonomna Kosovsko Metohijska Oblast olarak kurulmustur Ozerk bolge statusu 1963 Yugoslavya Anayasasi ile Kosova ve Metohiya Ozerk Bolgesi Autonomna Pokrajina Kosovo i Metohija adini almistir 1968 yilinda ise adlandirma Sosyalist Ozerk Bolge seklinde duzenlenmistir 1990 yili basiyla beraber bolgenin adindan sosyalist ibaresi cikarilarak ad Kosova ve Metohiya Ozerk Bolgesi olarak belirlenmistir 1990 yili ile beraber Yugoslavya SFC devlet yapisi cozulunce sosyalist sistemin yerine pazar ekonomisi uygulanmistir Ekonomik kisim disinda sosyalist sistem birakilmis idarede bircok degisiklik olmustur Bu donemde Yugoslavya yi olusturan federal ulke birimleri federasyondan ayrilma talebinde bulunmaya baslamislardir Bunlar icinde Hirvatistan SC ve Bosna Hersek SC nin ayrilisi savasa yol acmis bu savasta Sirbistan SC eski Yugoslavya ordu gucunu kendisi icin kullanmistir Federal Yugoslavya nin bolunmesi ile sonuclanacak olan bu son donemde Sirbistan SC Bosna ve Hirvatistan muhitlerinde catismalarin tarafi olurken Sirbistan a bagli Kosova bolgesinde de bircok siyasi sikinti ve protestolar gorulmustur Kosova Ozerk Sosyalist Bolgesi Yugoslavya nin dagilmasi sonrasinda bagli oldugu Sirbistan Sosyalist Cumhuriyeti butunlugunde Karadag Sosyalist Cumhuriyeti ile beraber Yugoslavya Federal Cumhuriyeti nin bir parcasi olmustur Kosova nin Ayrilmasi 1990 sonrasinda kurulan yeni Yugoslavya Federal Cumhuriyeti icinde ic huzurun bir turlu saglanmadigi Kosova Sirp idaresi tarafindan sikiyonetim sayilabilecek bir sekilde yonetilmis bu yonetim sekli Kosova nin bircok bakimdan iyice geri kalmasina insan haklari ihlallerinin artmasina sebep olmustur Kosova da basini Arnavutlarin cektigi Turklerin de coklukla destekledigi bir kismi cekimser ve tereddutte kalmistir ayrilma talebi bircok defa cesitli sekillerde dile getirilmis her seferinde Belgrad yonetiminin reddi ve karsi baskisi ile cevap bulmustur 1991 yilinda yerel Arnavut liderler tek tarafli bagimsizlik ilan etmelerine ragmen 1990 li yillarda bagimsizligi guvence altina almayi ve otonomiyi geri getirmeyi amaclayan pasif direnis harekati basarisiz oldu 1998 yilinin yazinda Kosovalilar Sirp yonetimine karsi kitle protestolarina basladilar Polis ve ordu kuvvetleri protestolari zor kullanarak onledi 1998 yilinda Sirp polis asker ve ozel harp mensuplarinin sert ve katliama donusen uygulamalari sonucunda Kosova dan her turlu Sirp guclerini uzaklastirmak katliamlari durdurmak icin Yugoslavya ya NATO mudahalesi baslatilmis bu askeri mudahale sonrasinda Kosova de facto olarak Sirbistan dan ayri bir bolge yapisi kazanmis ve Birlesmis Milletler kontrolune gecmistir 1999 ile 2008 yillari arasinda Birlesmis Milletler idaresinde bir bolge olan Kosova 17 Subat 2008 tarihinde tek tarafli olarak bagimsizligini ilan etmistir CografyaSosyalist bolge Yugoslavya nin guney kesiminde yer almistir Bolgenin yuzolcumu 10 686 km2 idi Denize kiyisi olmayan bolge sakinleri turizm icin deniz veya gol bolgelerine turistik seyahat yapma aliskanligi edinmislerdir Bunun disinda bolge icinde turizm kesimleri Istok civari Brezovica ve genel Sar muhiti ve cesitli dogal zenginlige sahip yorelerdir Bolgenin guney bati kesimleri daha dagliktir Orta kesimde meshur Kosova Ovasi uzanir Siyasi YapiYugoslavya federasyon yapisi 1944 yilinda olusturulan alti anayasal sosyalist cumhuriyete ve iki ozerk sosyalist bolgeye sahip olmustur Kosova Ozerk Sosyalist Bolgesi de soz konusu anayasal ozerk bolge yapilarindan biridir Ozerk bolgenin baskenti Pristine dir Sirbistan Sosyalist Cumhuriyeti yapisi icinde iki ozerk bolgeden biri olmasi bakimindan Kosova Belgrad daki cumhuriyet baskentinin kararlarinin uygulandigi bir konumda olmustur DemografiKosova Ozerk Sosyalist Bolgesi nin 1981 yilindaki nufusu 1 584 441 olmustur kaynak belirtilmeli Bu nufus sayisi icinde cesitli halklar yer almistir Etnik Yapi Sosyalist bolge sinirlari icinde Arnavutlar Turkler Sirplar Goralilar Torbesler Romanlar yasamislardir Ayrica bakinizKosova Kosova ve Metohiya Ozerk Bolgesi 1981 Kosova protestolari Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Sirbistan Karadag Yugoslavya nin dagilmasi 1998 1999 Kosova SavasiKaynakca Zakon o ustanovљeњu i ustroјstvu Autonomne Kosovsko metohiјske oblasti Sluzhbeni glasnik Srbiјe br 28 45 str 426 Kosova Metohiya Ozerk Oblasti nin Kurulus ve Teskilat Kanunu Sirpca CNNTurk Haberi 17 Subat 2008 28 Subat 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2012 New Power 7 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Time 4 Aralik 1944 Ingilizce