Kırgız alfabesi, Kırgızcanın yazımı için kullanılan alfabedir. Günümüzdeki Kırgızca 2 alfabe ile yazılır, bunlar;
- Kiril alfabesi: Kırgızistan'da,
- Arap alfabesi: Çin'da yaşayan Kırgızlar tarafından kullanılır.
Alfabe
Kırgızlar tarih boyunca çok alfabe kullanmış bu ise Kırgızcanın telaffuzda çok olmasa da değişmesine sebep olmuştur.
Turan Türk Alfabesi
Kırgızların millî alfabesi bütün Türk Dünyasının en eski ve özüne ait alfabesi olan Turan Türk Alfabesi; Orhun alfabesi, Göktürk alfabesi, Runik, Turan alfabesi diye de adlandırılmış Eski Türk Alfabesidir.
Eski Türkçede olduğu Bilge Kağan Yazıtında KIRKIZ kelimesinin sağdan sola doğru yazılışı : 𐰶𐰃𐰺𐰴𐰕
Arap Alfabesi
Türk Dünyasının Müslüman olmaya başlaması ile Müslüman olan bütün Türk toplulukları Arap alfabesine geçmeye başladılar. Uzun bir vakit Arap Alfabesi kullanılmıştır.
Latin Alfabesi
1920'ler ve 1930'lu yıllarda kısa bir süreliğine Latin alfabesi kullanılmıştır.
Kiril Alfabesi
Kısa bir süre Latin alfabesi kullanılsa bile Sovyet baskısı sebebiyle Rusların kullandığı Kiril Alfabesi yerleştirilmiştir. Günümüzde Kırgızistan alfabesi Kiril Rus alfabesidir.
Günümüz Kırgız alfabesi Kırgızcanın yazımı için kullanılan alfabedir. Kırgızca iki alfabe ile yazılır. Bunlar;
- Kiril alfabesi: Kırgızistan'da,
- Arap alfabesi: Çin'da yaşayan Kırgızlar tarafından kullanılır.
Kiril alfabesi | Kırgız isim | Arap alfabesi | Başka alfabeyle yazma | Latin alfabesi (1928—1940) | IPA |
А а | а | ا | A a | A a | /ɑ/ |
Б б | бе | ب | B b | B в | /b/, [w], [v] |
В в | ве | ۋ | V v | V v | /v/ |
Г г | ге | گ ع* | G g | G g, Ƣ ƣ | /ɡ/ [ʁ] |
Д д | де | د | D d | D d | /d/ |
Е е | e | ه | E e | E e | /je/, /e/ |
Ё ё | ё | Yo yo | Yo yo | /jo/ | |
Ж ж | же | ج | J j | Ç ç (Ƶ ƶ 1938-1940) | /dʒ/ |
З з | зе | ز | Z z | Z z | /z/ |
И и | и | İ i | I i | /i/ | |
Й й | ий | ي | Y y | J j | /j/ |
К к | кa | ك ق* | K k | K k, Q q | /k/, [q], [χ] |
Л л | эл | ل | L l | L l | /l/ |
М м | эм | م | M m | M m | /m/ |
Н н | эн | ن | N n | N n | /n/ |
Ң ң | ың | ڭ | Ñ ñ | /ŋ/ | |
О о | о | و | O o | O o | /o/ |
Ө ө | ө | Ö ö | Ɵ ɵ | /ø/ | |
П п | пe | پ | P p | P p | /p/ |
Р р | эр | ر | R r | R r | /r/ |
С с | эс | س | S s | S s | /s/ |
Т т | те | ت | T t | T t | /t/ |
У у | у | U u | U u | /u/ | |
Ү ү | ү | Ü ü | Y y | /y/ | |
Ф ф | эф | ف | F f | F f | /f/ |
Х х | ха | ح | H h | X x (H h 1928-1938) | /χ/ (=/k/) |
Ц ц | це | C c | Ts ts | /ʦ/ | |
Ч ч | че | چ | Ç ç | C c | /tʃ/ |
Ш ш | ша | ش | Ş ş | Ş ş | /ʃ/ |
Щ щ | ща | - | Şç şç | Şc şc | /ʃtʃ/, /ʃː/ |
Ъ ъ | ажыратуу белгиси | - | - | - | - |
Ы ы | ы | İ i | Ь ь | /ɯ/ | |
Ь ь | ичкертүү белгиси | - | - | - | - |
Э э | э | ه | É é | E e | /e/ |
Ю ю | ю | Yu yu | Yu yu | /ju/, /jy/ | |
Я я | я | Ya ya | Ya ya | /ja/, /jɑ/ |
Sayılar
Sayı | Kırgızca (Kiril) | Okunuşu | Sayı | Kırgızca (Kiril) | Okunuşu |
1 | бир | bir | 7 | жети | ceti |
2 | эки | eki | 8 | сегиз | segiz |
3 | үч | üç | 9 | тогуз | toguz |
4 | тѳрт | tört | 10 | он | on |
5 | беш | beş | 20 | жыйырма | cıyırma |
6 | алты | altı | 100 | жүз | cüz |
Kaynakça
- ^ "Kyrgyz alphabet, language and pronunciation". 17 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2007.
Yazı sistemi, alfabe veya harf ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kirgiz alfabesi Kirgizcanin yazimi icin kullanilan alfabedir Gunumuzdeki Kirgizca 2 alfabe ile yazilir bunlar Kiril alfabesi Kirgizistan da Arap alfabesi Cin da yasayan Kirgizlar tarafindan kullanilir Kirgiz latin alfabesi projesi Prof Gulzura Cumakunova Ankara Universitesi 3 Mart 2021AlfabeKirgizlar tarih boyunca cok alfabe kullanmis bu ise Kirgizcanin telaffuzda cok olmasa da degismesine sebep olmustur Turan Turk Alfabesi Kirgizlarin milli alfabesi butun Turk Dunyasinin en eski ve ozune ait alfabesi olan Turan Turk Alfabesi Orhun alfabesi Gokturk alfabesi Runik Turan alfabesi diye de adlandirilmis Eski Turk Alfabesidir Eski Turkcede oldugu Bilge Kagan Yazitinda KIRKIZ kelimesinin sagdan sola dogru yazilisi 𐰶𐰃𐰺𐰴𐰕 Arap Alfabesi Turk Dunyasinin Musluman olmaya baslamasi ile Musluman olan butun Turk topluluklari Arap alfabesine gecmeye basladilar Uzun bir vakit Arap Alfabesi kullanilmistir Latin Alfabesi1920 ler ve 1930 lu yillarda kisa bir sureligine Latin alfabesi kullanilmistir Baldar Comoqtoru Ajtuucu Toƣoloq Moldo Abdraqmanov 19391940 li yillarKiril Alfabesi Kisa bir sure Latin alfabesi kullanilsa bile Sovyet baskisi sebebiyle Ruslarin kullandigi Kiril Alfabesi yerlestirilmistir Gunumuzde Kirgizistan alfabesi Kiril Rus alfabesidir Gunumuz Kirgiz alfabesi Kirgizcanin yazimi icin kullanilan alfabedir Kirgizca iki alfabe ile yazilir Bunlar Kiril alfabesi Kirgizistan da Arap alfabesi Cin da yasayan Kirgizlar tarafindan kullanilir Kiril alfabesi Kirgiz isim Arap alfabesi Baska alfabeyle yazma Latin alfabesi 1928 1940 IPAA a a ا A a A a ɑ B b be ب B b B v b w v V v ve ۋ V v V v v G g ge گ ع G g G g Ƣ ƣ ɡ ʁ D d de د D d D d d E e e ه E e E e je e Yo yo yo Yo yo Yo yo jo Zh zh zhe ج J j C c Ƶ ƶ 1938 1940 dʒ Z z ze ز Z z Z z z I i i I i I i i J j ij ي Y y J j j K k ka ك ق K k K k Q q k q x L l el ل L l L l l M m em م M m M m m N n en ن N n N n n Ң n yn ڭ N n ŋ O o o و O o O o o Ө o o O o Ɵ ɵ o P p pe پ P p P p p R r er ر R r R r r S s es س S s S s s T t te ت T t T t t U u u U u U u u Ү ү ү U u Y y y F f ef ف F f F f f H h ha ح H h X x H h 1928 1938 x k C c ce C c Ts ts ʦ Ch ch che چ C c C c tʃ Sh sh sha ش S s S s ʃ Sh sh sha Sc sc Sc sc ʃtʃ ʃː azhyratuu belgisi Y y y I i ɯ ichkertүү belgisi E e e ه E e E e e Yu yu yu Yu yu Yu yu ju jy Ya ya ya Ya ya Ya ya ja jɑ K a o u y Arapca ك gt Arapca ق G a o u y Arapca گ gt Arapca عSayilar Sayi Kirgizca Kiril Okunusu Sayi Kirgizca Kiril Okunusu1 bir bir 7 zheti ceti2 eki eki 8 segiz segiz3 үch uc 9 toguz toguz4 tѳrt tort 10 on on5 besh bes 20 zhyjyrma ciyirma6 alty alti 100 zhүz cuzKaynakca Kyrgyz alphabet language and pronunciation 17 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2007 Yazi sistemi alfabe veya harf ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz