Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kıbrıslı gazeteci Kutlu Adalı, 6 Temmuz 1996'da Lefkoşa'daki evinin önünde bir cinayetle öldürüldü.
Arka plan
16 Mart 1996 tarihinde Gazimağusa’da tarihî bir eser olan 'na silahlı ve maskeli bir grup tarafından bir soygun düzenlendi. Kuzey Kıbrıs'ta, Güney Kıbrıs'ta ve Türkiye'de bu tuhaf soygun hakkında çeşitli iddialar yayımlandı. Ancak soygun ya da baskının kimler tarafından, ne amaçla gerçekleştirildiği aydınlatılamadı. Yenidüzen gazetesi ve Kutlu Adalı, ısrarla soygunun aydınlatılması yönünde yayın yaptı. Kutlu Adalı, 17 Mart 1996 tarihinde soyguna katılan arabaların renklerinin ve plakalarının kaydedildiğini, arabaların iki Sivil Savunma Örgütü mensubu üzerine kayıtlı olduğunu yazdı. Bu yazının ardından Kutlu Adalı, Sivil Savunma Örgütü’nün Yenidüzen gazetesini arayarak kendilerini tehdit ettiklerini açıkladı. Kutlu Adalı'nın yazıları devam etti. 23 Mart 1996'da olayın soygun ya da baskın olmadığını, Kıbrıs Harekâtı'nda görev yapmış ve yasadışı işlere bulaşmış askerlerin harekât sırasında Rum evlerinden çaldıkları mücevher ve değerli eşyaları St. Barnabas Manastırı'na sakladıklarını ve söz konusu baskının işte bu ganimeti almak amacıyla düzenlendiği yönünde söylentiler dolaştığını yazdı.
Suikast
Kutlu Adalı, 6 Temmuz 1996 gecesi evinin önünde gerçekleştirilen silahlı saldırıda öldürüldü. Polis Genel Müdürlüğü'nün başlattığı soruşturma sonuç vermedi ve cinayeti kimin işlediği belirlenemedi. Bunun üzerine eşi , Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde Türkiye aleyhine dava açtı. 31 Mart 2005'te mahkeme, cinayet hakkında yeterli ve inandırıcı araştırma yapılmadığı gerekçesi ile Türkiye'yi mahkûm etti. Manevî tazminat olarak İlkay Adalı'ya üç ay içinde ödenmek üzere 20 bin avro, mahkeme masrafları için ise 75 bin avro, toplamda ise 95 bin avro Türkiye'ye para cezası kesildi.
Cinayetinin arka planında Adalı'nın hakkında araştırma yaptığı, çok değerli tarihî eserlerin yer aldığı St. Barnabas Kilisesi ve İkona Müzesi'nde gerçekleşen silahlı soygun olduğu ileri sürüldü. Söz konusu soygun, 15 Mart 1996'da sabah saatlerinde gerçekleşti. Üç nöbetçiyi etkisiz hâle getirerek bir odaya kilitleyen maskeli ve silahlı kişilerin neler çaldığı açığa çıkarılamadı. Adalı, baskından dokuz gün sonra, 23 Mart günü yayımladığı haberinde, soygunda KKTC Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı'na bağlı resmî araçların kullanıldığını açıkladı. Bu haberden sonra kamuoyunda oluşan merak üzerine, Başbakan Hakkı Atun olayın "askerî bir operasyon" olduğunu açıkladı. Kutlu Adalı, 2 Nisan 1996 tarihinde tehdit edildiğini açıkladı. Adalı'nın açıklaması ve tehditler hakkındaki uyarıları emniyet yetkilileri tarafından dikkate alınmadı. 6 Temmuz 1996 tarihinde suikast gerçekleşti.
Cinayet çeşitli kesimleri ifade özgürlüğünü savunucu tepkilere itti. Burhan Eraslan, verilen tepkileri "Gerçekten de bu cinayet, Kutlu Adalı'nın yazılarında talep ettiği gibi 'konuşan toplum'un başlangıcı oldu." diyerek yorumladı.
Sedat Peker'in iddiaları
Sedat Peker, 23 Mayıs 2021 tarihinde YouTube aracılığıyla Kutlu Adalı cinayetiyle ilgili bildiklerini anlattı. Peker, Adalı cinayetiyle ilgili dönemin Emniyet Genel Müdürü Mehmet Ağar’ı ve Ağar'ın çalışma arkadaşı Korkut Eken’i işaret etti. Kutlu Adalı'nın öldürülmesi görevinin ilk önce kendisine teklif edildiğini itiraf etti. Sedat Peker, video aracılığıyla gerçekleştirdiği açıklamasında şunları söyledi:
“1996’da Kutlu Adalı’nın cinayetine değineceğiz dedik, söz namus. Belki bunu anlattığımda biraz şey olacaksınız, bizim devletimizle hiçbir alakası yok. Biz o zaman Korkut Eken, Mehmet Ağar hep beraberiz. Korkut Abi'nin odası Mehmet Ağar’ın odasının yanında. Çok iyi dinleyin burayı! Çok iyi! Genciz, vatanseveriz! işte şu PKK’ya yardım ediyor, ama genelde bana işadamlarını yönlendiriyorlar, faili meçhullerden ziyade. Bana dedi ki 'Kıbrıs’ta bir adam var', 'Evet abi' dedim. 'Bu...' dedi, '...Kıbrıs’ı Rumlar'a satmak istiyor!' Çocuğuz, genciz zaten. Bizi bir doldur boşalt, bir doldur boşalt. 'Bana iki tane profesyonel' dedi. 'Abi ben öz kardeşimi vereceğim sana' dedim, öz kardeşimi! Evet. Atilla Peker’i dedim. Çok iyidir dedim bu işte, uzmandır. Sokaklardan yetişmiş. THY uçak biletleri hardisklerini atmıyor. Bir arkadaşımdan öğrenmiştim. Tüm harddiskler geçmişten bu yana tüm bilet satışlarının olduğunu öğrenmiştim. Biletlerden bakabilirler. Korkut Eken, Atilla Yıldırım, bu cinayetten ne kadar önce gittiler? Ancak; Allah’a yemin olsun, yüce Allah o insanın kanını bize nasip etmedi! Adam namuslu adam! Bugünleri görmüş adam bunun için çalışmış. Rumlara ülkeyi satacağı yok adamın. Hep böyle yapıyorlar; vatanseverlik, milleti coşturuyorlar! Herkesi birbirine sokuyorlar. Allah’a yemin olsun, aradan zaman geçti. Döndüler 3-4 gün sonra. Denk gelinemedi. Korkut Abi'yle konuştuk. Dedi, 'Tekrardan gideceğiz!', sonra orada bunlara bağlı olan başka bir ekip öldürmüş. Karşılaştık, Korkut Abi'ye. 'Abi?' dedim, 'Halloldu o iş' dedi!"
Sedat Peker'in iddialarının ardından, gazeteci örgütleri ve Kıbrıslı siyasetçiler Kutlu Adalı Cinayeti hakkındaki soruşturmanın yeniden açılmasını talep ettiler. Kuzey Kıbrıs basını, 24 Mayıs 2021 tarihinde iddiaları manşetlerine taşıdı ve KKTC hükûmetinden cinayet soruşturmasının yeniden açılmasını talep etti.
Sedat Peker'in Kutlu Adalı'yı öldürmek üzere Kıbrıs'a gönderdiğini ileri sürdüğü kardeşi Atilla Peker, Muğla'da gözaltına alındı.Cumhuriyetçi Türk Partisi, iddiaları KKTC meclisine taşıyacaklarını açıkladı.
Atilla Peker'in iddiaları
Sedat Peker'in açıklamalarından sonra ağabeyi Atilla Peker gözaltına alındı. Sözcü gazetesi yazarı Saygı Öztürk ile bir mülakat gerçekleştiren Atilla Peker, Kutlu Adalı suikastı ile ilgili suç başvurusunda açıkladıklarını aktardı. Atilla Peker, "Ayhan Sağıroğlu isimli avukatım, Kutlu Adalı ile ilgili ifade vermek istediğimizi söyledi. Ancak o ifadem alınmadı. İfademin alınmamasını, sen bu ifadeden vazgeç diye yorumladım." dedi. Atilla Peker, Kutlu Adalı Cinayeti ile ilgili Saygı Öztürk'e şunları anlattı:
“...1996 yılının mart ya da nisan ayıydı. Kardeşim Sedat Peker’in çağrısı üzerine otele gittim. Orada Korkut Eken de bulunuyordu. Kıbrıs’ta, Türk tarafını Yunanlılar'a satmak isteyen PKK’lılar olduğunu, bunların asker ve polislerimizi şehit edenler olduğunu söyledi. Ben o dönemde 27-28 yaşındayım. Her gencin gösterdiği refleksi gösterip Korkut Bey’le Kıbrıs’a gittim. Şükürler olsun kî, Kutlu Adalı’nın ölümü benim elimden olmadı. Korkut Ağabey'le birlikte Kıbrıs’a gidip bir otele yerleştik. Albay Galip Mendi’nin görev yaptığı Sivil Savunma Dairesi’ne gittik. Orada Yarbay Enver Topuz da bulunuyordu. Onların Kutlu Adalı suikastıyla ilgilerinin olup olmadığını bilmiyorum. O görüşme sırasında da Kutlu Adalı adı geçmedi. Ben bu şahsın o zaman PKK’lı terörist olduğunu sanıyordum. KKTC’ye, Kutlu Adalı’yı öldürmek için gittiğimi biliyordum. Bana, Kutlu Adalı dağlarda gezen PKK’lı terörist gibi anlatılmıştı. Evinin orada keşif yapmak amacıyla iki kez dolaştık. Bu esnada yanımda hep susturucu takılmış uzi ve jeriko silah vardı. Evinin önüne gittiğimizde Adalı’nın yanında 12-13 yaşındaki bir çocuk bulunuyordu. Rahmetli belki başına böyle bir şey gelecek diye çocukla dolaşıyor diye de aklımdan geçti. Yanında çocuk olursa belki canına kıymazlar diye böyle bir yola başvurduğunu düşündüm. Ev yola yakındı. Evin ışıkları yanıyor ve sesler geliyordu..."
Kaynakça
- ^ Oğur, Yıldıray. . KARAR. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ . Bianet. 23 Mart 1996. 20 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021.
- ^ Güven, Erdal (3 Nisan 2005). "Kutlu Adalı..." Radikal. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2010.
- ^ a b Eraslan, Burhan (2016), Kuzey Kıbrıs'ta Basın Özgürlüğü, Lefkoşa: Işık Kitabevi Yayınları, ss. 207-210
- ^ . Sedat Peker. 23 Mayıs 2021. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Serbestiyet (23 Mayıs 2021). . serbestiyet.com. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ a b "Kutlu Adalı cinayeti: Sedat Peker'in iddialarının ardından 'Soruşturma yeniden açılsın' çağrıları yapılıyor". BBC News Türkçe. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ Serbestiyet (24 Mayıs 2021). . serbestiyet.com. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ . www.starkibris.net. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ a b . Sözcü. 29 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kibrisli gazeteci Kutlu Adali 6 Temmuz 1996 da Lefkosa daki evinin onunde bir cinayetle olduruldu Kutlu Adali nin mezariArka plan16 Mart 1996 tarihinde Gazimagusa da tarihi bir eser olan na silahli ve maskeli bir grup tarafindan bir soygun duzenlendi Kuzey Kibris ta Guney Kibris ta ve Turkiye de bu tuhaf soygun hakkinda cesitli iddialar yayimlandi Ancak soygun ya da baskinin kimler tarafindan ne amacla gerceklestirildigi aydinlatilamadi Yeniduzen gazetesi ve Kutlu Adali israrla soygunun aydinlatilmasi yonunde yayin yapti Kutlu Adali 17 Mart 1996 tarihinde soyguna katilan arabalarin renklerinin ve plakalarinin kaydedildigini arabalarin iki Sivil Savunma Orgutu mensubu uzerine kayitli oldugunu yazdi Bu yazinin ardindan Kutlu Adali Sivil Savunma Orgutu nun Yeniduzen gazetesini arayarak kendilerini tehdit ettiklerini acikladi Kutlu Adali nin yazilari devam etti 23 Mart 1996 da olayin soygun ya da baskin olmadigini Kibris Harekati nda gorev yapmis ve yasadisi islere bulasmis askerlerin harekat sirasinda Rum evlerinden caldiklari mucevher ve degerli esyalari St Barnabas Manastiri na sakladiklarini ve soz konusu baskinin iste bu ganimeti almak amaciyla duzenlendigi yonunde soylentiler dolastigini yazdi SuikastKutlu Adali 6 Temmuz 1996 gecesi evinin onunde gerceklestirilen silahli saldirida olduruldu Polis Genel Mudurlugu nun baslattigi sorusturma sonuc vermedi ve cinayeti kimin isledigi belirlenemedi Bunun uzerine esi Avrupa Insan Haklari Mahkemesi nde Turkiye aleyhine dava acti 31 Mart 2005 te mahkeme cinayet hakkinda yeterli ve inandirici arastirma yapilmadigi gerekcesi ile Turkiye yi mahkum etti Manevi tazminat olarak Ilkay Adali ya uc ay icinde odenmek uzere 20 bin avro mahkeme masraflari icin ise 75 bin avro toplamda ise 95 bin avro Turkiye ye para cezasi kesildi Cinayetinin arka planinda Adali nin hakkinda arastirma yaptigi cok degerli tarihi eserlerin yer aldigi St Barnabas Kilisesi ve Ikona Muzesi nde gerceklesen silahli soygun oldugu ileri suruldu Soz konusu soygun 15 Mart 1996 da sabah saatlerinde gerceklesti Uc nobetciyi etkisiz hale getirerek bir odaya kilitleyen maskeli ve silahli kisilerin neler caldigi aciga cikarilamadi Adali baskindan dokuz gun sonra 23 Mart gunu yayimladigi haberinde soygunda KKTC Sivil Savunma Teskilat Baskanligi na bagli resmi araclarin kullanildigini acikladi Bu haberden sonra kamuoyunda olusan merak uzerine Basbakan Hakki Atun olayin askeri bir operasyon oldugunu acikladi Kutlu Adali 2 Nisan 1996 tarihinde tehdit edildigini acikladi Adali nin aciklamasi ve tehditler hakkindaki uyarilari emniyet yetkilileri tarafindan dikkate alinmadi 6 Temmuz 1996 tarihinde suikast gerceklesti Cinayet cesitli kesimleri ifade ozgurlugunu savunucu tepkilere itti Burhan Eraslan verilen tepkileri Gercekten de bu cinayet Kutlu Adali nin yazilarinda talep ettigi gibi konusan toplum un baslangici oldu diyerek yorumladi Sedat Peker in iddialariSedat Peker 23 Mayis 2021 tarihinde YouTube araciligiyla Kutlu Adali cinayetiyle ilgili bildiklerini anlatti Peker Adali cinayetiyle ilgili donemin Emniyet Genel Muduru Mehmet Agar i ve Agar in calisma arkadasi Korkut Eken i isaret etti Kutlu Adali nin oldurulmesi gorevinin ilk once kendisine teklif edildigini itiraf etti Sedat Peker video araciligiyla gerceklestirdigi aciklamasinda sunlari soyledi 1996 da Kutlu Adali nin cinayetine deginecegiz dedik soz namus Belki bunu anlattigimda biraz sey olacaksiniz bizim devletimizle hicbir alakasi yok Biz o zaman Korkut Eken Mehmet Agar hep beraberiz Korkut Abi nin odasi Mehmet Agar in odasinin yaninda Cok iyi dinleyin burayi Cok iyi Genciz vatanseveriz iste su PKK ya yardim ediyor ama genelde bana isadamlarini yonlendiriyorlar faili mechullerden ziyade Bana dedi ki Kibris ta bir adam var Evet abi dedim Bu dedi Kibris i Rumlar a satmak istiyor Cocuguz genciz zaten Bizi bir doldur bosalt bir doldur bosalt Bana iki tane profesyonel dedi Abi ben oz kardesimi verecegim sana dedim oz kardesimi Evet Atilla Peker i dedim Cok iyidir dedim bu iste uzmandir Sokaklardan yetismis THY ucak biletleri hardisklerini atmiyor Bir arkadasimdan ogrenmistim Tum harddiskler gecmisten bu yana tum bilet satislarinin oldugunu ogrenmistim Biletlerden bakabilirler Korkut Eken Atilla Yildirim bu cinayetten ne kadar once gittiler Ancak Allah a yemin olsun yuce Allah o insanin kanini bize nasip etmedi Adam namuslu adam Bugunleri gormus adam bunun icin calismis Rumlara ulkeyi satacagi yok adamin Hep boyle