Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Leblebi, nohutun kavrulmasıyla üretilen bir çeşit kuru yemiştir. En bilinen türleri beyaz leblebi ve sarı leblebidir. Coğrafi olarak ilk leblebi Tavşanlı'da üretilmiştir fakat tescillenen ilk leblebi Çorum leblebisidir. Son dönemlerde farklı çeşitlerde leblebi üretimi de yapılmaktadır.
Tarihçe
İlk defa Şeyh Murat Gazi tarafından 1370-1390'da bulunmuştur. Nohutun ısıtılıp bekletilmesini keşfetmiştir. Evliya Çelebi, 17. yüzyılda leblebinin İstanbul'da yaygın şekilde tüketildiğini ve bu 100 dükkân ve 400 çalışanın olduğunu belirtmektedir. Nohutun ısıtılıp bekletilmesini keşfetmiştir. Leblebi nohutun işlenmesiyle elde edilen bir kuruyemiş türüdür. Nohutun günlerce uğraşı sonucu terbiyesi ile, özel fırınlarda kavrulmasıyla elde edilir. Bu işlem şu aşamalardan geçer: Nohut 3 ayrı günde 3 kez tavlama işlemine yani ısıtılma işlemine tabi tutulur. 3. tavlamadan sonra bir alana serilerek dinlenmeye bırakılır. Bu yaklaşık 15 günlük bir süreyi kapsar. Leblebi yapılacağı günün akşamı ıslatılarak kabarması sağlanır. Ertesi gün leblebi yapılacağı tavada önce ısıtılır, sonra "mafrak" denilen aletle hafifçe bastırılarak kabuklarının çıkarılması sağlanır. Bu işlem sırasında nohutların bir kısmı ikiye bölünür. Bu ikiye ayrılanlar elekle bütünlerden ayrılır. Bölünenlere "kırık leblebi" de denir. Bunlardan daha çok leblebi unu yapmak için yararlanılır. Bütün olan leblebiler değişik şekillerde satışa sunulur. Bir kez daha kavrulma işlemine tabi tutulmaları sonrasında sarı üstüne siyah benekli görünüm kazanır. Buna "çifte kavrulmuş leblebi" denir. Taze leblebinin iki parmak arasında sıkıldığında un gibi ufalanması gerekir. 40 çeşit leblebi bulunmaktadır. Başlıca Leblebi çeşitleri, Kavrulmuş, şekerli, beyaz, çıtır, tuzlu, acılı, ballı, haşhaşlı, susamlı, çikolatalı, vanilyalı, karanfilli, soslu, kahveli, muzlu, portakal aromalı, vişne aromalı, hindistan cevizli çeşitleri İlimizin her köşesinde mağaza ve dükkanlarda satışa sunulmaktadır.
İşlenmesi
Leblebi nohutun işlenmesiyle elde edilen bir kuruyemiş türüdür. Nohutun günlerce uğraşı sonucu terbiyesi ile, özel fırınlarda kavrulmasıyla elde edilir. Bu işlem şu aşamalardan geçer: Nohut 3 ayrı günde 3 kez tavlama işlemine yani ısıtılma işlemine tabi tutulur. 3. tavlamadan sonra bir alana serilerek dinlenmeye bırakılır. Bu yaklaşık 15 günlük bir süreyi kapsar. Leblebi yapılacağı günün akşamı ıslatılarak kabarması sağlanır. Ertesi gün leblebi yapılacağı tavada önce ısıtılır, sonra "mafrak" denilen aletle hafifçe bastırılarak kabuklarının çıkarılması sağlanır. Bu işlem sırasında nohutların bir kısmı ikiye bölünür. Bu ikiye ayrılanlar elekle bütünlerden ayrılır.
Bölünenlere "kırık leblebi" de denir. Bunlardan daha çok leblebi unu yapmak için yararlanılır. Bütün olan leblebiler değişik şekillerde satışa sunulur. Bir kez daha kavrulma işlemine tabi tutulmaları sonrasında sarı üstüne siyah benekli görünüm kazanır. Buna "çifte kavrulmuş leblebi" denir. Ayrıca çikolatalı leblebi, beyaz leblebi, karanfilli leblebi, biberli leblebi, şekerli leblebi ve sakız leblebi gibi 40 civarı değişik türleri mevcuttur.
Üretimi
Leblebi üretimde kırmızı ve iri nohutlar kullanılır. Çorum yöresinde üretilen nohutlar daha çok sarı leblebiye dönüştürülürken, Ege bölgesinde yetiştirilen nohutlar daha çok beyaz leblebiye (sakız leblebisi) dönüştürülür.
Türkiye leblebi üretiminin yaklaşık yüzde 80'ini Denizli'nin Serinhisar ilçesi karşılamaktadır.
Leblebi üretimde geçmişte ya da günümüzde söz sahibi olan yerleşim yerleri;
| İller
| İlçeler
|
Yörelere göre çeşitleri
Çorum Leblebisi
Çorum Leblebisi 10.12.2002 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Tavşanlı Leblebisi
Tavşanlı Leblebisi 06.09.2004 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Denizli Leblebisi
Denizli Leblebisi 25.05.2010 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Ağın Leblebisi
Ağın Leblebisi 05.12.2017 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Kula Leblebisi
Kula Leblebisi 21.06.2019 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Sandıklı Leblebisi
Sandıklı Leblebisi 20.10.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Seydişehir Leblebisi
Seydişehir Leblebisi 21.07.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Tüketimi
Kuru yemiş olarak bütün şekilde tüketimini yanında ayrıca leblebi toz haline getirilip halk dilinde kavut denilen şekilde de yenilebilir.
Kültür
Leblebinin Türk kültüründeki ve Türkçedeki etkileri;
- "Leb demeden leblebiyi anlamak" şeklindeki atasözü.
- "Demir leblebi (Başa çıkılması güç kimse)" deyişi.
Kaynakça
- ^ . Kültür Portalı. 9 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ . Ensonhaber.com. 9 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ "Leblebi üreticileri salgın döneminde artan talep nedeniyle tam kapasite çalışıyor". www.aa.com.tr. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023.
- ^ "Çorum Leblebisi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2023.
- ^ "Tavşanlı Leblebisi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2023.
- ^ "Denizli Leblebisi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2023.
- ^ "Ağın Leblebisi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2023.
- ^ "Kula Leblebisi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2023.
- ^ "Sandıklı Leblebisi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2023.
- ^ "Seydişehir Leblebisi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2023.
- ^ http://www.anlambilim.net/demir-leblebi-nedir-17240.htm[], Demir leblebi nedir
Dış bağlantılar
- Türkiye'de Leblebi Üretimi ve Ticareti (2010), Y.Doc. Vedat Çalışkan ve Yasemin Gemici
- Leblebi Sektör Araştırması (2006), Tuba Kobaş
 | Türk mutfağı ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Leblebi nohutun kavrulmasiyla uretilen bir cesit kuru yemistir En bilinen turleri beyaz leblebi ve sari leblebidir Cografi olarak ilk leblebi Tavsanli da uretilmistir fakat tescillenen ilk leblebi Corum leblebisidir Son donemlerde farkli cesitlerde leblebi uretimi de yapilmaktadir LeblebiTarihceIlk defa Seyh Murat Gazi tarafindan 1370 1390 da bulunmustur Nohutun isitilip bekletilmesini kesfetmistir Evliya Celebi 17 yuzyilda leblebinin Istanbul da yaygin sekilde tuketildigini ve bu 100 dukkan ve 400 calisanin oldugunu belirtmektedir Nohutun isitilip bekletilmesini kesfetmistir Leblebi nohutun islenmesiyle elde edilen bir kuruyemis turudur Nohutun gunlerce ugrasi sonucu terbiyesi ile ozel firinlarda kavrulmasiyla elde edilir Bu islem su asamalardan gecer Nohut 3 ayri gunde 3 kez tavlama islemine yani isitilma islemine tabi tutulur 3 tavlamadan sonra bir alana serilerek dinlenmeye birakilir Bu yaklasik 15 gunluk bir sureyi kapsar Leblebi yapilacagi gunun aksami islatilarak kabarmasi saglanir Ertesi gun leblebi yapilacagi tavada once isitilir sonra mafrak denilen aletle hafifce bastirilarak kabuklarinin cikarilmasi saglanir Bu islem sirasinda nohutlarin bir kismi ikiye bolunur Bu ikiye ayrilanlar elekle butunlerden ayrilir Bolunenlere kirik leblebi de denir Bunlardan daha cok leblebi unu yapmak icin yararlanilir Butun olan leblebiler degisik sekillerde satisa sunulur Bir kez daha kavrulma islemine tabi tutulmalari sonrasinda sari ustune siyah benekli gorunum kazanir Buna cifte kavrulmus leblebi denir Taze leblebinin iki parmak arasinda sikildiginda un gibi ufalanmasi gerekir 40 cesit leblebi bulunmaktadir Baslica Leblebi cesitleri Kavrulmus sekerli beyaz citir tuzlu acili balli hashasli susamli cikolatali vanilyali karanfilli soslu kahveli muzlu portakal aromali visne aromali hindistan cevizli cesitleri Ilimizin her kosesinde magaza ve dukkanlarda satisa sunulmaktadir IslenmesiLeblebi nohutun islenmesiyle elde edilen bir kuruyemis turudur Nohutun gunlerce ugrasi sonucu terbiyesi ile ozel firinlarda kavrulmasiyla elde edilir Bu islem su asamalardan gecer Nohut 3 ayri gunde 3 kez tavlama islemine yani isitilma islemine tabi tutulur 3 tavlamadan sonra bir alana serilerek dinlenmeye birakilir Bu yaklasik 15 gunluk bir sureyi kapsar Leblebi yapilacagi gunun aksami islatilarak kabarmasi saglanir Ertesi gun leblebi yapilacagi tavada once isitilir sonra mafrak denilen aletle hafifce bastirilarak kabuklarinin cikarilmasi saglanir Bu islem sirasinda nohutlarin bir kismi ikiye bolunur Bu ikiye ayrilanlar elekle butunlerden ayrilir Bolunenlere kirik leblebi de denir Bunlardan daha cok leblebi unu yapmak icin yararlanilir Butun olan leblebiler degisik sekillerde satisa sunulur Bir kez daha kavrulma islemine tabi tutulmalari sonrasinda sari ustune siyah benekli gorunum kazanir Buna cifte kavrulmus leblebi denir Ayrica cikolatali leblebi beyaz leblebi karanfilli leblebi biberli leblebi sekerli leblebi ve sakiz leblebi gibi 40 civari degisik turleri mevcuttur UretimiLeblebi uretimde kirmizi ve iri nohutlar kullanilir Corum yoresinde uretilen nohutlar daha cok sari leblebiye donusturulurken Ege bolgesinde yetistirilen nohutlar daha cok beyaz leblebiye sakiz leblebisi donusturulur Turkiye leblebi uretiminin yaklasik yuzde 80 ini Denizli nin Serinhisar ilcesi karsilamaktadir Leblebi uretimde gecmiste ya da gunumuzde soz sahibi olan yerlesim yerleri Iller Corum Kutahya Amasya Denizli Erzincan Kayseri Kirsehir Mardin Tokat Ilceler Elmali Gudul Havran Kula Menemen Sandikli Serinhisar Seydisehir Soma Tavsanli Zile Sungurlu AginYorelere gore cesitleriCorum Leblebisi Corum Leblebisi 10 12 2002 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Tavsanli Leblebisi Tavsanli Leblebisi 06 09 2004 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Denizli Leblebisi Denizli Leblebisi 25 05 2010 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Agin Leblebisi Agin Leblebisi 05 12 2017 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Kula Leblebisi Kula Leblebisi 21 06 2019 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Sandikli Leblebisi Sandikli Leblebisi 20 10 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Seydisehir Leblebisi Seydisehir Leblebisi 21 07 2023 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir TuketimiKuru yemis olarak butun sekilde tuketimini yaninda ayrica leblebi toz haline getirilip halk dilinde kavut denilen sekilde de yenilebilir KulturLeblebinin Turk kulturundeki ve Turkcedeki etkileri Leb demeden leblebiyi anlamak seklindeki atasozu Demir leblebi Basa cikilmasi guc kimse deyisi Kaynakca Kultur Portali 9 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 Ensonhaber com 9 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 Leblebi ureticileri salgin doneminde artan talep nedeniyle tam kapasite calisiyor www aa com tr 14 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2023 Corum Leblebisi Turk Patent ve Marka Kurumu 14 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2023 Tavsanli Leblebisi Turk Patent ve Marka Kurumu 14 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2023 Denizli Leblebisi Turk Patent ve Marka Kurumu 14 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2023 Agin Leblebisi Turk Patent ve Marka Kurumu 14 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2023 Kula Leblebisi Turk Patent ve Marka Kurumu 14 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2023 Sandikli Leblebisi Turk Patent ve Marka Kurumu 14 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2023 Seydisehir Leblebisi Turk Patent ve Marka Kurumu 14 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2023 http www anlambilim net demir leblebi nedir 17240 htm olu kirik baglanti Demir leblebi nedirDis baglantilarTurkiye de Leblebi Uretimi ve Ticareti 2010 Y Doc Vedat Caliskan ve Yasemin Gemici Leblebi Sektor Arastirmasi 2006 Tuba KobasTurk mutfagi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz