Koşuk

İslamiyet öncesi Türk edebiyatı

Sagu Koşuk Sav Destan

Türkler İslamiyet öncesi belli dönemlerde, "sığır töreni" adı verilen av törenlerinde, "Toy / Şölen" adı verilen kurban törenlerinde ziyafetler ve kazanılan savaşlar sonunda, tüm boyların erkekleri bir araya gelerek eğlenirdi. Bu eğlencelerde söylenen çoklukla aşk, doğa ve yiğitlik konularını işleyen ve "kopuz" adı verilen sazla birlikte söylenen şiirlere "koşuk" adı verilir. Koşuklar İslamiyet sonrası edebiyatta yerini: Halk edebiyatında koşmalara, Divan edebiyatında ise gazellere bırakmıştır. Koşuklar dörtlük biçiminde yazılmış ve hece ölçüsüyle söylenmiştir. Ayrıca koşuklar kopuz eşliğinde söylenirdi Uyak düzenleri: aaab cccb dddb şeklindedir.

Örnek Koşuk

Özgün şekli Öpkem kelüp ogradım Arslanlayu kökredim Alplar başın togradım Emdi meni kim tutar Kanı akıp yoşuldu Kabı kamug deşildi Ölüg birle koşuldu Togmuş küni uş batmaz Kaklar kamug köldi Taglar başı ilerdi Ajun tını yılırdı Tütü çeçek çerkeşür Etil suvı aka turur Kaya tübi kaka turur Balık telim baka turur Kölün takı küşerür

Günümüz Türkçesiyle Öfkelenip dışarı çıktım Arslan gibi kükredim Yiğitler başını doğradım Şimdi beni kim tutar Kanı akıp boşandı Derisi baştan başa deşildi Ölülerle bir oldu Doğan güneş işte batardı Kuru yerler hep gülerdi Dağbaşları göründü Dünyanın soluğu ılındı Türlü çiçekler sıralandı İtil suyu akar durur Kaya dibini oyar durur Bütün balıklar bakar durur Gölü bile taşırırlar

Kaynakça

1. ^ Sözlü edebiyat 6 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim tarihi: 5 Haziran 2016