Bu madde, uygun değildir.Haziran 2016) ( |
Kütleçekimsel dalgaların ilk gözlemi 14 Eylül 2015 tarihinde meydana geldi. Bu gözlemin açıklanması ise LIGO ve iş birliği ile "kütleçekimsel dalgaların bulunuşu" şeklinde 11 Şubat 2016 tarihinde açıklandı. Bundan önce kütleçekimi dalgalarının varlığı, ikili yıldız sistemlerinde atarcaların zamanlamalarının üzerindeki etkileri yoluyla, sadece dolaylı olarak anlaşılmaktaydı. Her iki LIGO gözlemevi tarafından da tespit edilmiş olan yerçekimi dalgaları, yaklaşık 36 ila 29 güneş kütlesi arasında kütlesi bulunan iki kara deliğin ve sonraki "zil susturma" tek ortaya çıkan siyah bir çift içe spiral ve birleşme kaynaklanan bir yerçekimsel dalga için karadelik, genel görelilik öngörüleriyle eşleşti. Sinyalin adı ("Yerçekimi Dalgası" ve gözlem tarihi itibaren) GW150914 olarak seçildi[NOT 2]. LIGO tarafından yapılan bu gözlem, iki çok büyük kütleye sahip karadelik sisteminin varlığını kanıtlayan ve bu tür birleşmelerin ise evrenin şimdiki yaşı içerisinde oluşabileceği gerçeğini gösteren nitelikte bir gözlem oldu. Aynı zamanda bu olay, ikili karadelik birleşmesinden oluşan bir sistemin tarihteki ilk gözlemi olarak da kabul edilmektedir.
Bu ilk gözlem birçok nedenden dolayı kayda değer bir başarı olarak dünya çapında bildirilmiştir. Doğrudan bu dalgaların varlığını kanıtlamak için sarfedilen çabalar elli yılı aşkın bir süredir devam etmekteydi ve dalgalar hakkında, Albert Einstein, onların herhangi bir zamanda tespit edilebilir olduğuna dair şüpheleri vardı ki, gerçekten tespit edilme ihtimalinin bu kadar az olduğuna inanılıyordu. GW150914 sarsıntılı birleşme tarafından verilen dalgalar orantılı bir protonun genişliğinin binde birinin, 4 kilometrelik LIGO kol uzunluğu değişmiş uzay içinde bir dalgalanma gibi, Güneş sisteminin dışına bir saç teli kadar yakın yıldızlarla mesafeyi değiştirilmesine eşdeğerdir ki Dünya'ya ulaşması, çok daha zor bir ihtimaldir. Bu arada spiral ve birleştirilmiş olarak ikili karadelik tarafından yayımlanan enerji 3.0 (artı ya da eksi) 0.5 c² enerjisiyle, muazzam güneş kütlesi (toplam olarak 5.3 (artı ya da eksi) 0.9, -0.8 × 10⁴⁷ joule) yaklaşık bir zirve emisyon oranı ulaşan yerçekimi dalgaları olarak yayılan 3.6 (artı ya da eksi) 0.5, -0.4 × 10⁴⁹ watt 'tır- Gözlemlenebilir evrendeki tüm yıldızlar tarafından yayılan tüm ışığın kombine gücünden çok daha büyük bir enerji seviyesidir bu enerji seviyesi.
Gözlem, genel görelilik kalan son kanıtlanmamış tahmini doğrulamaktadır ve ( olarak da bilinir) büyük ölçekli kozmik olaylar bağlamında uzay-zaman bozulma tahminlerini doğrular. Aynı zamanda daha önce mümkün olmayan şiddet astrofizik olaylarının gözlemlerini sağlamak ve potansiyel evrenin çok erken tarihin doğrudan gözlem sağlayacak yerçekimsel dalga ise, astronomide yeni bir çağın açılışını olarak takdim edildi.
Yerçekimsel dalgalar
Albert Einstein, 1916 yılında öne sürdüğü genel izafiyet teorisinide, yerçekimsel dalgaların varlığını öngörmüştü. Genel görelilik ilkesine göre, uzay-zamandaki eğrilikler, yerçekimi kuvveti olarak algılanmaktadırlar. Bir yörüngede hareket eden aşırı kütleli ve enerjili nesnelerin, yerçekimi dalgası biçiminde enerji kaybedecekleri tahmin edilmiştir.
Yerçekimi dalgaları güçlü olacağını bir olgu gibi nötron yıldızları ya da kara delikler olarak iki birleşme son anlarında olduğunu. milyonlarca yıllık bir zaman dilimi içinde, ikili nötron yıldızları ve ikili kara delikler büyük ölçüde yerçekimsel dalgalar aracılığıyla, enerji kaybeder ve bunun sonucu olarak, birbirlerine dönük giderek sönümlenen sarmal bir devinimde bulunurlar. Bu sürecin çok sonunda, iki nesne aşırı hızlara ulaşacak ve onların birleşme saniyenin son kısmını kendi kütlesinin önemli bir miktar teorik yerçekimsel enerjiye dönüştürülür olacağını ve yerçekimsel dalgalar olarak dışa yolculuk tespiti için her zamanki şansı daha yüksek. küçük evrende kompakt çiftlerin sayısı hakkında bilinen ve son aşama çok yavaş olabilir. Ancak, bu tür olaylar ortaya çıkabilirliğinin ne kadar sık olduğuyla ilgili bir kesinlik yoktur.
Gözlem
Yerçekimsel dalgaların gözlemleri ve tespiti, LIGO gibi yeryüzündeki enstrümanlar ya da Elisa gibi yirmi yıllık uzay araçları tarafından, üzerinde etkili dalgaların, etkilerinin gözlemlenmesiyle ve doğrudan uzaktaki nesneleri dalgaların etkilerini gözlemlenmesiyle ve bunların olası nedeni düşüldükten veya dolaylı olarak, ya yapılmış ya da en azından yapılabilir.
Dolaylı gözlemi
Yerçekimsel dalgaların kanıtı ilk kez, yıldızlarından biri dönerken hassas, içinde düzenli aralıklarla radyo frekanslarında darbeleri yayan bir pulsar olduğu çift nötron yıldızı sistemi PSR B1913+16'nın hareketi sayesinde, alınan veriler sonucunda, 1974 yılında varıldı. Yıldızları keşfeden Russell Hulse ve Joseph Taylor, aynı zamanda, zamanla bakliyat sıklığı kısaltılmış ve yıldıların yavaş yavaş yerçekimi tarafından yayılan dalgaların olacağını tahminiyle, enerjilerin, yakından anlaşılan bir enerji kaybı ile birbirlerine doğru helezonik olduğunu gösterdi. Bu iş için, Hulse ve Taylor'a 1993 yılında Nobel Fizik Ödülü verildi. Birden fazla sistemlerde, bu pulsar gözlemlerin devam etmesiyle birlikte (örneğin çift pulsar sistemi PSR J0737-3039 gibi) ve diğerleri de yüksek hassasiyet Genel Görelilikle ters düşmediği gözlemlendi.
Doğrudan gözlemi
Direkt olan yapılan gözlemlemeler sonucunda, yerçekimsel dalgaların varlığının çok fazla on yıl almış olma ihtimalinin olmadığı tahmim edildi. Onlar yüzünden algılanan ve Dünya'nın her yerinde mevcut titreşimlerin, arka planının ayrılması gereken ufacık etkileri tahmin edilmeden önce yerçekimi dalgalarının doğrudan gözlemi, uzun yıllardır mümkün değildi. Interferometry denen bir teknik 1960'larda öne sürüldü ve sonunda teknoloji makul olmadığı için, bu teknik için yeterince geliştirilememiştir.
LIGO tarafından kullanılan mevcut yaklaşımda, bir lazer ışını ikiye bölünmüş ve iki yarısı farklı yollarda seyahat ettikten sonra tekrar birleşmişlerdir. Yolların uzunluğu veya ikiye bölünmüş kirişler için alınan zaman değişiklikler, onlar "vuruş" olarak ortaya çıkar ve birleştikleri noktaya ulaşmalarına ise, yerçekimi dalgalarının geçerlerkenki etkisi neden oldu. Böyle bir teknik, iki yollarda da alınan mesafe ya da süre, minik değişikliklere son derece duyarlıdır. Tek bir protonun büyüklüğünün, çok küçük bir bölümünü - - Teorik olarak, kollarıyla bir "interferometre" (uzunluğu yaklaşık olarak 4 kilometredir) uzay-zaman değişimi olacağını başka bir yerden Dünya'ya geçtiği güçte bir yerçekimsel dalga olarak ortaya çıkarmaya yetkindir. Bu etki herkes ve (örneğin; , ve planlanan ve detektörleri gibi benzer büyüklükteki diğer interferometreler hariç) gezegendeki başka herhangi bir cihazla algılanamaz olacaktır. Herhangi bir yerçekimsel dalga, aranan sinyallerle gürültüyü ayırt edilmesi için, izin genellikle hem mevcut olmaz hem de rahatsızlık başka türlüdür fakat bu iki ayrı tespit olurdu çünkü pratikte en az iki interferometrelere ihtiyaç duyulacaktır. Bu proje sonunda Lazer Interferometer Yerçekimi-Dalga Gözlemevi (LIGO) olarak 1992 yılında kuruldu. Orijinal aletler yaklaşık 10 kat orijinal duyarlılık artışına denk gelen duyarlılığa, 2010 ve 2015 yılları arasında (Gelişmiş LIGO kadar) yükseltilmiştir.
LIGO, ayrı bulunduğu ağızdan, iki yerçekimsel dalga gözlemevleri, 3002 km (1865 mil) çalışır: Livingston, Louisiana LIGO Livingston Gözlemevi (30 ° 33'46.42 "N 90 ° 46'27.27" W) ve LIGO Hanford Rasathanesi, Richland, Washington yakınlarındaki DOE Hanford Sitesi (46 ° 27'18.52 "N 119 ° 24'27.56" W) üzerinde. onların kollarının uzunluğu minik kaymalar sürekli karşılaştırılır ve eşzamanlı ortaya görünen önemli desenler diğer bazı sebep sorumlu olsaydı yerçekimi dalgası tespit veya olabilir belirlemek için takip edilir.
2002 ve 2010 yılları arasında ilk LIGO işlemleri yerçekimsel dalgalar olarak teyit edilebilir istatistiksel olarak anlamlı olayları tespit edemedik. dedektörleri çok gelişmiş "Gelişmiş LIGO" sürümleri tarafından değiştirildi ise bu çok yıllık kapandıktan izledi. 2015 Şubat ayında, iki gelişmiş dedektörler, 18 Eylül 2015 tarihinde başlayacak olan resmi bilim gözlemleriyle, mühendislik moduna getirildi.
LIGO tarafından geliştirilmekte ve ilk gözlemler boyunca, sahte yerçekimi dalga sinyallerinin birkaç "kör enjeksiyonları" Böyle sinyalleri tespit araştırmacılar yeteneğini test etmek için getirilmiştir. Kör enjeksiyonlarının etkinliğinin korunması için, sadece dört LIGO bilim adamları bu tür enjeksiyonlar oluştuğu biliyordu ve bu bilgi bir sinyal iyice araştırmacılar tarafından analiz edilmiştir ettikten sonra ortaya çıktı. GW150914 tespit edildiğinde böyle testler, ancak, Eylül 2015 yılında gerçekleşen bulundu.
GW150914 olayı
Olayın algılaması
GW150914 tamamen faaliyeti vardı, yani 2015 LIGO dedektörleri "mühendislik modunda" faaliyet gösteren 14 Eylül'de 09:50:45 UTC Hanford, Washington eyaleti ve Livingston, Louisiana, ABD, LIGO dedektörler tarafından tespit edildi ama henüz resmi bir "araştırma" aşamasını (18 Eylül üç gün sonra başlaması nedeniyle olduğu) başlamamıştı, bu yüzden başlangıçta sinyaller gerçek tespitler veya test amaçlı simüle veri olup olmadığı o tespit edilmiştir için önce bir soru vardı bu test değildi.
Cıvıltı sinyali 0,2 saniyeden fazla süren ve 250 Hz 35 Hz yaklaşık 8 döngü içinde frekans ve genlik arttı. Sinyal duyulabilir aralığında ve bir kuşun "cıvıltı" benzeyen olarak tarif edilmiştir; astrofizikçiler ve diğer ilgili taraflar dünyada heyecanla keşif duyuru üzerine sosyal medyada sinyali taklit ederek yanıt verdi. (Frekans artışları her yörünge hızlı birleştirmeden önce son anlarında önce bir daha belirgin olduğu için.)
Olası bir algılama belirtilen tetikleyici dedektörleri gelen verilerin hızlı bir başlangıç analizi sağlayan hızlı ('çevrimiçi') Arama yöntemleri kullanarak, sinyalin edinimi üç dakika içinde rapor edilmiştir. 09:54 UTC de ilk otomatik uyarı sonra, iç e-postalarına, bir dizi hiçbir tarifeli veya tarifesiz enjeksiyonlar yapıldığını doğruladı ve veri temiz görünüyordu. Bundan sonra, işbirlikçi takımın geri kalanı hızla geçici tespiti ve parametrelerin farkında yapıldı.
Daha detaylı istatistiksel sinyal analizi ve çevredeki verilerin 16 gün 12 Eylül ila 20 Ekim 2015, 5.1 üzerinde sigma bir önemi ya da 99,99994% bir güven düzeyine sahip, gerçek bir olay olarak GW150914 belirledi. Sorumlu dalga zirveleri onlar Hanford geldi yedi milisaniye önce Livingston görülmüştür. Gravitasyonel dalgalar ışık hızında yaymak ve eşitsizlik iki site arasındaki ışık seyahat süresi ile tutarlıdır. Dalgalar bir milyardan fazla yıldır ışık hızında seyahat etmişti. .
Etkinliğin zamanda, (Pisa, İtalya yakınında) Başak yerçekimi dalga dedektörü çevrimdışı ve bir yükseltme geçiyor vardı; online olmuştur muhtemelen de büyük ölçüde olay konumlandırma düzeldi sinyali tespit etmek için yeterince hassas olurdu vardı. (Hannover yakınlarındaki, Almanya) GEO600 sinyali tespit etmek için yeterince hassas değildi. Sonuç olarak, bu detektörlerin ne LIGO dedektörleri ile ölçülen sinyalin teyit başardı.
Astrofiziksel kökeni
Olay bir parlaklık mesafede oldu 0.09 + 0.03 bir kozmolojik kırmızıya kayma (sinyalin genliği ile belirlenir) 410 (+ 160, -180) megaparsecs veya 1,3 ± (0,6-0.04 (% 90 güvenilir aralıklar)) milyar ışık yılına tekabül eder. Olayda kırmızıya kayma ile birlikte sinyalin analizi, kitleler ile iki kara deliklerin birleşmesi ile üretilen olduğunu ileri sürdü 62 ± 4 güneş kütlesi kadar bir birleşme sonrası kara delik sonuçlanan 36 (+ 5 - 4) katı kadar kez ve (kaynak çerçevede) Güneş'in 29 ± 4 katı kadar kitlesindedir. Eksik kütle-enerji 3.0 (± 0.5) Güneş kitlesi kadar, yerçekimsel dalgalar şeklinde uzağa yayıldı .
Gözlemlenebilir evrendeki tüm yıldızlar tarafından yayılan bütün ışığın kombine gücünden daha 50 kat daha fazla - birleşme son 20 milisaniye boyunca yayılan yerçekimsel dalgaların gücü yaklaşık 3.6 × 10⁴⁹ watt zirve yaptı..
Saptanabilir sinyalin 0.2 saniyelik süre boyunca, kara deliklerin göreceli teğet (yörüngede) hızı ışık hızının %60 ila %30 katına yükselmiştir. 75 Hz (yerçekimi dalga frekansının yarısı) yörünge frekansı, nesneleri birleştirilmiş ve o zaman sadece 350 km uzaklıkta birbirlerinin yörüngelerindeymiş anlamına gelir. Sinyalin kutuplaşmaya faz değişimleri nesnelerin yörünge frekans hesaplama izin ve genlik ve sinyal deseni ile birlikte ele alındığında, onların kitleler ve bu nedenle aşırı nihai hızları ve yörünge ayırma (dışında mesafe) onlar birleşti zaman hesaplanmasını sağladı. Bu bilgiler, bu kitlelerle bilinen nesnelerin başka türlü fiziksel olarak daha büyük olan ve bu nedenle bu noktaya önce birleştirilen ya da böyle küçük bir yörüngede böyle hızları ulaşmış olmazdı olurdu nesneler, kara delikler olması gerektiğini gösterdi. nötron yıldızlarının bir çift egzotik sürece (birleşme için hesap için yeterli kütleye sahip olmazdı böylece gözlemlenen en yüksek nötron yıldızı kütle, üç güneş kütlesine istikrarlı bir nötron yıldızının kütlesi için muhafazakâr bir üst limit olan iki güneş kütlesi olduğunu bir kara delik-nötron yıldızı çifti çok yüksek değildi son yörünge frekansı ile sonuçlanan, erken birleşti olurdu iken alternatifleri,) yıldızlı bozonu, örneği vardır.
Bu son birleştirilmiş konfigürasyona rahatlamış gibi doruğa ulaştıktan sonra dalga biçiminin çürümesi bir kara deliğin sönümlü salınımlar ile uyumlu idi. Kompakt çiftlerin spiral olmayan hareketleri sonrası, Newton hesaplamalarından daha iyi tanımlanmış olmasına rağmen, güçlü çekim alanı birleşme aşaması sadece büyük ölçekli sayısal görelilik simülasyonları tarafından tam genelliği çözülebilir.
Birleşme sonrası nesne 0.67 (+ 0.05, -0.07) olan bir spin parametresi ile dönen, Kerr kara deliği olduğu düşünülmektedir, Yani kütlesi için mümkün olan maksimum açısal momentum 2/3 olandır.
Gökyüzündeki konumu
Yerçekimsel dalga cihazları mekansal sinyalleri çözmek için çok az yeteneği ile bütün gökyüzü monitörler bulunmaktadır. Bu tür araçların bir ağ nirengi ile gökyüzünde kaynağını bulmak için gereklidir. gözlemsel modunda sadece iki LIGO enstrümanları ile, GW150914 kaynak konumu sadece gökyüzünde bir yay ile sınırlı olabilir. Bu 6.9 + 0.5 analizi yoluyla yapıldığını -0.4 Ms hem dedektörleri arasında genlik ve faz tutarlılık ile birlikte zaman gecikmesi. Bu analiz kaba yönü (ama çok daha uzak) Macellan Bulutların, Güney Göksel yarım kürede başta bulunan% 90 olasılık ile% 50 ya da 590 deg² bir olasılık ile 140 deg² güvenilir bir bölgeyi üretti.
Eş zamanlı gama ışını gözlem
Fermi Gama-ışını Uzay Teleskobu üzerinde Gama-Işını Burst Monitör (GBM) enstrüman LIGO olayından sonra 0.4 saniye başlamış ve LIGO gözlem bu çakışan bir pozisyonel belirsizlik bölgesini vardı 50 keV üzerinde bir patlamadan, zayıf bir gama ışını algıladı. Bu iki gözlem aynı olay olduğu belli değil ve GBM olay muhtemelen sadece gürültü olabilmesine rağmen, Fermi takımı sadece 0.22% olarak bulunan bir tesadüf ihtimalini hesaplamışlardır.
Ancak, tüm gökyüzünde, SPI-ACS enstrümanları yoluyla, integral teleskobu kullanarak yapılan gözlemler, olaydan gama-ışını ve sert X-ışını emisyonunun enerji miktarı daha az bir kısımının yayılan enerjinin milyonda biri olduğunu göstermektedir. Sonuçta yerçekimsel dalgaların şekli, "Bu sınır olayı gözlemci yönelik önemli gama-ışını radyasyonu ile ilişkili olduğu ihtimalini dışlar." Fermi GBM tarafından gözlemlenen sinyal gerçekten astrofiziksel bir sinyal olsaydı, SPI-ACS arka planda, 15 sigma üzerinde öneme sahip bir tespit olurdu. AGILE uzay teleskobu da olayın bir gama ışını meslektaşı tespit edemedi.
Yerçekimi dalga olayı üretilen sanılan Çeşidi kara delik birleşme yıldız kütleli karadelik ikili konuyu yörüngedeki büyük miktarda olması beklenmemektedir gibi, gama ışını patlamalarını üretmesi bekleniyor değildir. Avi Loeb de büyük bir yıldız hızla dönen eğer, onun çöküşü sırasında üretilen merkezkaç kuvveti bir kara delik ikili hâline gelen bir dambıl konfigürasyonu ile maddenin iki yoğun kümeleri keser döner bar oluşumuna yol açacağı ile ilgili bir teori vardır ve yıldızın çöküşün sonu, bir gama ışını patlaması tetikler. , o yerçekimi dalgalarına göre yıldız, çapraz gama-ışını patlaması aldığı zamanın 0.4 saniye gecikmeli olduğunu göstermektedir..
Takip eden diğer gözlemler
Yeniden kaynak alan radyo kapsayan takip gözlemler tarafından hedef alındı; optik, yakın kızıl ötesi rastlantısal nötrinoları arar birlikte X-ışını ve gama ışını dalga boylarında. Ancak, LIGO henüz bilimsel çalıştırmaya yeni başlamıştı çünkü diğer teleskopların uyarıları gecikmeli gelmiştir.[kaynak belirtilmeli]
ANTARES teleskop GW150914 500 saniye ± içinde hiçbir nötrino adayları algıladı. GW150914 ± 500 saniye içinde üç nötrino adayları belirledi. Bir olay kuzey gökyüzünde güney gökyüzü ve iki bulunmuştur. Bu arka algılama düzeyleri beklenti ile tutarlı olmuştur. Adayların hiçbiri birleşme olayının% 90 güven alanı ile uyumlu idi. Hiçbir nötrino rastlanmakla birlikte, bu tür gözlemlerin eksikliği yerçekimi dalga olayına bu türde bir nötrino emisyonu ile bir sınır sağladı.
Algılama bölgesinde yakındaki galaksilerin Misyonu tarafından gözlemler,olaydan iki gün sonra, herhangi bir yeni X-ışını, optik ya da ultraviyole ışın kaynakları tespit etmedi.
Duyuru
Algılama duyurusu, , Rainer Weiss, ve Kip Thorne arasında ve Fransa'da, Cordova'da oluşan bir heyet ile, Washington D.C'de, , LIGO icra müdürü tarafından, Washington D.C'de bir basın toplantısında, 11 Şubat 2016 tarihinde yapılmıştır, müdürü. Barry Barish kamu duyuru ile eş zamanlı olarak bilimsel bir kitleye bu keşif ilk sunum yaptı.
İlk duyuru kağıdı, ilerideki kağıtları ile, Physical Review Letters basın toplantısında yayınlandıktan kısa bir süre sonra veya ön baskı şeklinde hemen kullanılabilir bir şekilde yayınlandı.
Ödüller ve tanınması
, Kip Thorne ve Rainer Weiss Mayıs 2016'da, tam bir işbirliği sonucu, özellikle de yerçekimi dalgalarının gözlemi için, temel Fizikte aldı. , Thorne, Weiss ve LIGO keşif ekibi de kozmoloji dalında aldı.
Etkileri
Gözlem, yerçekimsel dalga astronomisi için yeni bir dönemin açılışı olarak lanse edildi. Bu algılama öncesinde, astrofizikçiler ve kozmolojistler ve parçacık benzeri varlıklar (kozmik ışınlar, yıldız rüzgârları, nötrinolar (görünür ışık, X-ışınları, mikrodalga, radyo dalgaları, gama ışınları dahil) elektromanyetik radyasyon dayalı gözlem yapmak mümkün olmuştu). Işık ve diğer radyasyon nesneleri birçok türde tarafından yayılan olmayabilir ve ayrıca örtülü ya da diğer nesnelerin arkasına gizlenmiş olabilir - bu önemli sınırlamaları vardır. Bu tür galaksiler ve bulutsular gibi nesneler de yeniden ışınım yayınladığı, emer ya da içinde veya arkalarındaki oluşturulan ışık değiştirebilir ve kompakt yıldız ya da egzotik yıldız sessiz, karanlık ve radyo madde içerebilir ve bunun sonucunda kendi varlığının çok az kanıt vardır olabilir onların yerçekimi etkileşimleri aracılığıyla başka şeylere dönüşebilir.
Gelecekteki ikili birleşme olayların tespiti için olan beklentiler
Gelişmiş LIGO öngördüğü, olmayabilir bazıları daha egzotik yerçekimi dalga kaynaklarının sayısı bilinmeyen, ek olarak, bir sonraki gözlem kampanyasında GW150914 gibi beş kara deliğin birleşme ve sonra 40 ikili yıldız birleşme her yıl tespit tahmin edilmektedir mevcut teorisi.
Planlanan yükseltmeler, GW150914 gibi olayları on kat ile tespit edilebildiği alanı hacmi genişletme, sinyal-gürültü oranı iki katına çıkması beklenmektedir. Ayrıca, Gelişmiş Virgo, ve Hindistan'da olası bir üçüncü LIGO dedektör ağını genişletmek ve önemli ölçüde pozisyon yeniden yapılanma ve kaynakların parametre tahminini geliştirmektir.
Gelişmiş Lazer Interferometer Uzay Anteni (ELISA) yerçekimi dalgalarını algılamak için önerilen bir uzay tabanlı gözlem misyonudur. Onlar yaklaşık 10 megaparsecs içinde varlarsa, bu gözlemevi için daha önceden bilinmeyen kaynaklardan bir sınıf sağlayan, birleştirme önce Elisa için önerilen hassasiyet aralığı ile GW150914 gibi birleştirme ile ikili, yaklaşık 1000 yıl saptanabilir olacaktır. LISA Pathfinder Elisa teknoloji geliştirme misyonu, Aralık 2015 yılında başlatılmıştır.
Yıldız evrimi ve astrofizik için dersler
Kara deliklerin kütleleri, iki birleşme öncesi yıldız evrimi hakkında bilgi vermektedir. Her ikisi de kara delikler önceden X-ışını ikili gözlemlerden anlaşılmaktadır edildi yıldız kütleli kara delikler, keşfedilen daha büyük. Bu onların progenitör yıldız yıldız rüzgârları nispeten zayıf olması gerektiğini ve bu nedenle metaliklik (hidrojen ve helyumdan daha ağır kimyasal elementlerin kütle fraksiyonu) yaklaşık yarım güneş değerinden daha az olması gerektiği anlamına gelir.
Birleşme öncesi kara delikler, sistem evrenin yaşı içinde birleştirmek için yeterli kompakt olduğunu yanı sıra aslında bir çift yıldız sisteminin mevcut olduğu gerçeği, nasıl bağlı, ikili yıldız evrimi veya dinamik oluşum senaryoları ya kısıtlar kara delik ikili kuruldu. kara deliklerin önemli bir kısmı, aksi takdirde bir ikili yıldız sisteminde oluşturan kara delik önce atılır olacaktır (çekirdek-çöküş süpernova olayı oluşumu bir kara delik kazandığı hızı) düşük doğum tekmeleri almalıdır ve GW gibi bir olay olur önlenebilir. Masif yıldızlı yüksek dönme ortak zarf aşamalarında bu tür ikili dosyalar, hayatta kalma, hayatta kalmak için gerekli olabilir. [açıklama belirtilmeli] En son kara delik modeli tahminler çoğunluğu bu eklenen kısıtlamaları ile uyumludur.[kaynak belirtilmeli]
GW birleşme olayının keşfi, bu tür olayların oranı alt sınırı artar ve azalan olan 1 Gpc-3yıl⁻¹ çok düşük oranları (yılda gigaparsec küp başına bir olay) tahmini bazı teorik modeller idışladı. Analiz, ~ 140 Gpc⁻³yıl⁻¹ ila 17 (artı eksi +39,-13) GPC⁻³ yıl⁻¹ arası olduğunu ve GW150914 gibi etkinliklerde önceki üst sınır oranını düşürmekle sonuçlandı.
Gelecekteki kozmolojik gözlem üzerine etkisi
Bir kara delik birleşme olayından yerçekimsel dalgaların dalga ve genlik ölçümüne olan uzaklığı mümkün olduğu kararını verir. Uzak kozmolojik olaylardan kara delik birleşme verilerinin birikimi evrenin genişlemesi ve etkileyen karanlık enerjinin doğası, tarihinin daha kesin modellerini oluşturmak için yardımcı olabilir.
En erken evrenin opak olmasının sebebi ise, kozmozun fazla enerjili olmasından dolayı çoğu maddenin iyonize olması ve yine bu yüzden gezinen serbest elektronların fotonları dağıtmasıdır. Ancak, bu donukluk (Onlar tespit edilebilir ise) bir pencere gibi görüntülenmesi, hâlen en erken zamanında evreni gözlemlemeye izin verir, o zaman yerçekimi dalgalarının etkileri olmaz. Yerçekimsel dalga astronomisi bu nedenle bir gün mümkün oldu. Hafif, radyo ve diğer elektromanyetik dalgala dayalı gözlem önce evrenin en erken tarihin doğrudan gözlemine izin verebilir.
Genel görelilik testleri
Birleşme sonrası kara deliğin olayla temel özellikleri, kütle ve spin, genel görelilik tahminleri aşağıdaki iki birleşme öncesi kara deliklerin ile tutarlı idi. Bu çok güçlü alan rejiminde genel görelilik ilk testtir. Hiçbir kanıt genel görelilik öngörüleri karşı kurulamaz.
Fırsat bu tür yerçekimi dalga ve kavisli uzay-zaman arka plan arasındaki etkileşimler tarafından üretilen kuyrukları gibi daha karmaşık genel görelilik etkileşimleri, araştırmak için bu sinyalde sınırlı kalmıştır. orta derecede güçlü bir sinyal de, ikili Pulsar sistemleri tarafından üretilene göre daha küçüktür. Gelecekteki güçlü sinyalleri, daha duyarlı dedektörler ile birlikte, yerçekimsel dalgaların karmaşık etkileşimlerini keşfetmeye yanı sıra genel görelilik sapmalar üzerindeki kısıtlamaları iyileştirmek için kullanılabilir.
Yerçekimselliğin olası kütlesi ve yerçekimi dalgalarının hızı ve limiti
Yerçekimsel dalgalar (vg) hızı ışığı (c) hızı olarak genel görelilik tarafından tahmin ediliyor. Bu ilişkinin herhangi bir sapma derecesi varsayımsal yerçekimsel kütlesi bakımından parametrize edilebilir. Graviton yerçekimi hakkında spekülatif kuantum teorilerinde, göründüğü gibi kuvvet taşıyıcı rol oynayan temel parçacık olduğu savunulur. Kütleçekimin sonsuz menzile sahip olduğu, ancak ve ancak kütlesiz ise olması bekleniyor. daha büyük bir ölçü bozon olduğundan (bu kısa ilişkili kuvvet aralığı ise; kütlesiz foton nedeniyle elektromanyetizmanın sonsuz yelpazesi ile olduğu gibi, yerçekimi sonsuz aralığı ima ilişkili herhangi bir kuvvet-taşıma parçacık da kütlesiz olacaktır.) graviton kütlesiz olmasaydı, yerçekimi dalgaları birleşme olayından dalgaların dağılım yol açan, düşük frekanslarda (ƒ) yüksek frekanslarda daha yavaş olmak ışık hızı altında yaymak istenmektedir. Böyle bir dağılım gözlenmemiştir. Inspiral gözlemleri biraz daha büyük dalga boyuna (λg) 1.2 x 10⁻²² eV / c2 veya Compton karşılık gelen ya da (daha düşük) 2.1 x 10⁻⁵⁸ kilogram, Güneş sistemi gözlemlerden yerçekimsel kütlesi üst sınırını arttırmak için, 1013 km, kabaca 1 ışık yılı daha gerekmektedir. Minimum 35 Hz'te gözlenen en düşük frekans kullanarak, üst sınır 1-Vg / c ~ 4 x 10⁻¹⁹ olduğu şekildeki Vg limitlerine çevirir..[not 5]
Ayrıca bakınız
- Yerçekimi dalga Astronomi
- Yerçekimi dalga Gözlemevi
Notlar
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Abbott, Benjamin P.; et al.
- ^ a b c Naeye, Robert (11 Şubat 2016). "Gravitational Wave Detection Heralds New Era of Science". Sky and Telescope. 12 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ a b c d Castelvecchi, Davide; Witze, Alexandra (11 February 2016).
- ^ a b Harwood, W. (11 Şubat 2016). "Einstein was right: Scientists detect gravitational waves in breakthrough". CBS News. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2016.
- ^ a b Drake, Nadia (11 Şubat 2016). "Found! Gravitational Waves, or a Wrinkle in Spacetime". National Geographic News. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2016.
- ^ Stuver, Amber (12 Şubat 2016). "Your Questions About Gravitational Waves, Answered". Gizmodo. tarafından görüşme yapıldı. . Gawker Media. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ a b c d Abbott, Benjamin P. (11 Şubat 2016). . LIGO. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2016.
- ^ a b c Abbott, Benjamin P. (20 Şubat 2016). "Astrophysical implications of the binary black-hole merger GW150914". The Astrophysical Journal. 818 (2). ss. L22. arXiv:1602.03846 $2. Bibcode:2016ApJ...818L..22A. doi:10.3847/2041-8205/818/2/L22. 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ a b "CNN quoting Prof". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
- ^ a b Ghosh, Pallab (11 Şubat 2016). "Einstein's gravitational waves 'seen' from black holes". BBC News. 12 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2016.
With gravitational waves, we do expect eventually to see the Big Bang itself.
- ^ a b . Black-holes.org. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2016.
- ^ (31 Mayıs 2009). "9. Gravitational radiation". A First Course in General Relativity (2 bas.). Cambridge University Press. ss. 234, 241. ISBN .
- ^ LIGO Scientific Collaboration and VIRGO Collaboration (16 Temmuz 2010). "Predictions for the rates of compact binary coalescences observable by ground-based gravitational-wave detectors". Class. Quantum Grav. 27 (17). arXiv:1003.2480 $2. Bibcode:2010CQGra..27q3001A. doi:10.1088/0264-9381/27/17/173001.
- ^ Staats, Kai; Cavaglia, Marco; Kandhasamy, Shivaraj (8 Ağustos 2015). "Detecting Ripples in Space-Time, with a Little Help from Einstein". . 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2016.
- ^ Stairs, Ingrid H. (2003). "Testing General Relativity with Pulsar Timing". Living Reviews in Relativity. Cilt 6. arXiv:astro-ph/0307536 $2. Bibcode:2003LRR.....6....5S. doi:10.12942/lrr-2003-5.
- ^ Kramer, M. (14 Eylül 2006). "Tests of general relativity from timing the double pulsar". Science. 314 (5796) (6 Ekim 2006 tarihinde yayınlandı). ss. 97-102. arXiv:astro-ph/0609417 $2. Bibcode:2006Sci...314...97K. doi:10.1126/science.1132305.
- ^ LIGO Scientific Collaboration - FAQ; section: "Do we expect LIGO's advanced detectors to make a discovery, then?" and "What's so different about LIGO's advanced detectors?", 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 16 Şubat 2016
- ^ Abbott, Benjamin P. (2016). "Prospects for Observing and Localizing Gravitational-Wave Transients with Advanced LIGO and Advanced Virgo". Living Reviews in Relativity. Cilt 19. arXiv:1304.0670 $2. Bibcode:2016LRR....19....1A. doi:10.1007/lrr-2016-1.
- ^ Castelvecchi, Davide (12 January 2016).
- ^ Castelvecchi, Davide (16 Şubat 2016). "Gravitational waves: How LIGO forged the path to victory". Nature. Cilt 530 (18 Şubat 2016 tarihinde yayınlandı). ss. 261-262. Bibcode:2016Natur.530..261C. doi:10.1038/530261a. 26 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
- ^ ; ; Danzmann, Karsten (11 Şubat 2016). "The signal caught our eye immediately". Felicitas Mokler tarafından görüşme yapıldı. Felicitas Mokler. Max Planck Society. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2016.
- ^ a b Billings, Lee (12 Şubat 2016). "The Future of Gravitational Wave Astronomy". Scientific American. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.
- ^ Blanchet, Luc; Detweiler, Steven; Le Tiec, Alexandre; Whiting, Bernard F. (2010). "Post-Newtonian and numerical calculations of the gravitational self-force for circular orbits in the Schwarzschild geometry". Phys Rev D. 81 (6). arXiv:0910.0207 $2. Bibcode:2010PhRvD..81f4004B. doi:10.1103/PhysRevD.81.064004.
- ^ "Why Numerical Relativity?". www.black-holes.org. SXS project. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2016.
- ^ Connaughton, V.; Burns, E.; Goldstein, A.; Briggs, M. S.; Zhang, B.-B. (16 Şubat 2016), Fermi GBM Observations of LIGO Gravitational Wave event GW150914, astro-ph.HE, arXiv:1602.03920 $2
- ^ Tavani, M.; Pittori, C.; Verrecchia, F.; Bulgarelli, A.; Giuliani, A. (5 April 2016).
- ^ Loeb, Abraham (Mart 2016). "Electromagnetic Counterparts to Black Hole Mergers Detected by LIGO". . 819 (2). L21. arXiv:1602.04735 $2. Bibcode:2016ApJ...819L..21L. doi:10.3847/2041-8205/819/2/L21.
- ^ Gough, Evan (18 Şubat 2016). "Did a Gamma Ray Burst Accompany LIGO's Gravity Wave Detection?". Universe Today. 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2016.
- ^ . LIGO. 12 Şubat 2016. 15 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Evans, P. A.; Kennea, J. A.; Barthelmy, S. D.; Beardmore, A. P.; Burrows, D. N. (4 April 2016).
- ^ Barish, Barry. "New results on the Search for Gravitational Waves, CERN Colloquium, 2/11/2016". 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2016.
- ^ . losc.ligo.org. 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016.
- ^ "2016 Gruber Cosmology Prize". . 12 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2016.
- ^ . Einstein Online. . 2016. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ Camp, Jordan B.; Cornish, Neil J. (Aralık 2004). "Gravitational wave astronomy". Annual Review of Nuclear and Particle Science. Cilt 54. ss. 525-577. Bibcode:2004ARNPS..54..525C. doi:10.1146/annurev.nucl.54.070103.181251.
- ^ "The Rate of Binary Black Hole Mergers inferred from Advanced LIGO Observations surrounding GW150914" 16 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. 10 February 2016. arXiv:1602.03842.
- ^ O'Neill, Ian (13 Şubat 2016). "We've Detected Gravitational Waves, So What?". News.Discovery.com. Discovery Communications, LLC. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2016.
We will be able to measure the rate the universe is expanding, or how much dark energy there is in the universe to extraordinary precision
- ^ Cooper, Keith (21 Şubat 2016). "Are gravitational waves being 'redshifted' away by the cosmological constant?". PhysicsWorld.com. Institute of Physics. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2016 Kutlecekimsel dalgalarin ilk gozlemi 14 Eylul 2015 tarihinde meydana geldi Bu gozlemin aciklanmasi ise LIGO ve is birligi ile kutlecekimsel dalgalarin bulunusu seklinde 11 Subat 2016 tarihinde aciklandi Bundan once kutlecekimi dalgalarinin varligi ikili yildiz sistemlerinde atarcalarin zamanlamalarinin uzerindeki etkileri yoluyla sadece dolayli olarak anlasilmaktaydi Her iki LIGO gozlemevi tarafindan da tespit edilmis olan yercekimi dalgalari yaklasik 36 ila 29 gunes kutlesi arasinda kutlesi bulunan iki kara deligin ve sonraki zil susturma tek ortaya cikan siyah bir cift ice spiral ve birlesme kaynaklanan bir yercekimsel dalga icin karadelik genel gorelilik ongoruleriyle eslesti Sinyalin adi Yercekimi Dalgasi ve gozlem tarihi itibaren GW150914 olarak secildi NOT 2 LIGO tarafindan yapilan bu gozlem iki cok buyuk kutleye sahip karadelik sisteminin varligini kanitlayan ve bu tur birlesmelerin ise evrenin simdiki yasi icerisinde olusabilecegi gercegini gosteren nitelikte bir gozlem oldu Ayni zamanda bu olay ikili karadelik birlesmesinden olusan bir sistemin tarihteki ilk gozlemi olarak da kabul edilmektedir Bu ilk gozlem bircok nedenden dolayi kayda deger bir basari olarak dunya capinda bildirilmistir Dogrudan bu dalgalarin varligini kanitlamak icin sarfedilen cabalar elli yili askin bir suredir devam etmekteydi ve dalgalar hakkinda Albert Einstein onlarin herhangi bir zamanda tespit edilebilir olduguna dair supheleri vardi ki gercekten tespit edilme ihtimalinin bu kadar az olduguna inaniliyordu GW150914 sarsintili birlesme tarafindan verilen dalgalar orantili bir protonun genisliginin binde birinin 4 kilometrelik LIGO kol uzunlugu degismis uzay icinde bir dalgalanma gibi Gunes sisteminin disina bir sac teli kadar yakin yildizlarla mesafeyi degistirilmesine esdegerdir ki Dunya ya ulasmasi cok daha zor bir ihtimaldir Bu arada spiral ve birlestirilmis olarak ikili karadelik tarafindan yayimlanan enerji 3 0 arti ya da eksi 0 5 c enerjisiyle muazzam gunes kutlesi toplam olarak 5 3 arti ya da eksi 0 9 0 8 10 joule yaklasik bir zirve emisyon orani ulasan yercekimi dalgalari olarak yayilan 3 6 arti ya da eksi 0 5 0 4 10 watt tir Gozlemlenebilir evrendeki tum yildizlar tarafindan yayilan tum isigin kombine gucunden cok daha buyuk bir enerji seviyesidir bu enerji seviyesi Gozlem genel gorelilik kalan son kanitlanmamis tahmini dogrulamaktadir ve olarak da bilinir buyuk olcekli kozmik olaylar baglaminda uzay zaman bozulma tahminlerini dogrular Ayni zamanda daha once mumkun olmayan siddet astrofizik olaylarinin gozlemlerini saglamak ve potansiyel evrenin cok erken tarihin dogrudan gozlem saglayacak yercekimsel dalga ise astronomide yeni bir cagin acilisini olarak takdim edildi Yercekimsel dalgalar source source source source source source source source Kara delik ikili sistem GW150914 son Inspiral birlesme ve zil susturma sirasinda uzay zaman ve uretilen yercekimsel dalgalarin cozgu gosteren video simulasyonu Albert Einstein 1916 yilinda one surdugu genel izafiyet teorisinide yercekimsel dalgalarin varligini ongormustu Genel gorelilik ilkesine gore uzay zamandaki egrilikler yercekimi kuvveti olarak algilanmaktadirlar Bir yorungede hareket eden asiri kutleli ve enerjili nesnelerin yercekimi dalgasi biciminde enerji kaybedecekleri tahmin edilmistir Yercekimi dalgalari guclu olacagini bir olgu gibi notron yildizlari ya da kara delikler olarak iki birlesme son anlarinda oldugunu milyonlarca yillik bir zaman dilimi icinde ikili notron yildizlari ve ikili kara delikler buyuk olcude yercekimsel dalgalar araciligiyla enerji kaybeder ve bunun sonucu olarak birbirlerine donuk giderek sonumlenen sarmal bir devinimde bulunurlar Bu surecin cok sonunda iki nesne asiri hizlara ulasacak ve onlarin birlesme saniyenin son kismini kendi kutlesinin onemli bir miktar teorik yercekimsel enerjiye donusturulur olacagini ve yercekimsel dalgalar olarak disa yolculuk tespiti icin her zamanki sansi daha yuksek kucuk evrende kompakt ciftlerin sayisi hakkinda bilinen ve son asama cok yavas olabilir Ancak bu tur olaylar ortaya cikabilirliginin ne kadar sik olduguyla ilgili bir kesinlik yoktur Gozlem source source source source source source source source Nihai Inspiralin birlesmesi ve zil susturmasinin son 0 33 saniye boyunca yakindaki bir gozlemci tarafindan goruldugu gibi kara delik ikili sistemi GW150914 un yavaslatismis hareket bilgisayar simulasyonu Kara deliklerin arkasinda yildiz alan agir bozulumu ve dondurmek ve kendisi bozulumumu ve donen karadelikler etrafinda suruklenen uzay zamani olarak bagli asiri yercekimi mercekleme tarafindan hareket gorunur ediliyor Yercekimsel dalgalarin gozlemleri ve tespiti LIGO gibi yeryuzundeki enstrumanlar ya da Elisa gibi yirmi yillik uzay araclari tarafindan uzerinde etkili dalgalarin etkilerinin gozlemlenmesiyle ve dogrudan uzaktaki nesneleri dalgalarin etkilerini gozlemlenmesiyle ve bunlarin olasi nedeni dusuldukten veya dolayli olarak ya yapilmis ya da en azindan yapilabilir Dolayli gozlemi Yercekimsel dalgalarin kaniti ilk kez yildizlarindan biri donerken hassas icinde duzenli araliklarla radyo frekanslarinda darbeleri yayan bir pulsar oldugu cift notron yildizi sistemi PSR B1913 16 nin hareketi sayesinde alinan veriler sonucunda 1974 yilinda varildi Yildizlari kesfeden Russell Hulse ve Joseph Taylor ayni zamanda zamanla bakliyat sikligi kisaltilmis ve yildilarin yavas yavas yercekimi tarafindan yayilan dalgalarin olacagini tahminiyle enerjilerin yakindan anlasilan bir enerji kaybi ile birbirlerine dogru helezonik oldugunu gosterdi Bu is icin Hulse ve Taylor a 1993 yilinda Nobel Fizik Odulu verildi Birden fazla sistemlerde bu pulsar gozlemlerin devam etmesiyle birlikte ornegin cift pulsar sistemi PSR J0737 3039 gibi ve digerleri de yuksek hassasiyet Genel Gorelilikle ters dusmedigi gozlemlendi Dogrudan gozlemi LIGO Hanford un Kuzey kolu Kutle cekimsel dalga detektoru Direkt olan yapilan gozlemlemeler sonucunda yercekimsel dalgalarin varliginin cok fazla on yil almis olma ihtimalinin olmadigi tahmim edildi Onlar yuzunden algilanan ve Dunya nin her yerinde mevcut titresimlerin arka planinin ayrilmasi gereken ufacik etkileri tahmin edilmeden once yercekimi dalgalarinin dogrudan gozlemi uzun yillardir mumkun degildi Interferometry denen bir teknik 1960 larda one suruldu ve sonunda teknoloji makul olmadigi icin bu teknik icin yeterince gelistirilememistir LIGO tarafindan kullanilan mevcut yaklasimda bir lazer isini ikiye bolunmus ve iki yarisi farkli yollarda seyahat ettikten sonra tekrar birlesmislerdir Yollarin uzunlugu veya ikiye bolunmus kirisler icin alinan zaman degisiklikler onlar vurus olarak ortaya cikar ve birlestikleri noktaya ulasmalarina ise yercekimi dalgalarinin gecerlerkenki etkisi neden oldu Boyle bir teknik iki yollarda da alinan mesafe ya da sure minik degisikliklere son derece duyarlidir Tek bir protonun buyuklugunun cok kucuk bir bolumunu Teorik olarak kollariyla bir interferometre uzunlugu yaklasik olarak 4 kilometredir uzay zaman degisimi olacagini baska bir yerden Dunya ya gectigi gucte bir yercekimsel dalga olarak ortaya cikarmaya yetkindir Bu etki herkes ve ornegin ve planlanan ve detektorleri gibi benzer buyuklukteki diger interferometreler haric gezegendeki baska herhangi bir cihazla algilanamaz olacaktir Herhangi bir yercekimsel dalga aranan sinyallerle gurultuyu ayirt edilmesi icin izin genellikle hem mevcut olmaz hem de rahatsizlik baska turludur fakat bu iki ayri tespit olurdu cunku pratikte en az iki interferometrelere ihtiyac duyulacaktir Bu proje sonunda Lazer Interferometer Yercekimi Dalga Gozlemevi LIGO olarak 1992 yilinda kuruldu Orijinal aletler yaklasik 10 kat orijinal duyarlilik artisina denk gelen duyarliliga 2010 ve 2015 yillari arasinda Gelismis LIGO kadar yukseltilmistir LIGO ayri bulundugu agizdan iki yercekimsel dalga gozlemevleri 3002 km 1865 mil calisir Livingston Louisiana LIGO Livingston Gozlemevi 30 33 46 42 N 90 46 27 27 W ve LIGO Hanford Rasathanesi Richland Washington yakinlarindaki DOE Hanford Sitesi 46 27 18 52 N 119 24 27 56 W uzerinde onlarin kollarinin uzunlugu minik kaymalar surekli karsilastirilir ve eszamanli ortaya gorunen onemli desenler diger bazi sebep sorumlu olsaydi yercekimi dalgasi tespit veya olabilir belirlemek icin takip edilir 2002 ve 2010 yillari arasinda ilk LIGO islemleri yercekimsel dalgalar olarak teyit edilebilir istatistiksel olarak anlamli olaylari tespit edemedik dedektorleri cok gelismis Gelismis LIGO surumleri tarafindan degistirildi ise bu cok yillik kapandiktan izledi 2015 Subat ayinda iki gelismis dedektorler 18 Eylul 2015 tarihinde baslayacak olan resmi bilim gozlemleriyle muhendislik moduna getirildi LIGO tarafindan gelistirilmekte ve ilk gozlemler boyunca sahte yercekimi dalga sinyallerinin birkac kor enjeksiyonlari Boyle sinyalleri tespit arastirmacilar yetenegini test etmek icin getirilmistir Kor enjeksiyonlarinin etkinliginin korunmasi icin sadece dort LIGO bilim adamlari bu tur enjeksiyonlar olustugu biliyordu ve bu bilgi bir sinyal iyice arastirmacilar tarafindan analiz edilmistir ettikten sonra ortaya cikti GW150914 tespit edildiginde boyle testler ancak Eylul 2015 yilinda gerceklesen bulundu GW150914 olayiOlayin algilamasi GW150914 tamamen faaliyeti vardi yani 2015 LIGO dedektorleri muhendislik modunda faaliyet gosteren 14 Eylul de 09 50 45 UTC Hanford Washington eyaleti ve Livingston Louisiana ABD LIGO dedektorler tarafindan tespit edildi ama henuz resmi bir arastirma asamasini 18 Eylul uc gun sonra baslamasi nedeniyle oldugu baslamamisti bu yuzden baslangicta sinyaller gercek tespitler veya test amacli simule veri olup olmadigi o tespit edilmistir icin once bir soru vardi bu test degildi Civilti sinyali 0 2 saniyeden fazla suren ve 250 Hz 35 Hz yaklasik 8 dongu icinde frekans ve genlik artti Sinyal duyulabilir araliginda ve bir kusun civilti benzeyen olarak tarif edilmistir astrofizikciler ve diger ilgili taraflar dunyada heyecanla kesif duyuru uzerine sosyal medyada sinyali taklit ederek yanit verdi Frekans artislari her yorunge hizli birlestirmeden once son anlarinda once bir daha belirgin oldugu icin Olasi bir algilama belirtilen tetikleyici dedektorleri gelen verilerin hizli bir baslangic analizi saglayan hizli cevrimici Arama yontemleri kullanarak sinyalin edinimi uc dakika icinde rapor edilmistir 09 54 UTC de ilk otomatik uyari sonra ic e postalarina bir dizi hicbir tarifeli veya tarifesiz enjeksiyonlar yapildigini dogruladi ve veri temiz gorunuyordu Bundan sonra isbirlikci takimin geri kalani hizla gecici tespiti ve parametrelerin farkinda yapildi Daha detayli istatistiksel sinyal analizi ve cevredeki verilerin 16 gun 12 Eylul ila 20 Ekim 2015 5 1 uzerinde sigma bir onemi ya da 99 99994 bir guven duzeyine sahip gercek bir olay olarak GW150914 belirledi Sorumlu dalga zirveleri onlar Hanford geldi yedi milisaniye once Livingston gorulmustur Gravitasyonel dalgalar isik hizinda yaymak ve esitsizlik iki site arasindaki isik seyahat suresi ile tutarlidir Dalgalar bir milyardan fazla yildir isik hizinda seyahat etmisti Etkinligin zamanda Pisa Italya yakininda Basak yercekimi dalga dedektoru cevrimdisi ve bir yukseltme geciyor vardi online olmustur muhtemelen de buyuk olcude olay konumlandirma duzeldi sinyali tespit etmek icin yeterince hassas olurdu vardi Hannover yakinlarindaki Almanya GEO600 sinyali tespit etmek icin yeterince hassas degildi Sonuc olarak bu detektorlerin ne LIGO dedektorleri ile olculen sinyalin teyit basardi Astrofiziksel kokeni Yercekimi dalgalari yayan kara deliklerin birlesmesini gosteren simulasyon Olay bir parlaklik mesafede oldu 0 09 0 03 bir kozmolojik kirmiziya kayma sinyalin genligi ile belirlenir 410 160 180 megaparsecs veya 1 3 0 6 0 04 90 guvenilir araliklar milyar isik yilina tekabul eder Olayda kirmiziya kayma ile birlikte sinyalin analizi kitleler ile iki kara deliklerin birlesmesi ile uretilen oldugunu ileri surdu 62 4 gunes kutlesi kadar bir birlesme sonrasi kara delik sonuclanan 36 5 4 kati kadar kez ve kaynak cercevede Gunes in 29 4 kati kadar kitlesindedir Eksik kutle enerji 3 0 0 5 Gunes kitlesi kadar yercekimsel dalgalar seklinde uzaga yayildi Gozlemlenebilir evrendeki tum yildizlar tarafindan yayilan butun isigin kombine gucunden daha 50 kat daha fazla birlesme son 20 milisaniye boyunca yayilan yercekimsel dalgalarin gucu yaklasik 3 6 10 watt zirve yapti Saptanabilir sinyalin 0 2 saniyelik sure boyunca kara deliklerin goreceli teget yorungede hizi isik hizinin 60 ila 30 katina yukselmistir 75 Hz yercekimi dalga frekansinin yarisi yorunge frekansi nesneleri birlestirilmis ve o zaman sadece 350 km uzaklikta birbirlerinin yorungelerindeymis anlamina gelir Sinyalin kutuplasmaya faz degisimleri nesnelerin yorunge frekans hesaplama izin ve genlik ve sinyal deseni ile birlikte ele alindiginda onlarin kitleler ve bu nedenle asiri nihai hizlari ve yorunge ayirma disinda mesafe onlar birlesti zaman hesaplanmasini sagladi Bu bilgiler bu kitlelerle bilinen nesnelerin baska turlu fiziksel olarak daha buyuk olan ve bu nedenle bu noktaya once birlestirilen ya da boyle kucuk bir yorungede boyle hizlari ulasmis olmazdi olurdu nesneler kara delikler olmasi gerektigini gosterdi notron yildizlarinin bir cift egzotik surece birlesme icin hesap icin yeterli kutleye sahip olmazdi boylece gozlemlenen en yuksek notron yildizi kutle uc gunes kutlesine istikrarli bir notron yildizinin kutlesi icin muhafazakar bir ust limit olan iki gunes kutlesi oldugunu bir kara delik notron yildizi cifti cok yuksek degildi son yorunge frekansi ile sonuclanan erken birlesti olurdu iken alternatifleri yildizli bozonu ornegi vardir Bu son birlestirilmis konfigurasyona rahatlamis gibi doruga ulastiktan sonra dalga biciminin curumesi bir kara deligin sonumlu salinimlar ile uyumlu idi Kompakt ciftlerin spiral olmayan hareketleri sonrasi Newton hesaplamalarindan daha iyi tanimlanmis olmasina ragmen guclu cekim alani birlesme asamasi sadece buyuk olcekli sayisal gorelilik simulasyonlari tarafindan tam genelligi cozulebilir Birlesme sonrasi nesne 0 67 0 05 0 07 olan bir spin parametresi ile donen Kerr kara deligi oldugu dusunulmektedir Yani kutlesi icin mumkun olan maksimum acisal momentum 2 3 olandir Gokyuzundeki konumu Yercekimsel dalga cihazlari mekansal sinyalleri cozmek icin cok az yetenegi ile butun gokyuzu monitorler bulunmaktadir Bu tur araclarin bir ag nirengi ile gokyuzunde kaynagini bulmak icin gereklidir gozlemsel modunda sadece iki LIGO enstrumanlari ile GW150914 kaynak konumu sadece gokyuzunde bir yay ile sinirli olabilir Bu 6 9 0 5 analizi yoluyla yapildigini 0 4 Ms hem dedektorleri arasinda genlik ve faz tutarlilik ile birlikte zaman gecikmesi Bu analiz kaba yonu ama cok daha uzak Macellan Bulutlarin Guney Goksel yarim kurede basta bulunan 90 olasilik ile 50 ya da 590 deg bir olasilik ile 140 deg guvenilir bir bolgeyi uretti Es zamanli gama isini gozlem Fermi Gama isini Uzay Teleskobu uzerinde Gama Isini Burst Monitor GBM enstruman LIGO olayindan sonra 0 4 saniye baslamis ve LIGO gozlem bu cakisan bir pozisyonel belirsizlik bolgesini vardi 50 keV uzerinde bir patlamadan zayif bir gama isini algiladi Bu iki gozlem ayni olay oldugu belli degil ve GBM olay muhtemelen sadece gurultu olabilmesine ragmen Fermi takimi sadece 0 22 olarak bulunan bir tesaduf ihtimalini hesaplamislardir Ancak tum gokyuzunde SPI ACS enstrumanlari yoluyla integral teleskobu kullanarak yapilan gozlemler olaydan gama isini ve sert X isini emisyonunun enerji miktari daha az bir kisiminin yayilan enerjinin milyonda biri oldugunu gostermektedir Sonucta yercekimsel dalgalarin sekli Bu sinir olayi gozlemci yonelik onemli gama isini radyasyonu ile iliskili oldugu ihtimalini dislar Fermi GBM tarafindan gozlemlenen sinyal gercekten astrofiziksel bir sinyal olsaydi SPI ACS arka planda 15 sigma uzerinde oneme sahip bir tespit olurdu AGILE uzay teleskobu da olayin bir gama isini meslektasi tespit edemedi Yercekimi dalga olayi uretilen sanilan Cesidi kara delik birlesme yildiz kutleli karadelik ikili konuyu yorungedeki buyuk miktarda olmasi beklenmemektedir gibi gama isini patlamalarini uretmesi bekleniyor degildir Avi Loeb de buyuk bir yildiz hizla donen eger onun cokusu sirasinda uretilen merkezkac kuvveti bir kara delik ikili haline gelen bir dambil konfigurasyonu ile maddenin iki yogun kumeleri keser doner bar olusumuna yol acacagi ile ilgili bir teori vardir ve yildizin cokusun sonu bir gama isini patlamasi tetikler o yercekimi dalgalarina gore yildiz capraz gama isini patlamasi aldigi zamanin 0 4 saniye gecikmeli oldugunu gostermektedir Takip eden diger gozlemler Yeniden kaynak alan radyo kapsayan takip gozlemler tarafindan hedef alindi optik yakin kizil otesi rastlantisal notrinolari arar birlikte X isini ve gama isini dalga boylarinda Ancak LIGO henuz bilimsel calistirmaya yeni baslamisti cunku diger teleskoplarin uyarilari gecikmeli gelmistir kaynak belirtilmeli ANTARES teleskop GW150914 500 saniye icinde hicbir notrino adaylari algiladi GW150914 500 saniye icinde uc notrino adaylari belirledi Bir olay kuzey gokyuzunde guney gokyuzu ve iki bulunmustur Bu arka algilama duzeyleri beklenti ile tutarli olmustur Adaylarin hicbiri birlesme olayinin 90 guven alani ile uyumlu idi Hicbir notrino rastlanmakla birlikte bu tur gozlemlerin eksikligi yercekimi dalga olayina bu turde bir notrino emisyonu ile bir sinir sagladi Algilama bolgesinde yakindaki galaksilerin Misyonu tarafindan gozlemler olaydan iki gun sonra herhangi bir yeni X isini optik ya da ultraviyole isin kaynaklari tespit etmedi Duyuru GW150914 duyuru kagidi erismek icin tiklayin Algilama duyurusu Rainer Weiss ve Kip Thorne arasinda ve Fransa da Cordova da olusan bir heyet ile Washington D C de LIGO icra muduru tarafindan Washington D C de bir basin toplantisinda 11 Subat 2016 tarihinde yapilmistir muduru Barry Barish kamu duyuru ile es zamanli olarak bilimsel bir kitleye bu kesif ilk sunum yapti Ilk duyuru kagidi ilerideki kagitlari ile Physical Review Letters basin toplantisinda yayinlandiktan kisa bir sure sonra veya on baski seklinde hemen kullanilabilir bir sekilde yayinlandi Oduller ve taninmasi Kip Thorne ve Rainer Weiss Mayis 2016 da tam bir isbirligi sonucu ozellikle de yercekimi dalgalarinin gozlemi icin temel Fizikte aldi Thorne Weiss ve LIGO kesif ekibi de kozmoloji dalinda aldi EtkileriGozlem yercekimsel dalga astronomisi icin yeni bir donemin acilisi olarak lanse edildi Bu algilama oncesinde astrofizikciler ve kozmolojistler ve parcacik benzeri varliklar kozmik isinlar yildiz ruzgarlari notrinolar gorunur isik X isinlari mikrodalga radyo dalgalari gama isinlari dahil elektromanyetik radyasyon dayali gozlem yapmak mumkun olmustu Isik ve diger radyasyon nesneleri bircok turde tarafindan yayilan olmayabilir ve ayrica ortulu ya da diger nesnelerin arkasina gizlenmis olabilir bu onemli sinirlamalari vardir Bu tur galaksiler ve bulutsular gibi nesneler de yeniden isinim yayinladigi emer ya da icinde veya arkalarindaki olusturulan isik degistirebilir ve kompakt yildiz ya da egzotik yildiz sessiz karanlik ve radyo madde icerebilir ve bunun sonucunda kendi varliginin cok az kanit vardir olabilir onlarin yercekimi etkilesimleri araciligiyla baska seylere donusebilir Gelecekteki ikili birlesme olaylarin tespiti icin olan beklentiler Gelismis LIGO ongordugu olmayabilir bazilari daha egzotik yercekimi dalga kaynaklarinin sayisi bilinmeyen ek olarak bir sonraki gozlem kampanyasinda GW150914 gibi bes kara deligin birlesme ve sonra 40 ikili yildiz birlesme her yil tespit tahmin edilmektedir mevcut teorisi Planlanan yukseltmeler GW150914 gibi olaylari on kat ile tespit edilebildigi alani hacmi genisletme sinyal gurultu orani iki katina cikmasi beklenmektedir Ayrica Gelismis Virgo ve Hindistan da olasi bir ucuncu LIGO dedektor agini genisletmek ve onemli olcude pozisyon yeniden yapilanma ve kaynaklarin parametre tahminini gelistirmektir Gelismis Lazer Interferometer Uzay Anteni ELISA yercekimi dalgalarini algilamak icin onerilen bir uzay tabanli gozlem misyonudur Onlar yaklasik 10 megaparsecs icinde varlarsa bu gozlemevi icin daha onceden bilinmeyen kaynaklardan bir sinif saglayan birlestirme once Elisa icin onerilen hassasiyet araligi ile GW150914 gibi birlestirme ile ikili yaklasik 1000 yil saptanabilir olacaktir LISA Pathfinder Elisa teknoloji gelistirme misyonu Aralik 2015 yilinda baslatilmistir Yildiz evrimi ve astrofizik icin dersler Kara deliklerin kutleleri iki birlesme oncesi yildiz evrimi hakkinda bilgi vermektedir Her ikisi de kara delikler onceden X isini ikili gozlemlerden anlasilmaktadir edildi yildiz kutleli kara delikler kesfedilen daha buyuk Bu onlarin progenitor yildiz yildiz ruzgarlari nispeten zayif olmasi gerektigini ve bu nedenle metaliklik hidrojen ve helyumdan daha agir kimyasal elementlerin kutle fraksiyonu yaklasik yarim gunes degerinden daha az olmasi gerektigi anlamina gelir Birlesme oncesi kara delikler sistem evrenin yasi icinde birlestirmek icin yeterli kompakt oldugunu yani sira aslinda bir cift yildiz sisteminin mevcut oldugu gercegi nasil bagli ikili yildiz evrimi veya dinamik olusum senaryolari ya kisitlar kara delik ikili kuruldu kara deliklerin onemli bir kismi aksi takdirde bir ikili yildiz sisteminde olusturan kara delik once atilir olacaktir cekirdek cokus supernova olayi olusumu bir kara delik kazandigi hizi dusuk dogum tekmeleri almalidir ve GW gibi bir olay olur onlenebilir Masif yildizli yuksek donme ortak zarf asamalarinda bu tur ikili dosyalar hayatta kalma hayatta kalmak icin gerekli olabilir aciklama belirtilmeli En son kara delik modeli tahminler cogunlugu bu eklenen kisitlamalari ile uyumludur kaynak belirtilmeli GW birlesme olayinin kesfi bu tur olaylarin orani alt siniri artar ve azalan olan 1 Gpc 3yil cok dusuk oranlari yilda gigaparsec kup basina bir olay tahmini bazi teorik modeller idisladi Analiz 140 Gpc yil ila 17 arti eksi 39 13 GPC yil arasi oldugunu ve GW150914 gibi etkinliklerde onceki ust sinir oranini dusurmekle sonuclandi Gelecekteki kozmolojik gozlem uzerine etkisi Bir kara delik birlesme olayindan yercekimsel dalgalarin dalga ve genlik olcumune olan uzakligi mumkun oldugu kararini verir Uzak kozmolojik olaylardan kara delik birlesme verilerinin birikimi evrenin genislemesi ve etkileyen karanlik enerjinin dogasi tarihinin daha kesin modellerini olusturmak icin yardimci olabilir En erken evrenin opak olmasinin sebebi ise kozmozun fazla enerjili olmasindan dolayi cogu maddenin iyonize olmasi ve yine bu yuzden gezinen serbest elektronlarin fotonlari dagitmasidir Ancak bu donukluk Onlar tespit edilebilir ise bir pencere gibi goruntulenmesi halen en erken zamaninda evreni gozlemlemeye izin verir o zaman yercekimi dalgalarinin etkileri olmaz Yercekimsel dalga astronomisi bu nedenle bir gun mumkun oldu Hafif radyo ve diger elektromanyetik dalgala dayali gozlem once evrenin en erken tarihin dogrudan gozlemine izin verebilir Genel gorelilik testleri Birlesme sonrasi kara deligin olayla temel ozellikleri kutle ve spin genel gorelilik tahminleri asagidaki iki birlesme oncesi kara deliklerin ile tutarli idi Bu cok guclu alan rejiminde genel gorelilik ilk testtir Hicbir kanit genel gorelilik ongoruleri karsi kurulamaz Firsat bu tur yercekimi dalga ve kavisli uzay zaman arka plan arasindaki etkilesimler tarafindan uretilen kuyruklari gibi daha karmasik genel gorelilik etkilesimleri arastirmak icin bu sinyalde sinirli kalmistir orta derecede guclu bir sinyal de ikili Pulsar sistemleri tarafindan uretilene gore daha kucuktur Gelecekteki guclu sinyalleri daha duyarli dedektorler ile birlikte yercekimsel dalgalarin karmasik etkilesimlerini kesfetmeye yani sira genel gorelilik sapmalar uzerindeki kisitlamalari iyilestirmek icin kullanilabilir Yercekimselligin olasi kutlesi ve yercekimi dalgalarinin hizi ve limiti Yercekimsel dalgalar vg hizi isigi c hizi olarak genel gorelilik tarafindan tahmin ediliyor Bu iliskinin herhangi bir sapma derecesi varsayimsal yercekimsel kutlesi bakimindan parametrize edilebilir Graviton yercekimi hakkinda spekulatif kuantum teorilerinde gorundugu gibi kuvvet tasiyici rol oynayan temel parcacik oldugu savunulur Kutlecekimin sonsuz menzile sahip oldugu ancak ve ancak kutlesiz ise olmasi bekleniyor daha buyuk bir olcu bozon oldugundan bu kisa iliskili kuvvet araligi ise kutlesiz foton nedeniyle elektromanyetizmanin sonsuz yelpazesi ile oldugu gibi yercekimi sonsuz araligi ima iliskili herhangi bir kuvvet tasima parcacik da kutlesiz olacaktir graviton kutlesiz olmasaydi yercekimi dalgalari birlesme olayindan dalgalarin dagilim yol acan dusuk frekanslarda ƒ yuksek frekanslarda daha yavas olmak isik hizi altinda yaymak istenmektedir Boyle bir dagilim gozlenmemistir Inspiral gozlemleri biraz daha buyuk dalga boyuna lg 1 2 x 10 eV c2 veya Compton karsilik gelen ya da daha dusuk 2 1 x 10 kilogram Gunes sistemi gozlemlerden yercekimsel kutlesi ust sinirini arttirmak icin 1013 km kabaca 1 isik yili daha gerekmektedir Minimum 35 Hz te gozlenen en dusuk frekans kullanarak ust sinir 1 Vg c 4 x 10 oldugu sekildeki Vg limitlerine cevirir not 5 Ayrica bakinizYercekimi dalga Astronomi Yercekimi dalga GozlemeviNotlar Despite the tremendous energy emission the effects of the gravitational waves on a human located only one AU from the merger event would have been minor and survivable Kaynakca a b c d e f g Abbott Benjamin P et al a b c Naeye Robert 11 Subat 2016 Gravitational Wave Detection Heralds New Era of Science Sky and Telescope 12 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Subat 2016 a b c d Castelvecchi Davide Witze Alexandra 11 February 2016 a b Harwood W 11 Subat 2016 Einstein was right Scientists detect gravitational waves in breakthrough CBS News 23 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2016 a b Drake Nadia 11 Subat 2016 Found Gravitational Waves or a Wrinkle in Spacetime National Geographic News 29 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2016 Stuver Amber 12 Subat 2016 Your Questions About Gravitational Waves Answered Gizmodo tarafindan gorusme yapildi Gawker Media 24 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2016 a b c d Abbott Benjamin P 11 Subat 2016 LIGO 5 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Subat 2016 a b c Abbott Benjamin P 20 Subat 2016 Astrophysical implications of the binary black hole merger GW150914 The Astrophysical Journal 818 2 ss L22 arXiv 1602 03846 2 Bibcode 2016ApJ 818L 22A doi 10 3847 2041 8205 818 2 L22 26 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2016 a b CNN quoting Prof 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2016 a b Ghosh Pallab 11 Subat 2016 Einstein s gravitational waves seen from black holes BBC News 12 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2016 With gravitational waves we do expect eventually to see the Big Bang itself a b Black holes org 25 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Subat 2016 31 Mayis 2009 9 Gravitational radiation A First Course in General Relativity 2 bas Cambridge University Press ss 234 241 ISBN 0 521 88705 4 LIGO Scientific Collaboration and VIRGO Collaboration 16 Temmuz 2010 Predictions for the rates of compact binary coalescences observable by ground based gravitational wave detectors Class Quantum Grav 27 17 arXiv 1003 2480 2 Bibcode 2010CQGra 27q3001A doi 10 1088 0264 9381 27 17 173001 Staats Kai Cavaglia Marco Kandhasamy Shivaraj 8 Agustos 2015 Detecting Ripples in Space Time with a Little Help from Einstein 25 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2016 Stairs Ingrid H 2003 Testing General Relativity with Pulsar Timing Living Reviews in Relativity Cilt 6 arXiv astro ph 0307536 2 Bibcode 2003LRR 6 5S doi 10 12942 lrr 2003 5 Kramer M 14 Eylul 2006 Tests of general relativity from timing the double pulsar Science 314 5796 6 Ekim 2006 tarihinde yayinlandi ss 97 102 arXiv astro ph 0609417 2 Bibcode 2006Sci 314 97K doi 10 1126 science 1132305 LIGO Scientific Collaboration FAQ section Do we expect LIGO s advanced detectors to make a discovery then and What s so different about LIGO s advanced detectors 23 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 16 Subat 2016 Abbott Benjamin P 2016 Prospects for Observing and Localizing Gravitational Wave Transients with Advanced LIGO and Advanced Virgo Living Reviews in Relativity Cilt 19 arXiv 1304 0670 2 Bibcode 2016LRR 19 1A doi 10 1007 lrr 2016 1 Castelvecchi Davide 12 January 2016 Castelvecchi Davide 16 Subat 2016 Gravitational waves How LIGO forged the path to victory Nature Cilt 530 18 Subat 2016 tarihinde yayinlandi ss 261 262 Bibcode 2016Natur 530 261C doi 10 1038 530261a 26 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2016 Danzmann Karsten 11 Subat 2016 The signal caught our eye immediately Felicitas Mokler tarafindan gorusme yapildi Felicitas Mokler Max Planck Society 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2016 a b Billings Lee 12 Subat 2016 The Future of Gravitational Wave Astronomy Scientific American 6 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Subat 2016 Blanchet Luc Detweiler Steven Le Tiec Alexandre Whiting Bernard F 2010 Post Newtonian and numerical calculations of the gravitational self force for circular orbits in the Schwarzschild geometry Phys Rev D 81 6 arXiv 0910 0207 2 Bibcode 2010PhRvD 81f4004B doi 10 1103 PhysRevD 81 064004 Why Numerical Relativity www black holes org SXS project 27 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2016 Connaughton V Burns E Goldstein A Briggs M S Zhang B B 16 Subat 2016 Fermi GBM Observations of LIGO Gravitational Wave event GW150914 astro ph HE arXiv 1602 03920 2 Tavani M Pittori C Verrecchia F Bulgarelli A Giuliani A 5 April 2016 Loeb Abraham Mart 2016 Electromagnetic Counterparts to Black Hole Mergers Detected by LIGO 819 2 L21 arXiv 1602 04735 2 Bibcode 2016ApJ 819L 21L doi 10 3847 2041 8205 819 2 L21 Gough Evan 18 Subat 2016 Did a Gamma Ray Burst Accompany LIGO s Gravity Wave Detection Universe Today 20 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2016 LIGO 12 Subat 2016 15 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Evans P A Kennea J A Barthelmy S D Beardmore A P Burrows D N 4 April 2016 Barish Barry New results on the Search for Gravitational Waves CERN Colloquium 2 11 2016 12 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2016 losc ligo org 31 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2016 2016 Gruber Cosmology Prize 12 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2016 Einstein Online 2016 9 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2016 Camp Jordan B Cornish Neil J Aralik 2004 Gravitational wave astronomy Annual Review of Nuclear and Particle Science Cilt 54 ss 525 577 Bibcode 2004ARNPS 54 525C doi 10 1146 annurev nucl 54 070103 181251 The Rate of Binary Black Hole Mergers inferred from Advanced LIGO Observations surrounding GW150914 16 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 10 February 2016 arXiv 1602 03842 O Neill Ian 13 Subat 2016 We ve Detected Gravitational Waves So What News Discovery com Discovery Communications LLC 17 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Subat 2016 We will be able to measure the rate the universe is expanding or how much dark energy there is in the universe to extraordinary precision Cooper Keith 21 Subat 2016 Are gravitational waves being redshifted away by the cosmological constant PhysicsWorld com Institute of Physics 9 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Subat 2016