yapiyorlar vatanseverlik milleti costuruyorlar Herkesi birbirine sokuyorlar Allah a yemin olsun aradan zaman gecti Donduler 3 4 gun sonra Denk gelinemedi Korkut Abi yle konustuk Dedi Tekrardan gidecegiz sonra orada bunlara bagli olan baska bir ekip oldurmus Karsilastik Korkut Abi ye Abi dedim Halloldu o is dedi Sedat Peker in iddialarinin ardindan gazeteci orgutleri ve Kibrisli siyasetciler Kutlu Adali Cinayeti hakkindaki sorusturmanin yeniden acilmasini talep ettiler Kuzey Kibris basini 24 Mayis 2021 tarihinde iddialari mansetlerine tasidi ve KKTC hukumetinden cinayet sorusturmasinin yeniden acilmasini talep etti Sedat Peker in Kutlu Adali yi oldurmek uzere Kibris a gonderdigini ileri surdugu kardesi Atilla Peker Mugla da gozaltina alindi Cumhuriyetci Turk Partisi iddialari KKTC meclisine tasiyacaklarini acikladi Atilla Peker in iddialari Sedat Peker in aciklamalarindan sonra agabeyi Atilla Peker gozaltina alindi Sozcu gazetesi yazari Saygi Ozturk ile bir mulakat gerceklestiren Atilla Peker Kutlu Adali suikasti ile ilgili suc basvurusunda acikladiklarini aktardi Atilla Peker Ayhan Sagiroglu isimli avukatim Kutlu Adali ile ilgili ifade vermek istedigimizi soyledi Ancak o ifadem alinmadi Ifademin alinmamasini sen bu ifadeden vazgec diye yorumladim dedi Atilla Peker Kutlu Adali Cinayeti ile ilgili Saygi Ozturk e sunlari anlatti 1996 yilinin mart ya da nisan ayiydi Kardesim Sedat Peker in cagrisi uzerine otele gittim Orada Korkut Eken de bulunuyordu Kibris ta Turk tarafini Yunanlilar a satmak isteyen PKK lilar oldugunu bunlarin asker ve polislerimizi sehit edenler oldugunu soyledi Ben o donemde 27 28 yasindayim Her gencin gosterdigi refleksi gosterip Korkut Bey le Kibris a gittim Sukurler olsun ki Kutlu Adali nin olumu benim elimden olmadi Korkut Agabey le birlikte Kibris a gidip bir otele yerlestik Albay Galip Mendi nin gorev yaptigi Sivil Savunma Dairesi ne gittik Orada Yarbay Enver Topuz da bulunuyordu Onlarin Kutlu Adali suikastiyla ilgilerinin olup olmadigini bilmiyorum O gorusme sirasinda da Kutlu Adali adi gecmedi Ben bu sahsin o zaman PKK li terorist oldugunu saniyordum KKTC ye Kutlu Adali yi oldurmek icin gittigimi biliyordum Bana Kutlu Adali daglarda gezen PKK li terorist gibi anlatilmisti Evinin orada kesif yapmak amaciyla iki kez dolastik Bu esnada yanimda hep susturucu takilmis uzi ve jeriko silah vardi Evinin onune gittigimizde Adali nin yaninda 12 13 yasindaki bir cocuk bulunuyordu Rahmetli belki basina boyle bir sey gelecek diye cocukla dolasiyor diye de aklimdan gecti Yaninda cocuk olursa belki canina kiymazlar diye boyle bir yola basvurdugunu dusundum Ev yola yakindi Evin isiklari yaniyor ve sesler geliyordu Kaynakca Ogur Yildiray KARAR 24 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2021 Bianet 23 Mart 1996 20 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2021 Guven Erdal 3 Nisan 2005 Kutlu Adali Radikal 14 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2010 a b Eraslan Burhan 2016 Kuzey Kibris ta Basin Ozgurlugu Lefkosa Isik Kitabevi Yayinlari ss 207 210 Sedat Peker 23 Mayis 2021 23 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Serbestiyet 23 Mayis 2021 serbestiyet com 23 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2021 a b Kutlu Adali cinayeti Sedat Peker in iddialarinin ardindan Sorusturma yeniden acilsin cagrilari yapiliyor BBC News Turkce 25 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mayis 2021 Serbestiyet 24 Mayis 2021 serbestiyet com 24 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2021 www starkibris net 24 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2021 a b Sozcu 29 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2021