Kuşitler veya Kuş Krallığı, Sudan ve Güney Mısır'ın Nil Vadisi'nde yer alan Nübye'de kurulmuş eski bir krallıktır.
Kuş Krallığı Qes (Meroitik dil) | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
y. MÖ 780-y. MS 350 | |||||||||||
MÖ 700 dolaylarında 25. hanedanın Kuşit kalpgahı ve Kuşit İmparatorluğu | |||||||||||
Başkent | Meroe | ||||||||||
Yaygın dil(ler) | Meroitik dil Mısırca | ||||||||||
Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
Hükümdar | |||||||||||
Tarihî dönem | Tunç Çağı'ndan Geç Antik Çağ'a | ||||||||||
| |||||||||||
Nüfus | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Günümüzdeki durumu | Sudan Mısır |
Nübye'deki Kuşit egemenliği, Geç Tunç Çağı çöküşünden ve Mısır Yeni Krallığının dağılmasından sonra kuruldu. Kuş, erken döneminde 'da (modern ) merkezlenmiştir. Daha sonra, MÖ 8. yüzyılda, Kuşitlerin Mısır'ı işgali ile Kuşit hükümdarlar aynı zamanda Mısır'ın yirmi beşinci hanedanı olarak firavun sıfatına sahip olmuşlardır. Ancak bir yüzyıl sonra Kuşitler, Esarhaddon egemenliği altındaki Yeni Asur İmparatorluğu tarafından Mısır'dan kovulmuşlardır.
Klasik antik dönemde, Kuşitlerin imparatorluk başkenti Meroe'de bulunuyordu. Erken Yunan coğrafyasında, Meroitik krallık "Aethiopia" olarak biliniyordu. Kuş Krallığı MS 4. yüzyılda iç ayaklanmalar nedeniyle zayıflayıp dağılana kadar varlığını korudu. Meroe ise Aksum Krallığı tarafından ele geçirilip yakıldı. Yenilginin ardından Nubiler, daha sonra hristiyanlaşacak , Mukurra ve krallıklarını kurdular.
Dil
Meroitik dil, Meroitik dönemde Meroë ve Sudan'da konuşulmuştur (M.Ö. 300’de tasdik edilmiştir). MS 400 civarında nesli tükenmiş dil, Meroitik alfabenin iki biçiminde yazılmıştır. Meroitik yazıdaki en eski yazıt M.Ö. 180–170 yılları arasında üretilmiştir. Bu hiyeroglif, Kraliçe Shanakdakhete tapınağının üzerine oyulmuştur.
Dilin hangi dil ailesine ait olduğu kesinliğe ulaşmamış bir konudur. Kimi çevrelerde dilin Nil-Sahra dilleri ile akrabalığı savunulurken, bazı kaynaklarda dilin Mısırca gibi bir Afro-Asyatik dil olduğu vurgulanmaktadır.
Galeri
- Meroe piramitleri bir UNESCO Dünya Mirası'dır.
- Kuşit firavun Aspelta'nın heykeli
- Meroitik alfabe ile yazılmış bir
Kaynakça
- ^ Török, László. The Kingdom of Kush: History and Civilization (İngilizce). Brill. s. 49. ISBN . 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
- ^ Steven Roger Fischer (4 Nisan 2004). History of Writing (İngilizce). Reaktion Books. ISBN .
- ^ a b Rilly, Claude & de Voogt, Alex (2012). The Meroitic Language and Writing System (İngilizce). Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN .
- ^ Rowan, Kirsty (2011). "Meroitic Consonant and Vowel Patterning". Lingua Aegytia, 19.
- ^ Rowan, Kirsty (2006), "Meroitic - An Afroasiatic Language?" 27 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . SOAS Working Papers in Linguistics 14:169–206.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Gebel Barkal and the Sites of the Napatan Region". whc.unesco.org. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Eylül 2019.
Dış bağlantılar
- Kerma 26 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - İsviçre'nin Sudan'da yürüttüğü arkeolojik çalışmanın resmi internet sitesi
- Ancient Gold Center Discovered on the Nile 7 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Dan Morrison, National Geographic News
- "Civilizations in Africa: Kush"1 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Washington Devlet Üniversitesi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kusitler veya Kus Kralligi Sudan ve Guney Misir in Nil Vadisi nde yer alan Nubye de kurulmus eski bir kralliktir Kus KralligiQes Meroitik dil y MO 780 y MS 350MO 700 dolaylarinda 25 hanedanin Kusit kalpgahi ve Kusit ImparatorluguBaskentMeroeYaygin dil ler Meroitik dil MisircaHukumetMonarsiHukumdar Tarihi donemTunc Cagi ndan Gec Antik Cag a Kurulusuy MO 780 Meroe baskent olduMO 591 Dagilisiy MS 350Nufus Meroit fazi1 150 000Onculler ArdillarYeni Krallik MukurraAksum KralligiGunumuzdeki durumuSudan Misir Nubye deki Kusit egemenligi Gec Tunc Cagi cokusunden ve Misir Yeni Kralliginin dagilmasindan sonra kuruldu Kus erken doneminde da modern merkezlenmistir Daha sonra MO 8 yuzyilda Kusitlerin Misir i isgali ile Kusit hukumdarlar ayni zamanda Misir in yirmi besinci hanedani olarak firavun sifatina sahip olmuslardir Ancak bir yuzyil sonra Kusitler Esarhaddon egemenligi altindaki Yeni Asur Imparatorlugu tarafindan Misir dan kovulmuslardir Klasik antik donemde Kusitlerin imparatorluk baskenti Meroe de bulunuyordu Erken Yunan cografyasinda Meroitik krallik Aethiopia olarak biliniyordu Kus Kralligi MS 4 yuzyilda ic ayaklanmalar nedeniyle zayiflayip dagilana kadar varligini korudu Meroe ise Aksum Kralligi tarafindan ele gecirilip yakildi Yenilginin ardindan Nubiler daha sonra hristiyanlasacak Mukurra ve kralliklarini kurdular DilMeroitik dil Meroitik donemde Meroe ve Sudan da konusulmustur M O 300 de tasdik edilmistir MS 400 civarinda nesli tukenmis dil Meroitik alfabenin iki biciminde yazilmistir Meroitik yazidaki en eski yazit M O 180 170 yillari arasinda uretilmistir Bu hiyeroglif Kralice Shanakdakhete tapinaginin uzerine oyulmustur Dilin hangi dil ailesine ait oldugu kesinlige ulasmamis bir konudur Kimi cevrelerde dilin Nil Sahra dilleri ile akrabaligi savunulurken bazi kaynaklarda dilin Misirca gibi bir Afro Asyatik dil oldugu vurgulanmaktadir GaleriMeroe piramitleri bir UNESCO Dunya Mirasi dir Kusit firavun Aspelta nin heykeli Meroitik alfabe ile yazilmis birKaynakca Torok Laszlo The Kingdom of Kush History and Civilization Ingilizce Brill s 49 ISBN 978 9004104488 13 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2017 Steven Roger Fischer 4 Nisan 2004 History of Writing Ingilizce Reaktion Books ISBN 1861895887 a b Rilly Claude amp de Voogt Alex 2012 The Meroitic Language and Writing System Ingilizce Cambridge UK Cambridge University Press ISBN 1107008662 Rowan Kirsty 2011 Meroitic Consonant and Vowel Patterning Lingua Aegytia 19 Rowan Kirsty 2006 Meroitic An Afroasiatic Language 27 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde SOAS Working Papers in Linguistics 14 169 206 Centre UNESCO World Heritage Gebel Barkal and the Sites of the Napatan Region whc unesco org 24 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Eylul 2019 Dis baglantilarKerma 26 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Isvicre nin Sudan da yuruttugu arkeolojik calismanin resmi internet sitesi Ancient Gold Center Discovered on the Nile 7 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dan Morrison National Geographic News Civilizations in Africa Kush 1 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Washington Devlet Universitesi