Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İgnimbirit, piroklastik kayaçlar grubunun bir çeşididir ve halen tartışmalı bir jeoloji problemidir. Piroklastik kayaçlar volkanik püskürmelerle yeryüzüne çıkan katı parçalardan oluşur. En yaygın piroklastik kayaç ince,kül boyutlu gerecin depolanması ve çimentolaşması sonucunda oluşan ignimbirit tüfleridir. Kül parçacıklarının birbirleriyle kaynaşacak kadar sıcak olduğu durumlarda kaynaklı tüf olarak adlandırılan piroklastik kayaçlar meydana gelir. Kaynaklı tüfler ince cam kıymıklarından oluşmaktaysa da ceviz iriliğinde ve diğer kaya parçalarını da kapsayabilir. Yaygın bulunuşu, volkanik cam ve parçaları içermesi dolayısıyla ilgi çekmektedir. Güncel volkanlarda izlenemeyişi bu ilgiyi artırmaktadır. Bol pumis içeren sıcak yerleşimli ve akan piroklastik akma ürünleridir. Bazen kaynaşlaşma gösterebilir. Eş anlamlı kullanılan bazı terimler töf akması, pumis akması, kaynaklanmış ulf, kaynaklı çamur akması ve sıcak kül yağmasıdır.
Tarihçe
İlk kez Marshall (1935) tarafından geniş yayılının bazı yerlerde kaynaklanmış asidik bileşimli Taupo Türlerini (Yeni Zelanda'da) tanımlamak için kullanılmıştır. "Kızgın, halde akan'" anlamına gelir. Gilbert (1938) bolca pumis, volkanik cam ve az litik parçalar içeren tüflerde kaynaklaşmanın en önemli özellik olduğuna değinerek ignimbirit yerine "kaynaklaşmış tüf" (welded tuff) teriminin kullanılmasını önermiştir.
Halen benimsenen kısaltılmış tarife göre ignimbirit pümisce zengin, sıcak olarak yerleşmiş, piroklatsik akma tortulları olup (Fisher ve Schmincke, 1984; Cas ve Wright,,1988) pirolastiklerin özel bir bölümünü temsil ederler. Piroklastİk akma tortullarının gösterebileceği bazı özellikler ignimbiritlerde de bulunabilir, örneğin, patlama biriminin yoğun bitki örtüsü bulunan yere ilerlemesi ile bilhassa hızlı akışlarda, kömürleşme ortaya çıkabilir. Kaim ignimbirit istifleri geniş kalderalardan yayılabilir.
Özellikleri
İgnimbiritler için kesin ayırıcı, kriterler getirilememiş olmakla birlikte üzerinde az ve çok fikir birliği doğmuş özellikler de yok değildir. Bu özellikleri şöyle sıralayabiliriz:
- Sıcak yerleşim piroklastik akma birimleridir. Yanal yayılımda yer yer kaynaklaşma gözlenebilir. Kaynaklaşmayı camsı materyal oluşturur. Kaynaklanmaya neden olan yassılaşmış ve uzamış camsı materyale fiamme, oluşan dokuya ise öteksitik (eutaxïtie) doku denir. Kaynaklaşmayı camsı materyalin sıcaklığı, bileşimi, uçucu gaz miktarı, depolanma kalınlığı, litik kırıntı içeriği ve soğuma süresi etkiler. Kaynaklaşmada yanal yayılımı, daha az olan ignimbirit örneklerine daha sık rastlanmıştır (Wolf ve Wright,, 1981).
- Pumisce zengin olup ince kumdan bloka kadar her boyda pumis taneleri bulundururlar. Bu nedenle pumis akması da denilir (Sparks ve diğ.., 1973).
- İgnimbiritler sakin (laminar) akışın ürünü olan tüm tortul özellikleri gösterirler.
- Piroklastik türbilanstitler (pyroclastic surge) ve döküntü tortulları, pumisçe zengin olsalar da ignimbirit sayılmazlar. Tüm bir patlama biriminde ignimbiritleri türbüanstitlerden ayırmada, ikisi arasındaki ince taneli, seviye önemli bir veridir. Ayrıca,ignimbiritlerde tekçe pumis tanelerinde soğuma çatlakları bulunur ve bu taneler ekseri pembemsi renklerdedir (Walker, 1983).
- Asidik magma ürünleridir. İgnimbiritler çok az andezilik kayaç parçası ihtiva ederler. Eğer varsa yoğunluk farkı sebebiyle istifin en altında birikmişlerdir.
Kaynakça
- ^ a b c Frederick K.Lutgens,Edward J.Tarbuck, Dennis Tasa- Genel Jeoloji (Essentıals Of Geology) Çeviri Editörü Prof.Dr. Cahit Helvacı 11.basımdan çeviri Jeoloji Mühendisliği s.38 39 42 (1991)
- ^ Marshall P.1935 Acid rocks of Tanpo-Rotorua volcanic district.Trans,R Soc,N.Z,64 323-375.
