Kızılkaya, Aksaray ilinin Gülağaç ilçesine bağlı bir köydür.
Kızılkaya | |
---|---|
Aksaray'ın Türkiye'deki konumu | |
Kızılkaya Kızılkaya'nın Aksaray'daki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Aksaray |
İlçe | Gülağaç |
Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
Rakım | 1148 m |
Nüfus (2022) | |
• Toplam | 1.243 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0382 |
İl plaka kodu | 68 |
Posta kodu | 68900 |
Tarihçe
Orta Anadolu'nun Kapadokya kesiminde, Melendiz Çayı kıyısında olan köy, adını bölgenin en eski oluşumları olan ignimbiritlerden alır. M.Ö. 9. ve 8. binyıla tarihlenen ve bölgenin en eski yerleşmesi olan Aşıklı Höyük köy sınırları içindedir.
Kızılkaya'nın adına rastlanan en eski belge Yavuz Sultan Selim dönemine ait 1514 yılında yazılmış bir vergi kayıt defteridir ancak; köyün kuruluşunun çok daha erken bir tarihe dayanması ihtimali yüksektir. Çevresindeki köylerin adı 15. yüzyıla ait Osmanlı kayıtlarında geçmektedir; köyde vakıf malı olmamasından ya da kayıtlardaki bazı eksikler ya da yanlış okumalardan ötürü söz konusu kayıtlarda Kızılkaya adının geçmediği düşünülür.Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) dönemine ait tarihsiz bir İlyazıcı defterinde Kızılkaya köyünün nüfusu (olasılıkla vergi mükellefi erkek nüfusu) 39 olarak verilmiştir.
Kızılkaya köylüleri 1945-1950’lere dek büyük oranda kayalıklara oyulmuş, mağara-ev niteliğindeki “saydam”larda yaşamıştır. Kayalığın önündeki yamaçta kesme taştan, düz toprak damlı evler yaptırmaya 1930'larda başlayan köylüler, 1950'den sonra daha doğuya taşındı. Birbirine çok yakın ya da bitişik, kayaya yaslanmadan duran iki - üç katlı taştan evler inşa edildi. 1950’lerin sonları ile 1960'ların başlarında kayalıklardan kopan bazı parçaların evlerin üzerine düşmesi üzerine tarlaların bulunduğu köyün doğusuna göç edildi. 1963’te İmar ve İskân Bakanlığı'nın kararı ile komşu Göstük köyü ırmağın karşısına, Kızılkaya’yı da daha doğuya kaydırıldı. Yeni yerleşimde güneye bakan, kiremit çatılı evler yapıldı.
M.Ö 8500 yıllarında bölgede yaşamış göçer toplulukların yerleştiği, M.Ö 7300 yıllarında bilinmeyen bir nedenle terk edilen Aşıklı Höyük adlı yerleşim köyün güneyinde ilk kez 1963 yılında saptandı; ancak 1989 yılına kadar kazılmadı. Melendiz Çayı üzerindeki Mamasın Barajı'nın suyunu yükseltme kararı üzerine beliren olası tahribat tehlikesi üzerine İstanbul Üniversitesi tarafından Ufuk Esin başkanlığında başlatılan kurtarma kazıları, 2002 yılına kadar sürdü.
1990-1992’de yapılan ikinci cami çevresinde "Aşıklı Başı" denilen yeni bir mahalle doğdu. 1996'da sağlık merkezi açıldı. Köydeki iki cami, orta okul ve Sağlık Merkezi ile su yollarının onarımında yurtdışından gelen işçilerin katkı sağlamıştır.
2006 yılında Aşıklı Höyük'te Mihriban Özbaşaran ve Güneş Duru başkanlığında ikinci dönem kazıları başlamıştır.
Coğrafya
Aksaray il merkezine 30 km, Gülağaç ilçe merkezine 12 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2022 | 1.243 |
2021 | 1.286 |
2020 | 1.337 |
2019 | 1.301 |
2018 | 1.366 |
2017 | 1.402 |
2016 | 1.412 |
2015 | 1.413 |
2014 | 1.443 |
2013 | 1.494 |
2012 | 1.499 |
2011 | 1.459 |
2010 | 1.437 |
2009 | 1.455 |
2008 | 1.448 |
2007 | 1.428 |
2000 | 1.758 |
1990 | 1.239 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). fallingrain.com. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q . Nufusune.com. 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2022.
- ^ a b c "Konum ve Çevre". Asiklihoyuk.org. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022.
- ^ Özbaşaran, Mihriban; Duru, Güneş; Teksöz, Didem; Omacan, Sinan (1 Eylül 2010). "YAŞAYAN GEÇMİŞ: AŞIKLI HÖYÜK". TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi (8): 215-228. ISSN 1304-2440. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022.
- ^ a b c d Ertuğ Yaraş, Füsun (1997). An ethnoarchaeological study of subsistence and plant gathering in central Anatolia. Washington University yayımlanmamış doktora tezi.
- ^ a b c d Ertuğ, Füsun. "Kapadokya'da bir Köyün Tarihine ve tarımsal Geçmişine Dair Notlar". BIR ALLAME-I CIHAN Stefanos Yerasimos (1942-2005) I. Cilt. IFEA/Kitap yayınevi. ss. 261-288. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022.
- ^ a b c . YerelNet.org.tr. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2022.
Dış bağlantılar
- Kızılkaya, Gülağaç için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
Türkiye'deki bir köy ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kizilkaya Aksaray ilinin Gulagac ilcesine bagli bir koydur KizilkayaKoyAksaray in Turkiye deki konumuKizilkayaKizilkaya nin Aksaray daki konumuUlkeTurkiyeIlAksarayIlceGulagacCografi bolgeIc Anadolu BolgesiRakim1148 mNufus 2022 Toplam1 243Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0382Il plaka kodu68Posta kodu68900TarihceOrta Anadolu nun Kapadokya kesiminde Melendiz Cayi kiyisinda olan koy adini bolgenin en eski olusumlari olan ignimbiritlerden alir M O 9 ve 8 binyila tarihlenen ve bolgenin en eski yerlesmesi olan Asikli Hoyuk koy sinirlari icindedir Kizilkaya nin adina rastlanan en eski belge Yavuz Sultan Selim donemine ait 1514 yilinda yazilmis bir vergi kayit defteridir ancak koyun kurulusunun cok daha erken bir tarihe dayanmasi ihtimali yuksektir Cevresindeki koylerin adi 15 yuzyila ait Osmanli kayitlarinda gecmektedir koyde vakif mali olmamasindan ya da kayitlardaki bazi eksikler ya da yanlis okumalardan oturu soz konusu kayitlarda Kizilkaya adinin gecmedigi dusunulur Kanuni Sultan Suleyman 1520 1566 donemine ait tarihsiz bir Ilyazici defterinde Kizilkaya koyunun nufusu olasilikla vergi mukellefi erkek nufusu 39 olarak verilmistir Kizilkaya koyluleri 1945 1950 lere dek buyuk oranda kayaliklara oyulmus magara ev niteligindeki saydam larda yasamistir Kayaligin onundeki yamacta kesme tastan duz toprak damli evler yaptirmaya 1930 larda baslayan koyluler 1950 den sonra daha doguya tasindi Birbirine cok yakin ya da bitisik kayaya yaslanmadan duran iki uc katli tastan evler insa edildi 1950 lerin sonlari ile 1960 larin baslarinda kayaliklardan kopan bazi parcalarin evlerin uzerine dusmesi uzerine tarlalarin bulundugu koyun dogusuna goc edildi 1963 te Imar ve Iskan Bakanligi nin karari ile komsu Gostuk koyu irmagin karsisina Kizilkaya yi da daha doguya kaydirildi Yeni yerlesimde guneye bakan kiremit catili evler yapildi M O 8500 yillarinda bolgede yasamis gocer topluluklarin yerlestigi M O 7300 yillarinda bilinmeyen bir nedenle terk edilen Asikli Hoyuk adli yerlesim koyun guneyinde ilk kez 1963 yilinda saptandi ancak 1989 yilina kadar kazilmadi Melendiz Cayi uzerindeki Mamasin Baraji nin suyunu yukseltme karari uzerine beliren olasi tahribat tehlikesi uzerine Istanbul Universitesi tarafindan Ufuk Esin baskanliginda baslatilan kurtarma kazilari 2002 yilina kadar surdu 1990 1992 de yapilan ikinci cami cevresinde Asikli Basi denilen yeni bir mahalle dogdu 1996 da saglik merkezi acildi Koydeki iki cami orta okul ve Saglik Merkezi ile su yollarinin onariminda yurtdisindan gelen iscilerin katki saglamistir 2006 yilinda Asikli Hoyuk te Mihriban Ozbasaran ve Gunes Duru baskanliginda ikinci donem kazilari baslamistir CografyaAksaray il merkezine 30 km Gulagac ilce merkezine 12 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 1 2432021 1 2862020 1 3372019 1 3012018 1 3662017 1 4022016 1 4122015 1 4132014 1 4432013 1 4942012 1 4992011 1 4592010 1 4372009 1 4552008 1 4482007 1 4282000 1 7581990 1 239Kaynakca Ingilizce fallingrain com 1 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p q Nufusune com 17 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2022 a b c Konum ve Cevre Asiklihoyuk org 21 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mayis 2022 Ozbasaran Mihriban Duru Gunes Teksoz Didem Omacan Sinan 1 Eylul 2010 YASAYAN GECMIS ASIKLI HOYUK TUBA KED Turkiye Bilimler Akademisi Kultur Envanteri Dergisi 8 215 228 ISSN 1304 2440 17 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mayis 2022 a b c d Ertug Yaras Fusun 1997 An ethnoarchaeological study of subsistence and plant gathering in central Anatolia Washington University yayimlanmamis doktora tezi a b c d Ertug Fusun Kapadokya da bir Koyun Tarihine ve tarimsal Gecmisine Dair Notlar BIR ALLAME I CIHAN Stefanos Yerasimos 1942 2005 I Cilt IFEA Kitap yayinevi ss 261 288 17 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mayis 2022 a b c YerelNet org tr 2 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2022 Dis baglantilarKizilkaya Gulagac icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo MicrosoftTurkiye deki bir koy ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz