Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Makigiller (Lemuridae), makimsiler (Lemuriformes/Lemuroidea) grubunun en çok tanınan primat familyası. Tüm makimsiler gibi sadece Madagaskar'da bulunurlar. Eskiden bu familya'ya koyulan kedi makisigiller ve artık ayrı familyalara ayrılmaktalar. Böylece makigiller familyası artık 20 yaşayan ve 2 soyu tükenmiş türden oluşur.
| Makigiller | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Halka kuyruklu maki (Lemur catta) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tip cins | |||||||||||||||
| Lemur | |||||||||||||||
| Türler | |||||||||||||||
| Metne bakınız. | |||||||||||||||
Köken bilimi
Bilimsel adları, Latince lemures sözcüğünden gelir ve gecenin ruhu ya da hayalet anlamına gelir. Bu isim, iri ve parlak gözleri ile tuhaf çığlıkları nedeniyle verilmiştir.
Özellikleri
Familyanın yaşayan türleri 24 – 57 cm uzunluğa (kuyruk 32 – 65 cm) ve 0,7 - 4 Kg ağırlığa ulaşırlar. Soyu tükenen cinsi daha da büyüktü. Postları yumuşak, yünlü, çoğu gri, kahverengi ve siyahımsı varyasyonlarda olur. Vücut zayıf, bacaklar incedir. Arka bacakları ön bacaklarından uzundur. Tüm nemli burunlu maymunlarda olduğu gibi ikinci ayak parmağı tırnaksız, temizlik parmağı olarak evrimselleşmiştir. Diğer parmaklarının hepsinde tırnakları olur.
Yayılım
Tüm makimsiler gibi makigiller de Madagaskar adasında yaşar. Mongoz makisi ile kahverengi maki insanlar tarafından Komor adalarına da salınmıştır. Hem adanın batısında bulunan kuru ormanlarda hem de doğudaki tropik ormanlarda yaşarlar. Adanın ormansız, dağlık merkezinde rastlanılmazlar.
Yaşam şekli
Bu maymun familyası ağaçta yaşamayı tercih eder. Sadece Halka kuyruklu maki (Lemur catta) (ve büyük ihtimalle soyu tükenmiş Pachylemur cinsi) yerde de yaşar. Ağaçlarda dört ayak üstünde tırmanıp atlayarak ilerlerler. Çoğu diğer makimsilerden farklı olarak sırf gece aktif değil, daha çok gündüz aktif olurlar veya belli bir gece gündüz ritimleri olmaz.
Gruplar içinde yaşar ve farklı sesler ile anlaşırlar. Kata türünde 30 ayrı anlamlı ses şekilleri tespit edilmiştir.
Beslenme
Makigiller ağırlıklı olarak otoburdur; meyve ve yaprak ile beslenirler. Bambu makileri bambu ile beslenir. Bazı türler farklı derecede bir miktar etçil de beslenir; böcek, örümcek, kırkayak veya küçük omurgalılar yerler.
Üreme
Familyanın çoğu türlerinde dişilerin bir çift memesi olur ve tek bir yavru doğurur, ancak üç çift memesi olan vari cinsi (Varecia) ikiz veya üçüz doğurur. Varilerde gebelik 90 - 100 gün, diğerlerinde ise 125 - 150 gün sürer. Makiler annelerinin tüylerine tutunacak kadar büyümeden önce, anneleri onları ağızlarında taşır veya yapraklardan yaptığı bir yuvaya bırakır. Birkaç ay sonra anne sütü keser ve yavrular 2 - 4 yıl içinde ergenleşir. Makiler yaklaşık 18 sene yaşayabilirler.
Tehdit
Makigiller familyasının neredeyse her türü soyu tükenmekte olan hayvanlar listesinde yer alır. Bunun nedenleri ormanların yok edilmesi ve avlanılmalarıdır.
Sınıflandırma
Makigiller 5 yaşayan makimsi (Lemuriformes) familyasından biridir. Familya 6 cinse ve 20 türe bölünür:
- Cins Lemur
- Halka kuyruklu maki (Lemur catta)
- Cins
- Kahverengi maki (Eulemur fulvus)
- (Eulemur sanfordi)
- (Eulemur albifrons)
- (Eulemur rufus)
- (Eulemur rufifrons)
- (Eulemur collaris)
- (Eulemur cinereiceps)
- (Eulemur macaco)
- (Eulemur flavifrons)
- (Eulemur coronatus)
- (Eulemur rubriventer)
- (Eulemur mongoz)
- Cins
- (Varecia variegata)
- Kızıl yakalı maki (Varecia rubra)
- Cins
- (Hapalemur griseus)
- (Hapalemur gilberti)
- (Hapalemur meridionalis)
- (Hapalemur occidentalis)
- Alaotra bambu makisi (Hapalemur alaotrensis)
- (Hapalemur aureus)
- Cins
- (Prolemur simus)
- Cins
Kaynakça
- ^ "Lemuridae". paleobiodb.org. Erişim tarihi: 2021-07-30.
Kitaplar
- Thomas Geissmann: Vergleichende Primatologie. Springer, Berlin 2003, .
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. 6. Auflage. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999, .
- Russell A. Mittermeier u. a.: Lemur Diversity in Madagascar. In: International Journal of Primatology. 29, Nr. 6, 2008, DOI:10.1007/s10764-008-9317-y, S. 1607–1656.
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Lemuridae ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur![image]()
Vikitür'de Lemuridae ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.}
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Makigiller Lemuridae makimsiler Lemuriformes Lemuroidea grubunun en cok taninan primat familyasi Tum makimsiler gibi sadece Madagaskar da bulunurlar Eskiden bu familya ya koyulan kedi makisigiller ve artik ayri familyalara ayrilmaktalar Boylece makigiller familyasi artik 20 yasayan ve 2 soyu tukenmis turden olusur MakigillerHalka kuyruklu maki Lemur catta Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim PrimatesAlt takim StrepsirrhiniUst familya LemuroideaFamilya Lemuridae Gray 1821Tip cinsLemurLinnaeus 1758TurlerMetne bakiniz Alaotra bambu makisi Hapalemur aloutrensis Koken bilimiBilimsel adlari Latince lemures sozcugunden gelir ve gecenin ruhu ya da hayalet anlamina gelir Bu isim iri ve parlak gozleri ile tuhaf cigliklari nedeniyle verilmistir OzellikleriKirmizi yakali maki Varecia rubra Familyanin yasayan turleri 24 57 cm uzunluga kuyruk 32 65 cm ve 0 7 4 Kg agirliga ulasirlar Soyu tukenen cinsi daha da buyuktu Postlari yumusak yunlu cogu gri kahverengi ve siyahimsi varyasyonlarda olur Vucut zayif bacaklar incedir Arka bacaklari on bacaklarindan uzundur Tum nemli burunlu maymunlarda oldugu gibi ikinci ayak parmagi tirnaksiz temizlik parmagi olarak evrimsellesmistir Diger parmaklarinin hepsinde tirnaklari olur YayilimTum makimsiler gibi makigiller de Madagaskar adasinda yasar Mongoz makisi ile kahverengi maki insanlar tarafindan Komor adalarina da salinmistir Hem adanin batisinda bulunan kuru ormanlarda hem de dogudaki tropik ormanlarda yasarlar Adanin ormansiz daglik merkezinde rastlanilmazlar Yasam sekliBu maymun familyasi agacta yasamayi tercih eder Sadece Halka kuyruklu maki Lemur catta ve buyuk ihtimalle soyu tukenmis Pachylemur cinsi yerde de yasar Agaclarda dort ayak ustunde tirmanip atlayarak ilerlerler Cogu diger makimsilerden farkli olarak sirf gece aktif degil daha cok gunduz aktif olurlar veya belli bir gece gunduz ritimleri olmaz Gruplar icinde yasar ve farkli sesler ile anlasirlar Kata turunde 30 ayri anlamli ses sekilleri tespit edilmistir BeslenmeMakigiller agirlikli olarak otoburdur meyve ve yaprak ile beslenirler Bambu makileri bambu ile beslenir Bazi turler farkli derecede bir miktar etcil de beslenir bocek orumcek kirkayak veya kucuk omurgalilar yerler UremeFamilyanin cogu turlerinde disilerin bir cift memesi olur ve tek bir yavru dogurur ancak uc cift memesi olan vari cinsi Varecia ikiz veya ucuz dogurur Varilerde gebelik 90 100 gun digerlerinde ise 125 150 gun surer Makiler annelerinin tuylerine tutunacak kadar buyumeden once anneleri onlari agizlarinda tasir veya yapraklardan yaptigi bir yuvaya birakir Birkac ay sonra anne sutu keser ve yavrular 2 4 yil icinde ergenlesir Makiler yaklasik 18 sene yasayabilirler TehditMakigiller familyasinin neredeyse her turu soyu tukenmekte olan hayvanlar listesinde yer alir Bunun nedenleri ormanlarin yok edilmesi ve avlanilmalaridir SiniflandirmaMakigiller 5 yasayan makimsi Lemuriformes familyasindan biridir Familya 6 cinse ve 20 ture bolunur Cins Lemur Halka kuyruklu maki Lemur catta Cins Kahverengi maki Eulemur fulvus Eulemur sanfordi Eulemur albifrons Eulemur rufus Eulemur rufifrons Eulemur collaris Eulemur cinereiceps Eulemur macaco Eulemur flavifrons Eulemur coronatus Eulemur rubriventer Eulemur mongoz Cins Varecia variegata Kizil yakali maki Varecia rubra Cins Hapalemur griseus Hapalemur gilberti Hapalemur meridionalis Hapalemur occidentalis Alaotra bambu makisi Hapalemur alaotrensis Hapalemur aureus Cins Prolemur simus CinsKaynakca Lemuridae paleobiodb org Erisim tarihi 2021 07 30 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link KitaplarThomas Geissmann Vergleichende Primatologie Springer Berlin 2003 ISBN 3 540 43645 6 Ronald M Nowak Walker s Mammals of the World 6 Auflage Johns Hopkins University Press Baltimore 1999 ISBN 0 8018 5789 9 Russell A Mittermeier u a Lemur Diversity in Madagascar In International Journal of Primatology 29 Nr 6 2008 DOI 10 1007 s10764 008 9317 y S 1607 1656 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Lemuridae ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Lemuridae ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur