Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Körtik Tepe, diğer adıyla Körtiktepe (Kürtçe: Girê Kortikê), Diyarbakır ilinin Bismil ilçesine bağlı Ağıl (Kürtçe: Anjoli) köyünün hemen yanında bulunan bir höyüktür. Höyüğün keşfedilmesinden önce burası tarım arazisi olarak kullanılıyordu.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Körtik Tepe |
| il: | Diyarbakır |
| İlçe: | Bismil |
| Köy: | Ağıl (Kürtçe Anjoli) |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Tarım |
| Tescil durumu: | Tescilli |
| Tescil No ve derece: | 2802/I |
| Tescil tarihi: | 27.03.2002 |
Konumu
Diyarbakır ilinin Bismil ilçesine bağlı Ağıl Köyü ve Aşağı Sazlık mezrası yakınlarında yer almaktadır. Batman-Bismil arasında; Batman Çayı ve Dicle Nehri'nin kesiştiği yerde ve Batman kentinin yaklaşık 14 km güneybatısındadır.
Yerleşim
Körtik Tepe yerleşiklerinin yaşamsal alanları ve koşulları algılanabilmektedir ki, bu olgular, aynı zamanda, olasılıkla Neolitik öncesi dönemde başlayan höyükteki sürekli yerleşimin de önemli arkeolojik kanıtları niteliğindedirler. Yerleşimde ilk yaşam MÖ 11. binyılın ilk yarısında, yaklaşık MÖ 10.700'de başladı ve yaklaşık MÖ 10.400 yıllardan itibaren yoğunlukla devam etti. MÖ 9.300 civarında yerleşim yoğunluğu açısından Körtiktepe zirveye ulaştı. Ancak, muhtemelen Holosen dönemi iklim değişiklikleriyle ilişkilendirilebilecek doğal felaketler, özellikle sel gibi etkiler nedeniyle, yerleşim alanı çok kısa bir süre içinde terk edilmiştir. Yuvarlak tasarlı konutların barınma sorununa çözüm olmaları yanı sıra, çoğunluğunun tabanlarında ve yakın çevresinde mezarların ortaya çıkarılması, konutun aynı zamanda kutsandığına da işarettir. Dolayısıyla, dönemin ancak gelişkin toplumlarında görülebilen bu gelişme, Körtik Tepe yerleşiminde adeta genelleşmiş bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Bazı konutlarda, yaklaşık her seviyede konutların tabanlarına gömülen bireylerin ortaya çıkarılması, konuta yüklenen genel önemin yanı sıra, bazılarının özellikle önemsendiğini göstermektedir. Mimari dokunun ikinci grubunu silo tabanları oluşturmaktadır. İşlenmemiş taşlarla kaplanmış tabanları ile yaklaşık yuvarlak tasarlı ve değişken ölçülere sahip söz konusu siloların yerleşim geneline yayılmış örnekleri bilinmekle beraber, ortaya çıkarılan çok sayıdaki örneklerden algılanacağı üzere, söz konusu yapıların, başta güney doğu yaka olmak üzere höyüğün belirli alanlarında toplandıkları anlaşılmaktadır. Bu durum, yerleşimin belirli alanlarının belirlenen amaçlar için ayrılarak düzenlendiğini ortaya koymaktadır. Dolayısıyla, yerleşimde bilinçli bir planlamanın yapılmış olabileceğini akla getirmektedir. Silo tabanlarının sayısal çokluğu, depolanan besinlerin tür çeşitliliğine işaret olmaktan çok, ancak daha gelişkin toplumlarda görülen bireysel beslenmenin varlığına kanıt olarak ele alınabilir. Özlüce, avcılık ve toplayıcılığın hakim olduğu Körtik Tepe’de, bilinenin aksine, yerleşik bir yaşam tarzının hakim olduğu ve bunun gerektirdiği bütün kurum ve kuralların geliştirildiğinin söylemek doğru olacaktır.
Kazı tarihçesi
Dicle Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. ve öğrencileri tarafından gerçekleştirilen kazılardan sonra Körtik Tepe höyüğü Ilısu Barajı’nın suları altında kalacaktır. Kazı çalışmaları Prof. Dr. Vecihi Özkaya’nın bilimsel başkanlığında ve Uzm. Feridun S. Şahin, Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Metin Kartal ve Arş. Gör. Dr. Gizem Kartal, Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yılmaz Selim Erdal, Almanya Freiburg ve Mainz Üniversitesi’nden Dr. Marion Benz başkanlığındaki bir heyet, değişken katılımlarla 54 arkeolog, antropolog, restoratör ve 135 işçinin katılımıyla, 15 Mayıs 2015 - 25 Aralık 2015 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.
Yapıların özellikleri
Körtik Tepe’de yapılar üç ana gruba ayrılıyordu. Birinci grupta yer alanlar, planları tam olarak belli yuvarlak planlı yapılardı. Bu yapıların çapları 2,3 – 3 metre arasında değişiyordu ve toprak zemin üzerinde inşa edilmişti. Temelleri basit ve işlenmemiş taş sıralarından meydana geliyordu. Çukur zeminleri sıkıştırılmış topraktan ibaretti. Bu zemin üzerinde yükselen yapı balçıkla kaynaştırılmış saz ve dal gibi bitkisel malzemelerden oluşuyordu. Boyutları bakımından az sayıda insanın barınmasına olanak veren bu konutlar, bazı durumlarda birbirine bitişik inşa edilmişti. Tek gözlü bu yapılar, keramik öncesi Neolitik evrenin en erken yerleşmelerinin özgün özelliklerine sahipti.
İkinci grup yapıların çapları 1,1 – 2,1 metre arasında değişiyordu ve boyutları açısından insanların barınmasına elverişli değildi. Sadece boyutları açısından değil, zeminleri taş döşeli olduğu için bu yapılar birinci gruptaki yuvarlak planlı konutlardan ayrılıyordu. Söz konusu yapıların içinde beslenme amaçlı bitkisel kalıntıların günümüze ulaşmış olması, bu küçük yapıların depolama birimleri olduğunu göstermektedir.
Üçüncü grup yapıların çapları 3,4 – 3,8 metre arasında değişiyordu. Bunlar höyükteki en büyük yapılardır. Sıkıştırılmış topraktan oluşan zeminlerinin altında farklı tür mezarların ortaya çıkarılması, ritüel bulgularına rastlanması, bu konutların ortak olarak kullanıldığını göstermektedir.
Ölü gömme
Körtik Tepe’de ölüler ya konutlarının zeminin altına ya da konutların dışında bir alana gömülüyordu. Ölülerin konutların zeminlerinin altına gömülmesiyle o çağlarda insanlar yaşadığı mekânı ve alanı kutsal yerler haline getiriyordu. Ölüler geleneksel olarak ve yarı hoker pozisyonunda gömülüyordu. Bazı iskeletler alçılanmış olarak günümüze ulaşmıştır. Alçılanmış iskeletlerin, kafatasının ve diğer kemiklerin yüzeylerinin aşı boyasıyla birbirine paralel bezemelerle boyanmış olması dikkat çekicidir.
Kaynakça
- ^ "Körtik Tepe'de 12 Bin Yıl Önce". Cumhuriyet Dergi. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2010.
- ^ a b Siddiq, Abu B.; Şahin, Feridun S.; Özkaya, Vecihi (2021). "Local trend of symbolism at the dawn of the Neolithic: The painted bone plaquettes from PPNA Körtiktepe, Southeast Turkey". Archaeological Research in Asia. 26: 100280. doi:10.1016/j.ara.2021.100280. ISSN 2352-2267.
- ^ a b ""Körtik Tepe, a new Pre-Pottery Neolithic A site in south-eastern Anatolia", Vecihi Özkaya & Aytaç Coşkun". 23 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2019.
- ^ Benz, Marion; Deckers, Katleen; Rössner, Corinna; Alexandrovskiy, Alexander; Pustovoytov, Konstantin; Scheeres, Mirjam; Fecher, Marc; Coşkun, Aytaç; Riehl, Simone; Alt, Kurt W.; Özkaya, Vecihi (2015). "Prelude to village life. Environmental data and building traditions of the Epipalaeolithic settlement at Körtik Tepe, Southeastern Turkey". Paléorient. 41 (2): 9-30. doi:10.3406/paleo.2015.5673. 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2024.
- ^ Benz, Marion; Coşkun, Aytaç; Hajdas, Irka; Deckers, Katleen; Riehl, Simone; Alt, Kurt W.; Weninger, Bernhard; Özkaya, Vecihi (2012). "Methodological Implications of New Radiocarbon Dates from the Early Holocene Site of Körtik Tepe, Southeast Anatolia". Radiocarbon (İngilizce). 54 (3-4): 291-304. doi:10.1017/S0033822200047081. ISSN 0033-8222. 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2024.
- ^ a b c ÖZKAYA, Vecihi (2016). 38.Kazı Sonuçları Toplantısı 1. Cilt Körtiktepe 2015 Kazı Çalışmaları. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. ss. 3,6. ISSN 2587-2222. 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2021.
- ^ a b c . 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kortik Tepe diger adiyla Kortiktepe Kurtce Gire Kortike Diyarbakir ilinin Bismil ilcesine bagli Agil Kurtce Anjoli koyunun hemen yaninda bulunan bir hoyuktur Hoyugun kesfedilmesinden once burasi tarim arazisi olarak kullaniliyordu Arkeolojik HoyukAdi Kortik Tepeil DiyarbakirIlce BismilKoy Agil Kurtce Anjoli Turu HoyukTahribat TarimTescil durumu TescilliTescil No ve derece 2802 ITescil tarihi 27 03 2002KonumuDiyarbakir ilinin Bismil ilcesine bagli Agil Koyu ve Asagi Sazlik mezrasi yakinlarinda yer almaktadir Batman Bismil arasinda Batman Cayi ve Dicle Nehri nin kesistigi yerde ve Batman kentinin yaklasik 14 km guneybatisindadir YerlesimKortik Tepe yerlesiklerinin yasamsal alanlari ve kosullari algilanabilmektedir ki bu olgular ayni zamanda olasilikla Neolitik oncesi donemde baslayan hoyukteki surekli yerlesimin de onemli arkeolojik kanitlari niteligindedirler Yerlesimde ilk yasam MO 11 binyilin ilk yarisinda yaklasik MO 10 700 de basladi ve yaklasik MO 10 400 yillardan itibaren yogunlukla devam etti MO 9 300 civarinda yerlesim yogunlugu acisindan Kortiktepe zirveye ulasti Ancak muhtemelen Holosen donemi iklim degisiklikleriyle iliskilendirilebilecek dogal felaketler ozellikle sel gibi etkiler nedeniyle yerlesim alani cok kisa bir sure icinde terk edilmistir Yuvarlak tasarli konutlarin barinma sorununa cozum olmalari yani sira cogunlugunun tabanlarinda ve yakin cevresinde mezarlarin ortaya cikarilmasi konutun ayni zamanda kutsandigina da isarettir Dolayisiyla donemin ancak geliskin toplumlarinda gorulebilen bu gelisme Kortik Tepe yerlesiminde adeta genellesmis bir uygulama olarak karsimiza cikmaktadir Bazi konutlarda yaklasik her seviyede konutlarin tabanlarina gomulen bireylerin ortaya cikarilmasi konuta yuklenen genel onemin yani sira bazilarinin ozellikle onemsendigini gostermektedir Mimari dokunun ikinci grubunu silo tabanlari olusturmaktadir Islenmemis taslarla kaplanmis tabanlari ile yaklasik yuvarlak tasarli ve degisken olculere sahip soz konusu silolarin yerlesim geneline yayilmis ornekleri bilinmekle beraber ortaya cikarilan cok sayidaki orneklerden algilanacagi uzere soz konusu yapilarin basta guney dogu yaka olmak uzere hoyugun belirli alanlarinda toplandiklari anlasilmaktadir Bu durum yerlesimin belirli alanlarinin belirlenen amaclar icin ayrilarak duzenlendigini ortaya koymaktadir Dolayisiyla yerlesimde bilincli bir planlamanin yapilmis olabilecegini akla getirmektedir Silo tabanlarinin sayisal coklugu depolanan besinlerin tur cesitliligine isaret olmaktan cok ancak daha geliskin toplumlarda gorulen bireysel beslenmenin varligina kanit olarak ele alinabilir Ozluce avcilik ve toplayiciligin hakim oldugu Kortik Tepe de bilinenin aksine yerlesik bir yasam tarzinin hakim oldugu ve bunun gerektirdigi butun kurum ve kurallarin gelistirildiginin soylemek dogru olacaktir Kazi tarihcesiDicle Universitesi Arkeoloji Bolumu Baskani Prof Dr ve ogrencileri tarafindan gerceklestirilen kazilardan sonra Kortik Tepe hoyugu Ilisu Baraji nin sulari altinda kalacaktir Kazi calismalari Prof Dr Vecihi Ozkaya nin bilimsel baskanliginda ve Uzm Feridun S Sahin Ankara Universitesi nden Prof Dr Metin Kartal ve Ars Gor Dr Gizem Kartal Hacettepe Universitesi nden Prof Dr Yilmaz Selim Erdal Almanya Freiburg ve Mainz Universitesi nden Dr Marion Benz baskanligindaki bir heyet degisken katilimlarla 54 arkeolog antropolog restorator ve 135 iscinin katilimiyla 15 Mayis 2015 25 Aralik 2015 tarihleri arasinda gerceklestirilmistir Yapilarin ozellikleriKortik Tepe de yapilar uc ana gruba ayriliyordu Birinci grupta yer alanlar planlari tam olarak belli yuvarlak planli yapilardi Bu yapilarin caplari 2 3 3 metre arasinda degisiyordu ve toprak zemin uzerinde insa edilmisti Temelleri basit ve islenmemis tas siralarindan meydana geliyordu Cukur zeminleri sikistirilmis topraktan ibaretti Bu zemin uzerinde yukselen yapi balcikla kaynastirilmis saz ve dal gibi bitkisel malzemelerden olusuyordu Boyutlari bakimindan az sayida insanin barinmasina olanak veren bu konutlar bazi durumlarda birbirine bitisik insa edilmisti Tek gozlu bu yapilar keramik oncesi Neolitik evrenin en erken yerlesmelerinin ozgun ozelliklerine sahipti Ikinci grup yapilarin caplari 1 1 2 1 metre arasinda degisiyordu ve boyutlari acisindan insanlarin barinmasina elverisli degildi Sadece boyutlari acisindan degil zeminleri tas doseli oldugu icin bu yapilar birinci gruptaki yuvarlak planli konutlardan ayriliyordu Soz konusu yapilarin icinde beslenme amacli bitkisel kalintilarin gunumuze ulasmis olmasi bu kucuk yapilarin depolama birimleri oldugunu gostermektedir Ucuncu grup yapilarin caplari 3 4 3 8 metre arasinda degisiyordu Bunlar hoyukteki en buyuk yapilardir Sikistirilmis topraktan olusan zeminlerinin altinda farkli tur mezarlarin ortaya cikarilmasi rituel bulgularina rastlanmasi bu konutlarin ortak olarak kullanildigini gostermektedir Olu gommeKortik Tepe de oluler ya konutlarinin zeminin altina ya da konutlarin disinda bir alana gomuluyordu Olulerin konutlarin zeminlerinin altina gomulmesiyle o caglarda insanlar yasadigi mekani ve alani kutsal yerler haline getiriyordu Oluler geleneksel olarak ve yari hoker pozisyonunda gomuluyordu Bazi iskeletler alcilanmis olarak gunumuze ulasmistir Alcilanmis iskeletlerin kafatasinin ve diger kemiklerin yuzeylerinin asi boyasiyla birbirine paralel bezemelerle boyanmis olmasi dikkat cekicidir Kaynakca Kortik Tepe de 12 Bin Yil Once Cumhuriyet Dergi 14 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2010 a b Siddiq Abu B Sahin Feridun S Ozkaya Vecihi 2021 Local trend of symbolism at the dawn of the Neolithic The painted bone plaquettes from PPNA Kortiktepe Southeast Turkey Archaeological Research in Asia 26 100280 doi 10 1016 j ara 2021 100280 ISSN 2352 2267 a b Kortik Tepe a new Pre Pottery Neolithic A site in south eastern Anatolia Vecihi Ozkaya amp Aytac Coskun 23 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2019 Benz Marion Deckers Katleen Rossner Corinna Alexandrovskiy Alexander Pustovoytov Konstantin Scheeres Mirjam Fecher Marc Coskun Aytac Riehl Simone Alt Kurt W Ozkaya Vecihi 2015 Prelude to village life Environmental data and building traditions of the Epipalaeolithic settlement at Kortik Tepe Southeastern Turkey Paleorient 41 2 9 30 doi 10 3406 paleo 2015 5673 3 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2024 Benz Marion Coskun Aytac Hajdas Irka Deckers Katleen Riehl Simone Alt Kurt W Weninger Bernhard Ozkaya Vecihi 2012 Methodological Implications of New Radiocarbon Dates from the Early Holocene Site of Kortik Tepe Southeast Anatolia Radiocarbon Ingilizce 54 3 4 291 304 doi 10 1017 S0033822200047081 ISSN 0033 8222 3 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2024 a b c OZKAYA Vecihi 2016 38 Kazi Sonuclari Toplantisi 1 Cilt Kortiktepe 2015 Kazi Calismalari Kultur Varliklari ve Muzeler Genel Mudurlugu ss 3 6 ISSN 2587 2222 17 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2021 a b c 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Haziran 2019 Dis baglantilar