- ^ Gilbert.CM... 1938,Welded tuff in eastern.Califormia Geol.Soc Am.Bull.49 1829-1862
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ignimbirit piroklastik kayaclar grubunun bir cesididir ve halen tartismali bir jeoloji problemidir Piroklastik kayaclar volkanik puskurmelerle yeryuzune cikan kati parcalardan olusur En yaygin piroklastik kayac ince kul boyutlu gerecin depolanmasi ve cimentolasmasi sonucunda olusan ignimbirit tufleridir Kul parcaciklarinin birbirleriyle kaynasacak kadar sicak oldugu durumlarda kaynakli tuf olarak adlandirilan piroklastik kayaclar meydana gelir Kaynakli tufler ince cam kiymiklarindan olusmaktaysa da ceviz iriliginde ve diger kaya parcalarini da kapsayabilir Yaygin bulunusu volkanik cam ve parcalari icermesi dolayisiyla ilgi cekmektedir Guncel volkanlarda izlenemeyisi bu ilgiyi artirmaktadir Bol pumis iceren sicak yerlesimli ve akan piroklastik akma urunleridir Bazen kaynaslasma gosterebilir Es anlamli kullanilan bazi terimler tof akmasi pumis akmasi kaynaklanmis ulf kaynakli camur akmasi ve sicak kul yagmasidir Blok bir IgnimbiritTarihceIlk kez Marshall 1935 tarafindan genis yayilinin bazi yerlerde kaynaklanmis asidik bilesimli Taupo Turlerini Yeni Zelanda da tanimlamak icin kullanilmistir Kizgin halde akan anlamina gelir Gilbert 1938 bolca pumis volkanik cam ve az litik parcalar iceren tuflerde kaynaklasmanin en onemli ozellik olduguna deginerek ignimbirit yerine kaynaklasmis tuf welded tuff teriminin kullanilmasini onermistir Halen benimsenen kisaltilmis tarife gore ignimbirit pumisce zengin sicak olarak yerlesmis piroklatsik akma tortullari olup Fisher ve Schmincke 1984 Cas ve Wright 1988 pirolastiklerin ozel bir bolumunu temsil ederler PiroklastIk akma tortullarinin gosterebilecegi bazi ozellikler ignimbiritlerde de bulunabilir ornegin patlama biriminin yogun bitki ortusu bulunan yere ilerlemesi ile bilhassa hizli akislarda komurlesme ortaya cikabilir Kaim ignimbirit istifleri genis kalderalardan yayilabilir OzellikleriIgnimbiritler icin kesin ayirici kriterler getirilememis olmakla birlikte uzerinde az ve cok fikir birligi dogmus ozellikler de yok degildir Bu ozellikleri soyle siralayabiliriz Sicak yerlesim piroklastik akma birimleridir Yanal yayilimda yer yer kaynaklasma gozlenebilir Kaynaklasmayi camsi materyal olusturur Kaynaklanmaya neden olan yassilasmis ve uzamis camsi materyale fiamme olusan dokuya ise oteksitik eutaxitie doku denir Kaynaklasmayi camsi materyalin sicakligi bilesimi ucucu gaz miktari depolanma kalinligi litik kirinti icerigi ve soguma suresi etkiler Kaynaklasmada yanal yayilimi daha az olan ignimbirit orneklerine daha sik rastlanmistir Wolf ve Wright 1981 Pumisce zengin olup ince kumdan bloka kadar her boyda pumis taneleri bulundururlar Bu nedenle pumis akmasi da denilir Sparks ve dig 1973 Ignimbiritler sakin laminar akisin urunu olan tum tortul ozellikleri gosterirler Piroklastik turbilanstitler pyroclastic surge ve dokuntu tortullari pumisce zengin olsalar da ignimbirit sayilmazlar Tum bir patlama biriminde ignimbiritleri turbuanstitlerden ayirmada ikisi arasindaki ince taneli seviye onemli bir veridir Ayrica ignimbiritlerde tekce pumis tanelerinde soguma catlaklari bulunur ve bu taneler ekseri pembemsi renklerdedir Walker 1983 Asidik magma urunleridir Ignimbiritler cok az andezilik kayac parcasi ihtiva ederler Eger varsa yogunluk farki sebebiyle istifin en altinda birikmislerdir Kaynakca a b c Frederick K Lutgens Edward J Tarbuck Dennis Tasa Genel Jeoloji Essentials Of Geology Ceviri Editoru Prof Dr Cahit Helvaci 11 basimdan ceviri Jeoloji Muhendisligi s 38 39 42 1991 Marshall P 1935 Acid rocks of Tanpo Rotorua volcanic district Trans R Soc N Z 64 323 375 Gilbert CM 1938 Welded tuff in eastern Califormia Geol Soc Am Bull 49 1829 1862