Lepidium meyenii (maca, maca turpu, maka turpu), Brassicaceae (turpgiller) familyasındandır, turplarla akrabadır. Yıllık veya iki yıllık otsu bir bitkidir. (Bazı kaynaklar Peru ve Bolivya'daki And dağları'nın yükseklerinde 2.200-4000 metreyi bulan doğal rakımlarda olarak yetişen çok yıllık bir bitki olarak değerlendirmektedir.) Soğuk ve fakir tarım topraklarında iyi şekilde yetişmektedir. Ancak ılık bölgeler ve And dağları dışında seralarda da belli zorluklara karşın yetiştirilmektedir. Genel olarak etli hipokotil kazık kökü için genelde yetiştirilmekle bu kök diğer turp türleri gibi sebze olarak kullanılabilir veya tıbbi bitki olarak kullanılır. Ortalama 8-10 ayda bitki hasat edilecek olgunluğa erişir. Maca kökleri altın veya krem, kırmızı, mor, mavi, siyah veya yeşil renkte olabilir. Krem şeklindeki kökü olan türü tatlı bir türdür, siyah türü biraz acımsı bir tada sahip olup dayanıklılık enerji için kullanılmaktadır, kırmızı türünün ise fareler üzerinde yapılan deneylerde prostata iyi geldiği, prostatı küçülttüğü tespit edilmiştir.
Lepidium meyenii | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||
Lepidium meyenii Walp., Nov. Actorum Acad. Caes. Leop.-Carol. Nat. Cur. 19(Suppl. 1): 249 (1843). |
İçeriği
Maca kökü; karbonhidrat, protein, fiber ve esansiyel mineraller (özellikle selenyum, kalsiyum magnezyum ve demir) açısından zengindir. Ayrıca linolenik asit, palmitik asit, oleik asit, steroller ve polisakkaritler içerir. Maca'nın 19 kadar amino asit, potasyum, kalsium, çinko, selenyum, demir, iyot, bakır ve magnezyum içerdiği saptanmıştır.
Kullanımı
Latin Amerika'nın birçok yerinde ise, içerik bakımından aynı olmamasına rağmen, “Peru Ginseng” diye anılmakta ve tıpkı ginseng gibi enerji seviyesini yükseltmek, daha güçlü ve dayanıklı olmak, yorgunluk ve halsizliği azaltmak veya gidermek ve cinsel güç için değişik kombinasyonları birçok kişi tarafından kullanılmaktadır. Maca p-methoxybenzyl isothiocyanate adlı bir kimyasal içermekle bu kimyasalın kısa sürede afrodizyak etkisi yaratabileceği tespit edilmiştir.
Kökleri Peru'da ekmek yapımında un olarak kökleri kullanıldığı gibi süt yulaf lapası vs. ile karıştırılıp içecek ve tonik olarak kullanılmaktadır. Ayrıca kökler mayalandırılıp az alkollü birada yapılmaktadır.
Faydaları ve kullanım alanları
Aşırı yorgunluk, bitkinlik ve halsizlik hissine karşı enerji seviyesini yükselterek yardımcı olur.
Fiziksel ve duygusal (zihinsel) dinginlik hissi verir.
Kuvvet verici, dayanıklılık ve atletik performansı arrtırıcı etkisi vardır.
Strese karşı fiziksel ve zihinsel olarak adaptasyon sağlanmasına yardımcı bir adaptojendir.
Hem erkek hem de kadınlarda libido, cinsel istek ve arzuyu arttırıcı etkisi vardır.
Vajinal kuruluk ve menopoz semptomlarına karşı yardımcı olur.
Kadınlarda cinsel uyarıcı ve vajinal ıslanmaya yardımcı etkisi vardır.
Erkeklerde cinsel iktidarsızlık ve sertleşme problemlerine yardımcı olabilir.
Her iki cinste de doğal hormon dengeleyici etkisi vardır.
Kaynakça
- ^ a b . 23 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2012.
- ^ Gonzales GF, Miranda S, Nieto J; ve diğerleri. (2005). "Red maca (Lepidium meyenii) reduced prostate size in rats". Reprod Biol Endocrinol. 3 (1). s. 5. doi:10.1186/1477-7827-3-5. (PMC) 548136 $2. (PMID) 15661081.
- ^ Skyfield Tropical: Free Online Botanical Encyclopedia "http://www.skyfieldtropical.com/encyclopedia/maca/ 29 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." Maca (lepidium peruvianum): Botanical Characteristics
- ^ Piacente, Sonia (2002). "Investigation of the Tuber Constituents of Maca (Lepidium meyenii Walp.)". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 50 (20). ss. 5621-5625. doi:10.1021/jf020280x. (PMID) 12236688.
- ^ Zhao J, Muhammad I, Dunbar DC, Mustafa J, Khan IA (Şubat 2005). "New alkamides from maca (Lepidium meyenii)". J. Agric. Food Chem. 53 (3). ss. 690-3. doi:10.1021/jf048529t. (PMID) 15686421.
- ^ Taylor LG (2005). The healing power of rainforest herbs: a guide to understanding and using herbal medicinals. Garden City Park, NY: Square One Publishers. ISBN .
Dış bağlantılar
- What is Maca Used for Today? at NYU Medical Center 7 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The Truth About Maca9 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Lepidium meyenii (Maca): a plant from the highlands of Peru--from tradition to science. 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Vikitür'de Lepidium meyenii ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
- Wikimedia Commons'ta Lepidium meyenii ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lepidium meyenii maca maca turpu maka turpu Brassicaceae turpgiller familyasindandir turplarla akrabadir Yillik veya iki yillik otsu bir bitkidir Bazi kaynaklar Peru ve Bolivya daki And daglari nin yukseklerinde 2 200 4000 metreyi bulan dogal rakimlarda olarak yetisen cok yillik bir bitki olarak degerlendirmektedir Soguk ve fakir tarim topraklarinda iyi sekilde yetismektedir Ancak ilik bolgeler ve And daglari disinda seralarda da belli zorluklara karsin yetistirilmektedir Genel olarak etli hipokotil kazik koku icin genelde yetistirilmekle bu kok diger turp turleri gibi sebze olarak kullanilabilir veya tibbi bitki olarak kullanilir Ortalama 8 10 ayda bitki hasat edilecek olgunluga erisir Maca kokleri altin veya krem kirmizi mor mavi siyah veya yesil renkte olabilir Krem seklindeki koku olan turu tatli bir turdur siyah turu biraz acimsi bir tada sahip olup dayaniklilik enerji icin kullanilmaktadir kirmizi turunun ise fareler uzerinde yapilan deneylerde prostata iyi geldigi prostati kuculttugu tespit edilmistir Lepidium meyeniiBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim BrassicalesFamilya BrassicaceaeCins LepidiumTur L meyeniiIkili adlandirmaLepidium meyeniiWalp Nov Actorum Acad Caes Leop Carol Nat Cur 19 Suppl 1 249 1843 IcerigiMaca koku karbonhidrat protein fiber ve esansiyel mineraller ozellikle selenyum kalsiyum magnezyum ve demir acisindan zengindir Ayrica linolenik asit palmitik asit oleik asit steroller ve polisakkaritler icerir Maca nin 19 kadar amino asit potasyum kalsium cinko selenyum demir iyot bakir ve magnezyum icerdigi saptanmistir KullanimiLatin Amerika nin bircok yerinde ise icerik bakimindan ayni olmamasina ragmen Peru Ginseng diye anilmakta ve tipki ginseng gibi enerji seviyesini yukseltmek daha guclu ve dayanikli olmak yorgunluk ve halsizligi azaltmak veya gidermek ve cinsel guc icin degisik kombinasyonlari bircok kisi tarafindan kullanilmaktadir Maca p methoxybenzyl isothiocyanate adli bir kimyasal icermekle bu kimyasalin kisa surede afrodizyak etkisi yaratabilecegi tespit edilmistir 1R 3S 1 methyltetrahidro karboline 3 karbokslik asit Kokleri Peru da ekmek yapiminda un olarak kokleri kullanildigi gibi sut yulaf lapasi vs ile karistirilip icecek ve tonik olarak kullanilmaktadir Ayrica kokler mayalandirilip az alkollu birada yapilmaktadir Faydalari ve kullanim alanlariAsiri yorgunluk bitkinlik ve halsizlik hissine karsi enerji seviyesini yukselterek yardimci olur Fiziksel ve duygusal zihinsel dinginlik hissi verir Kuvvet verici dayaniklilik ve atletik performansi arrtirici etkisi vardir Strese karsi fiziksel ve zihinsel olarak adaptasyon saglanmasina yardimci bir adaptojendir Hem erkek hem de kadinlarda libido cinsel istek ve arzuyu arttirici etkisi vardir Vajinal kuruluk ve menopoz semptomlarina karsi yardimci olur Kadinlarda cinsel uyarici ve vajinal islanmaya yardimci etkisi vardir Erkeklerde cinsel iktidarsizlik ve sertlesme problemlerine yardimci olabilir Her iki cinste de dogal hormon dengeleyici etkisi vardir Kaynakca a b 23 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2012 Gonzales GF Miranda S Nieto J ve digerleri 2005 Red maca Lepidium meyenii reduced prostate size in rats Reprod Biol Endocrinol 3 1 s 5 doi 10 1186 1477 7827 3 5 PMC 548136 2 PMID 15661081 KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Skyfield Tropical Free Online Botanical Encyclopedia http www skyfieldtropical com encyclopedia maca 29 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Maca lepidium peruvianum Botanical Characteristics Piacente Sonia 2002 Investigation of the Tuber Constituents of Maca Lepidium meyenii Walp Journal of Agricultural and Food Chemistry 50 20 ss 5621 5625 doi 10 1021 jf020280x PMID 12236688 Zhao J Muhammad I Dunbar DC Mustafa J Khan IA Subat 2005 New alkamides from maca Lepidium meyenii J Agric Food Chem 53 3 ss 690 3 doi 10 1021 jf048529t PMID 15686421 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Taylor LG 2005 The healing power of rainforest herbs a guide to understanding and using herbal medicinals Garden City Park NY Square One Publishers ISBN 0 7570 0144 0 Dis baglantilarWhat is Maca Used for Today at NYU Medical Center 7 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Truth About Maca9 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lepidium meyenii Maca a plant from the highlands of Peru from tradition to science 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vikitur de Lepidium meyenii ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Lepidium meyenii ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur