Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Liber Historiae Francorum (Frankların Tarihi Kitabı), yaklaşık 727 yılında tamamlandığı düşünülen anonim bir Frank kaynağıdır. Frankların kökenlerinden başlayıp anlatısını sekizinci yüzyılın ikinci çeyreğine kadar devam ettiren bu kaynak, erken dönem Frank literatürünün en önemli eserlerinden bir tanesidir. Anonim yazar, metnin ilk bölümlerinde Frankların kökenlerinden bahsederken onların Troia kökenli olduklarına dair bir anlatı sunar. Buna ek olarak kaynağın son bölümlerinde Merovenj Hanedanı'nı tasfiye edip Frank Krallığı'nın (Regnum Francorum) başına geçen Karolenj Hanedanı'nın yönetime geçmeden önceki ilk dönemlerine dair de son derece orijinal bilgiler sunulur. Liber Historiae Francorum, 2023 yılında tarafından "Liber Historiae Francorum (Frankların Tarihi)" başlığıyla Türkçeye tercüme edilmiştir.
Metnin kaleme alındığı yer ve yıl
Bu kaynağın kaleme alındığı yer için farklı görüşler mevcuttur. Bunlar arasında özellikle Rouen,Paris ve Soissons şehirleri öne çıkmaktadır. Sunulan bu önerilerin hepsi, anonim yazarın metin içerisindeki atıflarından yapılan bazı çıkarımlara dayanmaktadır. Metin üzerine önemli çalışmaları bulunan Richard A. Gerberding'e göre Soissons şehri kaynağın kaleme alındığı yer için en önemli adaydır. Hatta kendisi, kaynağın spesifik olarak Soissons'daki 'nda kaleme alınmış olabileceğini belirtir.
Eserin hangi yılda tamamlandığına dair ise elimizdeki yegane kanıt, yazarın son cümlesidir:
"Franklar, Genç Dagobertus’un [III. Dagobertus] oğlu olan ve Chelles Manastırı’nda yetişen Theudericus’u [IV. Theudericus] kral yaptılar; o şu an krallığının altıncı yılındadır."
Görüldüğü üzere anonim yazar, 721-727 yılları arasında yönetimde bulunan IV. Theudericus'un "altıncı yılına" atıta bulunur. Bu da 727 yılına işaret eder. Ancak eserin bir diğer versiyonu olarak anılan B versiyonunda aynı cümlede Theudericus için "o hâlâ krallığın başındadır" atfında bulunulur. Yani B versiyonunda sunulan cümleden 727 yılını çıkarmak zordur. Ancak tartışmalı da olsa literatürde metnin yaklaşık 727 yılında tamamlanmış olduğu düşünülmektedir.
İçerik özeti
Liber Historiae Francorum, anlatısının ilk bölümünü Frankların kökenine ayırmıştır. Bu anlatıda yazar, Frankların Troia kökenli olduğunu vurgulamaktadır. Sonrasında ise 727 yılına değin süregelen olaylar hakkında bilgiler sunulur.
Frankların Troia kökeni
Sunulan bilgilere göre Greklere karşı direnmek için kendisini Ilium/Ilion (Troia) kentine kapan Aeneas, daha fazla direniş gösteremeyince İtalya'ya kaçar. Diğer Troialı yöneticilerden olan Priamos ve Antenor da beraberlerindeki ordu ile birlikte Pannonia'ya değin ilerleyip orada Sicambria isimli bir şehir kurarlar. Burada Romalılara yardım ederek Alanları mağlup ederler ve bunun üzerine Roma İmparatoru Valentinianus (burada bahsedilen imparatorun kaçıncı "Valentinianus" olduğu tartışmalıdır) onlara "Franci" adını verir. Sonraki süreçte vergi ile alakalı iki taraf arasında çıkan anlaşmazlık büyür ve gerçekleşen muharebede iki taraf da büyük kayıplar verir. Bunun adından Troialılar/Franklar Priamus'un oğlu Marchomiris ve Antenor'un oğlu Sunno önderliğinde Sicambria'dan ayrılırlar. İlerleyen süreçte Marchomiris'in oğlu Faramundus'u uzun saçlı kralları yaparlar. Faramundus'tan sonra halkın başına oğlu Chlodio, ondan sonra Merovenjlerin isimlerini aldıkları söylenen Merovechus, Merovechus'tan sonra ise Childericus geçer. Childericus da ünlü Frank kralı I. Clovis'in babasıdır.
Görüldüğü üzere kaynakta Merovenj Hanedanı ile Troialılar arasında kesin bir bağ kurulur. Bu anlatının bir başka versiyonu, yedinci yüzyılda tamamlandığı düşünülen ve bir diğer önemli Frank kaynağı olan 'nde bulunmaktadır. Yani Liber Historiae Francorum, Frankların Troia kökenli olduğuna dair bilgi veren ilk kaynak değildir. Ayrıca bu iki kaynak arasında Troia kökeni anlatısı özelinde önemli farklılıklar mevcuttur.
Erken Dönem Frank Tarihi ve İlk Karolenjler
Liber Historiae Francorum, Frankların kökenine dair sunduğu anlatının ardından Frankların erken dönemine dair bilgiler sunmaya başlar. Ancak sunulan bu bilgiler, kimi zaman verbatim, kimi zaman da bazı eklemelerde bulunularak ünlü Gallo-Romalı tarihçi Gregorius (Tours piskoposu) tarafından kaleme alınan adlı eserden aktarılmaktadır.
Liber Historia Francorum'u önemli kılan en önemli hususlardan birisi, son bölümlerinde ileride Karolenjler (Karolingi) olarak anılacak olan Pippinlere (Pippinii) dair sunduğu bilgilerdir. Anonim yazar, bu ailenin I. Pippinus ile birlikte devlet içerisinde kraldan sonra gelen maior domus'luk görevinde bulunmaya başladığını, sonrasında pek çok bölgesel çatışmanın ardından II. Pippinus ve oğlu Charles Martel gibi ailenin diğer temsilcilerinin krallık içerisinde nasıl yükseldiklerine dair değerli bilgiler aktarır. Ayrıca bu bilgiler sunulurken Karolenj döneminde kaleme alınan ve ailenin Merovenjler sonrası meşruluğunu ön plana çıkarmak için propagandist yönelimlerle yazılan eserler gibi değil, göreceli olarak objektif bir üslup kullanılır. Zira Merovenjlerin hala yönetimde olduğu bir dönemde kaleme alınan Liber Historiae Francorum, anlatısında Merovenjleri merkeze almaktadır.
Edisyonlar ve Çeviriler
Edisyonlar
17. yüzyıldan itibaren Liber Historiae Francorum'un çeşitli editörlerce hazırlanmış edisyonlarının bulunduğu görülür. Bu edisyonlarda genellikle Gesta Regum Francorum olarak başlıklandırılmıştır. Metnin en çok kullanılan edisyonu, aynı zamanda eserin literatürde Liber Historiae Francorum olarak anılmasını sağlayan Bruno Krusch'un hazırladığı edisyondur:
Liber Historiae Francorum, ed. Bruno Krusch, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, II, Hannoverae 1888, s. 215-328.
Modern dillerdeki bazı çeviriler
Liber Historiae Francorum'un parça parça tercüme edildiği bazı çalışmalar mevcuttur. Aşağıda yalnızca tam metin çeviriler sunulmuştur:
Bernard S. Bachrach (ed. ve çev.), Liber Historiae Francorum, Kansas: Coronado Press, 1973. (İngilizce)
Herbert Haupt (çev.), Liber Historiae Francorum. Das Buch von der Geschichte der Franken. Quellen zur Geschichte des 7. und 8. Jahrhunderts, ed. Andreas Kusternig, Herbert Haupt, Ausgewählte Quellen zur deutschen Geschichte des Mittelalters 4a, Darmstadt 1982, s. 339-379. (Almanca)
Nathalie Desgrugillers-Billard (çev.), Le Livre de l'histoire des Francs depuis leurs origines jusqu'à l'année 721: Liber Historiae Francorum, Clermont-Ferrand: Éditions Paléo 2007. (Fransızca)
Stéphane Lebecq (çev.), La Geste des Rois des Francs, Paris: Les Belles Lettres 2015. (Fransızca)
Erdinç Ofli (çev.), Liber Historiae Francorum (Frankların Tarihi), İstanbul: Selenge Yayınları 2023. (Türkçe)
Kaynakça
- ^ Liber Historiae Francorum, ed. Bruno Krusch, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, II, Hannoverae 1888, s. 216-217.
- ^ Godfroid Kurth, Études Franques, I, Paris 1919, s. 57-61.
- ^ Richard A. Gerbering, The Rise of the Carolingians and the Liber Historiae Francorum, Oxford: Clarendon Press 1987, s. 147-159.
- ^ Erdinç Ofli (çev.), Liber Historiae Francorum (Frankların Tarihi), İstanbul: Selenge Yayınları 2023, s. 260.
- ^ Ofli 2023, s. 257.
- ^ LHF, 1-6; N. Kıvılcım Yavuz, Transmission and Adaptation of the Trojan Narrative in Frankish History between the Sixth and Tenth Centuries, the University of Leeds, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Leeds 2015, s. 151-169.
- ^ Roger Collins, Die Fredegar-Chroniken, MGH Studien und Texte, 44, Hannover 2007.
- ^ Yavuz 2015, s. 106-147
- ^ Gerberding 1987, s. 31-46.
- ^ Gerberding 1987, s. 92-145.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Liber Historiae Francorum Franklarin Tarihi Kitabi yaklasik 727 yilinda tamamlandigi dusunulen anonim bir Frank kaynagidir Franklarin kokenlerinden baslayip anlatisini sekizinci yuzyilin ikinci ceyregine kadar devam ettiren bu kaynak erken donem Frank literaturunun en onemli eserlerinden bir tanesidir Anonim yazar metnin ilk bolumlerinde Franklarin kokenlerinden bahsederken onlarin Troia kokenli olduklarina dair bir anlati sunar Buna ek olarak kaynagin son bolumlerinde Merovenj Hanedani ni tasfiye edip Frank Kralligi nin Regnum Francorum basina gecen Karolenj Hanedani nin yonetime gecmeden onceki ilk donemlerine dair de son derece orijinal bilgiler sunulur Liber Historiae Francorum 2023 yilinda tarafindan Liber Historiae Francorum Franklarin Tarihi basligiyla Turkceye tercume edilmistir Metnin kaleme alindigi yer ve yilBu kaynagin kaleme alindigi yer icin farkli gorusler mevcuttur Bunlar arasinda ozellikle Rouen Paris ve Soissons sehirleri one cikmaktadir Sunulan bu onerilerin hepsi anonim yazarin metin icerisindeki atiflarindan yapilan bazi cikarimlara dayanmaktadir Metin uzerine onemli calismalari bulunan Richard A Gerberding e gore Soissons sehri kaynagin kaleme alindigi yer icin en onemli adaydir Hatta kendisi kaynagin spesifik olarak Soissons daki nda kaleme alinmis olabilecegini belirtir Eserin hangi yilda tamamlandigina dair ise elimizdeki yegane kanit yazarin son cumlesidir Franklar Genc Dagobertus un III Dagobertus oglu olan ve Chelles Manastiri nda yetisen Theudericus u IV Theudericus kral yaptilar o su an kralliginin altinci yilindadir Goruldugu uzere anonim yazar 721 727 yillari arasinda yonetimde bulunan IV Theudericus un altinci yilina atita bulunur Bu da 727 yilina isaret eder Ancak eserin bir diger versiyonu olarak anilan B versiyonunda ayni cumlede Theudericus icin o hala kralligin basindadir atfinda bulunulur Yani B versiyonunda sunulan cumleden 727 yilini cikarmak zordur Ancak tartismali da olsa literaturde metnin yaklasik 727 yilinda tamamlanmis oldugu dusunulmektedir Icerik ozetiLiber Historiae Francorum anlatisinin ilk bolumunu Franklarin kokenine ayirmistir Bu anlatida yazar Franklarin Troia kokenli oldugunu vurgulamaktadir Sonrasinda ise 727 yilina degin suregelen olaylar hakkinda bilgiler sunulur Franklarin Troia kokeni Sunulan bilgilere gore Greklere karsi direnmek icin kendisini Ilium Ilion Troia kentine kapan Aeneas daha fazla direnis gosteremeyince Italya ya kacar Diger Troiali yoneticilerden olan Priamos ve Antenor da beraberlerindeki ordu ile birlikte Pannonia ya degin ilerleyip orada Sicambria isimli bir sehir kurarlar Burada Romalilara yardim ederek Alanlari maglup ederler ve bunun uzerine Roma Imparatoru Valentinianus burada bahsedilen imparatorun kacinci Valentinianus oldugu tartismalidir onlara Franci adini verir Sonraki surecte vergi ile alakali iki taraf arasinda cikan anlasmazlik buyur ve gerceklesen muharebede iki taraf da buyuk kayiplar verir Bunun adindan Troialilar Franklar Priamus un oglu Marchomiris ve Antenor un oglu Sunno onderliginde Sicambria dan ayrilirlar Ilerleyen surecte Marchomiris in oglu Faramundus u uzun sacli krallari yaparlar Faramundus tan sonra halkin basina oglu Chlodio ondan sonra Merovenjlerin isimlerini aldiklari soylenen Merovechus Merovechus tan sonra ise Childericus gecer Childericus da unlu Frank krali I Clovis in babasidir Goruldugu uzere kaynakta Merovenj Hanedani ile Troialilar arasinda kesin bir bag kurulur Bu anlatinin bir baska versiyonu yedinci yuzyilda tamamlandigi dusunulen ve bir diger onemli Frank kaynagi olan nde bulunmaktadir Yani Liber Historiae Francorum Franklarin Troia kokenli olduguna dair bilgi veren ilk kaynak degildir Ayrica bu iki kaynak arasinda Troia kokeni anlatisi ozelinde onemli farkliliklar mevcuttur Erken Donem Frank Tarihi ve Ilk Karolenjler Liber Historiae Francorum Franklarin kokenine dair sundugu anlatinin ardindan Franklarin erken donemine dair bilgiler sunmaya baslar Ancak sunulan bu bilgiler kimi zaman verbatim kimi zaman da bazi eklemelerde bulunularak unlu Gallo Romali tarihci Gregorius Tours piskoposu tarafindan kaleme alinan adli eserden aktarilmaktadir Liber Historia Francorum u onemli kilan en onemli hususlardan birisi son bolumlerinde ileride Karolenjler Karolingi olarak anilacak olan Pippinlere Pippinii dair sundugu bilgilerdir Anonim yazar bu ailenin I Pippinus ile birlikte devlet icerisinde kraldan sonra gelen maior domus luk gorevinde bulunmaya basladigini sonrasinda pek cok bolgesel catismanin ardindan II Pippinus ve oglu Charles Martel gibi ailenin diger temsilcilerinin krallik icerisinde nasil yukseldiklerine dair degerli bilgiler aktarir Ayrica bu bilgiler sunulurken Karolenj doneminde kaleme alinan ve ailenin Merovenjler sonrasi mesrulugunu on plana cikarmak icin propagandist yonelimlerle yazilan eserler gibi degil goreceli olarak objektif bir uslup kullanilir Zira Merovenjlerin hala yonetimde oldugu bir donemde kaleme alinan Liber Historiae Francorum anlatisinda Merovenjleri merkeze almaktadir Edisyonlar ve CevirilerEdisyonlar 17 yuzyildan itibaren Liber Historiae Francorum un cesitli editorlerce hazirlanmis edisyonlarinin bulundugu gorulur Bu edisyonlarda genellikle Gesta Regum Francorum olarak basliklandirilmistir Metnin en cok kullanilan edisyonu ayni zamanda eserin literaturde Liber Historiae Francorum olarak anilmasini saglayan Bruno Krusch un hazirladigi edisyondur Liber Historiae Francorum ed Bruno Krusch Monumenta Germaniae Historica Scriptores rerum Merovingicarum II Hannoverae 1888 s 215 328 Modern dillerdeki bazi ceviriler Liber Historiae Francorum un parca parca tercume edildigi bazi calismalar mevcuttur Asagida yalnizca tam metin ceviriler sunulmustur Bernard S Bachrach ed ve cev Liber Historiae Francorum Kansas Coronado Press 1973 Ingilizce Herbert Haupt cev Liber Historiae Francorum Das Buch von der Geschichte der Franken Quellen zur Geschichte des 7 und 8 Jahrhunderts ed Andreas Kusternig Herbert Haupt Ausgewahlte Quellen zur deutschen Geschichte des Mittelalters 4a Darmstadt 1982 s 339 379 Almanca Nathalie Desgrugillers Billard cev Le Livre de l histoire des Francs depuis leurs origines jusqu a l annee 721 Liber Historiae Francorum Clermont Ferrand Editions Paleo 2007 Fransizca Stephane Lebecq cev La Geste des Rois des Francs Paris Les Belles Lettres 2015 Fransizca Erdinc Ofli cev Liber Historiae Francorum Franklarin Tarihi Istanbul Selenge Yayinlari 2023 Turkce Kaynakca Liber Historiae Francorum ed Bruno Krusch Monumenta Germaniae Historica Scriptores rerum Merovingicarum II Hannoverae 1888 s 216 217 Godfroid Kurth Etudes Franques I Paris 1919 s 57 61 Richard A Gerbering The Rise of the Carolingians and the Liber Historiae Francorum Oxford Clarendon Press 1987 s 147 159 Erdinc Ofli cev Liber Historiae Francorum Franklarin Tarihi Istanbul Selenge Yayinlari 2023 s 260 Ofli 2023 s 257 LHF 1 6 N Kivilcim Yavuz Transmission and Adaptation of the Trojan Narrative in Frankish History between the Sixth and Tenth Centuries the University of Leeds Yayimlanmamis Doktora Tezi Leeds 2015 s 151 169 Roger Collins Die Fredegar Chroniken MGH Studien und Texte 44 Hannover 2007 Yavuz 2015 s 106 147 Gerberding 1987 s 31 46 Gerberding 1987 s 92 145